श्री दसाम ग्रंथ

पान - 231

ਅਛਰੋ ਉਛਾਹ ॥੩੦੩॥

अछरो उछाह ॥३०३॥

गिधाडे सरकले आणि योद्धे एकमेकांना सामोरे गेले. ते छान सजवलेले होते आणि त्यांच्यात अनंत उत्साह होता.303.

ਪਖਰੇ ਪਵੰਗ ॥

पखरे पवंग ॥

घोडे (पावांग) फ्लँकसह (सुशोभित होते),

ਮੋਹਲੇ ਮਤੰਗ ॥

मोहले मतंग ॥

हत्ती मस्त होते.

ਚਾਵਡੀ ਚਿੰਕਾਰ ॥

चावडी चिंकार ॥

ते ओरडले,

ਉਝਰੇ ਲੁਝਾਰ ॥੩੦੪॥

उझरे लुझार ॥३०४॥

चिलखतांनी सजलेले घोडे आणि मादक हत्ती होते. गिधाडांच्या किंकाळ्या ऐकू येत होत्या आणि योद्धे एकमेकांत अडकलेले दिसत होते.304.

ਸਿੰਧਰੇ ਸੰਧੂਰ ॥

सिंधरे संधूर ॥

हत्ती थक्क झाले.

ਬਜਏ ਤੰਦੂਰ ॥

बजए तंदूर ॥

छोटे ढोल (तंदूर) वाजवले गेले,

ਸਜੀਏ ਸੁਬਾਹ ॥

सजीए सुबाह ॥

सुंदर तरुणांना शोभले होते,

ਅਛਰੋ ਉਛਾਹ ॥੩੦੫॥

अछरो उछाह ॥३०५॥

समुद्रासारखे निर्मळ हत्ती तेथे होते आणि कर्णे वाजत होते, अतुलनीय उत्साह असलेले लांब शस्त्रे असलेले योद्धे प्रभावी दिसत होते.305.

ਬਿਝੁੜੇ ਉਝਾੜ ॥

बिझुड़े उझाड़ ॥

योद्धे विखुरले गेले आणि (रणांगण) रिकामे झाले.

ਸੰਮਲੇ ਸੁਮਾਰ ॥

संमले सुमार ॥

कधीही न पडलेले योद्धे पडू लागले आणि त्यांचा ताबाही परत मिळवला

ਹਾਹਲੇ ਹੰਕਾਰ ॥

हाहले हंकार ॥

आणि हा-हा-कारला प्रतिसाद द्यायचा,

ਅੰਕੜੇ ਅੰਗਾਰ ॥੩੦੬॥

अंकड़े अंगार ॥३०६॥

चारही बाजूंनी अहंकारी हल्ले झाले आणि योद्धे अंगारासारखे पेटले.306.

ਸੰਮਲੇ ਲੁਝਾਰ ॥

संमले लुझार ॥

योद्ध्यांनी (स्वतःची) काळजी घेतली.

ਛੁਟਕੇ ਬਿਸਿਯਾਰ ॥

छुटके बिसियार ॥

विहुल बाण मारत असत (बिसियार).

ਹਾਹਲੇਹੰ ਬੀਰ ॥

हाहलेहं बीर ॥

वीर ओरडायचे,

ਸੰਘਰੇ ਸੁ ਬੀਰ ॥੩੦੭॥

संघरे सु बीर ॥३०७॥

योद्धे त्यांचा ताबा ठेवत होते आणि शस्त्रे त्यांच्या हातातून नागांसारखी निसटू लागली.307.

ਅਨੂਪ ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥

अनूप नराज छंद ॥

अनूप नरज श्लोक

ਗਜੰ ਗਜੇ ਹਯੰ ਹਲੇ ਹਲਾ ਹਲੀ ਹਲੋ ਹਲੰ ॥

गजं गजे हयं हले हला हली हलो हलं ॥

हत्ती ओरडत होते, घोडे धावत होते, (सैन्यात) फुंकर मारून गोंधळ उडाला होता.

ਬਬਜ ਸਿੰਧਰੇ ਸੁਰੰ ਛੁਟੰਤ ਬਾਣ ਕੇਵਲੰ ॥

बबज सिंधरे सुरं छुटंत बाण केवलं ॥

घोडे हलू लागले आणि हत्ती गर्जना करू लागला, चारही बाजूंनी गोंधळ उडाला, वाद्ये गुंजली आणि बाण सोडल्याचा कर्णमधुर आवाज ऐकू आला.

ਪਪਕ ਪਖਰੇ ਤੁਰੇ ਭਭਖ ਘਾਇ ਨਿਰਮਲੰ ॥

पपक पखरे तुरे भभख घाइ निरमलं ॥

गोऱ्या पायाच्या घोड्यांच्या जखमेतून शुद्ध (रक्त) वाहू लागले.

ਪਲੁਥ ਲੁਥ ਬਿਥਰੀ ਅਮਥ ਜੁਥ ਉਥਲੰ ॥੩੦੮॥

पलुथ लुथ बिथरी अमथ जुथ उथलं ॥३०८॥

घोडे वेगाने एकमेकांशी भिडले आणि जखमांमधून शुद्ध रक्त वाहू लागले. युद्धाच्या कोलाहलात, धूळ खात लोळणारी प्रेत इकडे तिकडे विखुरलेली.३०८.

