श्री दसाम ग्रंथ

पान - 741


ਦੁਸਟ ਦਾਹਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
दुसट दाहनी आदि कहि रिपु अरि सबद बखान ॥

प्रथम (शब्द) 'धूळ दाहनी' (धूळ जाळण्यासाठी सेना), (नंतर) 'रिपु अरि' असा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਸੁਜਾਨ ॥੫੧੪॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ सुजान ॥५१४॥

सुरुवातीला “दुष्ट-दहनी” म्हणणे आणि नंतर “रिपु अरि” असे उच्चारणे, हे ज्ञानी लोक! तुपकाची नावे समजून घ्या.514.

ਦੁਰਜਨ ਦਰਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
दुरजन दरनी आदि कहि रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'दुर्जन दारणी' (शत्रूपक्षाचा पराभव करणारी सेना) हा शब्द म्हणा आणि शेवटी 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਜਾਨੁ ਚਤੁਰ ਨਿਰਧਾਰ ॥੫੧੫॥
नाम तुपक के होत है जानु चतुर निरधार ॥५१५॥

प्रामुख्याने “दुर्जन-दारणी” म्हणणे आणि नंतर “रिपु अरि” असे उच्चार केल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.515.

ਦੁਰਜਨ ਦਬਕਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
दुरजन दबकनी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'दुर्जन दाबकनी' हा शब्द म्हणा (नंतर) 'रिपु अरि' हा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੫੧੬॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥५१६॥

सुरुवातीला "दुर्जन-दबकनी" शब्द उच्चारणे आणि नंतर "रिपु अरि" जोडणे हे कुशल लोक! तुपकाची नावे तयार होतात.516.

ਦੁਸਟ ਚਰਬਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਬਖਾਨ ॥
दुसट चरबनी आदि कहि रिपु अरि अंति बखान ॥

प्रथम 'धूळ चारबाणी' हे शब्द म्हणा (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' हे शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੫੧੭॥
नाम तुपक के होत है लीजहु चतुर पछान ॥५१७॥

सुरुवातीला “दुष्ट-चारबाणी” हा शब्द उच्चारला आणि शेवटी “रिपु अरि” घातल्याने तुपाकाची नावे तयार होतात जी हे ज्ञानी लोकांनो! आपण समजू शकता.517.

ਬੀਰ ਬਰਜਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
बीर बरजनी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'बीर बरजनी' (योद्ध्याला धरून असलेले सैन्य), (नंतर) 'रिपु अरि' हे शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੫੧੮॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥५१८॥

सुरवातीला “वीर-वर्जनी” हा शब्द उच्चारल्याने आणि शेवटी “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे विकसित होतात.518.

ਬਾਰ ਬਰਜਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁਣੀ ਅੰਤ ਬਖਾਨ ॥
बार बरजनी आदि कहि रिपुणी अंत बखान ॥

प्रथम 'बार बरजनी' (शत्रूचे थांबवणारे सैन्य) म्हणत शेवटी 'रिपुनी' (वारेन) हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੫੧੯॥
नाम तुपक के होत है लीजहु चतुर पछान ॥५१९॥

प्रथम “बाण-वर्जानी” म्हटल्याने आणि शेवटी “रिपुनी” हा शब्द उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.519.

ਬਿਸਿਖ ਬਰਖਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
बिसिख बरखनी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'बिशिख बरखनी' हा शब्द उच्चारून (नंतर) 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚਤੁਰ ਲੀਜੀਅਹੁ ਚੀਨ ॥੫੨੦॥
नाम तुपक के होत है चतुर लीजीअहु चीन ॥५२०॥

सुरुवातीला "विशिख-वर्षिणी" म्हणणे आणि नंतर "रिपु अरि" जोडणे, हे ज्ञानी लोक! तुपाकांची नावे तयार होतात.520.

ਬਾਨ ਦਾਇਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
बान दाइनी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'बाण दैनी' हा शब्द म्हणा आणि मग 'रिपु अरि' हा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੫੨੧॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥५२१॥

सुरुवातीला “बार-दायनी” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “रिपू कला” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.521.

ਬਿਸਿਖ ਬ੍ਰਿਸਟਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰਿ ॥
बिसिख ब्रिसटनी आदि कहि रिपु अरि अंति उचारि ॥

प्रथम 'बिशिख ब्रिस्तानी' (बाण फेकण्याचे सैन्य) (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' या श्लोकाचा पाठ करणे.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁਧਾਰਿ ॥੫੨੨॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि सुधारि ॥५२२॥

प्रथम “विशिख-वृष्टी” हे शब्द उच्चारल्याने आणि शेवटी “रिपु अरि” उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.522.

