श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1064


ਬੀਸ ਜ੍ਵਾਨ ਬਿਚਿ ਹ੍ਵੈ ਕਰਿ ਗਯੋ ॥੧੧॥
बीस ज्वान बिचि ह्वै करि गयो ॥११॥

ज्याने वीस तरुणांना पार केले (म्हणजे पार केले) 11.

ਬਹੁਰਿ ਤਾਨ ਧਨੁ ਬਾਨ ਚਲਾਯੋ ॥
बहुरि तान धनु बान चलायो ॥

त्यानंतर त्याने धनुष्य काढले आणि बाण सोडला.

ਤਬ ਹੀ ਬੀਸ ਘੋਰਯਨ ਘਾਯੋ ॥
तब ही बीस घोरयन घायो ॥

तेव्हाच वीस घोडे मारले गेले.

ਏਕਹਿ ਬਾਰ ਪ੍ਰਾਨ ਬਿਨੁ ਭਏ ॥
एकहि बार प्रान बिनु भए ॥

त्यांना एकाच वेळी आपला जीव गमवावा लागला.

ਗਿਰਿ ਗਿਰਿ ਮਨੋ ਮੁਨਾਰਾ ਗਏ ॥੧੨॥
गिरि गिरि मनो मुनारा गए ॥१२॥

(असे दिसत होते) जणू बुरुज पडले आहेत. 12.

ਤੀਜੀ ਬਹੁਰਿ ਉਠਵਨੀ ਕਰੀ ॥
तीजी बहुरि उठवनी करी ॥

(त्याने) तिसऱ्यांदा हल्ला केला.

ਛੋਡਿਯੋ ਬਾਨ ਨੈਕੁ ਨਹਿ ਡਰੀ ॥
छोडियो बान नैकु नहि डरी ॥

त्याने बाण सोडला आणि अजिबात घाबरला नाही.

ਤੀਸ ਬੀਰ ਇਕ ਬਾਰ ਬਿਦਾਰੇ ॥
तीस बीर इक बार बिदारे ॥

एकाच वेळी तीस योद्धे मारले.

ਮਾਨੋ ਪਵਨ ਪਤ੍ਰ ਸੇ ਝਰੇ ॥੧੩॥
मानो पवन पत्र से झरे ॥१३॥

(असे दिसते) जणू वाऱ्याने अक्षरे उडवून दिली आहेत. 13.

ਏਕ ਬਾਨ ਜਬ ਬਾਲ ਪ੍ਰਹਾਰੈ ॥
एक बान जब बाल प्रहारै ॥

जेव्हा बाई बाण मारायची

ਬੀਸ ਤੀਸ ਛਿਤ ਪੈ ਭਟ ਡਾਰੈ ॥
बीस तीस छित पै भट डारै ॥

मग वीस-तीस तरुण जमिनीवर फेकायचे.

ਚਪਲ ਤੁਰੈ ਤ੍ਰਿਯ ਚਤੁਰਿ ਧਵਾਵੈ ॥
चपल तुरै त्रिय चतुरि धवावै ॥

एक हुशार घोडा अशाच एका हुशार महिलेने चालवला होता

ਏਕ ਘਾਇ ਤਨ ਲਗਨ ਨ ਪਾਵੈ ॥੧੪॥
एक घाइ तन लगन न पावै ॥१४॥

की शरीराला एकही जखम होऊ शकत नाही. 14.

ਜਲ ਮੌ ਜਨੁਕ ਗੰਗੇਰੀ ਝਮਕੈ ॥
जल मौ जनुक गंगेरी झमकै ॥

जणू काही विणकर (विणकर) पाण्यात वेगाने फिरतो.

ਘਨ ਮੈ ਮਨੋ ਦਾਮਿਨੀ ਦਮਕੈ ॥
घन मै मनो दामिनी दमकै ॥

किंवा जणू पर्यायाने वीज चमकत होती.

