श्री दसाम ग्रंथ

पान - 963


ਸੋਚ ਬਿਚਾਰ ਤਜ੍ਯੋ ਸਭ ਸੁੰਦਰਿ ਨੈਨ ਸੋ ਨੈਨ ਮਿਲੇ ਮੁਸਕਾਹੀ ॥
सोच बिचार तज्यो सभ सुंदरि नैन सो नैन मिले मुसकाही ॥

त्या सौंदर्याने सर्व विचारांचा (मनातून) त्याग केला आहे आणि हसत हसत हसत आहे.

ਲਾਲ ਕੇ ਲਾਲਚੀ ਲੋਚਨ ਲੋਲ ਅਮੋਲਨ ਕੀ ਨਿਰਖੇ ਪਰਛਾਹੀ ॥
लाल के लालची लोचन लोल अमोलन की निरखे परछाही ॥

(ज्यांना कधीही मोह होतो) प्रेयसीच्या खेळकर, मौल्यवान डोळ्यांची सावली पाहण्याचा.

ਮਤ ਭਈ ਮਨ ਮਾਨੋ ਪਿਯੋ ਮਦ ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਮੁਖ ਭਾਖਤ ਨਾਹੀ ॥੨੮॥
मत भई मन मानो पियो मद मोहि रही मुख भाखत नाही ॥२८॥

तिला हवा असलेला प्रियकर मिळाल्याने ती मोहित झाली आहे आणि तिच्या तोंडून शब्दच निघत नाहीत. २८.

ਸੋਭਤ ਸੁਧ ਸੁਧਾਰੇ ਸੇ ਸੁੰਦਰ ਜੋਬਨ ਜੋਤਿ ਜਗੇ ਜਰਬੀਲੇ ॥
सोभत सुध सुधारे से सुंदर जोबन जोति जगे जरबीले ॥

ते सुंदर कामाने प्रभावीपणे सुशोभित केलेले आहेत आणि तेजस्वीपणे चमकत आहेत.

ਖੰਜਨ ਸੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਜਤ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਭਰੇ ਗਰਬੀਲੇ ॥
खंजन से मनोरंजन राजत भारी प्रताप भरे गरबीले ॥

त्याची वैशिष्ट्ये पाहून स्त्रीला मनापासून समाधान मिळते.

ਬਾਨਨ ਸੇ ਮ੍ਰਿਗ ਬਾਰਨ ਸੇ ਤਰਵਾਰਨ ਸੇ ਚਮਕੇ ਚਟਕੀਲੇ ॥
बानन से म्रिग बारन से तरवारन से चमके चटकीले ॥

तिने सर्व आठवणी आणि किरणांचा त्याग केला जेव्हा ती त्याच्या मोहक रूपांसह तिच्या मोहक रूपांना पार करते.

ਰੀਝਿ ਰਹੀ ਸਖਿ ਹੌਹੂੰ ਲਖੇ ਛਬਿ ਲਾਲ ਕੇ ਨੈਨ ਬਿਸਾਲ ਰਸੀਲੇ ॥੨੯॥
रीझि रही सखि हौहूं लखे छबि लाल के नैन बिसाल रसीले ॥२९॥

प्रगल्भ प्रेम प्राप्त करून, ती स्वतःला आनंदी वाटते आणि पश्चात्ताप व्यक्त करत नाही.(२९)

ਭਾਤਿ ਭਲੀ ਬਿਨ ਸੰਗ ਅਲੀ ਜਬ ਤੇ ਮਨ ਭਾਵਨ ਭੇਟਿ ਗਈ ਹੌ ॥
भाति भली बिन संग अली जब ते मन भावन भेटि गई हौ ॥

'मी जेव्हापासून माझ्या प्रियकराला भेटलो तेव्हापासून मी माझी सर्व विनयशीलता सोडून दिली आहे.

ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਨ ਸੁਹਾਤ ਕਛੂ ਸੁ ਮਨੋ ਬਿਨੁ ਦਾਮਨ ਮੋਲ ਲਈ ਹੌ ॥
ता दिन ते न सुहात कछू सु मनो बिनु दामन मोल लई हौ ॥

'मला काहीही मोहात पाडत नाही, जणू काही मला आर्थिक लाभाशिवाय विकले गेले आहे.

ਭੌਹ ਕਮਾਨ ਕੋ ਤਾਨਿ ਭਲੇ ਦ੍ਰਿਗ ਸਾਇਕ ਕੇ ਜਨੁ ਘਾਇ ਘਈ ਹੌ ॥
भौह कमान को तानि भले द्रिग साइक के जनु घाइ घई हौ ॥

'त्याच्या दृष्टांतातून बाण निघत असल्याने मी त्रस्त झालो आहे.

ਮਾਰਿ ਸੁ ਮਾਰਿ ਕਰੀ ਸਜਨੀ ਸੁਨਿ ਲਾਲ ਕੋ ਨਾਮੁ ਗੁਲਾਮ ਭਈ ਹੌ ॥੩੦॥
मारि सु मारि करी सजनी सुनि लाल को नामु गुलाम भई हौ ॥३०॥

'ऐक, माझ्या मित्रा, प्रेम निर्माण करण्याच्या आग्रहाने मला त्याचा गुलाम बनवले आहे.'(३०)

ਬਾਰਿਜ ਨੈਨ ਜਿਤੀ ਬਨਿਤਾ ਸੁ ਬਿਲੌਕ ਕੈ ਬਾਨ ਬਿਨਾ ਬਧ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥
बारिज नैन जिती बनिता सु बिलौक कै बान बिना बध ह्वै है ॥

कमळासमान नैना असलेल्या अनेक स्त्रिया त्याला पाहून बाणाविना मारल्या गेल्या आहेत.

ਬੀਰੀ ਚਬਾਤ ਨ ਬੈਠਿ ਸਕੈ ਬਿਸੰਭਾਰ ਭਈ ਬਹੁਧਾ ਬਰਰੈ ਹੈ ॥
बीरी चबात न बैठि सकै बिसंभार भई बहुधा बररै है ॥

ते अन्न चघळत नाहीत, उठून बसू शकत नाहीत आणि भूक न लागल्यामुळे अनेकदा फुगतात.

ਬਾਤ ਕਹੈ ਬਿਗਸੈ ਨ ਬਬਾ ਕੀ ਸੌ ਲੇਤ ਬਲਾਇ ਸਭੈ ਬਲਿ ਜੈ ਹੈ ॥
बात कहै बिगसै न बबा की सौ लेत बलाइ सभै बलि जै है ॥

ते बोलत नाहीत, ते हसत नाहीत, मी बाबांची शपथ घेतो, ते सर्व त्यांचे आशीर्वाद घेत आहेत.

ਬਾਲਮ ਹੇਤ ਬਿਯੋਮ ਕੀ ਬਾਮ ਸੁ ਬਾਰ ਅਨੇਕ ਬਜਾਰ ਬਕੈ ਹੈ ॥੩੧॥
बालम हेत बियोम की बाम सु बार अनेक बजार बकै है ॥३१॥

आकाशातील परीसुद्धा (त्या) बालम (प्रिय) साठी बाजारात अनेक वेळा विकल्या जातात.31.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਏਕ ਸਖੀ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਰਿਸਾਈ ॥
एक सखी छबि हेरि रिसाई ॥

एका सखीला (तिची) प्रतिमा पाहून खूप राग आला.

ਤਾ ਕੇ ਕਹਿਯੋ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਈ ॥
ता के कहियो पिता प्रती जाई ॥

तिच्या एका मैत्रिणीला हेवा वाटला, ज्याने जाऊन तिच्या वडिलांना सांगितले.

