श्री दसाम ग्रंथ

पान - 185


ਲੈ ਲੈ ਬਾਣਿ ਪਾਣਿ ਹਥੀਯਾਰਨ ॥
लै लै बाणि पाणि हथीयारन ॥

युद्धासाठी अनेक प्रकारचे बाण आणि शस्त्रे घेऊन राजे परतले.

ਧਾਇ ਧਾਇ ਅਰਿ ਕਰਤ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥
धाइ धाइ अरि करत प्रहारा ॥

ते धावून (अशा प्रकारे) शत्रूवर हल्ला करायचे

ਜਨ ਕਰ ਚੋਟ ਪਰਤ ਘਰੀਯਾਰਾ ॥੨੯॥
जन कर चोट परत घरीयारा ॥२९॥

ते गोंगवर फटके मारतात तसे वेगाने वार करू लागले.29.

ਖੰਡ ਖੰਡ ਰਣਿ ਗਿਰੇ ਅਖੰਡਾ ॥
खंड खंड रणि गिरे अखंडा ॥

अतुलनीय योद्धे रणांगणावर तुकडे तुकडे पडले,

ਕਾਪਿਯੋ ਖੰਡ ਨਵੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾ ॥
कापियो खंड नवे ब्रहमंडा ॥

पराक्रमी योद्धे तुटून पडू लागले आणि जगातील नऊ प्रदेश हादरले.

ਛਾਡਿ ਛਾਡਿ ਅਸਿ ਗਿਰੇ ਨਰੇਸਾ ॥
छाडि छाडि असि गिरे नरेसा ॥

आणि राजे त्यांच्या तलवारींना म्यान न करता पडले.

ਮਚਿਯੋ ਜੁਧੁ ਸੁਯੰਬਰ ਜੈਸਾ ॥੩੦॥
मचियो जुधु सुयंबर जैसा ॥३०॥

आपल्या तलवारीचा त्याग करून राजे खाली पडू लागले आणि रणांगणात भयंकर दृश्य होते.30.

ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
नराज छंद ॥

नरज श्लोक

ਅਰੁਝੇ ਕਿਕਾਣੀ ॥
अरुझे किकाणी ॥

घोडेस्वार गोंधळले (आपापसात).

ਧਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਪਾਣੀ ॥
धरे ससत्र पाणी ॥

घोड्यांवर स्वार झालेले योद्धे, खाली येत, शस्त्रे धरून फिरू लागले

ਪਰੀ ਮਾਰ ਬਾਣੀ ॥
परी मार बाणी ॥

ते एकमेकांवर बाण मारत होते

ਕੜਕੇ ਕਮਾਣੀ ॥੩੧॥
कड़के कमाणी ॥३१॥

बाण सुटले आणि धनुष्य फुटले.31.

ਝੜਕੇ ਕ੍ਰਿਪਾਣੀ ॥
झड़के क्रिपाणी ॥

योद्धे एकमेकांवर तलवारी फेकत असत.

ਧਰੇ ਧੂਲ ਧਾਣੀ ॥
धरे धूल धाणी ॥

तलवार खाली पडू लागली आणि पृथ्वीवरून धूळ वर आली.

ਚੜੇ ਬਾਨ ਸਾਣੀ ॥
चड़े बान साणी ॥

फांद्यांवर बाण बसवले (बसलेले) (हलवत होते).

ਰਟੈ ਏਕ ਪਾਣੀ ॥੩੨॥
रटै एक पाणी ॥३२॥

एकीकडे तीक्ष्ण बाण सोडले जात आहेत आणि दुसरीकडे लोक पुन्हा पाण्याची विनंती करत आहेत.32.

ਚਵੀ ਚਾਵਡਾਣੀ ॥
चवी चावडाणी ॥

जादुगार बोलायचे,

ਜੁਟੇ ਹਾਣੁ ਹਾਣੀ ॥
जुटे हाणु हाणी ॥

गिधाडे झुपके घेत आहेत आणि सामर्थ्याने समान योद्धे लढत आहेत.

