श्री दसाम ग्रंथ

पान - 845


ਛਤ੍ਰ ਕੇਤੁ ਨ੍ਰਿਪ ਭਏ ਅਧਿਕ ਹਿਤ ਮਾਨਿਯੈ ॥
छत्र केतु न्रिप भए अधिक हित मानियै ॥

तिला सूरछट म्हणून ओळखले जात असे आणि राजाचे नाव चतरकेट असे होते.

ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਸਰਿਤਾ ਤਟ ਭੈਸ ਚਰਾਵਈ ॥
चंद्रभगा सरिता तट भैस चरावई ॥

चंद्रभागा ओढ्याच्या काठावर म्हशी चरत होत्या

ਹੋ ਜਹੀ ਰਾਵ ਨਾਵਨ ਹਿਤ ਨਿਤਪ੍ਰਤ ਆਵਈ ॥੪॥
हो जही राव नावन हित नितप्रत आवई ॥४॥

आणि राजा तिथे स्नान करायला यायचा.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਗੋਰਸ ਦੁਹਨ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਤਹ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥
गोरस दुहन त्रियहि तह ल्यावै ॥

(ती) दूध निवडण्यासाठी महिलांना (मधमाश्या) तेथे आणत असे

ਸਮੈ ਪਾਇ ਰਾਜਾ ਤਹ ਜਾਵੈ ॥
समै पाइ राजा तह जावै ॥

ती तिथे म्हशींना दूध काढायला आणायची आणि त्याच वेळी राजाही तिथे पोहोचायचा.

ਦੁਹਤ ਛੀਰਿ ਕਟਿਯਾ ਦੁਖ ਦੇਈ ॥
दुहत छीरि कटिया दुख देई ॥

ती तिथे म्हशींना दूध काढायला आणायची आणि त्याच वेळी राजाही तिथे पोहोचायचा.

ਤ੍ਰਿਯ ਕਹ ਭਾਖਿ ਤਾਹਿ ਗਹਿ ਲੇਈ ॥੫॥
त्रिय कह भाखि ताहि गहि लेई ॥५॥

जेव्हा जेव्हा वासरू दुधाळ माणसाला त्रास देत असे तेव्हा तो तिला (वासरू) धरण्यासाठी बोलावत असे.(5)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਜਬ ਵਹੁ ਚੋਵਤ ਭੈਸ ਕੋ ਕਰਿ ਕੈ ਨੀਚਾ ਸੀਸ ॥
जब वहु चोवत भैस को करि कै नीचा सीस ॥

जेव्हा जेव्हा दूधवाला आपले डोके दुधासाठी खाली ठेवतो.

ਤੁਰਤ ਆਨਿ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਭਜੈ ਬਹੁ ਪੁਰਖਨ ਕੋ ਈਸ ॥੬॥
तुरत आनि त्रिय को भजै बहु पुरखन को ईस ॥६॥

राजा ताबडतोब येऊन स्त्रीला चकवा देत असे (6)

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਰਾਜਾ ਭਜੈ ਤਾ ਕਹ ਮੋਦ ਬਢਾਇ ॥
भाति भाति राजा भजै ता कह मोद बढाइ ॥

राजा पराक्रमाने आनंद लुटत असे.

ਚਿਮਟਿ ਚਿਮਟਿ ਸੁੰਦਰਿ ਰਮੈ ਲਪਟਿ ਲਪਟਿ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਇ ॥੭॥
चिमटि चिमटि सुंदरि रमै लपटि लपटि त्रिय जाइ ॥७॥

उत्कृष्टपणे मिठी मारून, तिला देखील आनंद होईल.(७)

ਚੋਟ ਲਗੇ ਮਹਿਖੀ ਕੰਪੈ ਦੁਘਦ ਪਰਤ ਛਿਤ ਆਇ ॥
चोट लगे महिखी कंपै दुघद परत छित आइ ॥

दुखापत झाली की म्हैस हिसके मारायची आणि दूध सांडायचे,

ਸੰਗ ਅਹੀਰ ਅਹੀਰਨੀ ਬੋਲਤ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ॥੮॥
संग अहीर अहीरनी बोलत कोप बढाइ ॥८॥

दूधवाला रागाने तिला दटावतो.(8)

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अरिल

ਸੁਨਹੁ ਅਹੀਰਨ ਬੈਨ ਕਹਾ ਤੁਮ ਕਰਤ ਹੋ ॥
सुनहु अहीरन बैन कहा तुम करत हो ॥

'ऐक, दूधवाल्या, तू काय करतेस?

ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਵਤ ਦੂਧ ਨ ਮੋ ਤੇ ਡਰਤ ਹੋ ॥
भूमि गिरावत दूध न मो ते डरत हो ॥

'तू सांडण्यासाठी दूध बनवत आहेस. तुला माझी भीती वाटत नाही का?'

ਕਹਿਯੋ ਤ੍ਰਿਯਾ ਪਿਯ ਸਾਥ ਬਾਤ ਸੁਨਿ ਲੀਜਿਯੈ ॥
कहियो त्रिया पिय साथ बात सुनि लीजियै ॥

ती स्त्री म्हणाली, 'ऐक, प्रिये, माझे ऐक.

ਹੋ ਕਟੀ ਦੁਖਾਵਤ ਯਾਹਿ ਪਿਯਨ ਪੈ ਦੀਜਿਯੈ ॥੯॥
हो कटी दुखावत याहि पियन पै दीजियै ॥९॥

'वासरू त्रास देत आहे. त्याला प्यायला द्या. '(९)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਰਾਵ ਅਹੀਰਨਿ ਦੁਇ ਤਰੁਨ ਭੋਗ ਕਰਹਿ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥
राव अहीरनि दुइ तरुन भोग करहि सुख पाइ ॥

(अशा प्रकारे) राजा आणि दूध दासी यांनी मैथुन केले आणि आनंद घेतला,

ਲਪਟਿ ਲਪਟਿ ਰਾਜਾ ਰਮੈ ਚਿਮਟਿ ਚਿਮਟਿ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਇ ॥੧੦॥
लपटि लपटि राजा रमै चिमटि चिमटि त्रिय जाइ ॥१०॥

जसे, मिठी मारणे आणि मिठी मारणे, ती स्त्री राजाला मिठी मारेल.(10)

ਡੋਲਤ ਮਹਿਖੀ ਨ ਰਹੈ ਬੋਲ੍ਯੋ ਬਚਨ ਅਹੀਰ ॥
डोलत महिखी न रहै बोल्यो बचन अहीर ॥

म्हशीला जास्त धक्का लागल्यावर दूधवाला पुन्हा ठामपणे म्हणाला,

ਕਹਾ ਕਰਤ ਹੋ ਗ੍ਵਾਰਨੀ ਬ੍ਰਿਥਾ ਗਵਾਵਤ ਛੀਰ ॥੧੧॥
कहा करत हो ग्वारनी ब्रिथा गवावत छीर ॥११॥

'तुम्ही काय करत आहात, दूधदासी, विनाकारण दूध वाया घालवत आहे.'(11)

ਹੋ ਅਹੀਰ ਮੈ ਕ੍ਯਾ ਕਰੋ ਕਟਿਯਾ ਮੁਹਿ ਦੁਖ ਦੇਤ ॥
हो अहीर मै क्या करो कटिया मुहि दुख देत ॥

'मी काय करू, बछडा मला खूप त्रास देतोय.

ਯਾ ਕਹ ਚੂੰਘਨ ਦੀਜਿਯੈ ਦੁਗਧ ਜਿਯਨ ਕੇ ਹੇਤ ॥੧੨॥
या कह चूंघन दीजियै दुगध जियन के हेत ॥१२॥

'त्याला चोकू द्या. शेवटी त्यांच्यासाठी दूध तयार केले जाते.'(l2)

ਅਧਿਕ ਮਾਨਿ ਸੁਖ ਘਰ ਗਯੋ ਰਾਵ ਅਹੀਰ ਨਿਸੰਗ ॥
अधिक मानि सुख घर गयो राव अहीर निसंग ॥

'अशा प्रकारे राजा आणि दूधवाला दोघेही तृप्त होऊन आपल्या निवासस्थानी निघाले.

