श्री दसाम ग्रंथ

पान - 374


ਕਰੀ ਉਦਰ ਪੂਰਨਾ ਮਨੋ ਹਿਤ ਤਿਸਨ ਕੇ ॥
करी उदर पूरना मनो हित तिसन के ॥

मग नारद कृष्णाला भेटायला गेले, त्यांनी त्याला पोटभर जेवण दिले

ਰਹਿਓ ਮੁਨੀ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਇ ਸ੍ਯਾਮ ਤਰਿ ਪਗਨ ਕੇ ॥
रहिओ मुनी सिर न्याइ स्याम तरि पगन के ॥

(तेव्हा) मुनी आपले मस्तक टेकवून श्रीकृष्णाच्या चरणी बसले

ਹੋ ਮਨਿ ਬਿਚਾਰਿ ਕਹਿਯੋ ਸ੍ਯਾਮ ਮਹਾ ਸੰਗਿ ਲਗਨ ਕੇ ॥੭੮੩॥
हो मनि बिचारि कहियो स्याम महा संगि लगन के ॥७८३॥

ऋषी कृष्णाच्या चरणी नतमस्तक होऊन उभे राहिले आणि मन आणि बुद्धीने विचार करून त्यांनी कृष्णाला अत्यंत आदराने संबोधले.७८३.

ਮੁਨਿ ਨਾਰਦ ਜੂ ਬਾਚ ਕਾਨ੍ਰਹ੍ਰਹ ਜੂ ਸੋ ॥
मुनि नारद जू बाच कान्रह्रह जू सो ॥

कृष्णाला उद्देशून नारद ऋषींचे भाषण:

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਅਕ੍ਰੂਰ ਕੇ ਅਗ੍ਰ ਹੀ ਜਾ ਹਰਿ ਸੋ ਮੁਨਿ ਪਾ ਪਰਿ ਕੈ ਇਹ ਬਾਤ ਸੁਨਾਈ ॥
अक्रूर के अग्र ही जा हरि सो मुनि पा परि कै इह बात सुनाई ॥

अक्रूर येण्यापूर्वी ऋषींनी कृष्णाला सर्व काही सांगितले

ਰੀਝ ਰਹਿਓ ਅਪੁਨੇ ਮਨ ਮੈ ਸੁ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਕਨ੍ਰਹਾਈ ॥
रीझ रहिओ अपुने मन मै सु निहारि कै सुंदर रूप कन्रहाई ॥

सर्व बोलणे ऐकून मोहक कृष्ण मनात प्रसन्न झाला

ਬੀਰ ਬਡੋ ਰਨ ਬੀਚ ਹਨੋ ਤੁਮ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਅਤਿ ਹੀ ਛਬਿ ਪਾਈ ॥
बीर बडो रन बीच हनो तुम ऐसे कहियो अति ही छबि पाई ॥

नारद म्हणाले, हे कृष्णा! तू रणांगणात अनेक वीरांना पराभूत केले आहेस आणि मोठे तेज प्राप्त केले आहेस

ਆਯੋ ਹੋ ਹਉ ਸੁ ਘਨੇ ਰਿਪ ਘੇਰਿ ਸਿਕਾਰ ਕੀ ਭਾਤਿ ਬਧੋ ਤਿਨ ਜਾਈ ॥੭੮੪॥
आयो हो हउ सु घने रिप घेरि सिकार की भाति बधो तिन जाई ॥७८४॥

मी तुमच्या अनेक शत्रूंना एकत्र करून सोडले आहे, आता तुम्ही (मथुरेला जाऊन) त्यांचा वध करा.

ਤਬ ਹਉ ਉਪਮਾ ਤੁਮਰੀ ਕਰਹੋ ਕੁਬਲਿਯਾ ਗਿਰ ਕੋ ਤੁਮ ਜੋ ਮਰਿਹੋ ॥
तब हउ उपमा तुमरी करहो कुबलिया गिर को तुम जो मरिहो ॥

तरीही मी तुझे अनुकरण करीन (जेव्हा) तू कुवालियापीडला मारशील.

ਮੁਸਟਕ ਬਲ ਸਾਥ ਚੰਡੂਰਹਿ ਸੋ ਰੰਗਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਬਧ ਜਉ ਕਰਿਹੋ ॥
मुसटक बल साथ चंडूरहि सो रंगभूमि बिखै बध जउ करिहो ॥

जर तू कुवल्यपीर (हत्ती) मारलास तर मी तुझे गुणगान गाईन, चंदूरला रंगमंचावर मुठीत धरून ठार मारीन.

