श्री दसाम ग्रंथ

पान - 375


ਤਬੈ ਲਗੀ ਰੋਦਨ ਕਰਨ ਭੂਲਿ ਗਈ ਸੁਧ ਸਾਤ ॥੭੯੩॥
तबै लगी रोदन करन भूलि गई सुध सात ॥७९३॥

कृष्णाच्या मथुरेला गेल्याची बातमी यशोदेला कळली तेव्हा ती भान हरपून शोक करू लागली.७९३.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਰੋਵਨ ਲਾਗ ਜਬੈ ਜਸੁਧਾ ਅਪੁਨੇ ਮੁਖਿ ਤੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੋ ਭਾਖੈ ॥
रोवन लाग जबै जसुधा अपुने मुखि ते इह भाति सो भाखै ॥

जसोधा रडायला लागल्यावर तिने तोंडातून हे सांगायला सुरुवात केली.

ਕੋ ਹੈ ਹਿਤੂ ਹਮਰੋ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਚਲਤੇ ਹਰਿ ਕੋ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਫਿਰਿ ਰਾਖੈ ॥
को है हितू हमरो ब्रिज मै चलते हरि को ब्रिज मै फिरि राखै ॥

रडत रडत यशोदा म्हणाली, ब्रजात निघणाऱ्या कृष्णाला ब्रजात थांबवणारा कोणी आहे का?

ਐਸੋ ਕੋ ਢੀਠ ਕਰੈ ਜੀਯ ਮੋ ਨ੍ਰਿਪ ਸਾਮੁਹਿ ਜਾ ਬਤੀਯਾ ਇਹ ਭਾਖੈ ॥
ऐसो को ढीठ करै जीय मो न्रिप सामुहि जा बतीया इह भाखै ॥

असा कोणीतरी आहे जो जिद्दीने राजासमोर जातो आणि असे म्हणतो.

ਸੋਕ ਭਰੀ ਮੁਰਝਾਇ ਗਿਰੀ ਧਰਨੀ ਪਰ ਸੋ ਬਤੀਯਾ ਨਹਿ ਭਾਖੈ ॥੭੯੪॥
सोक भरी मुरझाइ गिरी धरनी पर सो बतीया नहि भाखै ॥७९४॥

माझ्या व्यथा राजासमोर मांडणारा कोणी शूर आहे का, असे म्हणत यशोदा दुःखाने कोमेजून जमिनीवर पडून गप्प झाली.

ਬਾਰਹ ਮਾਸ ਰਖਿਯੋ ਉਦਰੈ ਮਹਿ ਤੇਰਹਿ ਮਾਸ ਭਏ ਜੋਊ ਜਈਯਾ ॥
बारह मास रखियो उदरै महि तेरहि मास भए जोऊ जईया ॥

मी कृष्णाला बारा महिने माझ्या गर्भात ठेवले

ਪਾਲਿ ਬਡੋ ਜੁ ਕਰਿਯੋ ਤਬ ਹੀ ਹਰਿ ਕੋ ਸੁਨਿ ਮੈ ਮੁਸਲੀਧਰ ਭਯਾ ॥
पालि बडो जु करियो तब ही हरि को सुनि मै मुसलीधर भया ॥

हे बलराम ! ऐका, मी या युगापर्यंत कृष्णाचे पालनपोषण केले आहे

ਤਾਹੀ ਕੇ ਕਾਜ ਕਿਧੌ ਨ੍ਰਿਪ ਵਾ ਬਸੁਦੇਵ ਕੋ ਕੈ ਸੁਤ ਬੋਲਿ ਪਠਈਯਾ ॥
ताही के काज किधौ न्रिप वा बसुदेव को कै सुत बोलि पठईया ॥

त्याच्या (काही) कामासाठी किंवा तो बासुदेवाचा पुत्र आहे हे जाणून राजाने त्याला बोलावले आहे.

ਪੈ ਹਮਰੇ ਘਟ ਭਾਗਨ ਕੇ ਘਰਿ ਭੀਤਰ ਪੈ ਨਹੀ ਸ੍ਯਾਮ ਰਹਈਯਾ ॥੭੯੫॥
पै हमरे घट भागन के घरि भीतर पै नही स्याम रहईया ॥७९५॥

कंसाने त्याला वासुदेवाचा पुत्र मानून या कारणासाठी बोलावले आहे का? कृष्ण आता माझ्या घरी राहणार नाही हे खरे माझे भाग्य कमी झाले आहे का?���795.

ਅਥ ਬ੍ਰਿਹ ਨਾਟਕ ਲਿਖਯਤੇ ॥
अथ ब्रिह नाटक लिखयते ॥

आता दोन नाटके लिहू.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਰਥ ਊਪਰ ਮਹਾਰਾਜ ਗੇ ਰਥਿ ਚੜਿ ਕੈ ਤਜਿ ਗ੍ਰੇਹ ॥
रथ ऊपर महाराज गे रथि चड़ि कै तजि ग्रेह ॥

श्रीकृष्ण (आणि बलराम) रथावर आरूढ झाले आणि घरातून (मथुरेला) निघून गेले.

