श्री दसाम ग्रंथ

पान - 206


ਹੋਮ ਕੀ ਲੈ ਬਾਸਨਾ ਉਠ ਧਾਤ ਦੈਤ ਦੁਰੰਤ ॥
होम की लै बासना उठ धात दैत दुरंत ॥

घरी वासना पडताच भुते यायची

ਲੂਟ ਖਾਤ ਸਬੈ ਸਮਗਰੀ ਮਾਰ ਕੂਟਿ ਮਹੰਤ ॥੬੨॥
लूट खात सबै समगरी मार कूटि महंत ॥६२॥

अग्नीपूजेच्या (हवन) उदबत्तीने आकर्षीत होऊन राक्षस यज्ञकुंडात येतील आणि यज्ञाचे साहित्य खाऊन टाकतील. 62.

ਲੂਟ ਖਾਤਹ ਵਿਖਯ ਜੇ ਤਿਨ ਪੈ ਕਛੂ ਨ ਬਸਾਇ ॥
लूट खातह विखय जे तिन पै कछू न बसाइ ॥

ज्यांनी यज्ञसाहित्य लुटले त्यांच्यावर ऋषींचे राज्य नव्हते.

ਤਾਕ ਅਉਧਹ ਆਇਯੋ ਤਬ ਰੋਸ ਕੈ ਮੁਨਿ ਰਾਇ ॥
ताक अउधह आइयो तब रोस कै मुनि राइ ॥

अग्नीपूजेच्या साहित्याची लूट पाहून आणि स्वत:ला असहाय्य वाटून महान ऋषी विश्वामित्र अत्यंत क्रोधाने अयोध्येला आले.

ਆਇ ਭੂਪਤ ਕਉ ਕਹਾ ਸੁਤ ਦੇਹੁ ਮੋ ਕਉ ਰਾਮ ॥
आइ भूपत कउ कहा सुत देहु मो कउ राम ॥

(विश्वामित्र) राजाकडे आले आणि म्हणाले - तुमचा मुलगा राम मला द्या.

ਨਾਤ੍ਰ ਤੋ ਕਉ ਭਸਮ ਕਰਿ ਹਉ ਆਜ ਹੀ ਇਹ ਠਾਮ ॥੬੩॥
नात्र तो कउ भसम करि हउ आज ही इह ठाम ॥६३॥

(अयोध्येला) पोहोचल्यावर तो राजाला म्हणाला. ����तुझा मुलगा राम मला काही दिवसांसाठी दे, नाहीतर मी तुला याच जागेवर राखून टाकीन.���63.

ਕੋਪ ਦੇਖਿ ਮੁਨੀਸ ਕਉ ਨ੍ਰਿਪ ਪੂਤ ਤਾ ਸੰਗ ਦੀਨ ॥
कोप देखि मुनीस कउ न्रिप पूत ता संग दीन ॥

मुनीश्वरांचा राग पाहून दशरथ राजाने आपला पुत्र त्यांना दिला.

ਜਗ ਮੰਡਲ ਕਉ ਚਲਯੋ ਲੈ ਤਾਹਿ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
जग मंडल कउ चलयो लै ताहि संगि प्रबीन ॥

ऋषींचा क्रोध पाहून राजाने आपल्या मुलाला आपल्यासोबत येण्यास सांगितले आणि ऋषी रामासह पुन्हा यज्ञ सुरू करण्यासाठी गेले.

ਏਕ ਮਾਰਗ ਦੂਰ ਹੈ ਇਕ ਨੀਅਰ ਹੈ ਸੁਨਿ ਰਾਮ ॥
एक मारग दूर है इक नीअर है सुनि राम ॥

हे रामा! ऐका, दूर आणि जवळचा मार्ग आहे,

ਰਾਹ ਮਾਰਤ ਰਾਛਸੀ ਜਿਹ ਤਾਰਕਾ ਗਨਿ ਨਾਮ ॥੬੪॥
राह मारत राछसी जिह तारका गनि नाम ॥६४॥

ऋषी म्हणाले, हे राम! ऐका, दोन मार्ग आहेत, एकावर यज्ञस्थळ दूर आहे आणि दुसऱ्यावर ते जवळून सोडले आहे, परंतु नंतरच्या मार्गावर तारक नावाचा राक्षस राहतो, जो मार्गांना मारतो.64.

ਜਉਨ ਮਾਰਗ ਤੀਰ ਹੈ ਤਿਹ ਰਾਹ ਚਾਲਹੁ ਆਜ ॥
जउन मारग तीर है तिह राह चालहु आज ॥

(राम म्हणाला-) जो मार्ग ('बाण') जवळ आहे, तो मार्ग आता चालवा.

ਚਿਤ ਚਿੰਤ ਨ ਕੀਜੀਐ ਦਿਵ ਦੇਵ ਕੇ ਹੈਂ ਕਾਜ ॥
चित चिंत न कीजीऐ दिव देव के हैं काज ॥

राम म्हणाले, चिंता सोडून छोट्या-छोट्या मार्गाने जाऊ या, दैत्य मारण्याचे हे काम देवांचे आहे.

