श्री दसाम ग्रंथ

पान - 722


ਸਭ ਜਲ ਜੀਵਨਿ ਨਾਮ ਲੈ ਆਸ੍ਰੈ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
सभ जल जीवनि नाम लै आस्रै बहुरि बखान ॥

सर्व जलचरांची नावे द्या आणि नंतर 'असराय' (ओट) हा शब्द म्हणा.

ਸੁਤ ਧਰ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਸਭ ਜਾਨ ॥੯੯॥
सुत धर बहुरि बखानीऐ नाम बान सभ जान ॥९९॥

पाण्यात जिवंत राहिलेल्या माशांना नाव देणे, नंतर त्यांच्यासोबत "आश्रय" हा शब्द जोडणे आणि नंतर "शतधर" हा शब्द उच्चारणे, बाणांच्या नावांचे वर्णन चालू आहे.99.

ਧਰੀ ਨਗਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਧਰ ਸੁਤ ਪੁਨਿ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
धरी नगन के नाम कहि धर सुत पुनि पद देहु ॥

'धरी' (शिखर असलेला पर्वत) आणि 'नाग' ही नावे सांगा आणि 'धर' आणि 'सूत' हे शब्द म्हणा.

ਪੁਨਿ ਧਰ ਸਬਦ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੦੦॥
पुनि धर सबद बखानीऐ नाम बान लखि लेहु ॥१००॥

पृथ्वीवर आढळणाऱ्या नागांना (सापांना) नाव देणे आणि "धर्शत" शब्द जोडणे आणि नंतर "धर" हा शब्द उच्चारणे, बाणांची नावे ओळखली जातात.100.

ਬਾਸਵ ਕਹਿ ਅਰਿ ਉਚਰੀਐ ਧਰ ਸੁਤ ਧਰ ਪੁਨਿ ਭਾਖੁ ॥
बासव कहि अरि उचरीऐ धर सुत धर पुनि भाखु ॥

'बसव' (इंद्राचा) शत्रू म्हणा आणि मग 'धर सुत धर' म्हणा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਜਾਨ ਜੀਅ ਮੈ ਰਾਖੁ ॥੧੦੧॥
नाम सकल स्री बान के जान जीअ मै राखु ॥१०१॥

“इंद्र” या शब्दानंतर “अरि” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “शतधर” हा शब्द जोडला की बाणाची सर्व नावे लक्षात येतात. 101.

ਪੁਹਪ ਧਨੁਖ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥
पुहप धनुख के नाम कहि आयुध बहुरि उचार ॥

पुहापा धनुख (फुलाने नमन केलेला कामदेव) या नावाचा जप करून मग 'आयुधा' (शस्त्र) पदाचा जप करा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਚਲੈ ਅਪਾਰ ॥੧੦੨॥
नाम सकल स्री बान के निकसत चलै अपार ॥१०२॥

पुष्पधन्वा आणि कामदेव यांची नावे उच्चारताना आणि नंतर “आयुध” हा शब्द उच्चारल्याने बाणांची नावे सतत विकसित होत राहतात.102.

ਸਕਲ ਮੀਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਕੇਤੁਵਾਯੁਧ ਕਹਿ ਅੰਤ ॥
सकल मीन के नाम कहि केतुवायुध कहि अंत ॥

मीन (माशांची) सर्व नावे सांगून (नंतर) शेवटी पद 'केतुवायुधा' म्हणत,

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਜਾਹਿ ਅਨੰਤ ॥੧੦੩॥
नाम सकल स्री बान के निकसत जाहि अनंत ॥१०३॥

माशांची सर्व नावे उच्चारून आणि "केतवयुध" शब्द जोडून, बाणची असंख्य नावे विकसित होत राहतील.103.

ਪੁਹਪ ਆਦਿ ਕਹਿ ਧਨੁਖ ਕਹਿ ਧਰ ਆਯੁਧਹਿ ਬਖਾਨ ॥
पुहप आदि कहि धनुख कहि धर आयुधहि बखान ॥

प्रथम 'पुहाप' (फूल) नंतर 'धनुख' आणि नंतर 'धर' आणि 'आयुध' (शस्त्र) म्हणा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਜਾਤ ਅਪ੍ਰਮਾਨ ॥੧੦੪॥
नाम सकल स्री बान के निकसत जात अप्रमान ॥१०४॥

जर "पुष्प" हा शब्द उच्चारल्यानंतर आणि नंतर "धनुष" शब्द जोडल्यानंतर शस्त्रांचे वर्णन केले तर बाणचे अहे न्मेष विकसित होत राहतात.104.

