श्री दसाम ग्रंथ

पान - 986


ਪਲਟਿ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਫਿਰਿ ਪਰੈ ॥
पलटि कोप कै कै फिरि परै ॥

आणि ते रागावले आणि मागे फिरले.

ਜੇਤੇ ਲਖੇ ਦੈਤ ਫਿਰਿ ਆਏ ॥
जेते लखे दैत फिरि आए ॥

(राक्षसाने) परत आलेल्यांना पाहिले,

ਘਾਇ ਘਾਇ ਜਮ ਲੋਕ ਪਠਾਏ ॥੧੦॥
घाइ घाइ जम लोक पठाए ॥१०॥

(त्यांना) मारून यमलोकात पाठवले. 10.

ਬੀਸ ਹਜਾਰ ਕਰੀ ਤਿਨ ਘਾਯੋ ॥
बीस हजार करी तिन घायो ॥

त्याने वीस हजार हत्ती मारले

ਤੀਸ ਹਜਾਰ ਸੁ ਬਾਜ ਖਪਾਯੋ ॥
तीस हजार सु बाज खपायो ॥

आणि तीस हजार घोडे नष्ट केले.

ਚਾਲਿਸ ਸਹਸ ਤਹਾ ਰਥ ਕਾਟੇ ॥
चालिस सहस तहा रथ काटे ॥

तेथे चाळीस हजार रथ कापले गेले

ਅਭ੍ਰਨ ਜ੍ਯੋ ਜੋਧਾ ਚਲਿ ਫਾਟੇ ॥੧੧॥
अभ्रन ज्यो जोधा चलि फाटे ॥११॥

आणि (योद्धांचे) सैन्य फेरफार्याप्रमाणे फुटले. 11.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਬਹੁਰਿ ਗਦਾ ਗਹਿ ਹਾਥ ਮੈ ਪ੍ਰਤਿਨਾ ਪਤਨ ਅਪਾਰ ॥
बहुरि गदा गहि हाथ मै प्रतिना पतन अपार ॥

तेव्हा (राक्षसाने) हातात गदा धरून मोठ्या सैन्याचा नाश केला

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੰਘ੍ਰਤ ਭਯੋ ਕਛੂ ਨ ਸੰਕ ਬਿਚਾਰ ॥੧੨॥
भाति भाति संघ्रत भयो कछू न संक बिचार ॥१२॥

आणि (प्रत्येकाला) अनेक प्रकारे सुशोभित केले. 12.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਤਾ ਸੌ ਜੁਧ ਸਭੈ ਕਰਿ ਹਾਰੇ ॥
ता सौ जुध सभै करि हारे ॥

त्याच्याशी युद्ध करून सर्वांचा पराभव झाला.

ਤਿਨ ਤੇ ਗਏ ਨ ਅਸੁਰ ਸੰਘਾਰੇ ॥
तिन ते गए न असुर संघारे ॥

पण राक्षस कुणालाही मारता आला नाही.

ਉਗਿਯੋ ਚੰਦ੍ਰ ਸੂਰ ਅਸਤਾਏ ॥
उगियो चंद्र सूर असताए ॥

चंद्र उगवला आणि सूर्यास्त झाला.

ਸਭ ਹੀ ਸੁਭਟ ਗ੍ਰਿਹਨ ਹਟਿ ਆਏ ॥੧੩॥
सभ ही सुभट ग्रिहन हटि आए ॥१३॥

सर्व योद्धे आपापल्या तळावर परतले. 13.

ਭਯੋ ਪ੍ਰਾਤ ਜਬ ਤਮ ਮਿਟਿ ਗਯੋ ॥
भयो प्रात जब तम मिटि गयो ॥

त्याच्याशी कठोरपणे लढा देताना, सर्व लढवय्यांनी इच्छाशक्ती गमावली आणि कोणीही भूत संपवू शकला नाही.

ਕੋਪ ਬਹੁਰਿ ਸੂਰਨ ਕੋ ਭਯੋ ॥
कोप बहुरि सूरन को भयो ॥

'सूर्य मावळला होता आणि जेव्हा योद्धे घरी परतले तेव्हा चंद्र उगवला होता.

