श्री दसाम ग्रंथ

पान - 202


ਮਮ ਕਥਾ ਨ ਤਿਨ ਕਹੀਯੋ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
मम कथा न तिन कहीयो प्रबीन ॥

हे सुजन! त्यांना माझी गोष्ट सांगू नका.

ਸੁਨਿ ਮਰਯੋ ਪੁਤ੍ਰ ਤੇਊ ਹੋਹਿ ਛੀਨ ॥੨੩॥
सुनि मरयो पुत्र तेऊ होहि छीन ॥२३॥

����त्यांना मला काहीही बोलू नका, नाहीतर ते अत्यंत दुःखाने मरतील.���23.

ਇਹ ਭਾਤ ਜਬੈ ਦਿਜ ਕਹੈ ਬੈਨ ॥
इह भात जबै दिज कहै बैन ॥

जेव्हा ब्राह्मण असे शब्द बोलले.

ਜਲ ਸੁਨਤ ਭੂਪ ਚੁਐ ਚਲੇ ਨੈਨ ॥
जल सुनत भूप चुऐ चले नैन ॥

जेव्हा श्रवणकुमारने हे शब्द राजाला (त्याच्या अंध आई-वडिलांना) देण्याबद्दल सांगितले तेव्हा त्याच्या डोळ्यातून अश्रू वाहू लागले.

ਧ੍ਰਿਗ ਮੋਹ ਜਿਨ ਸੁ ਕੀਨੋ ਕੁਕਰਮ ॥
ध्रिग मोह जिन सु कीनो कुकरम ॥

(दशरथ म्हणाला-) ज्याने असे वाईट कृत्य केले त्याबद्दल मला खेद वाटतो.

ਹਤਿ ਭਯੋ ਰਾਜ ਅਰੁ ਗਯੋ ਧਰਮ ॥੨੪॥
हति भयो राज अरु गयो धरम ॥२४॥

राजा म्हणाला, "मी असे कृत्य केले, हे माझ्यासाठी लाजिरवाणे आहे, माझी शाही योग्यता नष्ट झाली आहे आणि मी धर्महीन आहे."

ਜਬ ਲਯੋ ਭੂਪ ਤਿਹ ਸਰ ਨਿਕਾਰ ॥
जब लयो भूप तिह सर निकार ॥

जेव्हा राजाने (त्याच्या शरीरातून बाण काढला

ਤਬ ਤਜੇ ਪ੍ਰਾਣ ਮੁਨ ਬਰ ਉਦਾਰ ॥
तब तजे प्राण मुन बर उदार ॥

जेव्हा राजाने श्रवणला तलावातून बाहेर काढले तेव्हा त्या तपस्वीने अखेरचा श्वास घेतला.

ਪੁਨ ਭਯੋ ਰਾਵ ਮਨ ਮੈ ਉਦਾਸ ॥
पुन भयो राव मन मै उदास ॥

तेव्हा राजा मनाने दुःखी झाला

ਗ੍ਰਿਹ ਪਲਟ ਜਾਨ ਕੀ ਤਜੀ ਆਸ ॥੨੫॥
ग्रिह पलट जान की तजी आस ॥२५॥

तेव्हा राजा खूप दुःखी झाला आणि त्याने आपल्या घरी परतण्याचा विचार सोडून दिला.25.

ਜੀਅ ਠਟੀ ਕਿ ਧਾਰੋ ਜੋਗ ਭੇਸ ॥
जीअ ठटी कि धारो जोग भेस ॥

मी योग्य वेष धारण करावा असे वाटले

ਕਹੂੰ ਬਸੌ ਜਾਇ ਬਨਿ ਤਿਆਗਿ ਦੇਸ ॥
कहूं बसौ जाइ बनि तिआगि देस ॥

त्याने आपल्या मनात विचार केला की आपण योगींचा पोशाख धारण करू शकतो आणि आपली राजकर्तव्ये सोडून जंगलात राहू शकतो.

ਕਿਹ ਕਾਜ ਮੋਰ ਯਹ ਰਾਜ ਸਾਜ ॥
किह काज मोर यह राज साज ॥

माझे हे राज्य काय आहे?

ਦਿਜ ਮਾਰਿ ਕੀਯੋ ਜਿਨ ਅਸ ਕੁਕਾਜ ॥੨੬॥
दिज मारि कीयो जिन अस कुकाज ॥२६॥

माझी राजकर्तव्ये आता माझ्यासाठी निरर्थक आहेत, जेव्हा मी ब्राह्मणाचा वध करून वाईट कृत्य केले आहे.26.

