श्री दसाम ग्रंथ

पान - 301


ਹੋ ਪਾਥਰ ਜਾਣੁ ਚਲਾਈਐ ਕਰ ਸੋ ਝਟਕਿ ਕੈ ॥੧੦੭॥
हो पाथर जाणु चलाईऐ कर सो झटकि कै ॥१०७॥

गोकुळात पुतना मारला गेल्याचे कंसाला कळल्यावर तो त्राणव्रताला म्हणाला, तू तिथे जा आणि नंदपुत्राला दगडासारखा धक्का देऊन मारून टाक.107.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਕੰਸਹਿ ਕੈ ਤਸਲੀਮ ਚਲਿਯੋ ਹੈ ਤ੍ਰਿਣਾਵਰਤ ਸੀਘਰ ਦੈ ਗੋਕੁਲ ਆਯੋ ॥
कंसहि कै तसलीम चलियो है त्रिणावरत सीघर दै गोकुल आयो ॥

त्रिनवर्त कंसाला नमन करून चालत निघाले आणि पटकन गोकालात आले.

ਬਉਡਰ ਕੋ ਤਬ ਰੂਪ ਧਰਿਯੋ ਧਰਨੀ ਪਰ ਕੈ ਬਲ ਪਉਨ ਬਹਾਯੋ ॥
बउडर को तब रूप धरियो धरनी पर कै बल पउन बहायो ॥

कंसापुढे नतमस्तक होऊन त्राणव्रत त्वरेने गोकुळात पोहोचले आणि स्वतःचे रूपांतर धुळीच्या वादळात झाले आणि प्रचंड वेगाने वाहू लागला.

ਆਗਮ ਜਾਨ ਕੈ ਭਾਰੀ ਭਯੋ ਹਰਿ ਮਾਰਿ ਤਬੈ ਵਹ ਭੂਮਿ ਪਰਾਯੋ ॥
आगम जान कै भारी भयो हरि मारि तबै वह भूमि परायो ॥

(तृणवर्ताचे) आगमन कळताच कृष्ण जड झाला आणि त्याने त्याला जमिनीवर मारले.

ਪੂਰ ਭਏ ਦ੍ਰਿਗ ਮੂੰਦ ਕੈ ਲੋਕਨ ਲੈ ਹਰਿ ਕੋ ਨਭਿ ਕੇ ਮਗ ਧਾਯੋ ॥੧੦੮॥
पूर भए द्रिग मूंद कै लोकन लै हरि को नभि के मग धायो ॥१०८॥

कृष्ण अत्यंत वजनदार बनला आणि त्याच्याशी टक्कर देत त्राणव्रत पृथ्वीवर पडला, पण तरीही लोकांचे डोळे धुळीने भरले आणि बंद झाले तेव्हा तो कृष्णाला घेऊन आकाशात उडाला.108.

ਜਉ ਹਰਿ ਜੀ ਨਭਿ ਬੀਚ ਗਯੋ ਕਰ ਤਉ ਅਪਨੇ ਬਲ ਕੋ ਤਨ ਚਟਾ ॥
जउ हरि जी नभि बीच गयो कर तउ अपने बल को तन चटा ॥

जेव्हा तो कृष्णासह आकाशात उंचावर पोहोचला तेव्हा कृष्णाच्या मारहाणीमुळे त्याची शक्ती कमी होऊ लागली

ਰੂਪ ਭਯਾਨਕ ਕੋ ਧਰਿ ਕੈ ਮਿਲਿ ਜੁਧ ਕਰਿਯੋ ਤਬ ਰਾਛਸ ਫਟਾ ॥
रूप भयानक को धरि कै मिलि जुध करियो तब राछस फटा ॥

भयंकर रूपात प्रकट होऊन कृष्णाने त्या राक्षसाशी युद्ध केले आणि त्याला जखमी केले

ਫੇਰਿ ਸੰਭਾਰ ਦਸੋ ਨਖ ਆਪਨੇ ਕੈ ਕੈ ਤੁਰਾ ਸਿਰ ਸਤ੍ਰ ਕੋ ਕਟਾ ॥
फेरि संभार दसो नख आपने कै कै तुरा सिर सत्र को कटा ॥

मग स्वतःच्या हातांनी आणि दहा नखांनी शत्रूचे डोके चिरले

ਰੁੰਡ ਗਿਰਿਯੋ ਜਨੁ ਪੇਡਿ ਗਿਰਿਯੋ ਇਮ ਮੁੰਡ ਪਰਿਯੋ ਜਨੁ ਡਾਰ ਤੇ ਖਟਾ ॥੧੦੯॥
रुंड गिरियो जनु पेडि गिरियो इम मुंड परियो जनु डार ते खटा ॥१०९॥

त्राणव्रताचे खोड झाडासारखे पृथ्वीवर पडले आणि लिंबाप्रमाणे डोके खाली पडले.109.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਤ੍ਰਿਣਾਵਰਤ ਬਧਹ ਸਮਾਪਤਮ ॥
इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे क्रिसनावतारे त्रिणावरत बधह समापतम ॥