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਨ੍ਰਿਪ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਯੋ ॥
बचन सुनत न्रिप अधिक रिसायो ॥

हे ऐकून राजाला खूप राग आला

ਦੁਹਿਤਾ ਕੇ ਮੰਦਿਰ ਚਲਿ ਆਯੋ ॥੩੨॥
दुहिता के मंदिर चलि आयो ॥३२॥

राजा रागावून तिच्या राजवाड्याकडे निघाला.(३२)

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਐਸੇ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
राज सुता ऐसे सुनि पायो ॥

हे ऐकल्यावर राज कुमारी

ਮੋ ਪਿਤੁ ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਕਰਿ ਆਯੋ ॥
मो पितु अधिक कोप करि आयो ॥

जेव्हा राज कुमारीला कळले की तिचे वडील रागाने येत आहेत.

ਤਬ ਤਿਨ ਹ੍ਰਿਦੈ ਕਹਿਯੋ ਕਾ ਕਰੋ ॥
तब तिन ह्रिदै कहियो का करो ॥

मग त्याने मनात विचार केला की काय करावे.

ਉਰ ਮਹਿ ਮਾਰਿ ਕਟਾਰੀ ਮਰੋ ॥੩੩॥
उर महि मारि कटारी मरो ॥३३॥

तिने स्वतःला खंजीराने मारण्याचा संकल्प केला.(३३)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਬਿਮਨ ਚੰਚਲਾ ਚਿਤ ਲਖੀ ਮੀਤ ਕਹਿਯੋ ਮੁਸਕਾਇ ॥
बिमन चंचला चित लखी मीत कहियो मुसकाइ ॥

ती खूप गोंधळलेली दिसत असताना तिच्या प्रियकराने हसत विचारले,

ਤੈ ਚਿਤ ਕ੍ਯੋ ਬ੍ਰਯਾਕੁਲਿ ਭਈ ਮੁਹਿ ਕਹਿ ਭੇਦ ਸੁਨਾਇ ॥੩੪॥
तै चित क्यो ब्रयाकुलि भई मुहि कहि भेद सुनाइ ॥३४॥

'तुम्ही नाराज का होतात, मला कारण सांगा? (34)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਕਹਿ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥
राज सुता कहि ताहि सुनायो ॥

राज कुमारी यांनी त्याला सांगितले

ਯਾ ਤੇ ਮੋਰ ਹ੍ਰਿਦੈ ਡਰ ਪਾਯੋ ॥
या ते मोर ह्रिदै डर पायो ॥

तेव्हा राज कुमारी म्हणाल्या, 'मला मनात भीती वाटते, कारण,

ਰਾਜਾ ਸੋ ਕਿਨਹੂੰ ਕਹਿ ਦੀਨੋ ॥
राजा सो किनहूं कहि दीनो ॥

असे केल्याने राजाला खूप राग आला.

ਤਾ ਤੇ ਰਾਵ ਕੋਪ ਅਤਿ ਕੀਨੋ ॥੩੫॥
ता ते राव कोप अति कीनो ॥३५॥

'कोणत्यातरी शरीराने राजाला रहस्य प्रकट केले होते आणि तो खूप रागावला होता. (35)

ਤਾ ਤੇ ਰਾਵ ਕ੍ਰੋਧ ਉਪਜਾਯੋ ॥
ता ते राव क्रोध उपजायो ॥

असे करून राजाला खूप राग आला

ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੇ ਮਾਰਨਿ ਹਿਤ ਆਯੋ ॥
दुहूंअन के मारनि हित आयो ॥

'आता राजा रागावून आम्हा दोघांना मारायला येत आहे.

