श्री दसाम ग्रंथ

पान - 917


ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਆਪ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੋ ਬਚਨ ਉਚਾਰੋ ॥
आप न्रिपति सो बचन उचारो ॥

मी राजाला म्हणू लागलो,

ਸੁਨ ਨਾਥ ਇਹ ਸ੍ਵਾਨ ਤਿਹਾਰੋ ॥
सुन नाथ इह स्वान तिहारो ॥

मग ती राजाला म्हणाली, 'ऐका महाराज, तुमचा हा कुत्रा.

ਮੋ ਕੌ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਾਨ ਤੇ ਪ੍ਯਾਰੋ ॥
मो कौ अधिक प्रान ते प्यारो ॥

मी मर्त्यांपेक्षा प्रिय आहे.

ਯਾ ਕੌ ਜਿਨਿ ਪਾਹਨ ਤੁਮ ਮਾਰੋ ॥੬॥
या कौ जिनि पाहन तुम मारो ॥६॥

'माझ्यासाठी मौल्यवान आहे, माझ्या जीवापेक्षाही. कृपया ते मारू नका.'(6)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਸਤਿ ਸਤਿ ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹਿਯੋ ਤਾਹਿ ਟੂਕਰੋ ਡਾਰਿ ॥
सति सति तब न्रिप कहियो ताहि टूकरो डारि ॥

'मी तुझ्यावर विश्वास ठेवतो,' राजा म्हणाला, 'हे खरे आहे' आणि भाकरीचा तुकडा दिला.

ਆਗੇ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਨਿਕਸਿਯੋ ਸਕਿਯੋ ਨ ਮੂੜ ਬਿਚਾਰਿ ॥੭॥
आगे ह्वै कै निकसियो सकियो न मूड़ बिचारि ॥७॥

त्याच्या डोळ्यासमोरून जा, पण मूर्ख राजाला कळले नाही.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਸਤਾਸੀਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੮੭॥੧੫੩੭॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे सतासीवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥८७॥१५३७॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची ऐंशीवी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण. (८७)(१५३५)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਇੰਦ੍ਰ ਦਤ ਰਾਜਾ ਹੁਤੋ ਗੋਖਾ ਨਗਰ ਮਝਾਰ ॥
इंद्र दत राजा हुतो गोखा नगर मझार ॥

गोखा नगरीमध्ये इंद्र दत्त नावाचा राजा होता.

ਕੰਜ ਪ੍ਰਭਾ ਰਾਨੀ ਰਹੈ ਜਾ ਕੋ ਰੂਪ ਅਪਾਰ ॥੧॥
कंज प्रभा रानी रहै जा को रूप अपार ॥१॥

कंज प्रभा त्याची पत्नी होती; ती खूप सुंदर होती.(1)

ਸਰਬ ਮੰਗਲਾ ਕੌ ਭਵਨ ਗੋਖਾ ਸਹਿਰ ਮੰਝਾਰ ॥
सरब मंगला कौ भवन गोखा सहिर मंझार ॥

सरब मंगला देवीचे मंदिर गोखा शहरात होते.

ਊਚ ਨੀਚ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਸਭ ਤਿਹ ਕਰਤ ਜੁਹਾਰ ॥੨॥
ऊच नीच राजा प्रजा सभ तिह करत जुहार ॥२॥

येथे सर्व उच्च-नीच, राजा आणि प्रजा नमस्कार करीत असत.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤਾ ਕੇ ਭਵਨ ਸਕਲ ਚਲਿ ਆਵਹਿ ॥
ता के भवन सकल चलि आवहि ॥

प्रत्येकजण तिच्या (देवी) मंदिराकडे चालत जात असे

ਆਨਿ ਗੋਰ ਕੌ ਸੀਸ ਝੁਕਾਵਹਿ ॥
आनि गोर कौ सीस झुकावहि ॥

सर्वजण माथा टेकण्यासाठी त्या ठिकाणी चालत जायचे,

ਕੁੰਕਮ ਔਰ ਅਛਤਨ ਲਾਵਹਿ ॥
कुंकम और अछतन लावहि ॥

(तो) केशर आणि तांदूळ लावत असे

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੋ ਧੂਪ ਜਗਾਵਹਿ ॥੩॥
भाति भाति को धूप जगावहि ॥३॥

ते त्यांच्या कपाळावर विविध सारांसह पवित्र चिन्हे लावतील.(3)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਦੈ ਪ੍ਰਕ੍ਰਮਾ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਇ ॥
भाति भाति दै प्रक्रमा भाति भाति सिर न्याइ ॥

ते निरनिराळ्या रूपांत प्रदक्षिणा घालत व नमस्कार करीत असत.

ਪੂਜ ਭਵਾਨੀ ਕੌ ਭਵਨ ਬਹੁਰਿ ਬਸੈ ਗ੍ਰਿਹ ਆਇ ॥੪॥
पूज भवानी कौ भवन बहुरि बसै ग्रिह आइ ॥४॥

भवानी देवीची प्रार्थना केल्यावर ते आपापल्या घरी परतायचे (4)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਨਰ ਨਾਰੀ ਸਭ ਤਹ ਚਲਿ ਜਾਹੀ ॥
नर नारी सभ तह चलि जाही ॥

सर्व स्त्री-पुरुष तिथे जायचे

ਅਛਤ ਧੂਪ ਕੁੰਕਮਹਿ ਲਾਹੀ ॥
अछत धूप कुंकमहि लाही ॥

स्त्री-पुरुष उदबत्ती पेटवत आणि कुंकू शिंपडत चालत जात.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਗੀਤਨ ਗਾਵੈ ॥
भाति भाति के गीतन गावै ॥

