श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1151


ਭੀਤ ਤਰੇ ਤੇ ਸਾਹੁ ਕੋ ਮ੍ਰਿਤਕ ਨਿਕਾਸਿਯੋ ਜਾਇ ॥੨੭॥
भीत तरे ते साहु को म्रितक निकासियो जाइ ॥२७॥

आणि भिंतीखाली जाऊन शहाला मृतावस्थेत बाहेर काढले. २७.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਟੂਕ ਬਿਲੋਕਿ ਚਕ੍ਰਿਤ ਹ੍ਵੈ ਰਹਿਯੋ ॥
टूक बिलोकि चक्रित ह्वै रहियो ॥

(शहाच्या मृतदेहाचे) विकृत रूप पाहून त्याला धक्काच बसला.

ਸਾਚੁ ਭਯੋ ਜੋ ਮੁਹਿ ਇਨ ਕਹਿਯੋ ॥
साचु भयो जो मुहि इन कहियो ॥

त्याने मला जे सांगितले ते खरे ठरले.

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਛੂ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
भेद अभेद न कछू बिचारियो ॥

(त्याने) काहीही अस्पष्ट मानले नाही

ਸੁਤ ਕੋ ਪਕਰਿ ਕਾਟਿ ਸਿਰ ਡਾਰਿਯੋ ॥੨੮॥
सुत को पकरि काटि सिर डारियो ॥२८॥

आणि मुलाला पकडून (त्याचे) डोके कापले. २८.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਪ੍ਰਥਮ ਮਾਤ ਪਿਤੁ ਮਾਰਿ ਬਹੁਰਿ ਨਿਜੁ ਮੀਤ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥
प्रथम मात पितु मारि बहुरि निजु मीत संघारियो ॥

आधी आई-वडिलांची हत्या केली आणि नंतर मित्राची हत्या केली.

ਛਲਿਯੋ ਮੂੜ ਮਤਿ ਰਾਇ ਜਵਨ ਨਹਿ ਨ੍ਯਾਇ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
छलियो मूड़ मति राइ जवन नहि न्याइ बिचारियो ॥

(मग) न्यायाचा (योग्य) विचार न करणाऱ्या मूर्ख राजालाही फसवले.

ਸੁਨੀ ਨ ਐਸੀ ਕਾਨ ਕਹੂੰ ਆਗੇ ਨਹਿ ਹੋਈ ॥
सुनी न ऐसी कान कहूं आगे नहि होई ॥

अशी गोष्ट कानाने ऐकली नाही आणि पुन्हा होणार नाही.

ਹੋ ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੀ ਬਾਤ ਜਗਤ ਜਾਨਤ ਨਹਿ ਕੋਈ ॥੨੯॥
हो त्रिय चरित्र की बात जगत जानत नहि कोई ॥२९॥

स्त्रियांच्या चारित्र्याबद्दल जगात कोणालाच माहिती नाही. 29.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਚੌਆਲੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੪੪॥੪੫੬੪॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ चौआलीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२४४॥४५६४॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या २४४ व्या चरित्राची सांगता येथे आहे, सर्व शुभ आहे. २४४.४५६४. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਪ੍ਰਾਚੀ ਦਿਸਾ ਪ੍ਰਗਟ ਇਕ ਨਗਰੀ ॥
प्राची दिसा प्रगट इक नगरी ॥

पूर्व दिशेला एक शहर

ਖੰਭਾਵਤਿ ਸਭ ਜਗਤ ਉਜਗਰੀ ॥
खंभावति सभ जगत उजगरी ॥

पोल्हावत नावाच्या जगात ते फार मोठे होते.

ਰੂਪ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਤਹ ਕੇਰਾ ॥
रूप सैन राजा तह केरा ॥

त्याच्या राजाचे नाव रुप सान होते

ਜਾ ਕੈ ਦੁਸਟ ਨ ਬਾਚਾ ਨੇਰਾ ॥੧॥
जा कै दुसट न बाचा नेरा ॥१॥

ज्यांच्या जवळ कोणतेही वाईट राहिले नाही. १.

ਮਦਨ ਮੰਜਰੀ ਨਾਰਿ ਤਵਨ ਕੀ ॥
मदन मंजरी नारि तवन की ॥

त्यांच्या पत्नीचे नाव मदन मंजरी होते.

ਸਸਿ ਕੀ ਸੀ ਛਬਿ ਲਗਤਿ ਜਵਨ ਕੀ ॥
ससि की सी छबि लगति जवन की ॥

तिचे सौंदर्य चंद्रासारखे होते.

ਮ੍ਰਿਗ ਕੇ ਨੈਨ ਦੋਊ ਹਰਿ ਲੀਨੇ ॥
म्रिग के नैन दोऊ हरि लीने ॥

त्याने हरणाचे दोन्ही मुंगळे चोरले होते.