ਹਸੀ ਦੇਵ ਰਾਣੀ ॥
हसी देव राणी ॥

देव राण्या (अपछार) हसत असत

ਝਮਕੇ ਕ੍ਰਿਪਾਣੀ ॥੩੩॥
झमके क्रिपाणी ॥३३॥

दुर्गा हसत आहे आणि तेजस्वी तलवारी मारल्या जात आहेत.33.

ਬ੍ਰਿਧ ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
ब्रिध नराज छंद ॥

वृध्द नरज श्लोक

ਸੁ ਮਾਰੁ ਮਾਰ ਸੂਰਮਾ ਪੁਕਾਰ ਮਾਰ ਕੇ ਚਲੇ ॥
सु मारु मार सूरमा पुकार मार के चले ॥

मारो मारो म्हणत योद्धे शत्रूला मारायला निघाले.

ਅਨੰਤ ਰੁਦ੍ਰ ਕੇ ਗਣੋ ਬਿਅੰਤ ਬੀਰਹਾ ਦਲੇ ॥
अनंत रुद्र के गणो बिअंत बीरहा दले ॥

‘मार, मार’ अशा घोषणा देत शूर सैनिक पुढे सरसावले. आणि या बाजूने रुद्राच्या गणांनी असंख्य योद्ध्यांचा नाश केला.

ਘਮੰਡ ਘੋਰ ਸਾਵਣੀ ਅਘੋਰ ਜਿਉ ਘਟਾ ਉਠੀ ॥
घमंड घोर सावणी अघोर जिउ घटा उठी ॥

सावनच्या आवाजाप्रमाणे शिवाच्या गाण्यांचा (इंज. सी) मोठा जड तुकडा.

ਅਨੰਤ ਬੂੰਦ ਬਾਣ ਧਾਰ ਸੁਧ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਬੁਠੀ ॥੩੪॥
अनंत बूंद बाण धार सुध क्रुध कै बुठी ॥३४॥

सावन महिन्यात दिसणारे काळे गडगडणारे ढग जसे थेंब बनतात तसे उग्र बाणांचा वर्षाव होत आहे.34.

ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
नराज छंद ॥

नरज श्लोक

ਬਿਅੰਤ ਸੂਰ ਧਾਵਹੀ ॥
बिअंत सूर धावही ॥

अंतहीन योद्धे धावत होते

ਸੁ ਮਾਰੁ ਮਾਰੁ ਘਾਵਹੀ ॥
सु मारु मारु घावही ॥

अनेक योद्धे पुढे धावत आहेत आणि त्यांच्या प्रहाराने शत्रूंना घायाळ करत आहेत.

ਅਘਾਇ ਘਾਇ ਉਠ ਹੀ ॥
अघाइ घाइ उठ ही ॥

त्यांच्या जखमेने वैतागलेले योद्धे (पुन्हा) उभे राहिले

ਅਨੇਕ ਬਾਣ ਬੁਠਹੀ ॥੩੫॥
अनेक बाण बुठही ॥३५॥

अनेक योद्धे, जखमी होऊन, फिरत आहेत आणि बाणांचा वर्षाव करत आहेत.35.

ਅਨੰਤ ਅਸਤ੍ਰ ਸਜ ਕੈ ॥
अनंत असत्र सज कै ॥

दागिन्यांनी सजलेले

ਚਲੈ ਸੁ ਬੀਰ ਗਜ ਕੈ ॥
चलै सु बीर गज कै ॥

अनेक हातांनी सजलेले, योद्धे पुढे कूच करत आहेत आणि गर्जना करत आहेत

ਨਿਰਭੈ ਹਥਿਯਾਰ ਝਾਰ ਹੀ ॥
निरभै हथियार झार ही ॥

त्यांनी निर्भयपणे शस्त्रे चालवली

ਸੁ ਮਾਰੁ ਮਾਰ ਉਚਾਰਹੀ ॥੩੬॥
सु मारु मार उचारही ॥३६॥

आणि बेधडकपणे फटके मारत ‘मार, मार’ असे ओरडत आहेत.