ਆਦਿ ਭ੍ਰਮਰ ਕਹਿ ਪਨਚ ਕਹਿ ਧਰ ਧਰ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
आदि भ्रमर कहि पनच कहि धर धर सबद बखान ॥

प्रथम 'भ्रमर' (भोरा) नंतर 'पंच' (चिला) असे बोलून, नंतर 'धर' शब्दाचा दोनदा जप करा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਜਾਨਹੁ ਗੁਨਨ ਨਿਧਾਨ ॥੧੦੫॥
नाम सकल स्री बान के जानहु गुनन निधान ॥१०५॥

सुरुवातीला “भ्रमर” हा शब्द उच्चारणे, नंतर “पंच” हा शब्द जोडून “धारधर” हा शब्द उच्चारल्याने बाणाची सर्व नावे ज्ञानी लोक ओळखतात.105.

ਸਭ ਭਲਕਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਆਦਿ ਅੰਤਿ ਧਰ ਦੇਹੁ ॥
सभ भलकन के नाम कहि आदि अंति धर देहु ॥

प्रथम 'भालक' (बाणाचे डोके) ची सर्व नावे म्हणा (नंतर) शेवटी 'धर' (शब्द) घाला.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਲੇਹੁ ॥੧੦੬॥
नाम सकल स्री बान के चीन चतुर चित लेहु ॥१०६॥

सर्व लहान भांगांची नावे उच्चारून आणि शेवटी "धार" हा शब्द जोडला की, ज्ञानी लोक त्यांच्या मनातील बाणांची नावे ओळखतात.106.

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्था

ਜਿਹ ਧਰ ਪ੍ਰਿਥਮ ਬਖਾਨ ਤਿਹ ਸੁਤ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
जिह धर प्रिथम बखान तिह सुत बहुरि बखानीऐ ॥

प्रथम 'जिह धार' हा शब्द म्हणा (क्विल धरलेले धनुष्य), नंतर 'सूत' शब्दाचा उच्चार करा.

ਸਰ ਕੇ ਨਾਮ ਅਪਾਰ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਮੈ ਜਾਨੀਐ ॥੧੦੭॥
सर के नाम अपार चतुर चित मै जानीऐ ॥१०७॥

ज्याने पृथ्वीचे सुरुवातीला वर्णन केले आहे, बानची अनेक नावे विकसित होत आहेत, जेव्हा तिचे पुत्र वर्णनाखाली आणले जातात.107.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਬਿਸ ਕੇ ਨਾਮ ਉਚਰਿ ਕੈ ਬਿਖ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
बिस के नाम उचरि कै बिख पद बहुरि बखान ॥

Bis (विष, विष) ची नावे (सर्व) उच्चार करा, त्यानंतर 'ख' अक्षर द्या.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਹੀ ਬਾਣ ਕੇ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੧੦੮॥
नाम सकल ही बाण के लीजो चतुर पछान ॥१०८॥

“विष” (विष) ची नावे उच्चारणे आणि नंतर “विष” हा शब्द पुन्हा जोडल्यास बाणची सर्व नावे ओळखली जातात.108.

ਬਾ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਪੁਨਿ ਨਕਾਰ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
बा पद प्रिथम बखानि कै पुनि नकार पद देहु ॥

प्रथम 'b' शब्दाचा उच्चार करा, नंतर 'n' शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਜਾਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੧੦੯॥
नाम सकल स्री बान के जान चतुर चिति लेहु ॥१०९॥

सुरुवातीला “B” हा उच्चार बोलणे आणि नंतर “N” हा उच्चार जोडणे, ज्ञानी लोक बाणची नावे समजून घेतात.109.

ਕਾਨੀ ਨਾਮ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
कानी नाम बखानि कै धर पद बहुरि बखान ॥

(प्रथम) 'कणी' नामाचा उच्चार करा, नंतर 'धार' या शब्दाचा उच्चार करा.