ਅਪਨੇ ਸੰਗ ਮੋਹਿ ਕਰਿ ਲੀਜੈ ॥
अपने संग मोहि करि लीजै ॥

मला बरोबर घेऊन जा

ਬਹੁਰਿ ਉਪਾਇ ਭਜਨ ਕੋ ਕੀਜੈ ॥੩੬॥
बहुरि उपाइ भजन को कीजै ॥३६॥

'तुम्ही मला तुमच्याबरोबर घेऊन जा आणि सुटण्याचा मार्ग शोधा.'(36)

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਰਾਜਾ ਹਸਿ ਪਰਿਯੋ ॥
बचन सुनत राजा हसि परियो ॥

(बाईचे) बोलणे ऐकून राजा हसला

ਤਾ ਕੋ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰਨ ਕਰਿਯੋ ॥
ता को सोक निवारन करियो ॥

हे बोलणे ऐकून राजा हसला आणि तिला त्रास दूर करण्याचा सल्ला दिला.'

ਹਮਰੋ ਕਛੂ ਸੋਕ ਨਹਿ ਕਰਿਯੈ ॥
हमरो कछू सोक नहि करियै ॥

(बाई म्हणू लागल्या) माझी काळजी करू नका.

ਤੁਮਰੀ ਜਾਨਿ ਜਾਨ ਤੇ ਡਰਿਯੈ ॥੩੭॥
तुमरी जानि जान ते डरियै ॥३७॥

'माझी काळजी करू नकोस, मला फक्त तुझ्या जिवाची काळजी आहे.(३७)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਧ੍ਰਿਗ ਅਬਲਾ ਤੇ ਜਗਤ ਮੈ ਪਿਯ ਬਧ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿ ॥
ध्रिग अबला ते जगत मै पिय बध नैन निहारि ॥

आपल्या प्रियकराची हत्या पाहणाऱ्या त्या स्त्रीचे जगणे अयोग्य आहे.

ਪਲਕ ਏਕ ਜੀਯਤ ਰਹੈ ਮਰਹਿ ਨ ਜਮਧਰ ਮਾਰਿ ॥੩੮॥
पलक एक जीयत रहै मरहि न जमधर मारि ॥३८॥

तिने एक मिनिटही जगू नये आणि स्वतःला खंजीराने मारून टाकू नये.(38)

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

सावय्या

ਕੰਠਸਿਰੀ ਮਨਿ ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਰ ਭੂਖਨ ਛੋਰਿ ਭਭੂਤ ਧਰੌਂਗੀ ॥
कंठसिरी मनि कंकन कुंडर भूखन छोरि भभूत धरौंगी ॥

राज कुमारी ) ' फेकणे ; हार, सोन्याच्या बांगड्या आणि दागिने काढून, मी माझ्या अंगावर धूळ घालीन (संन्यासी होईन).

ਹਾਰ ਬਿਸਾਰਿ ਹਜਾਰਨ ਸੁੰਦਰ ਪਾਵਕ ਬੀਚ ਪ੍ਰਵੇਸ ਕਰੌਂਗੀ ॥
हार बिसारि हजारन सुंदर पावक बीच प्रवेस करौंगी ॥

'माझ्या सर्व सौंदर्याचा त्याग करून, मी स्वतःला संपवण्यासाठी आगीत उडी घेईन.

ਜੂਝਿ ਮਰੌ ਕਿ ਗਰੌ ਹਿਮ ਮਾਝ ਟਰੋ ਨ ਤਊ ਹਠਿ ਤੋਹਿ ਬਰੌਂਗੀ ॥
जूझि मरौ कि गरौ हिम माझ टरो न तऊ हठि तोहि बरौंगी ॥

'मी मृत्यूशी झुंज देईन किंवा बर्फात गाडून घेईन पण माझा निश्चय कधीच सोडणार नाही.

ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਨ ਕਾਜ ਕਿਸੂ ਸਖਿ ਪੀਯ ਮਰਿਯੋ ਲਖਿ ਹੌਹੂ ਮਰੌਂਗੀ ॥੩੯॥
राज समाज न काज किसू सखि पीय मरियो लखि हौहू मरौंगी ॥३९॥

'माझा प्रियकर मरण पावला तर सर्व सार्वभौमत्व आणि सामाजिकीकरणाचा काहीही फायदा होणार नाही.'(39)