ਪਨਜ ਪ੍ਰਹਾਰਨਿ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰਿ ॥
पनज प्रहारनि आदि कहि रिपु अरि अंति उचारि ॥

प्रथम 'पंज प्रहरणी' (बाणांची सेना) श्लोक पाठ करा (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' चा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਬਿਚਾਰ ॥੫੨੩॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि बिचार ॥५२३॥

सुरुवातीला “पणज-प्रहारण” हा शब्द उच्चारल्याने आणि शेवटी “रिपु अरि” उच्चारल्याने तुपाकांची नावे तयार होतात.523.

ਧਨੁਨੀ ਆਦਿ ਉਚਾਰੀਐ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰਿ ॥
धनुनी आदि उचारीऐ रिपु अरि अंति उचारि ॥

प्रथम 'धनुनी' (धनुष्याने बाण सोडणारी सेना) हा शब्द म्हणा आणि शेवटी 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਬਿਚਾਰ ॥੫੨੪॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि बिचार ॥५२४॥

प्रथम “धनानी” हा शब्द उच्चारल्याने आणि शेवटी “रिपु अरि” उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.524.

ਪ੍ਰਥਮ ਧਨੁਖਨੀ ਸਬਦ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
प्रथम धनुखनी सबद कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'धनुखानी' (धनुष्य आणि बाण) शब्द म्हणा आणि नंतर 'रिपु अरि' शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਸੁਘਰ ਲੀਜੀਅਹੁ ਚੀਨ ॥੫੨੫॥
नाम तुपक के होत है सुघर लीजीअहु चीन ॥५२५॥

प्रथम “धनुखानी” हा शब्द उच्चारला व नंतर “रिपु अरि” म्हटल्याने तुपकाची नावे तयार होतात, जे हे ज्ञानी लोकांनो! आपण ओळखू शकता.525.

ਕੋਅੰਡਨੀ ਆਦਿ ਉਚਾਰੀਐ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
कोअंडनी आदि उचारीऐ रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'कोंडानी' (धनुष्याच्या पट्ट्यांची फौज) (शब्द) म्हणणे (नंतर) 'रिपु अरी' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੫੨੬॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ प्रबीन ॥५२६॥

प्रथम "कुवंदनी" हा शब्द उच्चारला आणि नंतर "रिपु अरि" जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात, जे हे कुशल व्यक्तींनो! आपण समजू शकता.526.

ਬਾਣਾਗ੍ਰਜਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੌ ਦੇਹੁ ॥
बाणाग्रजनी आदि कहि रिपु अरि पद कौ देहु ॥

प्रथम 'बाणग्रजनी' (धनुष्यवाहक सेना) (शब्द) म्हणा आणि नंतर 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਲੇਹੁ ॥੫੨੭॥
नाम तुपक के होत है चीन चतुर चित लेहु ॥५२७॥

प्रथम "बाणा-ग्रजनी" म्हणणे आणि नंतर "रिपु कला" जोडणे, हे ज्ञानी लोक! तुपाकांची नावे तयार होतात.527.

ਬਾਣ ਪ੍ਰਹਰਣੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਪਦ ਕੈ ਦੀਨ ॥
बाण प्रहरणी आदि कहि रिपु अरि पद कै दीन ॥

प्रथम 'बाण प्रहारणी' (बाण सोडणारी सेना) म्हणणे (नंतर) 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਸੁਘਰ ਲੀਜੀਅਹੁ ਚੀਨ ॥੫੨੮॥
नाम तुपक के होत है सुघर लीजीअहु चीन ॥५२८॥

प्रथम “बाण-प्रहारणी” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.528.

ਆਦਿ ਉਚਰਿ ਪਦ ਬਾਣਨੀ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
आदि उचरि पद बाणनी रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'बनानी' हा शब्द उच्चार, नंतर 'रिपु अरि' हा शब्द उच्चार.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਬਿਚਾਰ ॥੫੨੯॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि बिचार ॥५२९॥

प्रथम “बाणानी” हा शब्द म्हटल्याने आणि नंतर “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.५२९.

ਬਿਸਿਖ ਪਰਨਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਪਦ ਅੰਤਿ ਬਖਾਨ ॥
बिसिख परननी आदि कहि रिपु पद अंति बखान ॥

प्रथम 'बिशिख पर्णानी' (सैन्य उडणारे बाण) हा शब्द म्हणा आणि (नंतर) शेवटी 'रिपु' शब्द जोडा. (

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨਹੁ ਚਤੁਰ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥੫੩੦॥
नाम तुपक के होत है चीनहु चतुर प्रमान ॥५३०॥

प्रथम “बिसिक्ख-प्राणणी” हा शब्द उच्चारला आणि शेवटी “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.530.