ਹਿਰਦੈ ਸਮਝੋ ਚਤੁਰ ਤੁਮ ਸਕਲ ਨਾਮ ਏ ਬਾਨ ॥੧੧੦॥
हिरदै समझो चतुर तुम सकल नाम ए बान ॥११०॥

“कणी” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “धर” हा शब्द वाचवताना, ज्ञानी लोक त्यांच्या मनात बाणाची नावे समजून घेतात.110.

ਫੋਕ ਸਬਦ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਉਚਰਿ ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰੌ ਦੇਹੁ ॥
फोक सबद प्रिथमै उचरि धर पद बहुरौ देहु ॥

प्रथम 'लोक' हा शब्द उच्चार, नंतर 'धर' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਤੁਰ ਹ੍ਰਿਦੈ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੧੧॥
नाम सकल स्री बान के चतुर ह्रिदै लखि लेहु ॥१११॥

सुरुवातीला “फोक” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “धार” हा शब्द जोडला तर बाणची सर्व नावे लक्षात येऊ शकतात.111.

ਪਸੁਪਤਿ ਪ੍ਰਥਮ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਅਸ੍ਰ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥
पसुपति प्रथम बखानि कै अस्र सबद पुनि देहु ॥

प्रथम 'पसुपति' (शिव) (शब्द) चा जप करून, नंतर 'आसरा' (गायलेला) शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਿਤਿ ਚਤੁਰ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੧੨॥
नाम सकल स्री बान के चिति चतुर लखि लेहु ॥११२॥

"पशुपति" हा शब्द प्रामुख्याने उच्चारला आणि नंतर "असुर" हा शब्द जोडला की, ज्ञानी लोक त्यांच्या मनात बाणाची सर्व नावे समजून घेतात.112.

ਸਹਸ ਨਾਮ ਸਿਵ ਕੇ ਉਚਰਿ ਅਸ੍ਰ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥
सहस नाम सिव के उचरि अस्र सबद पुनि देहु ॥

शिवाच्या हजारो नामांचा जप करा, नंतर 'आसरा' शब्द घाला.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਤੁਰ ਚੀਨ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੧੧੩॥
नाम सकल स्री बान के चतुर चीन चिति लेहु ॥११३॥

शिवाची एक हजार नावे उच्चारणे आणि नंतर “असुर” हा शब्द उच्चारल्यास बाणांची सर्व नावे ज्ञात होतात.113.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਰਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਪੁਨਿ ਅਰਿ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
प्रिथम करन के नाम कहि पुनि अरि सबद बखान ॥

प्रथम 'करण' (सूर्याने कुंतीच्या गर्भातून जन्मलेला महाभारतातील प्रसिद्ध नायक) हे नाव उच्चारून, नंतर 'अरि' (शत्रू) शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੧੧੪॥
नाम सकल स्री बान के लीजो चतुर पछान ॥११४॥

प्रामुख्याने “करण” ची सर्व नावे सांगणे आणि नंतर “Ari” जोडणे “करण” ची सर्व नावे आणि नंतर “Ari” जोडल्यास बानची सर्व नावे ओळखली जातात.114.

ਭਾਨਜਾਤ ਕਰਨਾਤ ਕਰਿ ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਬਖਾਨ ॥
भानजात करनात करि ऐसी भाति बखान ॥

(प्रथम) 'भंजनत' (सूर्यपुत्राचा शेवट) 'कर्णांत' (करणाचा शेवट) (श्लोक म्हणा आणि नंतर) 'कारी' (शब्द) या पद्धतीने पाठ करा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਤੁਰ ਲੀਜੀਅਹ ਜਾਨ ॥੧੧੫॥
नाम सकल स्री बान के चतुर लीजीअह जान ॥११५॥

सूर्यपुत्र करणचा नाश करणारा, बाणाची सर्व नावे ओळखली जातात.115.

ਸਭ ਅਰਜੁਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਆਯੁਧ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
सभ अरजुन के नाम कहि आयुध सबद बखान ॥

अर्जनची सर्व नावे सांगा आणि नंतर 'आयुध' (शस्त्र) शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜਹੁ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੧੧੬॥
नाम सकल स्री बान के लीजहु चतुर पछान ॥११६॥

(ही) सर्व नावे बाण होतील. (सर्व) हुशार (व्यक्ती!) ओळखा 116.

