श्री दसाम ग्रंथ

पान - 633


ਤੀਰਨ ਤੇ ਤਰਵਾਰਨ ਸੇ ਮ੍ਰਿਗ ਬਾਰਨ ਸੇ ਅਵਿਲੋਕਹੁ ਜਾਈ ॥
तीरन ते तरवारन से म्रिग बारन से अविलोकहु जाई ॥

(राजाची नखे) बाणांसारखी, किंवा तलवारीसारखी किंवा तरुण हरणासारखी. (असा निर्णय करण्यासाठी) एखाद्याने जाऊन पहावे.

ਰੀਝ ਰਹੀ ਰਿਝਵਾਰ ਲਖੇ ਦੁਤਿ ਭਾਖਿ ਪ੍ਰਭਾ ਨਹੀ ਜਾਤ ਬਤਾਈ ॥
रीझ रही रिझवार लखे दुति भाखि प्रभा नही जात बताई ॥

तो तलवारी किंवा बाणासारखा प्रभावशाली आहे, त्याचे हरणाच्या पिलासारखे साधे सौंदर्य पाहण्यासारखे आहे, त्याला पाहून सर्वजण प्रसन्न होतात आणि त्याचा गौरव अवर्णनीय आहे.

ਸੰਗਿ ਚਲੀ ਉਠਿ ਬਾਲ ਬਿਲੋਕਨ ਮੋਰ ਚਕੋਰ ਰਹੇ ਉਰਝਾਈ ॥
संगि चली उठि बाल बिलोकन मोर चकोर रहे उरझाई ॥

बाई (राज कुमारी) उठून (इतरांसह) पाहण्यासाठी गेली आणि मोर, चकोर देखील गोंधळले (तिच्या स्वरूपाबद्दल).

ਡੀਠਿ ਪਰੈ ਅਜਿ ਰਾਜ ਜਬੈ ਚਿਤ ਦੇਖਤ ਹੀ ਤ੍ਰੀਅ ਲੀਨ ਚੁਰਾਈ ॥੮੫॥
डीठि परै अजि राज जबै चित देखत ही त्रीअ लीन चुराई ॥८५॥

राजकन्या त्याला पाहण्यासाठी पुढे सरकत आहे आणि त्याला पाहून मोर आणि तितर संभ्रमात पडले आहेत, त्या राजकन्येचे हृदय मोहित झाले, ज्या क्षणी तिने राजाला पाहिले.85.

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
तोमर छंद ॥

तोमर श्लोक

ਅਵਿਲੋਕੀਆ ਅਜਿ ਰਾਜ ॥
अविलोकीआ अजि राज ॥

(राज कुमारी) आज राजाला पाहिले आहे.

ਅਤਿ ਰੂਪ ਸਰਬ ਸਮਾਜ ॥
अति रूप सरब समाज ॥

तो दिसायला सुंदर आहे आणि सर्व समाजाचा सदस्य आहे.

ਅਤਿ ਰੀਝ ਕੈ ਹਸ ਬਾਲ ॥
अति रीझ कै हस बाल ॥

मोठ्या आनंदाने आणि हशाने (राज कुमारी द्वारे)

ਗੁਹਿ ਫੂਲ ਮਾਲ ਉਤਾਲ ॥੮੬॥
गुहि फूल माल उताल ॥८६॥

जेव्हा राजकन्येने राजाला, सौंदर्याचा खजिना पाहिला तेव्हा तिने हसत हसत फुलांची माळ धरली.

ਗਹਿ ਫੂਲ ਕੀ ਕਰਿ ਮਾਲ ॥
गहि फूल की करि माल ॥

(तेव्हा) हातात फुलांची माळ धरली.

ਅਤਿ ਰੂਪਵੰਤ ਸੁ ਬਾਲ ॥
अति रूपवंत सु बाल ॥

ती राज कुमारी खूप सुंदर आहे.

ਤਿਸੁ ਡਾਰੀਆ ਉਰਿ ਆਨਿ ॥
तिसु डारीआ उरि आनि ॥

तो आला आणि (अज राजा) गळ्यात माळ घातली.

ਦਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਨਿਧਾਨਿ ॥੮੭॥
दस चारि चारि निधानि ॥८७॥

त्या मोहक मुलीने हातात माला पकडून अठरा शास्त्रात पारंगत असलेल्या राजाच्या गळ्यात घातली.87.

ਤਿਹ ਦੇਬਿ ਆਗਿਆ ਕੀਨ ॥
तिह देबि आगिआ कीन ॥

देवी (सरस्वती) ने त्याला परवानगी दिली

ਦਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
दस चारि चारि प्रबीन ॥

जो अठरा कलांमध्ये पारंगत होता.

ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰੀ ਇਮ ਬੈਨ ॥
सुनि सुंदरी इम बैन ॥

हे सौंदर्य! हे शब्द ऐका,

ਸਸਿ ਕ੍ਰਾਤ ਸੁੰਦਰ ਨੈਨ ॥੮੮॥
ससि क्रात सुंदर नैन ॥८८॥

सर्व शास्त्रांमध्ये पारंगत असलेल्या त्या राजकन्येला देवी म्हणाली, “हे चांदण्यासारख्या सुंदर नेत्रांची! मी काय म्हणतो ते ऐका.88.

ਤਵ ਜੋਗ ਹੈ ਅਜਿ ਰਾਜ ॥
तव जोग है अजि राज ॥

आज राजा तुझ्या (पतीला) योग्य आहे.

ਸੁਨ ਰੂਪਵੰਤ ਸਲਾਜ ॥
सुन रूपवंत सलाज ॥

“हे मोहक आणि लाजाळूपणाने भरलेल्या राजकुमारी! राजा अज तुमच्यासाठी योग्य आहे

ਬਰੁ ਆਜੁ ਤਾ ਕਹ ਜਾਇ ॥
बरु आजु ता कह जाइ ॥

जा आता त्याला घेऊन जा.

ਸੁਨਿ ਬੈਨਿ ਸੁੰਦਰ ਕਾਇ ॥੮੯॥
सुनि बैनि सुंदर काइ ॥८९॥

तुम्ही त्याला पाहा आणि माझे भाषण ऐका” 89.

ਗਹਿ ਫੂਲ ਮਾਲ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
गहि फूल माल प्रबीन ॥

ती प्रवीण (राज कुमारी) फुलांचा हार धरून,

ਉਰਿ ਡਾਰ ਤਾ ਕੇ ਦੀਨ ॥
उरि डार ता के दीन ॥

राजकन्येने फुलांची माळ पकडून राजाच्या गळ्यात घातली

ਤਬ ਬਾਜ ਤੂਰ ਅਨੇਕ ॥
तब बाज तूर अनेक ॥

विशेषतः त्या वेळी

ਡਫ ਬੀਣ ਬੇਣ ਬਸੇਖ ॥੯੦॥
डफ बीण बेण बसेख ॥९०॥

त्यावेळी लीयरसह अनेक वाद्ये वाजवली जात होती.90.

ਡਫ ਬਾਜ ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ॥
डफ बाज ढोल म्रिदंग ॥

डफ, ढोल, मृदंग,

ਅਤਿ ਤੂਰ ਤਾਨ ਤਰੰਗ ॥
अति तूर तान तरंग ॥

ताबोर, ड्रम, केटलड्रम आणि इतर अनेक सुर आणि स्वरांची अनेक वाद्ये वाजवली गेली.

ਨਯ ਬਾਸੁਰੀ ਅਰੁ ਬੈਨ ॥
नय बासुरी अरु बैन ॥

त्यांच्या स्वरात शब्दांची सरमिसळ करून

ਬਹੁ ਸੁੰਦਰੀ ਸੁਭ ਨੈਨ ॥੯੧॥
बहु सुंदरी सुभ नैन ॥९१॥

बासरी वाजवली गेली आणि तिथे अनेक सुंदर स्त्रिया बसल्या होत्या.

