श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1153


ਭਜਹਿ ਬਾਮ ਕੈਫਿਯੈ ਕੇਲ ਜੁਗ ਜਾਮ ਮਚਾਵਹਿ ॥
भजहि बाम कैफियै केल जुग जाम मचावहि ॥

अभ्यासक महिलांचे लाड करतात आणि दोन तास केलक्रीडा करतात.

ਹਰਿਣਾ ਜਿਮਿ ਉਛਲਹਿ ਨਾਰਿ ਨਾਗਰਿਨ ਰਿਝਾਵਹਿ ॥
हरिणा जिमि उछलहि नारि नागरिन रिझावहि ॥

हरणाप्रमाणे उडी मारल्याने हुशार महिलांना आनंद होतो.

ਸੌਫੀ ਚੜਤਹਿ ਕਾਪਿ ਧਰਨਿ ਊਪਰਿ ਪਰੈ ॥
सौफी चड़तहि कापि धरनि ऊपरि परै ॥

सोफी (रती-क्रीडा) थरथरू लागते आणि जमिनीवर पडते.

ਹੋ ਬੀਰਜ ਖਲਤ ਹ੍ਵੈ ਜਾਹਿ ਕਹਾ ਜੜ ਰਤਿ ਕਰੈ ॥੨੪॥
हो बीरज खलत ह्वै जाहि कहा जड़ रति करै ॥२४॥

त्यांचे बीज टाकून दिले आहे, (त्यांनी विचार करावा) ते खेळ खेळतील की नाही. २४.

ਬੀਰਜ ਭੂਮਿ ਗਿਰ ਪਰੈ ਤਕੇ ਮੁਖ ਬਾਇ ਕੈ ॥
बीरज भूमि गिर परै तके मुख बाइ कै ॥

(त्यांचे) वीर्य जमिनीवर पडते आणि ते त्यांच्या टाचांकडे टक लावून राहतात.

ਨਿਰਖਿ ਨਾਰ ਕੀ ਓਰ ਰਹੈ ਸਿਰੁ ਨ੍ਯਾਇ ਕੈ ॥
निरखि नार की ओर रहै सिरु न्याइ कै ॥

बाईकडे बघून ते मान खाली घालतात.

ਸਰਮਨਾਕ ਹ੍ਵੈ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਚਨ ਹਸਿ ਹਸਿ ਕਹੈ ॥
सरमनाक ह्वै ह्रिदै बचन हसि हसि कहै ॥

ते मनाने लाजाळू आहेत पण हसतात आणि बोलतात.

ਹੋ ਕਾਮ ਕੇਲ ਕੀ ਸਮੈ ਨ ਪਸੁ ਕੌਡੀ ਲਹੈ ॥੨੫॥
हो काम केल की समै न पसु कौडी लहै ॥२५॥

कामकेलच्या वेळी त्या मूर्खांना एक कोडीही मिळू शकत नाही (म्हणजे ते आनंदापासून वंचित आहेत). २५.

ਤਮਕਿ ਸਾਗ ਸੰਗ੍ਰਹਹਿ ਤੁਰੈ ਪਰ ਦਲਹਿ ਨਚਾਵੈ ॥
तमकि साग संग्रहहि तुरै पर दलहि नचावै ॥

(व्यावहारिक लोक) खुंस खाल्ल्यानंतर, हातात भाले धरून (शत्रूच्या) बाजूने घोडा नाचवतात.

ਟੂਕ ਟੂਕ ਹ੍ਵੈ ਗਿਰਹਿ ਤਊ ਸਾਮੁਹਿ ਹਥਿ ਧਾਵੈ ॥
टूक टूक ह्वै गिरहि तऊ सामुहि हथि धावै ॥

तुकडे पडतात, पण (तरीही) पुढे सरकतात.

ਅਸਿ ਧਾਰਨ ਲਗ ਜਾਹਿ ਨ ਚਿਤਹਿ ਡੁਲਾਵਹੀ ॥
असि धारन लग जाहि न चितहि डुलावही ॥

तलवारीची धार लावली तरी मन डगमगत नाही.

ਹੇ ਤੇ ਨਰ ਬਰਤ ਬਰੰਗਨਿ ਸੁਰਪੁਰ ਪਾਵਹੀ ॥੨੬॥
हे ते नर बरत बरंगनि सुरपुर पावही ॥२६॥

असे लोक अपप्रचार ('बारंगणी') वापरून स्वर्ग प्राप्त करतात. २६.

ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਸੁਘਰ ਜਿਨਿ ਆਇ ਜਗਤ ਮੈ ਜਸ ਕੌ ਪਾਯੋ ॥
सुक्रित सुघर जिनि आइ जगत मै जस कौ पायो ॥

त्या व्यक्ती म्हणजे सत्कर्मे ज्यांनी जगात येऊन बदल घडवून आणला आहे.

ਬਹੁਰਿ ਖਲਨ ਕਹ ਖੰਡਿ ਖੇਤ ਜੈ ਸਬਦ ਕਹਾਯੋ ॥
बहुरि खलन कह खंडि खेत जै सबद कहायो ॥

मग ते वाईट लोकांचे तुकडे करतात आणि त्यांना वाळवंटात आनंद साजरा करायला लावतात.

