श्री दसाम ग्रंथ

पान - 79


ਕੋਪ ਭਈ ਅਰਿ ਦਲ ਬਿਖੈ ਚੰਡੀ ਚਕ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ॥
कोप भई अरि दल बिखै चंडी चक्र संभारि ॥

शत्रूच्या सैन्यात चंडी प्रचंड रागाने, तिची डिस्क धरून

ਏਕ ਮਾਰਿ ਕੈ ਦ੍ਵੈ ਕੀਏ ਦ੍ਵੈ ਤੇ ਕੀਨੇ ਚਾਰ ॥੪੨॥
एक मारि कै द्वै कीए द्वै ते कीने चार ॥४२॥

तिने योद्ध्यांना अर्ध्या आणि चौथऱ्यांमध्ये कापले.42.

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
स्वैया ॥

स्वय्या

ਇਹ ਭਾਤਿ ਕੋ ਜੁਧੁ ਕਰਿਓ ਸੁਨਿ ਕੈ ਕਵਲਾਸ ਮੈ ਧਿਆਨ ਛੁਟਿਓ ਹਰਿ ਕਾ ॥
इह भाति को जुधु करिओ सुनि कै कवलास मै धिआन छुटिओ हरि का ॥

असे भयंकर युद्ध झाले की शिवाच्या गहन चिंतनाचा भंग झाला.

ਪੁਨਿ ਚੰਡ ਸੰਭਾਰ ਉਭਾਰ ਗਦਾ ਧੁਨਿ ਸੰਖ ਬਜਾਇ ਕਰਿਓ ਖਰਕਾ ॥
पुनि चंड संभार उभार गदा धुनि संख बजाइ करिओ खरका ॥

त्यानंतर चंडीने तिची गदा धरली आणि तिच्या अंगावर फुंकर मारून हिंसक आवाज काढला.

ਸਿਰ ਸਤ੍ਰਨਿ ਕੇ ਪਰ ਚਕ੍ਰ ਪਰਿਓ ਛੁਟਿ ਐਸੇ ਬਹਿਓ ਕਰਿ ਕੇ ਬਰ ਕਾ ॥
सिर सत्रनि के पर चक्र परिओ छुटि ऐसे बहिओ करि के बर का ॥

चकती शत्रूंच्या डोक्यावर पडली, ती चकती तिच्या हाताच्या जोरावर अशी गेली.

ਜਨੁ ਖੇਲ ਕੋ ਸਰਤਾ ਤਟਿ ਜਾਇ ਚਲਾਵਤ ਹੈ ਛਿਛਲੀ ਲਰਕਾ ॥੪੩॥
जनु खेल को सरता तटि जाइ चलावत है छिछली लरका ॥४३॥

असे दिसते की मुले पाण्याच्या पृष्ठभागावर पोहण्यासाठी भांडे टाकत आहेत.43.,

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा,

ਦੇਖ ਚਮੂੰ ਮਹਿਖਾਸੁਰੀ ਦੇਵੀ ਬਲਹਿ ਸੰਭਾਰਿ ॥
देख चमूं महिखासुरी देवी बलहि संभारि ॥

महिषासुराच्या शक्तींचे स्कॅनिंग करून, देवी आपली शक्ती खेचत आहे,

ਕਛੁ ਸਿੰਘਹਿ ਕਛੁ ਚਕ੍ਰ ਸੋ ਡਾਰੇ ਸਭੈ ਸੰਘਾਰਿ ॥੪੪॥
कछु सिंघहि कछु चक्र सो डारे सभै संघारि ॥४४॥

तिने सर्व नष्ट केले, काहींना तिच्या सिंहाने तर काहींना तिच्या डिस्कने मारले.44.,

ਇਕ ਭਾਜੈ ਨ੍ਰਿਪ ਪੈ ਗਏ ਕਹਿਓ ਹਤੀ ਸਭ ਸੈਨ ॥
इक भाजै न्रिप पै गए कहिओ हती सभ सैन ॥

राक्षसांपैकी एकाने राजाकडे धाव घेतली आणि सर्व सैन्याचा नाश झाल्याबद्दल सांगितले.

ਇਉ ਸੁਨਿ ਕੈ ਕੋਪਿਓ ਅਸੁਰ ਚੜਿ ਆਇਓ ਰਨ ਐਨ ॥੪੫॥
इउ सुनि कै कोपिओ असुर चड़ि आइओ रन ऐन ॥४५॥

हे ऐकून महिषासुराला राग आला आणि त्याने युद्धभूमीकडे कूच केले. ४५.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
स्वैया ॥

स्वय्या,

ਜੂਝ ਪਰੀ ਸਭ ਸੈਨ ਲਖੀ ਜਬ ਤੌ ਮਹਖਾਸੁਰ ਖਗ ਸੰਭਾਰਿਓ ॥
जूझ परी सभ सैन लखी जब तौ महखासुर खग संभारिओ ॥

युद्धात आपल्या सर्व सैन्याचा नाश झाल्याचे जाणून महिषासुराने आपली तलवार उपसली.

ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੇ ਸਾਮੁਹਿ ਜਾਇ ਭਇਆਨਕ ਭਾਲਕ ਜਿਉ ਭਭਕਾਰਿਓ ॥
चंडि प्रचंड के सामुहि जाइ भइआनक भालक जिउ भभकारिओ ॥

आणि उग्र चंडीसमोर जाऊन तो भयंकर अस्वलासारखा गर्जना करू लागला.

ਮੁਗਦਰੁ ਲੈ ਅਪਨੇ ਕਰਿ ਚੰਡਿ ਸੁ ਕੈ ਬਰਿ ਤਾ ਤਨ ਊਪਰਿ ਡਾਰਿਓ ॥
मुगदरु लै अपने करि चंडि सु कै बरि ता तन ऊपरि डारिओ ॥

आपली जड गदा हातात घेऊन त्याने ती देवीच्या अंगावर बाणासारखी फेकली.

ਜਿਉ ਹਨੂਮਾਨ ਉਖਾਰਿ ਪਹਾਰ ਕੋ ਰਾਵਨ ਕੇ ਉਰ ਭੀਤਰ ਮਾਰਿਓ ॥੪੬॥
जिउ हनूमान उखारि पहार को रावन के उर भीतर मारिओ ॥४६॥

हनुमानाने टेकडी घेऊन रावणाच्या छातीवर फेकल्यासारखे वाटले.46.,

ਫੇਰ ਸਰਾਸਨ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ਕਰਿ ਬੀਰ ਹਨੇ ਤਿਨ ਪਾਨਿ ਨ ਮੰਗੇ ॥
फेर सरासन को गहि कै करि बीर हने तिन पानि न मंगे ॥

मग त्याने हातात धनुष्य आणि बाण धरले, मरण्यापूर्वी पाणी मागू न शकणाऱ्या योद्ध्यांना मारले.

ਘਾਇਲ ਘੂਮ ਪਰੇ ਰਨ ਮਾਹਿ ਕਰਾਹਤ ਹੈ ਗਿਰ ਸੇ ਗਜ ਲੰਗੇ ॥
घाइल घूम परे रन माहि कराहत है गिर से गज लंगे ॥

जखमी योद्धे लंगड्या हत्तीसारखे मैदानात फिरत होते.

ਸੂਰਨ ਕੇ ਤਨ ਕਉਚਨ ਸਾਥਿ ਪਰੇ ਧਰਿ ਭਾਉ ਉਠੇ ਤਹ ਚੰਗੇ ॥
सूरन के तन कउचन साथि परे धरि भाउ उठे तह चंगे ॥

शूरवीरांचे मृतदेह हलवत त्यांचे शस्त्रे जमिनीवर तळलेले होते.

ਜਾਨੋ ਦਵਾ ਬਨ ਮਾਝ ਲਗੇ ਤਹ ਕੀਟਨ ਭਛ ਕੌ ਦਉਰੇ ਭੁਜੰਗੇ ॥੪੭॥
जानो दवा बन माझ लगे तह कीटन भछ कौ दउरे भुजंगे ॥४७॥

जणू काही जंगलाला आग लागली आहे आणि साप वेगाने चालणाऱ्या किड्यांवर ताव मारण्यासाठी धावत आहेत.47.,

ਕੋਪ ਭਰੀ ਰਨਿ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਸੁ ਪ੍ਰੇਰ ਕੇ ਸਿੰਘ ਧਸੀ ਰਨ ਮੈ ॥
कोप भरी रनि चंडि प्रचंड सु प्रेर के सिंघ धसी रन मै ॥

चंडी प्रचंड रागाने तिच्या सिंहासह युद्धक्षेत्रात घुसली.

ਕਰਵਾਰ ਲੈ ਲਾਲ ਕੀਏ ਅਰਿ ਖੇਤਿ ਲਗੀ ਬੜਵਾਨਲ ਜਿਉ ਬਨ ਮੈ ॥
करवार लै लाल कीए अरि खेति लगी बड़वानल जिउ बन मै ॥

हातात तलवार धरून तिने रणांगण लाल रंगात रंगवले जणू जंगलाला आग लागली आहे.

ਤਬ ਘੇਰਿ ਲਈ ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਦੈਤਨ ਇਉ ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਮਨ ਮੈ ॥
तब घेरि लई चहूं ओर ते दैतन इउ उपमा उपजी मन मै ॥

राक्षसांनी देवीला चारही बाजूंनी वेढा घातला तेव्हा कवीच्या मनात असे वाटले,