श्री दसाम ग्रंथ

पान - 932


ਕਹਾ ਲੌ ਗਨੌ ਮੈ ਨਹੀ ਜਾਤ ਬੂਝੇ ॥੯॥
कहा लौ गनौ मै नही जात बूझे ॥९॥

मी कितीही मोजले तरी (माझ्याकडून) ते मोजले जात नाहीत. ९.

ਰੂਆਲ ਛੰਦ ॥
रूआल छंद ॥

रॉयल वचने:

ਅਮਿਤ ਸੈਨਾ ਲੈ ਚਲਿਯੋ ਤਹ ਆਪੁ ਰਾਜਾ ਸੰਗ ॥
अमित सैना लै चलियो तह आपु राजा संग ॥

तेव्हा राजाने मोठे सैन्य बरोबर घेतले

ਜੋਰਿ ਕੋਰਿ ਸੁ ਬੀਰ ਮੰਤ੍ਰੀ ਸਸਤ੍ਰ ਧਾਰਿ ਸੁਰੰਗਿ ॥
जोरि कोरि सु बीर मंत्री ससत्र धारि सुरंगि ॥

ज्यामध्ये करोडो योद्धे आणि मंत्री (सामिल झाले आहेत) सुंदर कवच गोळा करून.

ਸੂਲ ਸੈਥਿਨ ਕੇ ਲਗੇ ਅਰੁ ਬੇਧਿ ਬਾਨਨ ਸਾਥ ॥
सूल सैथिन के लगे अरु बेधि बानन साथ ॥

त्रिशूल चिकटवून, साईहथ्या लावून आणि बाणांनी छेदून

ਜੂਝਿ ਜੂਝਿ ਗਏ ਤਹਾ ਰਨ ਭੂਮਿ ਮਧਿ ਪ੍ਰਮਾਥ ॥੧੦॥
जूझि जूझि गए तहा रन भूमि मधि प्रमाथ ॥१०॥

रणांगणात लढताना योद्धे मारले गेले आहेत. 10.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग श्लोक:

ਜਗੇ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਗਏ ਜੂਝਿ ਭਾਰੇ ॥
जगे जंग जोधा गए जूझि भारे ॥

युद्ध सुरू झाल्यापासून अनेक योद्धे मारले गेले आहेत

ਕਿਤੇ ਭੂਮਿ ਘੂਮੈ ਸੁ ਮਨੋ ਮਤਵਾਰੇ ॥
किते भूमि घूमै सु मनो मतवारे ॥

जोरदार लढाईत ते अनुयायांसारखे हलले

ਕਿਤੇ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਐਸੇ ਪੁਕਾਰੈ ॥
किते मार ही मारि ऐसे पुकारै ॥

असे अनेक 'मारो-मारो' ओरडतात.

ਕਿਤੇ ਸਸਤ੍ਰ ਛੋਰੈ ਤ੍ਰਿਯਾ ਭੇਖ ਧਾਰੈ ॥੧੧॥
किते ससत्र छोरै त्रिया भेख धारै ॥११॥

काही ठिकाणी त्यांचा मृत्यू झाला आणि काही ठिकाणी त्यांनी स्त्रियांप्रमाणे आराम केला.(11)

ਜਬੈ ਆਨਿ ਜੋਧਾ ਚਹੂੰ ਘਾਤ ਗਜੇ ॥
जबै आनि जोधा चहूं घात गजे ॥

जेव्हा चारही बाजूंनी योद्धे येऊन लढले.

ਮਹਾ ਸੰਖ ਔ ਦੁੰਦਭੀ ਨਾਦ ਵਜੇ ॥
महा संख औ दुंदभी नाद वजे ॥

दोन्ही बाजूचे शूर घुंगरू वाजू लागले तेव्हा कर्णे आणि शंख वाजू लागले.