ਅਮਲ ਪਾਨ ਸੁਭ ਅੰਗ ਧਨੁਖ ਸਰ ਜਿਨ ਲਯੋ ॥
अमल पान सुभ अंग धनुख सर जिन लयो ॥

ते लोक साधना करून संसारातून मुक्त होतात

ਹੋ ਸੋ ਨਰ ਜੀਵਤ ਮੁਕਤਿ ਜਗਤ ਭੀਤਰ ਭਯੋ ॥੨੭॥
हो सो नर जीवत मुकति जगत भीतर भयो ॥२७॥

ते आपल्या शुभ अंगावर धनुष्य आणि बाण वाहतात. २७.

ਕਬਹੂੰ ਨ ਖਾਏ ਪਾਨ ਅਮਲ ਕਬਹੂੰ ਨਹਿ ਪੀਯੋ ॥
कबहूं न खाए पान अमल कबहूं नहि पीयो ॥

अशी व्यक्ती ज्याने कधीही पान चघळले नाही आणि कधीही औषध घेतले नाही,

ਕਬਹੂੰ ਨ ਖੇਲ ਅਖੇਟਨ ਸੁਖ ਨਿਰਧਨ ਕਹ ਦੀਯੋ ॥
कबहूं न खेल अखेटन सुख निरधन कह दीयो ॥

कधीही शिकार केली नाही (आणि दान करून) गरजूंना दिलासा दिला,

ਕਬਹੂੰ ਨ ਸੌਂਧਾ ਲਾਇ ਰਾਗ ਮਨ ਭਾਇਯੋ ॥
कबहूं न सौंधा लाइ राग मन भाइयो ॥

कधीही सुगंधी आणि रागाने (त्यांच्या) मनाला प्रसन्न केले नाही.

ਹੋ ਕਰਿਯੋ ਨ ਭਾਮਿਨ ਭੋਗ ਜਗਤ ਕ੍ਯੋਨ ਆਇਯੋ ॥੨੮॥
हो करियो न भामिन भोग जगत क्योन आइयो ॥२८॥

(ज्याने स्त्रीचे सुख भोगले नाही, तो जगात का आला आहे ते सांगा. 28.

ਨਾਦ ਗੰਧ ਸੁਭ ਇਸਤ੍ਰਨ ਜਿਨ ਨਰ ਰਸ ਲੀਏ ॥
नाद गंध सुभ इसत्रन जिन नर रस लीए ॥

ज्या पुरुषांनी राग, उत्तम सुगंध आणि स्त्रियांचा रस घेतला आहे,

ਅਮਲ ਪਾਨ ਆਖੇਟ ਦ੍ਰੁਜਨ ਦੁਖਿਤ ਕੀਏ ॥
अमल पान आखेट द्रुजन दुखित कीए ॥

कृत्य करून, शिकार खेळून आणि दुष्टांना त्रास दिला,

ਸਾਧੁ ਸੇਵਿ ਸੁਭ ਸੰਗ ਭਜਤ ਹਰਿ ਜੂ ਭਏ ॥
साधु सेवि सुभ संग भजत हरि जू भए ॥

साधूची सेवा व शुभ संगती करून भगवंताचे नामस्मरण केले जाते.

ਹੋ ਤੇ ਦੈ ਜਸ ਦੁੰਦਭੀ ਜਗਤ ਯਾ ਤੇ ਗਏ ॥੨੯॥
हो ते दै जस दुंदभी जगत या ते गए ॥२९॥

घंटानाद करत ते या जगातून गेले. 29.

ਚਤੁਰਿ ਨਾਰਿ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਰਹੀ ਸਮੁਝਾਇ ਕਰਿ ॥
चतुरि नारि बहु भाति रही समुझाइ करि ॥

(त्या) चतुर स्त्रीने (तिच्या पतीला) अनेक प्रकारे समजावले,

ਮੂਰਖ ਨਾਹ ਨ ਸਮੁਝਿਯੋ ਉਠਿਯੋ ਰਿਸਾਇ ਕਰਿ ॥
मूरख नाह न समुझियो उठियो रिसाइ करि ॥

(परंतु तो) तिला मूर्ख पती न मानता रागाने उठला.

ਗਹਿ ਕੈ ਤਰੁਨਿ ਤੁਰੰਤ ਤਰਲ ਤਾਜਨ ਮਰਿਯੋ ॥
गहि कै तरुनि तुरंत तरल ताजन मरियो ॥

महिलेला पकडून लवचिक चाबकाने ('तराल ताजन') मारण्यात आले.

ਹੋ ਤਬ ਤ੍ਰਿਯ ਠਾਢ ਚਰਿਤ ਤਹੀ ਇਹ ਬਿਧਿ ਕਰਿਯੋ ॥੩੦॥
हो तब त्रिय ठाढ चरित तही इह बिधि करियो ॥३०॥

त्यामुळे महिलेने उभे राहून असे प्रदर्शन केले. 30.