ਸੁਕ ਨਾਸਾ ਕੋਕਿਲ ਬਚ ਦੀਨੇ ॥੨॥
सुक नासा कोकिल बच दीने ॥२॥

(त्याला) पोपटाने नाक दिले होते आणि कोकिळेने आवाज दिला होता. 2.

ਰਾਜਾ ਪਿਯਤ ਅਮਲ ਸਭ ਭਾਰੀ ॥
राजा पियत अमल सभ भारी ॥

बहुत करून राजा

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੌ ਭੋਗਤ ਨਾਰੀ ॥
भाति भाति सौ भोगत नारी ॥

तो महिलांवर अनेक प्रकारे अत्याचार करायचा.

ਪੋਸਤ ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਚੜਾਵੈ ॥
पोसत भाग अफीम चड़ावै ॥

तो खसखस, भांग आणि अफू खात असे

ਪ੍ਯਾਲੇ ਪੀ ਪਚਾਸਇਕ ਜਾਵੈ ॥੩॥
प्याले पी पचासइक जावै ॥३॥

आणि तो सुमारे पन्नास कप (या औषधांच्या) प्यायचा. 3.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਰਨਯਨਿ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਵਈ ॥
भाति भाति रनयनि सौ भोग कमावई ॥

(तो) राण्यांबरोबर विविध गोष्टींचा आनंद घेत असे.

ਆਸਨ ਚੁੰਬਨ ਕਰਤ ਨ ਗਨਨਾ ਆਵਈ ॥
आसन चुंबन करत न गनना आवई ॥

तो मुद्रे आणि चुंबने घेत असे (इतके) की ते मोजले जात नाहीत.

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਰਤਿ ਕਰੈ ਅਧਿਕ ਸੁਖ ਪਾਇ ਕੈ ॥
चारि पहर रति करै अधिक सुख पाइ कै ॥

तो चार तास (रात्री) आनंदाने खेळत असे.

ਹੋ ਜੋ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਰਮੈ ਰਹੈ ਉਰਝਾਇ ਕੈ ॥੪॥
हो जो रानी तिह रमै रहै उरझाइ कै ॥४॥

जी राणी त्याच्यावर प्रेम करत असे, तीही (तीच) गोंधळलेली (म्हणजे मोहित) राहायची. 4.

ਸ੍ਰੀ ਰਸ ਤਿਲਕ ਮੰਜਰੀ ਤ੍ਰਿਯਿਕ ਬਖਾਨਿਯੈ ॥
स्री रस तिलक मंजरी त्रियिक बखानियै ॥

रास टिळक मंजरी नावाची एक स्त्री होती.

ਅਧਿਕ ਜਗਤ ਕੇ ਮਾਝ ਧਨਵੰਤੀ ਜਾਨਿਯੈ ॥
अधिक जगत के माझ धनवंती जानियै ॥

(तो) जगात खूप श्रीमंत मानला जात असे.

ਜਾਵਿਤ੍ਰੀ ਜਾਇਫਰ ਨ ਸਾਹੁ ਚਬਾਵਈ ॥
जावित्री जाइफर न साहु चबावई ॥

(त्याने) शाह जलवात्री आणि जफल वगैरे काही चघळले नाही

ਹੋ ਸੋਫੀ ਸੂਮ ਨ ਭੂਲਿ ਭਾਗ ਕੌ ਖਾਵਈ ॥੫॥
हो सोफी सूम न भूलि भाग कौ खावई ॥५॥

आणि सोफी आणि शुम असल्याने तो विसरला तरी भांग खात नाही. ५.

ਸਾਹੁ ਆਪੁ ਕੌ ਸ੍ਯਾਨੋ ਅਧਿਕ ਕਹਾਵਈ ॥
साहु आपु कौ स्यानो अधिक कहावई ॥

शहा स्वतःला खूप शहाणे म्हणायचे

ਭੂਲ ਭਾਗ ਸੁਪਨੇ ਹੂੰ ਨ ਘੋਟਿ ਚੜਾਵਈ ॥
भूल भाग सुपने हूं न घोटि चड़ावई ॥

आणि स्वप्नात विसरुन भांग प्यायलो नाही.