ਪਰੀ ਜੌ ਅਭੀਤਾਨ ਕੀ ਭੀਰ ਭਾਰੀ ॥
परी जौ अभीतान की भीर भारी ॥

जेव्हा निर्भय योद्ध्यांची ('अभितान') गर्दी वाढली,

ਤਬੈ ਆਪੁ ਸ੍ਰੀ ਕਾਲਿਕਾ ਕਿਲਕਾਰੀ ॥੧੨॥
तबै आपु स्री कालिका किलकारी ॥१२॥

जेव्हा सेनानींचा जमाव एकत्र आला तेव्हा देवी ओरडत आली.(12) ओरडत.(12)

ਤਹਾ ਆਪੁ ਲੈ ਰੁਦ੍ਰ ਡੌਰੂ ਬਜਾਯੋ ॥
तहा आपु लै रुद्र डौरू बजायो ॥

तिथे शिवाने स्वतः दोरी घेऊन वाजवली

ਚਤਰ ਸਾਠਿ ਮਿਲਿ ਜੋਗਨੀ ਗੀਤ ਗਾਯੋ ॥
चतर साठि मिलि जोगनी गीत गायो ॥

शिवाने त्याचा ढोलही वाजवला आणि चौसष्ट महिला योगींनी आपले गायन सुरू केले.

ਕਹੂੰ ਕੋਪਿ ਕੈ ਡਾਕਨੀ ਹਾਕ ਮਾਰੈ ॥
कहूं कोपि कै डाकनी हाक मारै ॥

कुठेतरी पोस्टमन रागाने उत्तर द्यायचे

ਕਹੂੰ ਭੂਤ ਔ ਪ੍ਰੇਤ ਨਾਗੇ ਬਿਹਾਰੈ ॥੧੩॥
कहूं भूत औ प्रेत नागे बिहारै ॥१३॥

येथे जादुगारांनी होन वाजवले आणि भूतांनी नग्न नृत्य केले.(13)

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
तोमर छंद ॥

तोमर छंद

ਤਬ ਬਿਕ੍ਰਮੈ ਰਿਸਿ ਖਾਇ ॥
तब बिक्रमै रिसि खाइ ॥

तेव्हा बिक्रमला राग आला

ਭਟ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਬੁਲਾਇ ॥
भट भाति भाति बुलाइ ॥

बिक्रिम रागाने उडून गेला आणि प्रत्येक शरीराला आत बोलावले.

ਚਿਤ ਮੈ ਅਧਿਕ ਹਠ ਠਾਨਿ ॥
चित मै अधिक हठ ठानि ॥

(तो) चितमध्ये अधिक हट्टी होऊन

ਤਿਹ ਠਾ ਪਰਤ ਭੇ ਆਨਿ ॥੧੪॥
तिह ठा परत भे आनि ॥१४॥

मोठ्या निश्चयाने ते तेथे जमले, (१४)

ਅਤਿ ਤਹ ਸੁ ਜੋਧਾ ਆਨਿ ॥
अति तह सु जोधा आनि ॥

आणखी योद्धे येत आहेत

ਲਰਿ ਮਰਤ ਭੇ ਤਜਿ ਕਾਨਿ ॥
लरि मरत भे तजि कानि ॥

अनेक शूरवीर आपल्या प्राणांची आहुती देण्यासाठी पुढे सरसावले.

ਬਾਜੰਤ੍ਰ ਕੋਟਿ ਬਜਾਇ ॥
बाजंत्र कोटि बजाइ ॥

अनेक घंटा वाजू लागल्या

ਰਨ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਗਾਇ ॥੧੫॥
रन राग मारू गाइ ॥१५॥

मृत्यूच्या गाण्यांच्या पठणाखाली, लढाई वाढविली गेली.(15)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਆਨਿ ਪਰੇ ਤੇ ਸਕਲ ਨਿਬੇਰੇ ॥
आनि परे ते सकल निबेरे ॥

जे (तेथे) आले ते सर्व मारले गेले.

ਉਮਡੇ ਔਰ ਕਾਲ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥
उमडे और काल के प्रेरे ॥

(तेथे) दुष्काळाने चाललेले इतर लोक खाली पडले.

