श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1149


ਪੁਰ ਜਨ ਚਲਹਿ ਸੰਗਿ ਉਠਿ ਸਬ ਹੀ ॥
पुर जन चलहि संगि उठि सब ही ॥

सर्व नगरवासी त्याच्याबरोबर चालत असत.

ਜਾਨੁਕ ਬਸੇ ਨਾਹਿ ਪੁਰ ਕਬ ਹੀ ॥੩॥
जानुक बसे नाहि पुर कब ही ॥३॥

(असे दिसते की) जणू (ते) शहरात कधीच राहिले नाहीत. 3.

ਜਿਤ ਜਿਤ ਜਾਤ ਕੁਅਰ ਮਗ ਭਯੋ ॥
जित जित जात कुअर मग भयो ॥

कुंवर ज्या वाटेने जातो,

ਜਾਨੁਕ ਬਰਖਿ ਕ੍ਰਿਪਾਬੁਦ ਗਯੋ ॥
जानुक बरखि क्रिपाबुद गयो ॥

(असे वाटते) जणू कृपेचे थेंब पडले आहेत.

ਲੋਗਨ ਨੈਨ ਲਗੇ ਤਿਹ ਬਾਟੈ ॥
लोगन नैन लगे तिह बाटै ॥

लोकांच्या नजरा त्याच्या मार्गावर खिळल्या होत्या,

ਜਾਨੁਕ ਬਿਸਿਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਹਿ ਚਾਟੈ ॥੪॥
जानुक बिसिख अंम्रित कहि चाटै ॥४॥

जणू बाण (डोळ्यांच्या रूपात) अमृत चाटत आहेत. 4.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਜਿਹ ਜਿਹ ਮਾਰਗ ਕੇ ਬਿਖੈ ਜਾਤ ਕੁਅਰ ਚਲਿ ਸੋਇ ॥
जिह जिह मारग के बिखै जात कुअर चलि सोइ ॥

कुंवर ज्या वाटेवरून जात असे,

ਨੈਨ ਰੰਗੀਲੋ ਸਭਨ ਕੇ ਭੂਮ ਛਬੀਲੀ ਹੋਇ ॥੫॥
नैन रंगीलो सभन के भूम छबीली होइ ॥५॥

(तिथे) सर्वांचे केस सुरकुत्या पडतील आणि जमीन सुंदर होईल.5.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਬ੍ਰਿਖ ਧੁਜ ਨਗਰ ਸਾਹ ਇਕ ਤਾ ਕੇ ॥
ब्रिख धुज नगर साह इक ता के ॥

त्या नगरात ब्रिख धुज नावाचा राजा राहत होता.

ਨਾਗਰਿ ਕੁਅਰਿ ਨਾਰਿ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾ ਕੇ ॥
नागरि कुअरि नारि ग्रिह जा के ॥

ज्याच्या घरात नागरी कुवारी नावाची स्त्री होती.

ਨਾਗਰਿ ਮਤੀ ਸੁਤਾ ਤਿਹ ਸੋਹੈ ॥
नागरि मती सुता तिह सोहै ॥

(त्यांची) कन्या नागरी मतीही तेथे होती

ਨਗਰਨਿ ਕੇ ਨਾਗਰਨ ਕਹ ਮੋਹੈ ॥੬॥
नगरनि के नागरन कह मोहै ॥६॥

ती शहरातील नगरांनाही मोहिनी घालत असे. 6.

ਤਿਨ ਵਹੁ ਕੁਅਰ ਦ੍ਰਿਗਨ ਲਹਿ ਪਾਵਾ ॥
तिन वहु कुअर द्रिगन लहि पावा ॥

तिने (मुलीने) त्याला शुद्ध डोळ्यांनी पाहिले

ਛੋਰਿ ਲਾਜ ਕਹੁ ਨੇਹੁ ਲਗਾਵਾ ॥
छोरि लाज कहु नेहु लगावा ॥

आणि लॉजच्या नियमांचा त्याग करून (तिच्या) प्रेमात पडलो.