ਏਕੈ ਬਾਨ ਬੀਸ ਭਟ ਗਿਰੈ ॥
एकै बान बीस भट गिरै ॥

एका बाणाने वीस योद्धे पडले.

ਬਖਤਰ ਰਹੇ ਨ ਜੇਬਾ ਜਿਰੇ ॥੧੫॥
बखतर रहे न जेबा जिरे ॥१५॥

ते चिलखत धारण करत नव्हते आणि चिलखताचे वैभवही नव्हते. १५.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਬਹੁਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਬਾਲ ਇਕ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥
बहुरि क्रोध करि बाल इक बान प्रहारियो ॥

त्यानंतर रागाच्या भरात महिलेने बाण सोडला.

ਬੀਸ ਬਾਜ ਬਿਚ ਕਰਿ ਹ੍ਵੈ ਬਾਨ ਪਧਾਰਿਯੋ ॥
बीस बाज बिच करि ह्वै बान पधारियो ॥

तो बाण वीस घोड्यांवरून गेला.

ਤਰਫਰਾਇ ਛਿਤ ਮਾਝ ਸੁਭਟ ਬਿਨੁ ਸੁਧ ਭਏ ॥
तरफराइ छित माझ सुभट बिनु सुध भए ॥

त्रस्त योद्धे बेशुद्ध होऊन जमिनीवर पडले.

ਹੋ ਆਏ ਜਗਤ ਨ ਮਾਝ ਨ ਨਿਜੁ ਜਨਨੀ ਜਏ ॥੧੬॥
हो आए जगत न माझ न निजु जननी जए ॥१६॥

(असे दिसत होते) जणू ते जगात आलेच नाहीत, किंवा मातेने जन्माला आलेले नाहीत. 16.

ਸਹਸ ਸੂਰਮਾ ਜਬ ਤ੍ਰਿਯ ਦੀਏ ਸੰਘਾਰਿ ਕੈ ॥
सहस सूरमा जब त्रिय दीए संघारि कै ॥

जेव्हा त्या स्त्रीने एक हजार योद्धे मारले

ਚੰਦ੍ਰ ਭਾਨ ਰਿਸਿ ਭਰਿਯੋ ਸੁ ਤਿਨੈ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ॥
चंद्र भान रिसि भरियो सु तिनै निहारि कै ॥

त्याला पाहून चंद्रभान रागाने भरून आला.

ਚਾਬੁਕ ਮਾਰਿ ਤੁਰੰਗ ਤੁਰੰਤ ਧਵਾਇਯੋ ॥
चाबुक मारि तुरंग तुरंत धवाइयो ॥

(त्याने) घोड्याला चाबूक मारून वेगाने धावायला लावले.

ਹੋ ਤ੍ਰਿਯ ਤਿਹ ਹਨ੍ਯੋ ਨ ਬਾਨ ਤੁਰੰਗਹਿ ਘਾਇਯੋ ॥੧੭॥
हो त्रिय तिह हन्यो न बान तुरंगहि घाइयो ॥१७॥

पण स्त्रीने त्याला मारले नाही, तिने बाणाने घोडा मारला. १७.

ਜੀਤਿ ਜੀਤਿ ਕਰਿ ਬਾਲ ਸੂਰਮਾ ਬਸਿ ਕਏ ॥
जीति जीति करि बाल सूरमा बसि कए ॥

स्त्रीने योद्धांवर विजय मिळवला

ਸਭ ਸੂਰਨ ਕੇ ਸੀਸ ਸਕਲ ਬੁਕਚਾ ਦਏ ॥
सभ सूरन के सीस सकल बुकचा दए ॥

आणि सर्व योद्ध्यांच्या डोक्यावर गाठी ('बुक्चा') दिल्या.

ਜਹ ਤੇ ਧਨੁ ਲੈ ਗਏ ਤਜੇ ਤਹ ਆਇ ਕੈ ॥
जह ते धनु लै गए तजे तह आइ कै ॥

जिथून त्यांनी पैसे आणले होते तेथून ते निघून गेले.