ਬਿਸਿਖਨਿ ਆਦਿ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਪਦ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
बिसिखनि आदि बखानि कै रिपु पद अंति उचार ॥

प्रथम 'बिशिखनी' (बाणांची सेना) हा शब्द म्हणा आणि (नंतर) शेवटी 'रिपु' हा शब्द लावा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਚੀਨਹੁ ਚਤੁਰ ਅਪਾਰ ॥੫੩੧॥
नाम तुपक के होत है चीनहु चतुर अपार ॥५३१॥

प्रथम “बिसिकखान” हा शब्द म्हटल्यावर आणि शेवटी “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.531.

ਸੁਭਟ ਘਾਇਨੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
सुभट घाइनी आदि कहि रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'सुभत घाईनी' (सैन्य मारणाऱ्या योद्ध्यांना) म्हणा (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' हा शब्द जोडा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਚਤੁਰ ਸੁ ਧਾਰ ॥੫੩੨॥
नाम तुपक के होत है लीजहु चतुर सु धार ॥५३२॥

सुरुवातीला “सुभत-घायनी” हा शब्द उच्चारून नंतर “रिपु अरि” जोडून, हे ज्ञानी लोक! तुपकाची नावे बरोबर तयार झाली आहेत.532.

ਸਤ੍ਰੁ ਸੰਘਰਣੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
सत्रु संघरणी आदि कहि रिपु अरि अंति उचार ॥

'सत्रु संघारणी' पद म्हणत प्रथम (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' असा उच्चार करावा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੫੩੩॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि सु धार ॥५३३॥

प्रथम “शत्रु-संघारणी” हा शब्द उच्चारला आणि शेवटी “रिपु अरि” घातल्याने तुपाकांची नावे तयार होतात, जे हे कवी! तुम्ही बरोबर समजू शकता.533.

ਪਨਜ ਪ੍ਰਹਰਣੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਬਖਾਨ ॥
पनज प्रहरणी आदि कहि रिपु अरि अंति बखान ॥

प्रथम 'पंज प्रहारणी', (मग) 'रिपु अरि' म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਸੁਜਾਨ ॥੫੩੪॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ सुजान ॥५३४॥

सुरवातीला “पंच-प्रहारणी” म्हटल्याने आणि शेवटी “रिपु अरि” उच्चारल्याने तुपकाची नावे तयार होतात.534.

ਕੋਅੰਡਜ ਦਾਇਨਿ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
कोअंडज दाइनि उचरि रिपु अरि बहुरि बखान ॥

प्रथम 'कोंडाज दैनी' (बाण असलेली सेना), नंतर 'रिपु अरि' म्हणा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸਮਝ ਸੁਜਾਨ ॥੫੩੫॥
नाम तुपक के होत है लीजहु समझ सुजान ॥५३५॥

सुरुवातीला “कोवंडज-दयानी” म्हणणे आणि नंतर “रिपु अरि” असे उच्चार करणे, हे ज्ञानी लोक! तुपाक नावाने तयार होतात.535.

ਆਦਿ ਨਿਖੰਗਨੀ ਸਬਦ ਕਹਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਬਖਾਨ ॥
आदि निखंगनी सबद कहि रिपु अरि अंति बखान ॥

प्रथम 'निखंगणी' (बाण चालविणारी सेना) हे शब्द उच्चारून, (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' असा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਘਰ ਪਛਾਨ ॥੫੩੬॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुघर पछान ॥५३६॥

प्रथम "निशांगणी" हा शब्द उच्चारला आणि शेवटी "रिपौ अरि" जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात. ५३६.

ਪ੍ਰਥਮ ਪਤ੍ਰਣੀ ਪਦ ਉਚਰਿ ਰਿਪੁ ਅਰਿ ਅੰਤਿ ਉਚਾਰ ॥
प्रथम पत्रणी पद उचरि रिपु अरि अंति उचार ॥

प्रथम 'पटराणी' (बाण चालविणारी सेना) या शब्दाचा जप करून, (नंतर) शेवटी 'रिपु अरि' जोडावे.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਤ ਹੈ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੫੩੭॥
नाम तुपक के होत है लीजहु सुकबि सु धार ॥५३७॥

प्रथम “पटराणी” हा शब्द उच्चारल्याने आणि नंतर “रिपु अरि” जोडल्याने तुपकाची नावे तयार होतात, जी हे कवींनो तुम्हाला बरोबर समजेल.537.