ਮਨ ਮੈ ਅਧਿਕ ਮਤ ਹ੍ਵੈ ਝੂਲੀ ॥
मन मै अधिक मत ह्वै झूली ॥

ती मनात खूप डोलायला लागली

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਕੀ ਸਭ ਸੁਧਿ ਭੂਲੀ ॥੭॥
मात पिता की सभ सुधि भूली ॥७॥

आणि पालकांचे सर्व शुद्ध शहाणपण विसरले.7.

ਜਵਨ ਮਾਰਗ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਚਲਿ ਆਵੈ ॥
जवन मारग न्रिप सुत चलि आवै ॥

राज कुमार ज्या वाटेवरून चालत असे.

ਤਹੀ ਕੁਅਰਿ ਸਖਿਯਨ ਜੁਤ ਗਾਵੈ ॥
तही कुअरि सखियन जुत गावै ॥

तिथे मैत्रिणींसोबत कुमारी गाणे गायले जायचे.

ਚਾਰੁ ਚਾਰੁ ਕਰਿ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰੈ ॥
चारु चारु करि नैन निहारै ॥

ती सुंदर सुंदर डोळ्यांनी दिसत होती

ਨੈਨ ਸੈਨ ਦੈ ਹਸੈ ਹਕਾਰੈ ॥੮॥
नैन सैन दै हसै हकारै ॥८॥

आणि हसत हसत डोळ्यांचे इशारे करून बोलतो. 8.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਇਸਕ ਮੁਸਕ ਖਾਸੀ ਖੁਰਕ ਛਿਪਤ ਛਪਾਏ ਨਾਹਿ ॥
इसक मुसक खासी खुरक छिपत छपाए नाहि ॥

इश्क, मुषक, खोकला, खरुज लपूनही लपत नाही.

ਅੰਤ ਪ੍ਰਗਟ ਹ੍ਵੈ ਜਗ ਰਹਹਿ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਕਲ ਕੇ ਮਾਹਿ ॥੯॥
अंत प्रगट ह्वै जग रहहि स्रिसटि सकल के माहि ॥९॥

शेवटी, सर्व जग आणि सृष्टीमध्ये प्रकट होतात. ९.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਪ੍ਰਚੁਰ ਬਾਤ ਇਹ ਭਈ ਨਗਰ ਮੈ ॥
प्रचुर बात इह भई नगर मै ॥

हे शहरात लोकप्रिय झाले

ਚਲਤ ਚਲਤ ਸੁ ਗਈ ਤਿਹ ਘਰ ਮੈ ॥
चलत चलत सु गई तिह घर मै ॥

आणि हळूच त्याच्या घरी पोहोचलो.

ਤਹ ਤੇ ਹਟਕਿ ਮਾਤ ਪਿਤੁ ਰਾਖੀ ॥
तह ते हटकि मात पितु राखी ॥

त्याच्या पालकांनी (त्याला) तेथून मनाई केली

ਕਟੁ ਕਟੁ ਬਾਤ ਬਦਨ ਤੇ ਭਾਖੀ ॥੧੦॥
कटु कटु बात बदन ते भाखी ॥१०॥

आणि तोंडातून कडू शब्द बोलले. 10.

ਰਾਖਹਿ ਹਟਕਿ ਜਾਨਿ ਨਹਿ ਦੇਹੀ ॥
राखहि हटकि जानि नहि देही ॥

(ते) त्याला धरून ठेवतील, जाऊ देणार नाहीत

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੌ ਰਛ ਕਰੇਹੀ ॥
भाति भाति सौ रछ करेही ॥

आणि एकमेकांना ठेवायचे.