ਫਿਰਿ ਕੰਸ ਬਡੇ ਅਪੁਨੇ ਰਿਪੁ ਕੋ ਗਹਿ ਕੇਸ ਤੇ ਪ੍ਰਾਨਨ ਕੋ ਹਰਿਹੋ ॥
फिरि कंस बडे अपुने रिपु को गहि केस ते प्रानन को हरिहो ॥

मग तू तुझा मोठा शत्रू कंस यास केस करून घेशील आणि त्याचा जीव घेशील.

ਰਿਪੁ ਮਾਰਿ ਘਨੇ ਬਨ ਆਸੁਰ ਕੋ ਕਰਿ ਕਾਟਿ ਸਭੈ ਧਰ ਪੈ ਡਰਿਹੋ ॥੭੮੫॥
रिपु मारि घने बन आसुर को करि काटि सभै धर पै डरिहो ॥७८५॥

Your आपला महान शत्रू कांसाला त्याच्या केसांपासून पकडून आणि शहरातील सर्व भुते कापून जमिनीवर फेकून द्या. ���785.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਇਹ ਕਹਿ ਨਾਰਦ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸੋ ਬਿਦਾ ਭਯੋ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
इह कहि नारद क्रिसन सो बिदा भयो मन माहि ॥

असे बोलून नारदांनी कृष्णाचा निरोप घेतला आणि निघून गेले

ਅਬ ਦਿਨ ਕੰਸਹਿ ਕੇ ਕਹਿਯੋ ਮ੍ਰਿਤ ਕੇ ਫੁਨਿ ਨਿਜਕਾਹਿ ॥੭੮੬॥
अब दिन कंसहि के कहियो म्रित के फुनि निजकाहि ॥७८६॥

त्याने मनात विचार केला की कंसाला आता फक्त काही दिवस जगायचे आहे आणि त्याचे आयुष्य लवकरच संपेल.786.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਮੁਨਿ ਨਾਰਦ ਜੂ ਕ੍ਰਿਸਨ ਜੂ ਕੋ ਸਭ ਭੇਦ ਦੇਇ ਫਿਰਿ ਬਿਦਿਆ ਭਏ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥
इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे क्रिसनावतारे मुनि नारद जू क्रिसन जू को सभ भेद देइ फिरि बिदिआ भए धयाइ समापतम सतु सुभम सतु ॥

बचित्तर नाटकातील कृष्णावतारात कृष्णाला सर्व रहस्ये सांगितल्यानंतर नारदांचे निघून जाणे या अध्यायाचा शेवट.

ਅਥ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁਰ ਦੈਤ ਜੁਧ ॥
अथ बिस्वासुर दैत जुध ॥

आता विश्वसुराच्या राक्षसाशी झालेल्या युद्धाचे वर्णन सुरू होते

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਖੇਲਤ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਸੋ ਕ੍ਰਿਸਨ ਆਦਿ ਨਿਰੰਜਨ ਸੋਇ ॥
खेलत ग्वारनि सो क्रिसन आदि निरंजन सोइ ॥

आद्य भगवान श्रीकृष्ण गोपींसोबत खेळू लागले

ਹ੍ਵੈ ਮੇਢਾ ਤਸਕਰ ਕੋਊ ਕੋਊ ਪਹਰੂਆ ਹੋਇ ॥੭੮੭॥
ह्वै मेढा तसकर कोऊ कोऊ पहरूआ होइ ॥७८७॥

कुणी बकऱ्याची, कुणी चोराची तर कुणी पोलिसाची.७८७.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਕੇਸਵ ਜੂ ਸੰਗ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਕੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਸੁਭ ਖੇਲ ਮਚਾਯੋ ॥
केसव जू संग ग्वारनि के ब्रिज भूमि बिखै सुभ खेल मचायो ॥

भगवान श्रीकृष्णाचे गोपींसोबतचे प्रेममय खेळ ब्रजभूमीत खूप प्रसिद्ध झाले

ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਦੇਖਿ ਤਬੈ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁਰ ਹ੍ਵੈ ਚੁਰਵਾ ਤਿਨ ਭਛਨਿ ਆਯੋ ॥
ग्वारनि देखि तबै बिस्वासुर ह्वै चुरवा तिन भछनि आयो ॥

गोपींना पाहून विश्वासुर राक्षस चोराचे रूप धारण करून त्यांना गिळंकृत करायला आला.