ते एकमेकांची गाणी म्हणायचे

ਸਰਬ ਮੰਗਲਾ ਕੋ ਸਿਰ ਨਯਾਵੈ ॥੫॥
सरब मंगला को सिर नयावै ॥५॥

देवी मंगलला प्रसन्न करण्यासाठी ते विविध गाणी म्हणायचे.(५)

ਜੋ ਇਛਾ ਕੋਊ ਮਨ ਮੈ ਧਰੈ ॥
जो इछा कोऊ मन मै धरै ॥

ज्याच्या मनात इच्छा आहे,

ਜਾਇ ਭਵਾਨੀ ਭਵਨ ਉਚਰੈ ॥
जाइ भवानी भवन उचरै ॥

त्यांच्या मनात जी इच्छा असायची ती ते भवानीला जाऊन व्यक्त करायचे.

ਪੂਰਨ ਭਾਵਨਾ ਤਿਨ ਕੀ ਹੋਈ ॥
पूरन भावना तिन की होई ॥

त्याची भावना पूर्ण झाली असती.

ਬਾਲ ਬ੍ਰਿਧ ਜਾਨਤ ਸਭ ਕੋਈ ॥੬॥
बाल ब्रिध जानत सभ कोई ॥६॥

आणि भवानी तरुण आणि वृद्ध सर्वांना संतुष्ट करेल.(6)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਫਲਤ ਆਪਨੀ ਭਾਵਨਾ ਯਾ ਮੈ ਭੇਦ ਨ ਕੋਇ ॥
फलत आपनी भावना या मै भेद न कोइ ॥

ज्याची इच्छा असेल, ती पूर्ण होईल

ਭਲੋ ਭਲੋ ਕੋ ਹੋਤ ਹੈ ਬੁਰੋ ਬੁਰੇ ਕੋ ਹੋਇ ॥੭॥
भलो भलो को होत है बुरो बुरे को होइ ॥७॥

मग ते चांगले, वाईट किंवा इतर कोणत्याही स्वरूपात असो.(7)

ਚੇਤ੍ਰ ਅਸਟਮੀ ਕੇ ਦਿਵਸ ਉਤਸਵ ਤਿਹ ਠਾ ਹੋਇ ॥
चेत्र असटमी के दिवस उतसव तिह ठा होइ ॥

चेत (मार्च एप्रिल) महिन्याच्या आषाढ तिथीला उत्सव भरायचा.

ਊਚ ਨੀਚ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਰਹੈ ਨ ਘਰ ਮੈ ਕੋਇ ॥੮॥
ऊच नीच राजा प्रजा रहै न घर मै कोइ ॥८॥

आणि कोणीही, उच्च, नीच, शासक आणि प्रजा, घरी परत राहणार नाही.(8)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਦਿਵਸ ਅਸਟਮੀ ਕੋ ਜਬ ਆਯੋ ॥
दिवस असटमी को जब आयो ॥

अष्टमीचा दिवस आला की,

ਜਾਤ੍ਰੀ ਏਕ ਰਾਨਿਯਹਿ ਭਾਯੋ ॥
जात्री एक रानियहि भायो ॥

एकदा अष्टमीच्या दिवशी राणीला एक प्रवासी भेटला.

ਤਾ ਸੌ ਭੋਗ ਕਰਤ ਮਨ ਭਾਵੈ ॥
ता सौ भोग करत मन भावै ॥

तिला त्याच्यासोबत मजा करायची होती,

ਘਾਤ ਏਕਹੂੰ ਹਾਥ ਨ ਆਵੈ ॥੯॥
घात एकहूं हाथ न आवै ॥९॥

तिला त्याच्याशी संभोग करावासा वाटला पण तिला संधी मिळू शकली नाही, (9)

ਯਹੈ ਬਿਹਾਰ ਚਿਤ ਮਹਿ ਆਯੋ ॥
यहै बिहार चित महि आयो ॥

हा विचार मनात आला

ਜਾਤ੍ਰੀ ਕਹ ਪਿਛਵਾਰ ਸਦਾਯੋ ॥
जात्री कह पिछवार सदायो ॥

हे लक्षात घेऊन तिने मागच्या ठिकाणी असलेल्या प्रवाशाला बोलावण्याचा विचार केला.

ਤਾ ਸੋ ਘਾਤ ਯਹੈ ਬਦਿ ਰਾਖੀ ॥
ता सो घात यहै बदि राखी ॥

त्याच्यासोबत हा डॉ मिथ्या

ਪ੍ਰਗਟ ਰਾਵ ਜੂ ਤਨ ਯੌ ਭਾਖੀ ॥੧੦॥
प्रगट राव जू तन यौ भाखी ॥१०॥

राजाशी कसे वागावे याच्या रणनीतीवर तिने तिच्या मनात चर्चा केली.(१०)

ਜਾਨਸਿ ਮਿਤਿ ਪਿਛਵਾਰੇ ਆਵਾ ॥
जानसि मिति पिछवारे आवा ॥

(जेव्हा त्याला) मित्रा परत आल्याचे कळले.

ਬਦਿ ਸੰਕੇਤਿ ਯੌ ਬਚਨ ਸੁਨਾਵਾ ॥
बदि संकेति यौ बचन सुनावा ॥

'जेव्हा तो घराच्या मागच्या बाजूला आला होता, तेव्हा मी उघडपणे घोषणा करत असे,

ਸਖਿਯਹਿ ਸਹਿਤ ਕਾਲਿ ਮੈ ਜੈਹੋ ॥
सखियहि सहित कालि मै जैहो ॥

की मी उद्या माझ्या मित्रांसोबत जाईन