ਇਹ ਭਾਤ ਕਹੀ ਪੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
इह भात कही पुनि न्रिप प्रबीन ॥

तेव्हा सुजान राजे असे काही बोलले

ਸਭ ਜਗਤਿ ਕਾਲ ਕਰਮੈ ਅਧੀਨ ॥
सभ जगति काल करमै अधीन ॥

तेव्हा राजाने हे शब्द उच्चारले, “मी सर्व जगाची परिस्थिती माझ्या नियंत्रणाखाली आणली आहे, पण आता माझ्याकडून काय झाले?

ਅਬ ਕਰੋ ਕਛੂ ਐਸੋ ਉਪਾਇ ॥
अब करो कछू ऐसो उपाइ ॥

आता असे काहीतरी करूया,

ਜਾ ਤੇ ਸੁ ਬਚੈ ਤਿਹ ਤਾਤ ਮਾਇ ॥੨੭॥
जा ते सु बचै तिह तात माइ ॥२७॥

Meading आता मी अशा उपाययोजना केल्या पाहिजेत, ज्यामुळे त्याच्या पालकांना जगू शकेल. 27.

ਭਰਿ ਲਯੋ ਕੁੰਭ ਸਿਰ ਪੈ ਉਠਾਇ ॥
भरि लयो कुंभ सिर पै उठाइ ॥

राजाने भांडे (पाण्याने) भरले आणि डोक्यावर उचलले

ਤਹ ਗਯੋ ਜਹਾ ਦਿਜ ਤਾਤ ਮਾਇ ॥
तह गयो जहा दिज तात माइ ॥

राजाने घागरी पाण्याने भरून डोक्यावर उचलून त्या ठिकाणी पोहोचला, जिथे श्रावणाचे आई-वडील पडले होते.

ਜਬ ਗਯੋ ਨਿਕਟ ਤਿਨ ਕੇ ਸੁ ਧਾਰ ॥
जब गयो निकट तिन के सु धार ॥

सावधपणे त्यांच्या जवळ गेल्यावर,

ਤਬ ਲਖੀ ਦੁਹੂੰ ਤਿਹ ਪਾਵ ਚਾਰ ॥੨੮॥
तब लखी दुहूं तिह पाव चार ॥२८॥

राजा अतिशय संथ पावलांनी त्यांच्या जवळ पोहोचला तेव्हा त्यांना चालत्या पावलांचा आवाज ऐकू आला.28.

ਦਿਜ ਬਾਚ ਰਾਜਾ ਸੋਂ ॥
दिज बाच राजा सों ॥

राजाला उद्देशून ब्राह्मणाचे भाषण :

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥
पाधड़ी छंद ॥

पद्ध्रई श्लोक

ਕਹ ਕਹੋ ਪੁਤ੍ਰ ਲਾਗੀ ਅਵਾਰ ॥
कह कहो पुत्र लागी अवार ॥

हे बेटा! दहा, विलंब का?

ਸੁਨਿ ਰਹਿਓ ਮੋਨ ਭੂਪਤ ਉਦਾਰ ॥
सुनि रहिओ मोन भूपत उदार ॥

��हे बेटा! एवढ्या विलंबाचे कारण सांगा. हे शब्द ऐकून मोठ्या मनाचा राजा गप्प राहिला.

ਫਿਰਿ ਕਹਯੋ ਕਾਹਿ ਬੋਲਤ ਨ ਪੂਤ ॥
फिरि कहयो काहि बोलत न पूत ॥

(ब्राह्मण) पुन्हा म्हणाला - बेटा ! का बोलत नाही

ਚੁਪ ਰਹੇ ਰਾਜ ਲਹਿ ਕੈ ਕਸੂਤ ॥੨੯॥
चुप रहे राज लहि कै कसूत ॥२९॥

ते पुन्हा म्हणाले, हे बेटा! तू का बोलत नाहीस?��� आपले उत्तर प्रतिकूल होईल या भीतीने राजा पुन्हा गप्प बसला.

ਨ੍ਰਿਪ ਦੀਓ ਪਾਨ ਤਿਹ ਪਾਨ ਜਾਇ ॥
न्रिप दीओ पान तिह पान जाइ ॥

राजा त्याच्या हाताकडे गेला आणि त्याला पाणी दिले.

ਚਕਿ ਰਹੇ ਅੰਧ ਤਿਹ ਕਰ ਛੁਹਾਇ ॥
चकि रहे अंध तिह कर छुहाइ ॥

त्यांच्या जवळ येऊन राजाने त्यांना पाणी दिले आणि त्या आंधळ्यांना हात लावला.

ਕਰ ਕੋਪ ਕਹਿਯੋ ਤੂ ਆਹਿ ਕੋਇ ॥
कर कोप कहियो तू आहि कोइ ॥

(मग) रागाने म्हणाला (खर सांग) तू कोण आहेस?