ਘਮੰਡ ਘੋਰ ਜਿਉ ਘਟਾ ॥
घमंड घोर जिउ घटा ॥

साबणाची जाडी कमी करण्यासारखे

ਚਲੇ ਬਨਾਹਿ ਤਿਉ ਥਟਾ ॥
चले बनाहि तिउ थटा ॥

गर्जना करणाऱ्या काळ्याकुट्ट ढगांप्रमाणे स्वत:ला तयार करून, शूर योद्धे पुढे जात आहेत.

ਸੁ ਸਸਤ੍ਰ ਸੂਰ ਸੋਭਹੀ ॥
सु ससत्र सूर सोभही ॥

योद्धे चिलखत परिधान केले होते.

ਸੁਤਾ ਸੁਰਾਨ ਲੋਭਹੀ ॥੩੭॥
सुता सुरान लोभही ॥३७॥

शस्त्रास्त्रांनी सजलेले ते इतके सुंदर दिसत आहेत की देवतांच्या कन्या त्यांच्याकडे मोहित होत आहेत.37.

ਸੁ ਬੀਰ ਬੀਨ ਕੈ ਬਰੈ ॥
सु बीर बीन कै बरै ॥

ते निवडक वीरांवर हल्ला करत होते

ਸੁਰੇਸ ਲੋਗਿ ਬਿਚਰੈ ॥
सुरेस लोगि बिचरै ॥

ते योद्धे लग्नात अतिशय निवडक असतात आणि सर्व वीर देवांचा राजा इंद्र सारखे रणांगणात फिरत असतात आणि प्रभावी दिसतात.

ਸੁ ਤ੍ਰਾਸ ਭੂਪ ਜੇ ਭਜੇ ॥
सु त्रास भूप जे भजे ॥

युद्धातून घाबरून पळून गेलेले राजे,

ਸੁ ਦੇਵ ਪੁਤ੍ਰਕਾ ਤਜੇ ॥੩੮॥
सु देव पुत्रका तजे ॥३८॥

ते सर्व राजे, जे भयभीत झाले आहेत, त्यांना देवतांच्या मुलींनी सोडून दिले आहे.38.

ਬ੍ਰਿਧ ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
ब्रिध नराज छंद ॥

वृध्द नरज श्लोक

ਸੁ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਸਜ ਕੈ ਪਰੇ ਹੁਕਾਰ ਕੈ ਹਠੀ ॥
सु ससत्र असत्र सज कै परे हुकार कै हठी ॥

धडधाकट योद्धे चिलखत घालून चकरा मारत होते,

ਬਿਲੋਕਿ ਰੁਦ੍ਰ ਰੁਦ੍ਰ ਕੋ ਬਨਾਇ ਸੈਣ ਏਕਠੀ ॥
बिलोकि रुद्र रुद्र को बनाइ सैण एकठी ॥

भयंकर गर्जना करणारे आणि शस्त्रास्त्रांनी सजलेले योद्धे (शत्रूवर) पडले आणि रुद्राचा क्रोध पाहून त्यांनी सर्व सैन्य एकत्र केले.

ਅਨੰਤ ਘੋਰ ਸਾਵਣੀ ਦੁਰੰਤ ਜਿਯੋ ਉਠੀ ਘਟਾ ॥
अनंत घोर सावणी दुरंत जियो उठी घटा ॥

अनंत सैन्याचे बळ सावनच्या जाडीसारखे कमी झाले.

ਸੁ ਸੋਭ ਸੂਰਮਾ ਨਚੈ ਸੁ ਛੀਨਿ ਛਤ੍ਰ ਕੀ ਛਟਾ ॥੩੯॥
सु सोभ सूरमा नचै सु छीनि छत्र की छटा ॥३९॥

सावनच्या उगवत्या आणि गर्जना करणाऱ्या ढगांप्रमाणे ते पटकन जमले आणि स्वर्गाचे वैभव स्वतःमध्ये गोळा करून, अत्यंत नशेत होऊन नाचू लागले.39.

ਕੰਪਾਇ ਖਗ ਪਾਣ ਮੋ ਤ੍ਰਪਾਇ ਤਾਜੀਯਨ ਤਹਾ ॥
कंपाइ खग पाण मो त्रपाइ ताजीयन तहा ॥

हातात खर्ग झुलवून घोडे उड्या मारून