श्री दसाम ग्रंथ

पान - 659


ਲਹੀ ਏਕ ਨਾਰੀ ॥
लही एक नारी ॥

(पण) एक स्त्री दिसली

ਸੁ ਧਰਮਾਧਿਕਾਰੀ ॥
सु धरमाधिकारी ॥

धर्माचा अधिकार असलेल्या ऋषींनी एक स्त्री पाहिली,

ਕਿਧੌ ਪਾਰਬਤੀ ਛੈ ॥
किधौ पारबती छै ॥

(तो) एकतर अतींद्रिय होता,

ਮਨੋ ਬਾਸਵੀ ਹੈ ॥੨੯੨॥
मनो बासवी है ॥२९२॥

जो पार्वती किंवा इंद्राणीसारखा दिसत होता.292.

ਸ੍ਰੀ ਭਗਵਤੀ ਛੰਦ ॥
स्री भगवती छंद ॥

श्री भगवती श्लोक

ਕਿ ਰਾਜਾ ਸ੍ਰੀ ਛੈ ॥
कि राजा स्री छै ॥

ती राज लच्छमी,

ਕਿ ਬਿਦੁਲਤਾ ਛੈ ॥
कि बिदुलता छै ॥

ती राजांच्या लक्ष्मीसारखी दिसत होती

ਕਿ ਹਈਮਾਦ੍ਰਜਾ ਹੈ ॥
कि हईमाद्रजा है ॥

किंवा हिमालयाची (पर्वत) मुलगी (पार्बती),

ਕਿ ਪਰਮੰ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥੨੯੩॥
कि परमं प्रभा है ॥२९३॥

ती मद्रा देशाच्या सुंदर मुलींसारखी तेजस्वी होती.293.

ਕਿ ਰਾਮੰ ਤ੍ਰੀਆ ਹੈ ॥
कि रामं त्रीआ है ॥

किंवा रामाची पत्नी (सीता),

ਕਿ ਰਾਜੰ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥
कि राजं प्रभा है ॥

किंवा राज्याचे सार्वभौमत्व,

ਕਿ ਰਾਜੇਸ੍ਵਰੀ ਛੈ ॥
कि राजेस्वरी छै ॥

किंवा राजेश्वरी आहे,

ਕਿ ਰਾਮਾਨੁਜਾ ਛੈ ॥੨੯੪॥
कि रामानुजा छै ॥२९४॥

ती सीता असू शकते, किंवा राजांचे पराक्रम, किंवा एखाद्या राजाची प्रमुख राणी किंवा रामाच्या मागे फिरणारी व्यक्ती असू शकते.294.

ਕਿ ਕਾਲਿੰਦ੍ਰ ਕਾ ਛੈ ॥
कि कालिंद्र का छै ॥

किंवा जमना नदी आहे ('कालिंद्रका),

ਕਿ ਕਾਮੰ ਪ੍ਰਭਾ ਛੈ ॥
कि कामं प्रभा छै ॥

ती यमुना असू शकते, प्रेमाच्या देवतेच्या गौरवाशी एकरूप झालेली

ਕਿ ਦੇਵਾਨੁਜਾ ਹੈ ॥
कि देवानुजा है ॥

किंवा देवांची बहीण (अपचार) आहे,

ਕਿ ਦਈਤੇਸੁਰਾ ਹੈ ॥੨੯੫॥
कि दईतेसुरा है ॥२९५॥

ती देवींची देवी आणि राक्षसांची स्वर्गीय कन्या होती.295.

ਕਿ ਸਾਵਿਤ੍ਰਕਾ ਛੈ ॥
कि सावित्रका छै ॥

किंवा सावित्री आहे,

ਕਿ ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਆਛੈ ॥
कि गाइत्री आछै ॥

किंवा गायत्री आहे,

ਕਿ ਦੇਵੇਸ੍ਵਰੀ ਹੈ ॥
कि देवेस्वरी है ॥

किंवा देवांचा स्वामी,

ਕਿ ਰਾਜੇਸ੍ਵਰੀ ਛੈ ॥੨੯੬॥
कि राजेस्वरी छै ॥२९६॥

ती सावित्री, गायत्री, देवींमध्ये सर्वोच्च देवी आणि राण्यांमध्ये प्रमुख राणीसारखी दिसत होती.296.

ਕਿ ਮੰਤ੍ਰਾਵਲੀ ਹੈ ॥
कि मंत्रावली है ॥

किंवा मंत्रांची मालिका,

ਕਿ ਤੰਤ੍ਰਾਲਕਾ ਛੈ ॥
कि तंत्रालका छै ॥

किंवा तंत्रांची माला,

ਕਿ ਹਈਮਾਦ੍ਰਜਾ ਛੈ ॥
कि हईमाद्रजा छै ॥

किंवा हिमालाची मुलगी,

ਕਿ ਹੰਸੇਸੁਰੀ ਹੈ ॥੨੯੭॥
कि हंसेसुरी है ॥२९७॥

ती मंत्र आणि तंत्रात निपुण राजकुमारी होती आणि हंसानी (मादी हंस) सारखी दिसत होती.297.