ਹੋ ਤੁਮਲ ਜੁਧ ਕਰਿ ਨਾਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦਿਖਾਇ ਕੈ ॥੧੮॥
हो तुमल जुध करि नारि चरित्र दिखाइ कै ॥१८॥

ती महिला चारित्र्य दाखवून शौर्याने लढली. १८.

ਏਕ ਸਦਨ ਤੇ ਛੋਰਿ ਤੁਰੈ ਤਾ ਕੌ ਦਿਯੋ ॥
एक सदन ते छोरि तुरै ता कौ दियो ॥

(त्याने) घरातून एक घोडा घेतला आणि त्याला दिला

ਚੰਦ੍ਰ ਭਾਨ ਜਾਟੂ ਕੌ ਕਰਿ ਅਪਨੋ ਲਿਯੋ ॥
चंद्र भान जाटू कौ करि अपनो लियो ॥

आणि चंद्रभान जातूला आपलेसे केले.

ਚੋਰ ਬ੍ਰਿਤਿ ਕੋ ਤੁਰਤ ਤਬੈ ਤਿਨ ਤ੍ਯਾਗਿਯੋ ॥
चोर ब्रिति को तुरत तबै तिन त्यागियो ॥

त्याने लगेच चोर बिर्तीचा त्याग केला

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਪਤਿ ਕੇ ਜਾਪ ਬਿਖੈ ਅਨੁਰਾਗਿਯੋ ॥੧੯॥
स्री जदुपति के जाप बिखै अनुरागियो ॥१९॥

आणि श्रीकृष्ण (भगवान) नामस्मरणात तल्लीन झाले. 19.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਚੰਦ੍ਰ ਭਾਨ ਕੌ ਜੀਤਿ ਕਰਿ ਤਹ ਤੇ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨ ॥
चंद्र भान कौ जीति करि तह ते कियो पयान ॥

चंद्रभानचा पराभव करून ती तिथून निघून गेली

ਜਹਾ ਆਪਨੋ ਪਤਿ ਹੁਤੋ ਤਹਾ ਗਈ ਰੁਚਿ ਮਾਨ ॥੨੦॥
जहा आपनो पति हुतो तहा गई रुचि मान ॥२०॥

आणि तिचा नवरा जिथे होता तिथे ती आनंदाने गेली. 20.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਦੁਹਕਰਿ ਕਰਮ ਨਾਰਿ ਤਿਨ ਕੀਨੋ ॥
दुहकरि करम नारि तिन कीनो ॥

त्या स्त्रीने खूप कष्ट केले.

ਸਭ ਹੀ ਜੀਤਿ ਬੈਰਿਯਨੁ ਲੀਨੋ ॥
सभ ही जीति बैरियनु लीनो ॥

(त्याने) सर्व शत्रूंवर विजय मिळवला.

ਬਹੁਰੋ ਮਿਲੀ ਨਾਥ ਸੌ ਜਾਈ ॥
बहुरो मिली नाथ सौ जाई ॥

मग जाऊन पतीला भेटले

ਪਿਯ ਕੌ ਮਦ੍ਰ ਦੇਸ ਲੈ ਆਈ ॥੨੧॥
पिय कौ मद्र देस लै आई ॥२१॥

आणि प्रेयसीला मातृभूमीत आणले गेले. २१.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਛਿਹਤਰਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੭੬॥੩੪੫੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ छिहतरवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१७६॥३४५६॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संवादाचा १७६वा अध्याय येथे संपतो, सर्व शुभ आहे. १७६.३४५६. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਮੈਨ ਲਤਾ ਅਬਲਾ ਇਕ ਸੁਨੀ ॥
मैन लता अबला इक सुनी ॥

मन लता नावाची बाई ऐकायची

ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸਾਸਤ੍ਰ ਬਹੁ ਗੁਨੀ ॥
बेद पुरान सासत्र बहु गुनी ॥

वेद, पुराण, शास्त्रे इत्यादींमध्ये कोण पारंगत होते.