ਛਿਤ ਪਰ ਖਾਇ ਪਛਾਰ ਪਰੀ ਮੁਰਛਾਇ ਕਰਿ ॥
छित पर खाइ पछार परी मुरछाइ करि ॥

बीटरूट खाल्ल्यानंतर ती जमिनीवर बेशुद्ध पडली.

ਹਾਇ ਹਾਇ ਕਰਿ ਸਾਹੁ ਲਈ ਉਰ ਲਾਇ ਕਰਿ ॥
हाइ हाइ करि साहु लई उर लाइ करि ॥

शहा यांनी 'हाय हाय' म्हटले आणि छातीशी लावले.

ਲਾਖ ਲਹੇ ਤੁਮ ਬਚੇ ਕਹੋ ਕ੍ਯਾ ਕੀਜਿਯੈ ॥
लाख लहे तुम बचे कहो क्या कीजियै ॥

(मी म्हणालो तर) मी लाख कमावले, तू जगलास तर (आता) मी काय करावे ते सांग.

ਹੋ ਕਹਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਸਹਿਤ ਭੋਜਨ ਸਭ ਕਹ ਦੀਜਿਯੈ ॥੩੧॥
हो कहियो न्रिप सहित भोजन सभ कह दीजियै ॥३१॥

(स्त्रीने उत्तर दिले की) राजासकट सर्वांना खाऊ घाल. ३१.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਸਾਹੁ ਤਬੈ ਭੋਜਨ ਕਰਾ ਨਾਨਾ ਬਿਧਨ ਬਨਾਇ ॥
साहु तबै भोजन करा नाना बिधन बनाइ ॥

मग शहाने अनेक प्रकारचे अन्न तयार केले

ਊਚ ਨੀਚ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਸਭ ਹੀ ਲਏ ਬੁਲਾਇ ॥੩੨॥
ऊच नीच राजा प्रजा सभ ही लए बुलाइ ॥३२॥

आणि उच्च आणि नीच, राजा आणि प्रजा, सर्वांना बोलावले. 32.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਪਾਤਿ ਪਾਤਿ ਲੋਗਨ ਬੈਠਾਯੋ ॥
पाति पाति लोगन बैठायो ॥

लोक रांगेत बसले होते

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭੋਜਨਹਿ ਖਵਾਯੋ ॥
भाति भाति भोजनहि खवायो ॥

आणि निरनिराळे पदार्थ खाल्ले.

ਇਤੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੌ ਨੇਹ ਲਗਾਇਸਿ ॥
इतै न्रिपति सौ नेह लगाइसि ॥

त्यामुळे राजाच्या प्रेमात पडले

ਬਾਤਨ ਸੌ ਤਾ ਕੌ ਉਰਝਾਇਸਿ ॥੩੩॥
बातन सौ ता कौ उरझाइसि ॥३३॥

आणि त्याला शब्दांनी गोंधळात टाकले (म्हणजेच त्याला आकर्षित केले). ३३.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਭੋਜਨ ਤਿਨੈ ਖਵਾਇਯੋ ਭਾਗ ਭੋਜ ਮੈ ਪਾਇ ॥
भोजन तिनै खवाइयो भाग भोज मै पाइ ॥

जेवणात भांग घालून त्यांना खाऊ घातले.

ਰਾਜਾ ਕੋ ਪਤਿ ਕੇ ਸਹਿਤ ਛਲ ਸੌ ਗਈ ਸੁਵਾਇ ॥੩੪॥
राजा को पति के सहित छल सौ गई सुवाइ ॥३४॥

राजाला तिच्या पतीसोबत सेक्स करण्यासाठी फसवले गेले. ३४.

ਭਾਗਿ ਖਾਇ ਰਾਜਾ ਜਗਿਯੋ ਸੋਫੀ ਭਯੋ ਅਚੇਤ ॥
भागि खाइ राजा जगियो सोफी भयो अचेत ॥

भांग खाल्ल्यानंतर राजा सावध झाला आणि सोफी (राजा) झोपी गेला.

ਮਿਤ੍ਰ ਭਏ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਕੋ ਤਬ ਹੀ ਬਨਿਯੋ ਸੰਕੇਤ ॥੩੫॥
मित्र भए तिह नारि को तब ही बनियो संकेत ॥३५॥

(राजा) त्या स्त्रीचा मित्र झाला आणि तेव्हाच (एकत्रित होण्याची चिन्हे) होती.35.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਲੋਗ ਜਿਵਾਇ ਬਚਨ ਇਮਿ ਭਾਖਾ ॥
लोग जिवाइ बचन इमि भाखा ॥

लोकांना खाऊ घालल्यानंतर (बाई) असे म्हणाल्या

ਸਿਗਰੋ ਦਿਵਸ ਰਾਇ ਹਮ ਰਾਖਾ ॥
सिगरो दिवस राइ हम राखा ॥

की मी राजाला दिवसभर (माझ्याजवळ) ठेवीन.