ਫੌਜੈ ਜੋਰਿ ਤਹਾ ਚਲਿ ਆਏ ॥
फौजै जोरि तहा चलि आए ॥

जेव्हा दिवस उजाडला तेव्हा सैनिक पुन्हा एकदा संतापले,

ਜਿਹ ਠਾ ਦੈਤ ਘਨੇ ਭਟ ਘਾਏ ॥੧੪॥
जिह ठा दैत घने भट घाए ॥१४॥

आजूबाजूला जमले आणि ज्या ठिकाणी भुतांनी त्यांना मारले होते तिथे छापा टाकला.(14)

ਡਾਰਿ ਪਾਖਰੈ ਤੁਰੇ ਨਚਾਵੈ ॥
डारि पाखरै तुरे नचावै ॥

घोडे त्यांच्यावर खोगीर टाकून नाचू लागले

ਕੇਤੇ ਚੰਦ੍ਰਹਾਸ ਚਮਕਾਵੈ ॥
केते चंद्रहास चमकावै ॥

आणि किती तलवारी ('चंद्रहास') चमकू लागल्या.

ਤਨਿ ਤਨਿ ਕੇਤਿਕ ਬਾਨਨ ਮਾਰੈ ॥
तनि तनि केतिक बानन मारै ॥

त्याने अनेक तारांना तार करून बाण सोडण्यास सुरुवात केली

ਅਮਿਤ ਘਾਵ ਦਾਨਵ ਪਰ ਡਾਰੈ ॥੧੫॥
अमित घाव दानव पर डारै ॥१५॥

आणि राक्षसाला मारण्यासाठी असंख्य डंक लागले. १५.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग श्लोक:

ਹਠ੍ਰਯੋ ਆਪੁ ਦਾਨਵ ਗਦਾ ਹਾਥ ਲੈ ਕੈ ॥
हठ्रयो आपु दानव गदा हाथ लै कै ॥

हातात गदा घेऊन राक्षस उभा राहिला.

ਲਈ ਕਾਢਿ ਕਾਤੀ ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ॥
लई काढि काती महा कोप कै कै ॥

त्याला खूप राग आला आणि त्याने आपली तलवार काढली.

ਜਿਤੇ ਆਨਿ ਢੂਕੇ ਤਿਤੇ ਖੇਤ ਮਾਰੇ ॥
जिते आनि ढूके तिते खेत मारे ॥

(त्याच्याबरोबर) लढायला आलेले सगळे रणांगणावर मारले गेले.

ਗਿਰੇ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ਨ ਜਾਵੈ ਬਿਚਾਰੇ ॥੧੬॥
गिरे भाति ऐसी न जावै बिचारे ॥१६॥

(ते) अशा प्रकारे पडतील की त्यांचा विचारही करता येणार नाही. 16.

ਕਿਤੇ ਹਾਕ ਮਾਰੈ ਕਿਤੇ ਘੂੰਮ ਘੂੰਮੈ ॥
किते हाक मारै किते घूंम घूंमै ॥

किती उद्धटपणे मारले गेले आणि किती जण फिरून मारले गेले.

ਕਿਤੇ ਜੁਧ ਜੋਧਾ ਪਰੇ ਆਨਿ ਭੂਮੈ ॥
किते जुध जोधा परे आनि भूमै ॥

रणांगणात किती योद्धे पडले.

ਕਿਤੇ ਪਾਨਿ ਮਾਗੈ ਕਿਤੇ ਹੂਹ ਛੋਰੈਂ ॥
किते पानि मागै किते हूह छोरैं ॥

किती पाणी मागत आहेत, किती रडत आहेत

ਕਿਤੇ ਜੁਧ ਸੌਡੀਨ ਕੇ ਸੀਸ ਤੋਰੈ ॥੧੭॥
किते जुध सौडीन के सीस तोरै ॥१७॥

आणि किती योद्ध्यांनी त्यांची आघाडी मोडली आहे. १७.

ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਜੂਝੈ ਕਹੂੰ ਰਾਜ ਮਾਰੇ ॥
कहूं बाज जूझै कहूं राज मारे ॥

काही घोडे, काही राजे मारले गेले.

ਕਹੂੰ ਛੇਤ੍ਰ ਛਤ੍ਰੀ ਕਰੀ ਤਾਜ ਡਾਰੇ ॥
कहूं छेत्र छत्री करी ताज डारे ॥

रणांगणात कुठेतरी हत्ती आणि योद्ध्यांचे मुकुट आहेत.

ਚਲੇ ਭਾਜਿ ਜੋਧਾ ਸਭੈ ਹਾਰਿ ਮਾਨੀ ॥
चले भाजि जोधा सभै हारि मानी ॥

हार मानून सर्व योद्धे पळत आहेत

ਕਛੂ ਲਾਜ ਕੀ ਬਾਤ ਕੈ ਨਾਹਿ ਜਾਨੀ ॥੧੮॥
कछू लाज की बात कै नाहि जानी ॥१८॥

आणि कोणीही लाजिरवाणी गोष्ट मानली नाही. १८.

ਹਠੀ ਜੇ ਫਿਰੰਗੀ ਮਹਾ ਕੋਪ ਵਾਰੈ ॥
हठी जे फिरंगी महा कोप वारै ॥

जे फार रागावलेले आणि हट्टी परदेशी होते (फिरंगी),

ਲਰੇ ਆਨਿ ਤਾ ਸੋ ਨ ਨੈਕੈ ਪਧਾਰੇ ॥
लरे आनि ता सो न नैकै पधारे ॥

(ते) त्याच्याशी लढायला आले आणि तेही मागे हटले नाहीत.

ਛਕੈ ਛੋਭ ਛਤ੍ਰੀ ਮਹਾ ਕੋਪ ਢੂਕੇ ॥
छकै छोभ छत्री महा कोप ढूके ॥

सर्व छत्री अत्यंत संतापले

ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕੂਕੇ ॥੧੯॥
चहूं ओर ते मार ही मारि कूके ॥१९॥

आणि ते चारही बाजूंनी ओरडत आहेत. 19.

ਜਿਤੇ ਆਨਿ ਜੂਝੇ ਸਭੈ ਖੇਤ ਘਾਏ ॥
जिते आनि जूझे सभै खेत घाए ॥

रणांगणावर किती (सैनिक) येऊन लढले व मरण पावले.

ਬਚੇ ਜੀਤਿ ਤੇ ਛਾਡਿ ਖੇਤੈ ਪਰਾਏ ॥
बचे जीति ते छाडि खेतै पराए ॥

जे वाचले ते रणांगणातून जिवंत पळाले.

ਹਠੇ ਜੇ ਹਠੀਲੇ ਹਠੀ ਖਗ ਕੂਟੇ ॥
हठे जे हठीले हठी खग कूटे ॥

जिद्दीच्या तलवारींनी जिद्दी योद्धे मारले जात आहेत

ਮਹਾਰਾਜ ਬਾਜੀਨ ਕੇ ਮੂੰਡ ਫੂਟੇ ॥੨੦॥
महाराज बाजीन के मूंड फूटे ॥२०॥

आणि मोठमोठ्या राजांच्या घोड्यांची डोकी दुखत आहेत. 20.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਬੀਸ ਹਜਾਰ ਕਰੀ ਕੁਪਿ ਮਾਰੇ ॥
बीस हजार करी कुपि मारे ॥

(राक्षसाने) क्रोधित होऊन वीस हजार हत्तींना मारले

ਤੀਸ ਹਜਾਰ ਅਸ੍ਵ ਹਨਿ ਡਾਰੈ ॥
तीस हजार अस्व हनि डारै ॥

आणि तीस हजार घोडे दिले आहेत.

ਚਾਲਿਸ ਸਹਸ ਰਥਿਨ ਰਥ ਟੂਟੈ ॥
चालिस सहस रथिन रथ टूटै ॥

चाळीस हजार सारथींचे रथ तुटले आहेत