ਤਾ ਤੇ ਤਰੁਨਿ ਅਧਿਕ ਦੁਖ ਪਾਵੈ ॥
ता ते तरुनि अधिक दुख पावै ॥

यामुळे कुमारीला खूप दुःख झाले

ਰੋਵਤ ਹੀ ਦਿਨ ਰੈਨਿ ਗਵਾਵੈ ॥੧੧॥
रोवत ही दिन रैनि गवावै ॥११॥

आणि दिवस रात्र रडत घालवली. 11.

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्थ:

ਅਰੀ ਬਰੀ ਯਹ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਹੋਤ ਖਰੀ ਖਰੀ ॥
अरी बरी यह प्रीति निसु दिन होत खरी खरी ॥

हे ज्वलंत प्रेम दिवसेंदिवस अधिक दृढ होत जाते.

ਜਲ ਸਫਰੀ ਕੀ ਰੀਤਿ ਪੀਯ ਪਾਨਿ ਬਿਛੁਰੇ ਮਰਤ ॥੧੨॥
जल सफरी की रीति पीय पानि बिछुरे मरत ॥१२॥

हे पाणी आणि मासे यांच्या विधीसारखे आहे, जे केवळ प्रेयसीच्या वियोगाने मरते. 12.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਜੇ ਬਨਿਤਾ ਬਿਰਹਿਨ ਭਈ ਪੰਥ ਬਿਰਹ ਕੋ ਲੇਹਿ ॥
जे बनिता बिरहिन भई पंथ बिरह को लेहि ॥

विधुर होऊन मृत्यूचा मार्ग पत्करणारी स्त्री,

ਪਲਕ ਬਿਖੈ ਪਿਯ ਕੇ ਨਿਮਿਤ ਪ੍ਰਾਨ ਚਟਕ ਦੈ ਦੇਹਿ ॥੧੩॥
पलक बिखै पिय के निमित प्रान चटक दै देहि ॥१३॥

ती तिच्या प्रियकरासाठी डोळ्याच्या झटक्यात आपला जीव सोडते. 13.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग श्लोक:

ਲਿਖੀ ਪ੍ਰੇਮ ਪਤ੍ਰੀ ਸਖੀ ਬੋਲਿ ਆਛੀ ॥
लिखी प्रेम पत्री सखी बोलि आछी ॥

(त्याने) एका शहाण्या स्त्रीला बोलावून प्रेमपत्र लिहिले,

ਲਗੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਾਲਾ ਭਏ ਰਾਮ ਸਾਛੀ ॥
लगी प्रीति लाला भए राम साछी ॥

अरे प्रिये! राम सखी है (मी तुझ्या प्रेमात पडलो आहे).

ਕਹਿਯੋ ਆਜੁ ਜੋ ਮੈ ਨ ਤੋ ਕੌ ਨਿਹਾਰੌ ॥
कहियो आजु जो मै न तो कौ निहारौ ॥

(तसेच) म्हणाले की आज जर मी तुला पाहिले नाही

ਘਰੀ ਏਕ ਮੈ ਵਾਰਿ ਪ੍ਰਾਨਾਨਿ ਡਾਰੌ ॥੧੪॥
घरी एक मै वारि प्रानानि डारौ ॥१४॥

मग एका तासात प्राण धडकेल. 14.

ਕਰੋ ਬਾਲ ਬੇਲੰਬ ਨ ਆਜੁ ਐਯੈ ॥
करो बाल बेलंब न आजु ऐयै ॥

हे राणी! उशीर करू नका, आज या

ਇਹਾ ਤੇ ਮੁਝੈ ਕਾਢਿ ਲੈ ਸੰਗ ਜੈਯੈ ॥
इहा ते मुझै काढि लै संग जैयै ॥

आणि मला येथून घेऊन जा.

ਕਬੈ ਮਾਨੁ ਮਾਨੀ ਕਹਾ ਮਾਨ ਕੀਜੈ ॥
कबै मानु मानी कहा मान कीजै ॥

हे उपासक ! मी सांगतो ते मान्य करा.