ਕਿ ਜਾਜੁਲਿਕਾ ਛੈ ॥
कि जाजुलिका छै ॥

किंवा विजा,

ਸੁਵਰਨ ਆਦਿਜਾ ਛੈ ॥
सुवरन आदिजा छै ॥

मुरलीतील तप्त सोन्याप्रमाणे ती इंद्राची पत्नी शचीसारखी भासत होती

ਕਿ ਸੁਧੰ ਸਚੀ ਹੈ ॥
कि सुधं सची है ॥

किंवा अधिक तंतोतंत 'शची' (इंद्राणी),

ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਰਚੀ ਹੈ ॥੨੯੮॥
कि ब्रहमा रची है ॥२९८॥

ब्रह्मदेवानेच तिला निर्माण केले आहे असे वाटले.298.

ਕਿ ਪਰਮੇਸੁਰਜਾ ਹੈ ॥
कि परमेसुरजा है ॥

किंवा परम म्हणजे अश्र्वजा ('भवानी'),

ਕਿ ਪਰਮੰ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥
कि परमं प्रभा है ॥

ती लक्ष्मीसारखी आणि परम तेजस्वी होती

ਕਿ ਪਾਵਿਤ੍ਰਤਾ ਛੈ ॥
कि पावित्रता छै ॥

किंवा शुद्धता,

ਕਿ ਸਾਵਿਤ੍ਰਕਾ ਛੈ ॥੨੯੯॥
कि सावित्रका छै ॥२९९॥

ती सूर्यकिरणांसारखी शुद्ध होती.299.

ਕਿ ਚੰਚਾਲਕਾ ਛੈ ॥
कि चंचालका छै ॥

किंवा वीज (अवतार)

ਕਿ ਕਾਮਹਿ ਕਲਾ ਛੈ ॥
कि कामहि कला छै ॥

लैंगिक कलांप्रमाणे ती पारावार होती

ਕਿ ਕ੍ਰਿਤਯੰ ਧੁਜਾ ਛੈ ॥
कि क्रितयं धुजा छै ॥

किंवा वैभवाचा महिमा आहे

ਕਿ ਰਾਜੇਸ੍ਵਰੀ ਹੈ ॥੩੦੦॥
कि राजेस्वरी है ॥३००॥

ती राजेश्वरीसारखी भव्य दिसत होती किंवा गौरी-पार्वतीसारखी खास दिसत होती.301.

ਕਿ ਰਾਜਹਿ ਸਿਰੀ ਹੈ ॥
कि राजहि सिरी है ॥

किंवा राजांचे वैभव,

ਕਿ ਰਾਮੰਕਲੀ ਹੈ ॥
कि रामंकली है ॥

किंवा रामकली (रागणी),

ਕਿ ਗਉਰੀ ਮਹਾ ਹੈ ॥
कि गउरी महा है ॥

किंवा महागौडी (रागिणी) आहे,

ਕਿ ਟੋਡੀ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥੩੦੧॥
कि टोडी प्रभा है ॥३०१॥

ती रामाच्या प्रिय राणीसारखी आणि गौरी-पार्वतीसारखी तेजस्वी होती.301.

ਕਿ ਭੂਪਾਲਕਾ ਛੈ ॥
कि भूपालका छै ॥

किंवा भूपाली (रागिणी),

ਕਿ ਟੋਡੀਜ ਆਛੈ ॥
कि टोडीज आछै ॥

किंवा तोडी (रागनी),

ਕਿ ਬਾਸੰਤ ਬਾਲਾ ॥
कि बासंत बाला ॥

किंवा बसंता (रागाची) स्त्री आहे,

ਕਿ ਰਾਗਾਨ ਮਾਲਾ ॥੩੦੨॥
कि रागान माला ॥३०२॥

ती राज्याच्या कलांमध्ये उत्कृष्ट होती आणि तरुण वसंत ऋतूसारखी दिसत होती आणि रागिणीच्या जपमाळ (स्त्री संगीताच्या पद्धती) सारखी दिसत होती.302.

ਕਿ ਮੇਘੰ ਮਲਾਰੀ ॥
कि मेघं मलारी ॥

किंवा मेघ आणि मलार (रागणी),

ਕਿ ਗਉਰੀ ਧਮਾਰੀ ॥
कि गउरी धमारी ॥

किंवा गौडी आणि धमारी आहे,

ਕਿ ਹਿੰਡੋਲ ਪੁਤ੍ਰੀ ॥
कि हिंडोल पुत्री ॥

किंवा हिंडोलची कन्या (रागाची),