ਇਮ ਸੁਨਤ ਸਬਦ ਨ੍ਰਿਪ ਦਯੋ ਰੋਇ ॥੩੦॥
इम सुनत सबद न्रिप दयो रोइ ॥३०॥

गोंधळून जात, रागाने त्याची ओळख विचारली. हे शब्द ऐकून राजा रडू लागला.30

ਰਾਜਾ ਬਾਚ ਦਿਜ ਸੋਂ ॥
राजा बाच दिज सों ॥

ब्राह्मणाला उद्देशून राजाचे भाषण:

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥
पाधड़ी छंद ॥

पद्ध्रई श्लोक

ਹਉ ਪੁਤ੍ਰ ਘਾਤ ਤਵ ਬ੍ਰਹਮਣੇਸ ॥
हउ पुत्र घात तव ब्रहमणेस ॥

हे महान ब्राह्मण! मी तुझ्या मुलाचा मारेकरी आहे,

ਜਿਹ ਹਨਿਯੋ ਸ੍ਰਵਣ ਤਵ ਸੁਤ ਸੁਦੇਸ ॥
जिह हनियो स्रवण तव सुत सुदेस ॥

���हे प्रख्यात ब्राह्मण! मी तुझ्या मुलाचा मारेकरी आहे, मीच तुझ्या मुलाचा खून केला आहे

ਮੈ ਪਰਯੋ ਸਰਣ ਦਸਰਥ ਰਾਇ ॥
मै परयो सरण दसरथ राइ ॥

राजा दशरथा, मी तुझ्या पायाशी झोपलो आहे.

ਚਾਹੋ ਸੁ ਕਰੋ ਮੋਹਿ ਬਿਪ ਆਇ ॥੩੧॥
चाहो सु करो मोहि बिप आइ ॥३१॥

हे ब्राह्मणा, मी तुझा आश्रय घेणारा दशरथ आहे! तुझी इच्छा असेल ते माझ्याशी कर.31.

ਰਾਖੈ ਤੁ ਰਾਖੁ ਮਾਰੈ ਤੁ ਮਾਰੁ ॥
राखै तु राखु मारै तु मारु ॥

ठेवायचे असेल तर ठेवा, मारायचे असेल तर मारा.

ਮੈ ਪਰੋ ਸਰਣ ਤੁਮਰੈ ਦੁਆਰਿ ॥
मै परो सरण तुमरै दुआरि ॥

���तुला हवे असेल तर माझे रक्षण करा, नाहीतर मला मारुन टाका, मी तुझ्या आश्रयाने आहे, मी तुझ्यापुढे आहे.

ਤਬ ਕਹੀ ਕਿਨੋ ਦਸਰਥ ਰਾਇ ॥
तब कही किनो दसरथ राइ ॥

तेव्हा ते दोघे राजा दशरथाला म्हणाले-

ਬਹੁ ਕਾਸਟ ਅਗਨ ਦ੍ਵੈ ਦੇਇ ਮੰਗਾਇ ॥੩੨॥
बहु कासट अगन द्वै देइ मंगाइ ॥३२॥

तेव्हा राजा दशरथने त्यांच्या म्हणण्यानुसार काही सेवकांना जाळण्यासाठी चांगली लाकडे आणण्यास सांगितले.

ਤਬ ਲੀਯੋ ਅਧਿਕ ਕਾਸਟ ਮੰਗਾਇ ॥
तब लीयो अधिक कासट मंगाइ ॥

मग बरेच लाकूड मागवले गेले,

ਚੜ ਬੈਠੇ ਤਹਾ ਸਲ੍ਰਹ੍ਰਹ ਕਉ ਬਨਾਇ ॥
चड़ बैठे तहा सल्रह्रह कउ बनाइ ॥

लाकडाचा मोठा भार आणण्यात आला आणि ते (अंध पालक) अंत्यविधी तयार करून त्यावर बसले.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਦਈ ਜੁਆਲਾ ਜਗਾਇ ॥
चहूं ओर दई जुआला जगाइ ॥

दोन्ही बाजूंनी गोळीबार झाला,

ਦਿਜ ਜਾਨ ਗਈ ਪਾਵਕ ਸਿਰਾਇ ॥੩੩॥
दिज जान गई पावक सिराइ ॥३३॥

चारही बाजूंनी अग्नी पेटला आणि अशा प्रकारे त्या ब्राह्मणांनी त्यांच्या जीवनाचा अंत केला.33.

ਤਬ ਜੋਗ ਅਗਨਿ ਤਨ ਤੇ ਉਪ੍ਰਾਜ ॥
तब जोग अगनि तन ते उप्राज ॥

मग त्याने आपल्या शरीरातून योग अग्नि उत्पन्न केला

ਦੁਹੂੰ ਮਰਨ ਜਰਨ ਕੋ ਸਜਿਯੋ ਸਾਜ ॥
दुहूं मरन जरन को सजियो साज ॥

त्यांनी त्यांच्या शरीरात योगाची अग्नी निर्माण केली आणि त्यांना राख व्हायची इच्छा होती.