ਯੌ ਕਹਿ ਮੰਤ੍ਰੀ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਪਤਿ ਪੂਰਨ ਕੀਯੋ ਪ੍ਰਸੰਗ ॥੧੩॥
यौ कहि मंत्री न्रिपति पति पूरन कीयो प्रसंग ॥१३॥

कथेचा समारोप करताना मंत्र्यांनी राजाला सांगितले होते.(१३)

ਭੇਦ ਅਹੀਰ ਨ ਕਛੁ ਲਹਿਯੋ ਆਯੋ ਅਪਨੇ ਗ੍ਰੇਹ ॥
भेद अहीर न कछु लहियो आयो अपने ग्रेह ॥

रहस्य न समजता, दूधवाला त्याच्या घरी परतला,

ਰਾਮ ਭਨੈ ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਭਏ ਅਧਿਕ ਬਢਾਯੋ ਨੇਹ ॥੧੪॥
राम भनै तिन त्रिय भए अधिक बढायो नेह ॥१४॥

आणि कवी राम म्हणतात, अशा प्रकारे त्या स्त्रीने प्रेमाचा खूप आनंद घेतला (१४)(१)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਅਠਾਈਸਮੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮॥੫੫੪॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रो मंत्री भूप संबादे अठाईसमो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८॥५५४॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची अठ्ठावीसवी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण.(28)(554)

ਸੋਰਠਾ ॥
सोरठा ॥

सोर्था

ਬੰਦਸਾਲ ਕੇ ਮਾਹ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਦਿਯਾ ਉਠਾਇ ਸੁਤ ॥
बंदसाल के माह न्रिप बर दिया उठाइ सुत ॥

राजाने आपल्या मुलाला तुरुंगात पाठवले होते.

ਬਹੁਰੋ ਲਿਯਾ ਬੁਲਾਇ ਭੋਰ ਹੋਤ ਅਪਨੇ ਨਿਕਟਿ ॥੧॥
बहुरो लिया बुलाइ भोर होत अपने निकटि ॥१॥

आणि सकाळी पुन्हा त्याला बोलावले.(१)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਦੁਤਿਯਾ ਮੰਤ੍ਰੀ ਬੁਧਿ ਬਰ ਰਾਜ ਰੀਤਿ ਕੀ ਖਾਨਿ ॥
दुतिया मंत्री बुधि बर राज रीति की खानि ॥

राजकारणात पारंगत असलेले विद्वान मंत्री,

ਚਿਤ੍ਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਨਿਕਟ ਕਥਾ ਬਖਾਨੀ ਆਨਿ ॥੨॥
चित्र सिंघ राजा निकट कथा बखानी आनि ॥२॥

राजा चित्रसिंग यांना पुन्हा एकदा कथा सांगितली.(2)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਸਰਿਤਾ ਨਿਕਟਿ ਰਾਵ ਇਕ ਰਹੈ ॥
सरिता निकटि राव इक रहै ॥

नदीजवळ एक राजा राहत होता.

ਮਦਨ ਕੇਤੁ ਨਾਮਾ ਜਗ ਕਹੈ ॥
मदन केतु नामा जग कहै ॥

नदीच्या काठी मदन केत नावाचा राजा राहत होता.

ਮਦਨ ਮਤੀ ਤਿਯ ਤਹ ਇਕ ਬਸੀ ॥
मदन मती तिय तह इक बसी ॥

तेथे मदन मती नावाची एक स्त्री राहत होती.

ਸੰਗ ਸੁ ਤਵਨ ਰਾਇ ਕੇ ਰਸੀ ॥੩॥
संग सु तवन राइ के रसी ॥३॥

तसेच मदन मती नावाची एक स्त्री राहत होती जी राजाच्या प्रेमात पडली होती.(3)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਪੈਰਿ ਨਦੀ ਕੋ ਪਾਰ ਕੋ ਉਠਿ ਨ੍ਰਿਪ ਤਿਹ ਪ੍ਰਤਿ ਜਾਇ ॥
पैरि नदी को पार को उठि न्रिप तिह प्रति जाइ ॥

नदीच्या पलीकडे पोहत राजा तिला भेटायला जायचा आणि वापरायचा

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਕੋ ਭਜਤ ਅਧਿਕ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥੪॥
भाति भाति तिह नारि को भजत अधिक सुख पाइ ॥४॥

त्या स्त्रीशी विविध मार्गांनी आनंद करणे.(४)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਕਬਹੂੰ ਪੈਰਿ ਨਦੀ ਨ੍ਰਿਪ ਜਾਵੈ ॥
कबहूं पैरि नदी न्रिप जावै ॥

कधी कधी राजा नदी पार करून (त्याच्याकडे) जात असे