ਗ੍ਵਾਰ ਹਰੇ ਹਰਿ ਕੇ ਬਹੁਤੇ ਤਿਹ ਕੋ ਫਿਰਿ ਕੈ ਹਰਿ ਜੂ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
ग्वार हरे हरि के बहुते तिह को फिरि कै हरि जू लखि पायो ॥

त्याने अनेक गोपांचे अपहरण केले आणि बराच शोध घेतल्यानंतर कृष्णाची ओळख पटली

ਧਾਇ ਕੈ ਤਾਹੀ ਕੀ ਗ੍ਰੀਵ ਗਹੀ ਬਲ ਸੋ ਧਰਨੀ ਪਰ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥੭੮੮॥
धाइ कै ताही की ग्रीव गही बल सो धरनी पर मारि गिरायो ॥७८८॥

कृष्णाने धावत जाऊन त्याची मान पकडली आणि त्याला पृथ्वीवर धडकून मारले.७८८.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਬਿਸ੍ਵਾਸੁਰ ਕੋ ਸਮਾਰ ਕੈ ਕਰਿ ਸਾਧਨ ਕੇ ਕਾਮ ॥
बिस्वासुर को समार कै करि साधन के काम ॥

दैत्य विश्वासुराचा वध करून साधुसंतांचे कार्य केले

ਹਲੀ ਸੰਗ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰ ਲੈ ਆਏ ਨਿਸਿ ਕੋ ਧਾਮਿ ॥੭੮੯॥
हली संग सभ ग्वार लै आए निसि को धामि ॥७८९॥

विश्वासुराचा वध करून संतांच्या हितासाठी अशी कृत्ये करून कृष्ण रात्र पडताच बलरामांना घेऊन आपल्या घरी आला.७८९.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁਰ ਦੈਤ ਬਧਹ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤਮ ॥
इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे किसनावतारे बिस्वासुर दैत बधह धयाइ समापतम ॥

बचित्तर नाटकातील कृष्णावतारातील विश्वसुर नावाच्या राक्षसाचा वध असे शीर्षक असलेल्या अध्यायाचा शेवट.

ਅਥ ਹਰਿ ਕੋ ਅਕ੍ਰੂਰ ਮਥਰਾ ਕੋ ਲੈ ਜੈਬੋ ॥
अथ हरि को अक्रूर मथरा को लै जैबो ॥

आता अक्रूरद्वारे कृष्णाला मथुरेला नेण्याचे वर्णन सुरू होते

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਰਿਪੁ ਕੋ ਹਰਿ ਮਾਰਿ ਗਏ ਜਬ ਹੀ ਅਕ੍ਰੂਰ ਕਿਧੌ ਚਲ ਕੈ ਤਹਿ ਆਯੋ ॥
रिपु को हरि मारि गए जब ही अक्रूर किधौ चल कै तहि आयो ॥

शत्रूचा वध करून कृष्ण जाण्याच्या बेतात असताना अक्रूर तेथे पोहोचला

ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਰਿਓ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥
स्याम को देखि प्रनाम करिओ अपने मन मै अति ही सुखु पायो ॥

कृष्णाला पाहून-अत्यंत प्रसन्न होऊन तो त्याच्यापुढे नतमस्तक झाला

ਕੰਸ ਕਹੀ ਸੋਊ ਕੈ ਬਿਨਤੀ ਜਦੁਰਾ ਅਪੁਨੇ ਹਿਤ ਸਾਥ ਰਿਝਾਯੋ ॥
कंस कही सोऊ कै बिनती जदुरा अपुने हित साथ रिझायो ॥

कंसाने त्याला जे काही करण्यास सांगितले ते त्याने केले आणि त्यामुळे कृष्णाला आनंद झाला

ਅੰਕੁਸ ਸੋ ਗਜ ਜਿਉ ਫਿਰੀਯੈ ਹਰਿ ਕੋ ਤਿਮ ਬਾਤਨ ਤੇ ਹਿਰਿ ਲਿਆਯੋ ॥੭੯੦॥
अंकुस सो गज जिउ फिरीयै हरि को तिम बातन ते हिरि लिआयो ॥७९०॥

ज्याप्रमाणे हत्तीला हाताच्या साहाय्याने एखाद्याच्या इच्छेनुसार निर्देशित केले जाते, त्याचप्रमाणे अक्रूरलाही कृष्णाची संमती प्राप्त झाली.

ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਤੀਯਾ ਤਿਹ ਕੀ ਹਰਿ ਜੂ ਪਿਤ ਧਾਮਿ ਗਏ ਇਹ ਬਾਤ ਸੁਨਾਈ ॥
सुनि कै बतीया तिह की हरि जू पित धामि गए इह बात सुनाई ॥

त्याचे म्हणणे ऐकून कृष्ण वडिलांच्या घरी गेला

ਮੋਹਿ ਅਬੈ ਅਕ੍ਰੂਰ ਕੈ ਹਾਥਿ ਬੁਲਾਇ ਪਠਿਓ ਮਥੁਰਾ ਹੂੰ ਕੇ ਰਾਈ ॥
मोहि अबै अक्रूर कै हाथि बुलाइ पठिओ मथुरा हूं के राई ॥

त्यांचे बोलणे ऐकून कृष्ण आपले वडील नंद यांच्याकडे गेला आणि म्हणाला, मला मथुरेचा राजा कंस याने अक्रूरच्या सहवासात येण्यासाठी बोलावले आहे.

ਪੇਖਤ ਹੀ ਤਿਹ ਮੂਰਤਿ ਨੰਦ ਕਹੀ ਤੁਮਰੇ ਤਨ ਹੈ ਕੁਸਰਾਈ ॥
पेखत ही तिह मूरति नंद कही तुमरे तन है कुसराई ॥

तिचे रूप पाहून नंदा म्हणाली की तुझे शरीर चांगले आहे.

ਕਾਹੇ ਕੀ ਹੈ ਕੁਸਰਾਤ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬੁਲਿਓ ਮੁਸਲੀਧਰ ਭਾਈ ॥੭੯੧॥
काहे की है कुसरात कहियो इह भाति बुलिओ मुसलीधर भाई ॥७९१॥

कृष्णाला पाहून नंद म्हणाले, ''तू ठीक आहेस ना?'' कृष्ण म्हणाला, ''का विचारतोस?'' असे म्हणत कृष्णाने आपला भाऊ बलराम यांनाही हाक मारली.

ਅਥ ਮਥੁਰਾ ਮੈ ਹਰਿ ਕੋ ਆਗਮ ॥
अथ मथुरा मै हरि को आगम ॥

आता मथुरेत कृष्णाच्या आगमनाचे वर्णन सुरू होते

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਤੀਯਾ ਸੰਗਿ ਗ੍ਵਾਰਨ ਲੈ ਬ੍ਰਿਜਰਾਜ ਚਲਿਯੋ ਮਥੁਰਾ ਕੋ ਤਬੈ ॥
सुनि कै बतीया संगि ग्वारन लै ब्रिजराज चलियो मथुरा को तबै ॥

त्यांचे बोलणे ऐकून आणि गोपांसह कृष्ण मथुरेला निघाला

ਬਕਰੇ ਅਤਿ ਲੈ ਪੁਨਿ ਛੀਰ ਘਨੋ ਧਰ ਕੈ ਮੁਸਲੀਧਰ ਸ੍ਯਾਮ ਅਗੈ ॥
बकरे अति लै पुनि छीर घनो धर कै मुसलीधर स्याम अगै ॥

त्यांनी अनेक शेळ्याही सोबत घेतल्या आणि उत्तम दर्जाचे दूध, कृष्ण आणि बलराम समोर होते

ਤਿਹ ਦੇਖਤ ਹੀ ਸੁਖ ਹੋਤ ਘਨੋ ਤਨ ਕੋ ਜਿਹ ਦੇਖਤ ਪਾਪ ਭਗੈ ॥
तिह देखत ही सुख होत घनो तन को जिह देखत पाप भगै ॥

त्यांना पाहून परम सुख प्राप्त होते व सर्व पापे नष्ट होतात

ਮਨੋ ਗ੍ਵਾਰਨ ਕੋ ਬਨ ਸੁੰਦਰ ਮੈ ਸਮ ਕੇਹਰਿ ਕੀ ਜਦੁਰਾਇ ਲਗੈ ॥੭੯੨॥
मनो ग्वारन को बन सुंदर मै सम केहरि की जदुराइ लगै ॥७९२॥

कृष्ण गोपांच्या वनात सिंहासारखा दिसतो.792.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਮਥੁਰਾ ਹਰਿ ਕੇ ਜਾਨ ਕੀ ਸੁਨੀ ਜਸੋਧਾ ਬਾਤ ॥
मथुरा हरि के जान की सुनी जसोधा बात ॥

(जेव्हा) जसोधाने कृष्ण मथुरेला गेल्याचे ऐकले.