ਗੋਪਿਨ ਕਥਾ ਬ੍ਰਿਲਾਪ ਕੀ ਭਈ ਸੰਤ ਸੁਨਿ ਲੇਹੁ ॥੭੯੬॥
गोपिन कथा ब्रिलाप की भई संत सुनि लेहु ॥७९६॥

आपले घर सोडून कृष्णाने रथावर आरूढ झाले: आता हे मित्रांनो! गोपींची कथा ऐका.796.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਜਬ ਹੀ ਚਲਿਬੇ ਕੀ ਸੁਨੀ ਬਤੀਯਾ ਤਬ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਨੈਨ ਤੇ ਨੀਰ ਢਰਿਯੋ ॥
जब ही चलिबे की सुनी बतीया तब ग्वारनि नैन ते नीर ढरियो ॥

जेव्हा (गोपींनी) (कृष्णाच्या) जाण्याबद्दल ऐकले तेव्हा गोपींच्या डोळ्यांतून अश्रू वाहू लागले.

ਗਿਨਤੀ ਤਿਨ ਕੇ ਮਨ ਬੀਚ ਭਈ ਮਨ ਕੋ ਸਭ ਆਨੰਦ ਦੂਰ ਕਰਿਯੋ ॥
गिनती तिन के मन बीच भई मन को सभ आनंद दूर करियो ॥

जेव्हा गोपींनी कृष्णाच्या जाण्याबद्दल ऐकले तेव्हा त्यांचे डोळे भरून आले, त्यांच्या मनात अनेक शंका उत्पन्न झाल्या आणि त्यांच्या मनातील आनंद संपला.

ਜਿਤਨੋ ਤਿਨ ਮੈ ਰਸ ਜੋਬਨ ਥੋ ਦੁਖ ਕੀ ਸੋਈ ਈਧਨ ਮਾਹਿ ਜਰਿਯੋ ॥
जितनो तिन मै रस जोबन थो दुख की सोई ईधन माहि जरियो ॥

जे काही उत्कट प्रेम आणि तारुण्य होते तेच दु:खाच्या आगीत जळून राख झाले

ਤਿਨ ਤੇ ਨਹੀ ਬੋਲਿਯੋ ਜਾਤ ਕਛੂ ਮਨ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੇ ਸੰਗ ਜਰਿਯੋ ॥੭੯੭॥
तिन ते नही बोलियो जात कछू मन कान्रह की प्रीति के संग जरियो ॥७९७॥

त्यांचे मन कृष्णाच्या प्रेमात इतके कोमेजून गेले आहे की आता त्यांना बोलणे कठीण झाले आहे.797.

ਜਾ ਸੰਗਿ ਗਾਵਤ ਥੀ ਮਿਲਿ ਗੀਤ ਕਰੈ ਮਿਲਿ ਕੈ ਜਿਹ ਸੰਗਿ ਅਖਾਰੇ ॥
जा संगि गावत थी मिलि गीत करै मिलि कै जिह संगि अखारे ॥

कोणासोबत (आम्ही) गाणी म्हणायचो आणि कोणासोबत आखाडे बांधायचो.

ਜਾ ਹਿਤ ਲੋਗਨ ਹਾਸ ਸਹਿਯੋ ਤਿਹ ਸੰਗਿ ਫਿਰੈ ਨਹਿ ਸੰਕ ਬਿਚਾਰੇ ॥
जा हित लोगन हास सहियो तिह संगि फिरै नहि संक बिचारे ॥

कोणासोबत, कोणाच्या रिंगणात ते एकत्र गायचे, कोणासाठी त्यांनी लोकांची थट्टा सहन केली, पण तरीही ते निःसंशयपणे त्याच्यासोबत फिरत होते.

ਜਾ ਹਮਰੋ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਕੈ ਲਰਿ ਆਪ ਬਲੀ ਤਿਨਿ ਦੈਤ ਪਛਾਰੇ ॥
जा हमरो अति ही हित कै लरि आप बली तिनि दैत पछारे ॥

ज्याने आपल्यावर इतकं प्रेम करून, युद्ध करून पराक्रमी राक्षसांचा पराभव केला.

ਸੋ ਤਜਿ ਕੈ ਬ੍ਰਿਜ ਮੰਡਲ ਕਉ ਸਜਨੀ ਮਥੁਰਾ ਹੂੰ ਕੀ ਓਰਿ ਪਧਾਰੇ ॥੭੯੮॥
सो तजि कै ब्रिज मंडल कउ सजनी मथुरा हूं की ओरि पधारे ॥७९८॥

ज्याने आपल्या कल्याणासाठी अनेक पराक्रमी राक्षसांना पाडले, हे मित्रा! तोच कृष्ण ब्रजभूमीचा त्याग करून मथुरेकडे निघाला आहे.७९८.

ਜਾਹੀ ਕੇ ਸੰਗਿ ਸੁਨੋ ਸਜਨੀ ਹਮਰੋ ਜਮਨਾ ਤਟਿ ਨੇਹੁ ਭਯੋ ਹੈ ॥
जाही के संगि सुनो सजनी हमरो जमना तटि नेहु भयो है ॥

हे सखी! ऐका, जमनाच्या तीरावर आम्ही कोणाच्या प्रेमात पडलो,