ਪਿਯੈ ਜੁ ਰਾਨੀ ਭਾਗ ਅਧਿਕ ਤਾ ਸੌ ਲਰੈ ॥
पियै जु रानी भाग अधिक ता सौ लरै ॥

भांग ओढणारी राणी त्याच्याशी खूप भांडायची

ਹੋ ਕੌਡੀ ਕਰ ਤੇ ਦਾਨ ਨ ਸੋਕਾਤੁਰ ਕਰੈ ॥੬॥
हो कौडी कर ते दान न सोकातुर करै ॥६॥

आणि त्याने कोणत्याही गरीबाला भिक्षा दिली नाही. 6.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਪਿਯਤ ਭਾਗ ਕਾਹੂ ਜੋ ਹੇਰੈ ॥
पियत भाग काहू जो हेरै ॥

जर (त्याने) कोणी भांग धूम्रपान करताना पाहिले,

ਠਾਢੇ ਹੋਤ ਨ ਤਾ ਕੇ ਨੇਰੈ ॥
ठाढे होत न ता के नेरै ॥

(म्हणून) त्याच्या जवळ उभे राहू नका.

ਭਯੋ ਸਦਨ ਤਿਹ ਕਹੈ ਉਜਾਰਾ ॥
भयो सदन तिह कहै उजारा ॥

घर उजाड होईल, असे तो म्हणायचा

ਜਾ ਕੈ ਕੂੰਡਾ ਬਜੈ ਦੁਆਰਾ ॥੭॥
जा कै कूंडा बजै दुआरा ॥७॥

ज्या घरात कुंडा सोटा ठोठावतो (भांग तोडण्यासाठी) ॥7॥

ਤਾ ਕੋ ਹੋਤ ਉਜਾਰ ਕਹੈ ਘਰ ॥
ता को होत उजार कहै घर ॥

त्याचे घर ओसाड होईल असे म्हणतो

ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਭਖਤ ਹੈ ਜੋ ਨਰ ॥
भाग अफीम भखत है जो नर ॥

भांग आणि अफू खाणारी व्यक्ती.

ਸੋਫੀ ਸਕਲ ਬੁਧਿ ਬਲ ਰਹੈ ॥
सोफी सकल बुधि बल रहै ॥

सर्व सूफी बुद्धीच्या बळावर जगतात

ਅਮਲਿਨ ਕੋ ਕਛੂ ਕੈ ਨਹਿ ਕਹੈ ॥੮॥
अमलिन को कछू कै नहि कहै ॥८॥

आणि ते व्यावहारिक गोष्टींना काहीही मानत नाहीत.8.

ਯਹ ਰਸ ਤਿਲਕ ਮੰਜਰੀ ਸੁਨੀ ॥
यह रस तिलक मंजरी सुनी ॥

जेव्हा टिळक मंजरी ऐकले (हे सर्व).

ਗਈ ਪਾਸ ਹਸਿ ਮੂੰਡੀ ਧੁਨੀ ॥
गई पास हसि मूंडी धुनी ॥

(म्हणून ती) हसत (त्याच्याकडे) गेली आणि मान हलवली.

ਕਹਾ ਬਕਤ ਹੈ ਪਰਿਯੋ ਮੰਦ ਮਤਿ ॥
कहा बकत है परियो मंद मति ॥

( म्हणू लागला ) अरे गरीब बुद्धी ! बक बकिंग आहे

ਬਾਹਨ ਸੋਫਿ ਸੀਤਲਾ ਕੀ ਗਤਿ ॥੯॥
बाहन सोफि सीतला की गति ॥९॥

सोफीची अवस्था सीतलाच्या हातासारखी (म्हणजे गाढवाची) ९.

ਛੰਦ ॥
छंद ॥

श्लोक:

ਅਮਲ ਪਿਯਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਅਧਿਕ ਇਸਤ੍ਰੀਯਨ ਬਿਹਾਰੈ ॥
अमल पियहि न्रिप राज अधिक इसत्रीयन बिहारै ॥

राजा दारू पितो आणि त्याचे अनेक स्त्रियांशी संबंध होते.

ਅਮਲ ਸੂਰਮਾ ਪਿਯਹਿ ਦੁਜਨ ਸਿਰ ਖੜਗ ਪ੍ਰਹਾਰੈ ॥
अमल सूरमा पियहि दुजन सिर खड़ग प्रहारै ॥

सुरमा अमल पिऊन दुष्टाच्या डोक्यावर हातोडा मारतो.

ਅਮਲ ਭਖਹਿ ਜੋਗੀਸ ਧ੍ਯਾਨ ਜਦੁਪਤਿ ਕੋ ਧਰਹੀ ॥
अमल भखहि जोगीस ध्यान जदुपति को धरही ॥

योगी कृती करतो आणि आपले लक्ष देवावर केंद्रित करतो.

ਚਾਖਿ ਤਵਨ ਕੋ ਸ੍ਵਾਦ ਸੂਮ ਸੋਫੀ ਕ੍ਯਾ ਕਰਹੀ ॥੧੦॥
चाखि तवन को स्वाद सूम सोफी क्या करही ॥१०॥

त्यांची (नशा) चव चाखल्यानंतर चांगली शुम सोफी काय करणार? 10.