ਅਜੁਥ ਲੁਥ ਬਿਥਰੀ ਮਿਲੰਤ ਹਥ ਬਖਯੰ ॥

अजुथ लुथ बिथरी मिलंत हथ बखयं ॥

चिठ्ठ्या दूरवर पसरल्या होत्या. (लोथा) एकमेकांच्या खिशात हात होते,

ਅਘੁਮ ਘਾਇ ਘੁਮ ਏ ਬਬਕ ਬੀਰ ਦੁਧਰੰ ॥

अघुम घाइ घुम ए बबक बीर दुधरं ॥

तलवारीचे वार कमरेवर अडकल्यामुळे प्रेत विखुरले गेले आणि अडचणीने वळणारे योद्धे दुधारी खंजीराने धनुष्यावर प्रहार करू लागले.

ਕਿਲੰ ਕਰੰਤ ਖਪਰੀ ਪਿਪੰਤ ਸ੍ਰੋਣ ਪਾਣਯੰ ॥

किलं करंत खपरी पिपंत स्रोण पाणयं ॥

योगिनी आरडाओरडा करत, रक्त हातात घेऊन ते पिऊ लागल्या

ਹਹਕ ਭੈਰਵੰ ਸ੍ਰੁਤੰ ਉਠੰਤ ਜੁਧ ਜ੍ਵਾਲਯੰ ॥੩੦੯॥

हहक भैरवं स्रुतं उठंत जुध ज्वालयं ॥३०९॥

भैरव मैदानात फिरत होते आणि युद्धाची आग पेटली होती.309.

ਫਿਕੰਤ ਫਿੰਕਤੀ ਫਿਰੰ ਰੜੰਤ ਗਿਧ ਬ੍ਰਿਧਣੰ ॥

फिकंत फिंकती फिरं रड़ंत गिध ब्रिधणं ॥

कोल्हाळ आणि मोठी गिधाडे रणांगणात इकडे तिकडे फिरत होती

ਡਹਕ ਡਾਮਰੀ ਉਠੰ ਬਕਾਰ ਬੀਰ ਬੈਤਲੰ ॥

डहक डामरी उठं बकार बीर बैतलं ॥

व्हॅम्पायर्स ओरडले आणि बैताल (भूतांनी) त्यांचा तीव्र आवाज वाढवला.

ਖਹਤ ਖਗ ਖਤ੍ਰੀਯੰ ਖਿਮੰਤ ਧਾਰ ਉਜਲੰ ॥

खहत खग खत्रीयं खिमंत धार उजलं ॥

जेव्हा योद्ध्यांच्या तलवारी एकमेकांशी भिडल्या तेव्हा त्यांचे पांढरे पट्टे चमकले.

ਘਣੰਕ ਜਾਣ ਸਾਵਲੰ ਲਸੰਤ ਬੇਗ ਬਿਜੁਲੰ ॥੩੧੦॥

घणंक जाण सावलं लसंत बेग बिजुलं ॥३१०॥

क्षत्रियांच्या (राम आणि लक्ष्मण) हातातील पांढरा धार असलेला खंजीर काळ्या ढगांमध्ये चमकणाऱ्या विजेसारखा त्यांच्या हातात सुस्थितीत होता.310.

ਪਿਪੰਤ ਸ੍ਰੋਣ ਖਪਰੀ ਭਖੰਤ ਮਾਸ ਚਾਵਡੰ ॥

पिपंत स्रोण खपरी भखंत मास चावडं ॥

शिंग असलेल्या राक्षसांनी रक्त प्यायले आणि मांस खाल्ले.

ਹਕਾਰ ਵੀਰ ਸੰਭਿੜੈ ਲੁਝਾਰ ਧਾਰ ਦੁਧਰੰ ॥

हकार वीर संभिड़ै लुझार धार दुधरं ॥

कटोरे असलेल्या योगिनी रक्त पीत होत्या आणि पतंग मांस खात होते, त्यांच्या दुधारी भाल्यांवर ताबा ठेवणारे योद्धे लढत होते, त्यांच्या साथीदारांवर ओरडत होते.

ਪੁਕਾਰ ਮਾਰ ਕੈ ਪਰੇ ਸਹੰਤ ਅੰਗ ਭਾਰਯੰ ॥

पुकार मार कै परे सहंत अंग भारयं ॥

वेदनेचा भार अंगावर घेऊन ओरडत ते खाली पडायचे.

ਬਿਹਾਰ ਦੇਵ ਮੰਡਲੰ ਕਟੰਤ ਖਗ ਧਾਰਯੰ ॥੩੧੧॥

बिहार देव मंडलं कटंत खग धारयं ॥३११॥

ते ओरडत होते ‘मार, मार’ आणि त्यांच्या शस्त्रांचे ओझे उचलत होते, काही योद्धे देवांच्या नगरांमध्ये होते (म्हणजे ते मरण पावले होते) आणि काही इतर योद्धा कापत आहेत.311.

ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਾਰ ਪੈਜ ਕੈ ਖੁਮਾਰਿ ਘਾਇ ਘੂਮਹੀ ॥

प्रचार वार पैज कै खुमारि घाइ घूमही ॥

(योद्ध्यांनी) त्यांचे पान ठेवले आणि घावांनी घसरले आणि असे पडले,

ਤਪੀ ਮਨੋ ਅਧੋ ਮੁਖੰ ਸੁ ਧੂਮ ਆਗ ਧੂਮ ਹੀ ॥

तपी मनो अधो मुखं सु धूम आग धूम ही ॥

योद्धे वार करत, तपस्या करणाऱ्या तपस्वींप्रमाणे नशेत फिरत होते आणि धुरावर तोंड टेकून डोलत होते.

ਤੁਟੰਤ ਅੰਗ ਭੰਗਯੰ ਬਹੰਤ ਅਸਤ੍ਰ ਧਾਰਯੰ ॥

तुटंत अंग भंगयं बहंत असत्र धारयं ॥

(ज्यांच्यावर) बाणाची धार वाहून गेली, (त्यांचे) अंग तुटून तुटले.

ਉਠੰਤ ਛਿਛ ਇਛਯੰ ਪਿਪੰਤ ਮਾਸ ਹਾਰਯੰ ॥੩੧੨॥

उठंत छिछ इछयं पिपंत मास हारयं ॥३१२॥

शस्त्रांचा प्रवाह आहे आणि तुटलेले हातपाय खाली पडत आहेत, विजयाच्या इच्छेच्या लाटा उसळत आहेत आणि चिरलेला मांस पडत आहे.312.

ਅਘੋਰ ਘਾਇ ਅਘਏ ਕਟੇ ਪਰੇ ਸੁ ਪ੍ਰਾਸਨੰ ॥

अघोर घाइ अघए कटे परे सु प्रासनं ॥

अघोरी कापलेल्या जखमींना (प्रसनाम) खाऊन आनंदित झाले.

ਘੁਮੰਤ ਜਾਣ ਰਾਵਲੰ ਲਗੇ ਸੁ ਸਿਧ ਆਸਣੰ ॥

घुमंत जाण रावलं लगे सु सिध आसणं ॥

अघोरी (साधू) चिरलेली अंगे खातात आणि सिद्ध आणि रावळपंथी, मांस आणि रक्त भक्षण करणारे आसन घेऊन बसलेले दिसतात.

ਪਰੰਤ ਅੰਗ ਭੰਗ ਹੁਇ ਬਕੰਤ ਮਾਰ ਮਾਰਯੰ ॥

परंत अंग भंग हुइ बकंत मार मारयं ॥

(त्यातील बरेच) अंग तुटलेल्या अवस्थेत पडले होते आणि बडबड करत होते.

ਬਦੰਤ ਜਾਣ ਬੰਦੀਯੰ ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਕ੍ਰਿਤ ਅਪਾਰਯੰ ॥੩੧੩॥

बदंत जाण बंदीयं सुक्रित क्रित अपारयं ॥३१३॥

‘मार, मार’ असा जयघोष करीत योद्धे तुटलेल्या अंगांनी पडत आहेत आणि त्यांच्या शौर्यामुळे त्यांना सलाम केला जात आहे.313.

ਬਜੰਤ ਤਾਲ ਤੰਬੂਰੰ ਬਿਸੇਖ ਬੀਨ ਬੇਣਯੰ ॥

बजंत ताल तंबूरं बिसेख बीन बेणयं ॥

झंकार, छोटे ड्रम, बासरी,

ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਝਾਲਨਾ ਫਿਰੰ ਸਨਾਇ ਭੇਰ ਭੈ ਕਰੰ ॥

म्रिदंग झालना फिरं सनाइ भेर भै करं ॥

ढालींवरील वारांना अडथळा आणणारे विशेष आवाज ऐकू येत आहेत, वीणा, बासरी, ढोलकी, किटली-ढोलकी इत्यादींचा मिश्र आवाज ऐकू येत आहे.

ਉਠੰਤ ਨਾਦਿ ਨਿਰਮਲੰ ਤੁਟੰਤ ਤਾਲ ਤਥਿਯੰ ॥

उठंत नादि निरमलं तुटंत ताल तथियं ॥

(ज्यांच्यापासून) शुद्ध शब्द निघाले (आणि शस्त्राच्या ठोक्याने) त्याची लय तुटली नाही.

ਬਦੰਤ ਕਿਤ ਬੰਦੀਅੰ ਕਬਿੰਦ੍ਰ ਕਾਬਯ ਕਥਿਯੰ ॥੩੧੪॥

बदंत कित बंदीअं कबिंद्र काबय कथियं ॥३१४॥

रणांगणात निरनिराळ्या प्रकारच्या शस्त्रांच्या वारांच्या सुरांचे संगोपन करत सुंदर नादही उमटत आहेत, कुठे सेवक प्रार्थनेत मग्न आहेत तर कुठे कवी आपल्या रचनांचे पठण करत आहेत.314.