ਤਿਹ ਬਿਆਹਿ ਕੈ ਅਜਿ ਰਾਜਿ ॥
तिह बिआहि कै अजि राजि ॥

त्याने आज राजाशी लग्न केले

ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਲੈ ਕਰ ਦਾਜ ॥
बहु भाति लै कर दाज ॥

अज राजाने त्या कन्येशी विवाह केला आणि विविध प्रकारचा हुंडा घेतला

ਗ੍ਰਿਹ ਆਈਆ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥
ग्रिह आईआ सुख पाइ ॥

आणि सुखाची प्राप्ती करून

ਡਫ ਬੇਣ ਬੀਣ ਬਜਾਇ ॥੯੨॥
डफ बेण बीण बजाइ ॥९२॥

ताबोर आणि लीयर वाजवायला लावत तो मोठ्या आनंदाने घरी परतला.92.

ਅਜਿ ਰਾਜ ਰਾਜ ਮਹਾਨ ॥
अजि राज राज महान ॥

अज राज हा खूप मोठा राजा आहे

ਦਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਨਿਧਾਨ ॥
दस चारि चारि निधान ॥

अठरा शास्त्रात निपुण असलेला राजा सुखाचा सागर आणि सौजन्याचा भंडार होता

ਸੁਖ ਸਿੰਧੁ ਸੀਲ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ॥
सुख सिंधु सील समुंद्र ॥

तो सुख आणि शांतीचा महासागर आहे

ਜਿਨਿ ਜੀਤਿਆ ਰਣ ਰੁਦ੍ਰ ॥੯੩॥
जिनि जीतिआ रण रुद्र ॥९३॥

त्याने युद्धात शिवावरही विजय मिळवला होता.93.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਰਾਜ ਕਮਾਇ ॥
इह भाति राज कमाइ ॥

अशा प्रकारे (त्याने) राज्य मिळवले

ਸਿਰਿ ਅਤ੍ਰ ਪਤ੍ਰ ਫਿਰਾਇ ॥
सिरि अत्र पत्र फिराइ ॥

अशा प्रकारे, त्याने राज्य केले आणि त्याच्या डोक्यावर आणि संपूर्ण जगावर छत फिरवला,

ਰਣ ਧੀਰ ਰਾਜ ਬਿਸੇਖ ॥
रण धीर राज बिसेख ॥

तो अद्वितीय रणधीर आहे.

ਜਗ ਕੀਨ ਜਾਸੁ ਭਿਖੇਖ ॥੯੪॥
जग कीन जासु भिखेख ॥९४॥

त्या विजयी राजाच्या दैवी राज्यासंबंधीचे विधी पार पडले.94.

ਜਗਜੀਤ ਚਾਰਿ ਦਿਸਾਨ ॥
जगजीत चारि दिसान ॥

(त्याने) जगाच्या चारही दिशा जिंकल्या आहेत.

ਅਜਿ ਰਾਜ ਰਾਜ ਮਹਾਨ ॥
अजि राज राज महान ॥

राजा अजने चारही दिशा जिंकून उदार राजा म्हणून साहित्याचे दान दिले.

ਨ੍ਰਿਪ ਦਾਨ ਸੀਲ ਪਹਾਰ ॥
न्रिप दान सील पहार ॥

(तो) राजा दान आणि शील पर्वत आहे.

ਦਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਉਦਾਰ ॥੯੫॥
दस चारि चारि उदार ॥९५॥

सर्व शास्त्रांमध्ये पारंगत असल्याने तो राजा अत्यंत परोपकारी होता.95.

ਦੁਤਿਵੰਤਿ ਸੁੰਦਰ ਨੈਨ ॥
दुतिवंति सुंदर नैन ॥

सुंदर चमकते आणि सुंदर मोती आहेत,

ਜਿਹ ਪੇਖਿ ਖਿਝਤ ਮੈਨ ॥
जिह पेखि खिझत मैन ॥

त्याचे डोळे आणि शरीर इतके मोहक होते, टोपीमुळे प्रेमाच्या देवालाही हेवा वाटला

ਮੁਖ ਦੇਖਿ ਚੰਦ੍ਰ ਸਰੂਪ ॥
मुख देखि चंद्र सरूप ॥

(त्याचा) चेहरा चंद्रासारखा दिसतो.