ਸਾਹੁ ਬਾਚ ॥
साहु बाच ॥

शहा म्हणाले:

ਅਮਲ ਪਿਯਤ ਜੇ ਪੁਰਖ ਪਰੇ ਦਿਨ ਰੈਨਿ ਉਘਾਵਤ ॥
अमल पियत जे पुरख परे दिन रैनि उघावत ॥

अमल पिणारा माणूस रात्रंदिवस झोपतो.

ਅਮਲ ਜੁ ਘਰੀ ਨ ਪਿਯਹਿ ਤਾਪ ਤਿਨ ਕਹ ਚੜਿ ਆਵਤ ॥
अमल जु घरी न पियहि ताप तिन कह चड़ि आवत ॥

तासभर न प्यायल्यास त्यांना ताप येतो.

ਅਮਲ ਪੁਰਖੁ ਜੋ ਪੀਯੈ ਕਿਸੂ ਕਾਰਜ ਕੇ ਨਾਹੀ ॥
अमल पुरखु जो पीयै किसू कारज के नाही ॥

अमळ पिणाऱ्या पुरुषांना काही उपयोग नाही.

ਅਮਲ ਖਾਇ ਜੜ੍ਰਹ ਰਹੈ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਘਰ ਮਾਹੀ ॥੧੧॥
अमल खाइ जड़्रह रहै म्रितक ह्वै कै घर माही ॥११॥

जेवल्यानंतर ते घरात मृतावस्थेत पडलेले असतात. 11.

ਤ੍ਰਿਯੋ ਬਾਚ ॥
त्रियो बाच ॥

स्त्री म्हणाली:

ਸ੍ਯਾਨੇ ਸੋਚਿਤ ਰਹੈ ਰਾਜ ਕੈਫਿਯੈ ਕਮਾਵੈ ॥
स्याने सोचित रहै राज कैफियै कमावै ॥

ज्ञानी विचार आणि व्यावहारिक नियम.

ਸੂਮ ਸੰਚਿ ਧਨ ਰਹੇ ਸੂਰ ਦਿਨ ਏਕ ਲੁਟਾਵੈ ॥
सूम संचि धन रहे सूर दिन एक लुटावै ॥

शुमा संपत्ती जमा करत राहतो आणि सुरमा एका दिवसात ती लुटतो.

ਅਮਲ ਪੀਏ ਜਸੁ ਹੋਇ ਦਾਨ ਖਾਡੇ ਨਹਿ ਹੀਨੋ ॥
अमल पीए जसु होइ दान खाडे नहि हीनो ॥

अंमळ पिण्याने होते आणि भिक्षा देणे आणि खंडा ठोकणे यात काही नुकसान नाही.

ਅੰਤ ਗੁਦਾ ਕੇ ਪੈਡ ਸੂਮ ਸੋਫੀ ਜਿਯ ਦੀਨੋ ॥੧੨॥
अंत गुदा के पैड सूम सोफी जिय दीनो ॥१२॥

शुम सोफी लगद्याच्या शेवटी जीव देतो. 12.

ਭਾਗ ਪੁਰਖ ਵੈ ਪਿਯਹਿ ਭਗਤ ਹਰਿ ਕੀ ਜੇ ਕਰਹੀ ॥
भाग पुरख वै पियहि भगत हरि की जे करही ॥

हरिभक्तीचे पालन करणारे पुरुष भांग खातात.

ਭਾਗ ਭਖਤ ਵੈ ਪੁਰਖ ਕਿਸੂ ਕੀ ਆਸ ਨ ਧਰਹੀ ॥
भाग भखत वै पुरख किसू की आस न धरही ॥

कोणाचीही अपेक्षा न ठेवणारी माणसे भांग नशेत असतात.

ਅਮਲ ਪਿਯਤ ਤੇ ਬੀਰ ਬਰਤ ਜਿਨ ਤ੍ਰਿਨ ਮਸਤਕ ਪਰ ॥
अमल पियत ते बीर बरत जिन त्रिन मसतक पर ॥

ज्यांच्या कपाळावर भाजलेले (म्हणजे ते खूप तेजस्वी आहेत) अमल मद्यपान करतात.

ਤੇ ਕ੍ਯਾ ਪੀਵਹਿ ਭਾਗ ਰਹੈ ਜਿਨ ਕੇ ਤਕਰੀ ਕਰ ॥੧੩॥
ते क्या पीवहि भाग रहै जिन के तकरी कर ॥१३॥

ज्यांचे हात मजबूत आहेत ते लोक भांग पितील का? 13.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਸਦਾ ਸਰੋਹੀ ਊਪਰ ਕਰ ਜਿਨ ਕੋ ਰਹੈ ॥
सदा सरोही ऊपर कर जिन को रहै ॥

ज्यांचे हात सदैव तलवारीवर असतात.