ਜਿਸਨ ਧਨੰਜੈ ਕ੍ਰਿਸਨ ਭਨਿ ਸ੍ਵੇਤਵਾਹ ਲੈ ਨਾਇ ॥
जिसन धनंजै क्रिसन भनि स्वेतवाह लै नाइ ॥

जिसान' (अर्जन) 'धनजय' (अर्जन) 'कृष्ण' (अर्जन) आणि 'स्वेतवाह' (अर्जन) नावाचे

ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਅਹੁ ਸਬੈ ਬਾਨ ਹੁਇ ਜਾਇ ॥੧੧੭॥
आयुध बहुरि बखानीअहु सबै बान हुइ जाइ ॥११७॥

अर्जुनची सर्व नावे उच्चारणे आणि नंतर "आयुध" शब्द जोडणे, सर्व नावांचा अर्थ "बान" असा होतो.117.

ਅਰਜੁਨ ਪਾਰਥ ਕੇਸਗੁੜ ਸਾਚੀ ਸਬਯ ਬਖਾਨ ॥
अरजुन पारथ केसगुड़ साची सबय बखान ॥

अर्जन, पार्थ, केसगुर (गुडाकेस-निंद्राचा विजयी) 'साची सब्य' म्हणणे (सबी साची, डावखुरा धनुर्धारी, अर्जन)

ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਕੇ ਜਾਨ ॥੧੧੮॥
आयुध बहुरि बखानीऐ नाम बान के जान ॥११८॥

“अर्जुन, परथ, केसगुर, सांची इ. शब्द उच्चारून नंतर “आयुध” हा शब्द जोडल्यास बाणांची नावे कळतात.118.

ਬਿਜੈ ਕਪੀਧੁਜ ਜੈਦ੍ਰਥਰਿ ਸੂਰਜ ਜਾਰਿ ਫੁਨਿ ਭਾਖੁ ॥
बिजै कपीधुज जैद्रथरि सूरज जारि फुनि भाखु ॥

बिजय, कपिधुज, जयद्रथरी (अर्जन, जयद्रथाचा शत्रू) सूरज जरी (सूर्यपुत्राचा शत्रू) (वगैरे शब्द) बोलून

ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਰਾਖੁ ॥੧੧੯॥
आयुध बहुरि बखानीऐ नाम बान लखि राखु ॥११९॥

“कपीध्वज, जयद्रथरी, सूर्य, जरी” या जगाचा उच्चार केल्यावर आणि नंतर “आयुध” हा शब्द जोडल्यास बाणांची नावे कळतात.119.

ਤਿਮਰਰਿ ਬਲ ਬ੍ਰਤ ਨਿਸਚ ਹਾ ਕਹਿ ਸੁਤ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥
तिमररि बल ब्रत निसच हा कहि सुत बहुरि उचार ॥

तिमर्री (इंद्र) म्हणा आणि नंतर बाल, ब्रत, निश्च (निश्चर) (इतर राक्षसांची नावे घेणे) नंतर 'ह' शब्द जोडून 'सूत' शब्द घाला.

ਆਯੁਧ ਉਚਰਿ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਨਿਕਸਹਿ ਨਾਮ ਅਪਾਰ ॥੧੨੦॥
आयुध उचरि स्री बान के निकसहि नाम अपार ॥१२०॥

“तिमिरारी, बाल व्रत, निशिचार-नाशक” हे शब्द म्हटल्यावर आणि नंतर “शत” आणि नंतर “आयुध” जोडल्यानंतर, बाणची अनेक नावे विकसित होत राहतात.120.

ਸਹਸ੍ਰ ਬਿਸਨ ਕੇ ਨਾਮ ਲੈ ਅਨੁਜ ਸਬਦ ਕੌ ਦੇਹੁ ॥
सहस्र बिसन के नाम लै अनुज सबद कौ देहु ॥

(प्रथम) विष्णूची हजार नावे घेणे आणि नंतर 'अनुज' (लहान भाऊ इंद्र)

ਤਨੁਜ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਸਸਤ੍ਰ ਕਹਿ ਨਾਮੁ ਬਾਨੁ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੨੧॥
तनुज उचरि पुनि ससत्र कहि नामु बानु लखि लेहु ॥१२१॥

विष्णूची एक हजार नावे उच्चारून आणि नंतर अनुक्रमे “अनुज, तनुज आणि शास्त्र” हे शब्द जोडल्यास बाणची नावे दृश्यमान होतात.121.