ਜੇ ਚਲਿ ਦਲ ਰਨ ਮੰਡਲ ਆਏ ॥
जे चलि दल रन मंडल आए ॥

जो युद्धभूमीवर गेला,

ਲਰਿ ਮਰਿ ਕੈ ਸਭ ਸ੍ਵਰਗ ਸਿਧਾਏ ॥੧੬॥
लरि मरि कै सभ स्वरग सिधाए ॥१६॥

(ते) सर्व लढून मरण पावले आणि स्वर्गात गेले. 16.

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਸੈਨ ਜਬ ਲਰਿਯੋ ॥
ऐसी भाति सैन जब लरियो ॥

अशा प्रकारे जेव्हा सैन्य लढले

ਏਕ ਬੀਰ ਜੀਯਤ ਨ ਉਬਰਿਯੋ ॥
एक बीर जीयत न उबरियो ॥

त्यामुळे एकही नायक वाचला नाही.

ਤਬ ਹਠਿ ਰਾਵ ਆਪਿ ਦੋਊ ਧਾਏ ॥
तब हठि राव आपि दोऊ धाए ॥

मग दोन्ही राजे जिद्दीने आपापल्या परीने गेले

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਬਾਦਿਤ੍ਰ ਬਜਾਏ ॥੧੭॥
भाति भाति बादित्र बजाए ॥१७॥

आणि विविध घंटा वाजवण्यात आल्या. १७.

ਤੁਰਹੀ ਨਾਦ ਨਫੀਰੀ ਬਾਜੀ ॥
तुरही नाद नफीरी बाजी ॥

कर्णे, नाद, ल्युट्स वाजवले

ਸੰਖ ਢੋਲ ਕਰਨਾਏ ਗਾਜੀ ॥
संख ढोल करनाए गाजी ॥

आणि सांख, ढोल आणि रण-सिंह गज्जे.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਮੋ ਘੁਰੇ ਨਗਾਰੇ ॥
भाति भाति मो घुरे नगारे ॥

त्याच वेळी

ਦੇਖਤ ਸੁਰ ਬਿਵਾਨ ਚੜਿ ਸਾਰੇ ॥੧੮॥
देखत सुर बिवान चड़ि सारे ॥१८॥

आणि सर्व देव पाहण्यासाठी विमानात आले. १८.

ਜੋ ਬਿਕ੍ਰਮਾ ਤਿਹ ਘਾਇ ਚਲਾਵੈ ॥
जो बिक्रमा तिह घाइ चलावै ॥

जो कोणी बिक्रम त्याच्यावर हल्ला करतो,

ਆਪਿ ਆਨਿ ਸ੍ਰੀ ਚੰਡਿ ਬਚਾਵੈ ॥
आपि आनि स्री चंडि बचावै ॥

बिक्रिमने कोणतीही कृती केली, तर श्री चंडिका आले आणि ते नाकारले.

ਤਿਹ ਬ੍ਰਿਣ ਏਕ ਲਗਨ ਨਹਿ ਦੇਵੈ ॥
तिह ब्रिण एक लगन नहि देवै ॥

त्याला एकही दुखापत होणार नव्हती.

ਸੇਵਕ ਜਾਨਿ ਰਾਖਿ ਕੈ ਲੇਵੈ ॥੧੯॥
सेवक जानि राखि कै लेवै ॥१९॥

तिने त्याला मारू दिले आणि त्याला (राजा सलवान) आपला भक्त मानून नेहमी त्याचे रक्षण केले.(19)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਦੇਵੀ ਭਗਤ ਪਛਾਨਿ ਤਿਹ ਲਗਨ ਨ ਦੀਨੇ ਘਾਇ ॥
देवी भगत पछानि तिह लगन न दीने घाइ ॥

देवीचा आवेश म्हणून त्याच्याकडून अपेक्षा ठेवून तिने त्याला दुखावू दिले नाही,

ਬਜ੍ਰ ਬਾਨ ਬਰਛੀਨ ਕੋ ਬਿਕ੍ਰਮ ਰਹਿਯੋ ਚਲਾਇ ॥੨੦॥
बज्र बान बरछीन को बिक्रम रहियो चलाइ ॥२०॥

देव ब्रिजभानचे भाले आणि बिक्रिमने फेकलेले बाण असूनही.(20)