ਬਾਟਿ ਚਾਪੈ ਜਾਤ ਹੈਂ ਤਬ ਲਉ ਨਿਸਾਚਰ ਆਨ ॥
बाटि चापै जात हैं तब लउ निसाचर आन ॥

(ते) रस्त्याने आनंदाने जात होते, तेवढ्यात राक्षस आला.

ਜਾਹੁਗੇ ਕਤ ਰਾਮ ਕਹਿ ਮਗਿ ਰੋਕਿਯੋ ਤਜਿ ਕਾਨ ॥੬੫॥
जाहुगे कत राम कहि मगि रोकियो तजि कान ॥६५॥

ते त्या वाटेने पुढे जाऊ लागले आणि त्याचवेळी राक्षसाने येऊन मार्गात अडथळा आणला, ‘हे राम! तुम्ही कसे पुढे जाल आणि स्वतःला कसे वाचवाल?���65.

ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਨਿਸਾਚਰੀ ਗਹਿ ਲੀਨ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ॥
देखि राम निसाचरी गहि लीन बान कमान ॥

दैत्याला पाहताच रामाने धनुष्यबाण पकडले

ਭਾਲ ਮਧ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ਸੁਰ ਤਾਨਿ ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥
भाल मध प्रहारियो सुर तानि कान प्रमान ॥

तारका या राक्षसाला पाहून रामाने धनुष्यबाण हातात धरले आणि गाय ओढून तिच्या डोक्यावरचा बाण सोडला.

ਬਾਨ ਲਾਗਤ ਹੀ ਗਿਰੀ ਬਿਸੰਭਾਰੁ ਦੇਹਿ ਬਿਸਾਲ ॥
बान लागत ही गिरी बिसंभारु देहि बिसाल ॥

बाण लागताच प्रचंड शरीर असलेला (दैत्य) खाली पडला.

ਹਾਥਿ ਸ੍ਰੀ ਰਘੁਨਾਥ ਕੇ ਭਯੋ ਪਾਪਨੀ ਕੋ ਕਾਲ ॥੬੬॥
हाथि स्री रघुनाथ के भयो पापनी को काल ॥६६॥

बाण लागल्याने राक्षसाचे जड शरीर खाली पडले आणि अशा प्रकारे रामाच्या हातून पाप्याचा अंत झाला.66.

ਐਸ ਤਾਹਿ ਸੰਘਾਰ ਕੈ ਕਰ ਜਗ ਮੰਡਲ ਮੰਡ ॥
ऐस ताहि संघार कै कर जग मंडल मंड ॥

अशा रीतीने त्याचा वध करून ते यज्ञस्थळी (रक्षण) बसले.

ਆਇਗੇ ਤਬ ਲਉ ਨਿਸਾਚਰ ਦੀਹ ਦੇਇ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
आइगे तब लउ निसाचर दीह देइ प्रचंड ॥

अशा रीतीने राक्षसाचा वध करून यज्ञ सुरू झाल्यावर मारीच आणि सुबाहू हे दोन मोठ्या आकाराचे राक्षस तेथे प्रकट झाले.

ਭਾਜਿ ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਸਭੈ ਰਿਖ ਠਾਢ ਭੇ ਹਠਿ ਰਾਮ ॥
भाजि भाजि चले सभै रिख ठाढ भे हठि राम ॥

(ज्याला पाहून) सर्व ऋषी हताश झाले, पण हट्टी राम तिथेच उभा राहिला.

ਜੁਧ ਕ੍ਰੁਧ ਕਰਿਯੋ ਤਿਹੂੰ ਤਿਹ ਠਉਰ ਸੋਰਹ ਜਾਮ ॥੬੭॥
जुध क्रुध करियो तिहूं तिह ठउर सोरह जाम ॥६७॥

त्यांना पाहताच सर्व ऋषी पळून गेले आणि फक्त रामच तिथे उभा राहिला आणि त्या तिघांचे युद्ध सोळा घड्याळे अखंड चालले.६७.

ਮਾਰ ਮਾਰ ਪੁਕਾਰ ਦਾਨਵ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ॥
मार मार पुकार दानव ससत्र असत्र संभारि ॥

(स्वतःचे) चिलखत आणि शस्त्रे सांभाळून राक्षस मारण्यासाठी हाक मारत असत.

ਬਾਨ ਪਾਨ ਕਮਾਨ ਕਉ ਧਰਿ ਤਬਰ ਤਿਛ ਕੁਠਾਰਿ ॥
बान पान कमान कउ धरि तबर तिछ कुठारि ॥

आपले हात आणि शस्त्रे घट्ट धरून राक्षसांनी ‘मार, मार’ असे ओरडायला सुरुवात केली, त्यांनी हातात कुऱ्हाड, धनुष्य आणि बाण धरले.