बचित्तर नाटकातील कृष्ण अवतारातील त्राणव्रताच्या वधाच्या वर्णनाचा शेवट.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਿਨਾ ਜਨ ਗੋਕੁਲ ਕੇ ਬਹੁ ਆਜਿਜ ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਢੂੰਡਾਯੋ ॥
कान्रह बिना जन गोकुल के बहु आजिज होइ इकत्र ढूंडायो ॥

गोकुळातील लोकांना कृष्णाशिवाय असहाय्य वाटू लागले, ते एकत्र जमले आणि त्याचा शोध घेऊ लागले

ਦੁਆਦਸ ਕੋਸ ਪੈ ਜਾਇ ਪਰਿਯੋ ਹੁਤੋ ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਪੈ ਮਿਲਿ ਪਾਯੋ ॥
दुआदस कोस पै जाइ परियो हुतो खोजत खोजत पै मिलि पायो ॥

शोध घेत असताना तो बारा कोस अंतरावर सापडला

ਲਾਇ ਲੀਯੋ ਹੀਯ ਸੋ ਸਭ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਮਿਲਿ ਕੈ ਉਨ ਮੰਗਲ ਗਾਯੋ ॥
लाइ लीयो हीय सो सभ ही तब ही मिलि कै उन मंगल गायो ॥

सर्व लोकांनी त्याला मिठी मारली आणि आनंदाची गाणी गायली

ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਜਸੁ ਉਚ ਮਹਾ ਕਬਿ ਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਇਮ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥੧੧੦॥
ता छबि को जसु उच महा कबि ने मुख ते इम भाखि सुनायो ॥११०॥

त्या दृश्याचे वर्णन महान कवीने केले आहे, 110

ਦੈਤ ਕੋ ਰੂਪ ਭਯਾਨਕ ਦੇਖ ਕੈ ਗੋਪ ਸਭੌ ਮਨ ਮੈ ਡਰੁ ਕੀਆ ॥
दैत को रूप भयानक देख कै गोप सभौ मन मै डरु कीआ ॥

राक्षसाचे भयानक रूप पाहून सर्व गोप भयभीत झाले

ਮਾਨਸ ਕੀ ਕਹ ਹੈ ਗਨਤੀ ਸੁਰ ਰਾਜਹਿ ਕੋ ਪਿਖਿ ਫਾਟਤ ਹੀਆ ॥
मानस की कह है गनती सुर राजहि को पिखि फाटत हीआ ॥

माणसांचे काय म्हणणे आहे, देवांचा राजा इंद्र सुद्धा राक्षसाचे शरीर पाहून घाबरला.

ਐਸੋ ਮਹਾ ਬਿਕਰਾਲ ਸਰੂਪ ਤਿਸੈ ਹਰਿ ਨੇ ਛਿਨ ਮੈ ਹਨਿ ਲੀਆ ॥
ऐसो महा बिकराल सरूप तिसै हरि ने छिन मै हनि लीआ ॥

कृष्णाने एका क्षणात या भयंकर राक्षसाचा वध केला

ਆਇ ਸੁਨਿਓ ਅਪੁਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮੈ ਤਿਹ ਕੋ ਬਿਰਤਾਤ ਸਭੈ ਕਹਿ ਦੀਆ ॥੧੧੧॥
आइ सुनिओ अपुने ग्रिह मै तिह को बिरतात सभै कहि दीआ ॥१११॥

मग तो आपल्या घरी परतला आणि सर्व रहिवासी या सर्व घटनेबद्दल आपापसात चर्चा करू लागले.111.

ਦੈ ਬਹੁ ਬਿਪਨ ਕੋ ਤਬ ਦਾਨ ਸੁ ਖੇਲਤ ਹੈ ਸੁਤ ਸੋ ਫੁਨਿ ਮਾਈ ॥
दै बहु बिपन को तब दान सु खेलत है सुत सो फुनि माई ॥

मग माता (जसोधा) अनेक स्राह्मणांना दान देऊन मुलासोबत खेळू लागली.

ਅੰਗੁਲ ਕੈ ਮੁਖ ਸਾਮੁਹਿ ਹੋਤ ਹੀ ਲੇਤ ਭਲੇ ਹਰਿ ਜੀ ਮੁਸਕਾਈ ॥
अंगुल कै मुख सामुहि होत ही लेत भले हरि जी मुसकाई ॥

ब्राह्मणांना दानात भरपूर भेटवस्तू दिल्यावर, आई यशोदा पुन्हा आपल्या बालक कृष्णाबरोबर खेळते, जी आपल्या ओठांवर बारीक ठेवत हळू हळू हळू हसते.

ਆਨੰਦ ਹੋਤ ਮਹਾ ਜਸੁਦਾ ਮਨਿ ਅਉਰ ਕਹਾ ਕਹੋ ਤੋਹਿ ਬਡਾਈ ॥
आनंद होत महा जसुदा मनि अउर कहा कहो तोहि बडाई ॥

आई यशोदेला खूप आनंद होतो आणि तिचा आनंद वर्णन करता येत नाही

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਅਤਿ ਪੈ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਤਨ ਤੇ ਅਤਿ ਭਾਈ ॥੧੧੨॥
ता छबि की उपमा अति पै कबि के मन मै तन ते अति भाई ॥११२॥

या दृश्याने कवीचेही मन अत्यंत मोहून टाकले.112.