ਬਡੇ ਸਾਹੁ ਕੀ ਸੁਤਾ ਭਣਿਜੈ ॥
बडे साहु की सुता भणिजै ॥

ती महान शाहची मुलगी असल्याचे सांगितले जात होते.

ਤਾ ਕੇ ਕੋ ਪਟਤਰ ਕਹਿ ਦਿਜੈ ॥੧॥
ता के को पटतर कहि दिजै ॥१॥

त्याची तुलना कोणाशी करावी? १

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਮੈਨ ਲਤਾ ਇਕ ਬਡੋ ਜਹਾਜ ਮੰਗਾਇਯੋ ॥
मैन लता इक बडो जहाज मंगाइयो ॥

माणूस लतादीदींनी एक मोठं जहाज मागवलं.

ਖਾਨ ਪਾਨ ਬਹੁ ਦਿਨ ਕੋ ਬੀਚ ਡਰਾਇਯੋ ॥
खान पान बहु दिन को बीच डराइयो ॥

त्यात त्याने बरेच दिवस खाण्यापिण्याचे पदार्थ ठेवले.

ਛੋਰਿ ਨਾਥ ਕੋ ਧਾਮ ਆਪੁ ਤਿਤ ਕੌ ਚਲੀ ॥
छोरि नाथ को धाम आपु तित कौ चली ॥

पतीचे घर सोडून ती स्वतः तिथे गेली

ਹੋ ਲੀਨੇ ਅਪੁਨੇ ਸੰਗ ਪਚਾਸਿਕ ਸੁਭ ਅਲੀ ॥੨॥
हो लीने अपुने संग पचासिक सुभ अली ॥२॥

आणि पन्नास मैत्रिणींना सोबत घेतले. 2.

ਜਬ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਮੈ ਗਈ ਤਬੈ ਤਿਨ ਯੌ ਕਿਯੋ ॥
जब समुंद्र मै गई तबै तिन यौ कियो ॥

समुद्रावर गेल्यावर तिने तसे केले.

ਸਾਠਿ ਹਾਥਿ ਕੋ ਬਾਸਿ ਮੰਗਾਇ ਤਬੈ ਲਿਯੋ ॥
साठि हाथि को बासि मंगाइ तबै लियो ॥

मग साठ हात लांब बांबू मागितला.

ਤਾ ਸੌ ਬੈਰਕ ਬਾਧੀ ਬਡੀ ਬਨਾਇ ਕੈ ॥
ता सौ बैरक बाधी बडी बनाइ कै ॥

त्याला एक मोठा ध्वज ('बॅरेक') बांधला होता.

ਹੋ ਵਾ ਅੰਚਰ ਕੇ ਸੰਗ ਦਈ ਆਗਿ ਜਰਾਇ ਕੈ ॥੩॥
हो वा अंचर के संग दई आगि जराइ कै ॥३॥

त्याला बांधलेले कापड पेटवून दिले. 3.

ਹੇਰਿ ਆਗਿ ਕਹ ਜਿਯਨ ਅਚੰਭਵ ਅਤਿ ਭਯੋ ॥
हेरि आगि कह जियन अचंभव अति भयो ॥

ती आग पाहून सागरी प्राण्यांना फार आश्चर्य वाटले.

ਜਨੁਕ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਕੇ ਬੀਚ ਦੂਸਰੋ ਸਸਿ ਵਯੋ ॥
जनुक समुंद्र के बीच दूसरो ससि वयो ॥

जणू महासागरात दुसरा चंद्र उगवला होता.

ਜ੍ਯੋਂ ਜ੍ਯੋਂ ਤਾਕਹ ਬੈਠਿ ਮਲਾਹ ਚਲਾਵਹੀ ॥
ज्यों ज्यों ताकह बैठि मलाह चलावही ॥

जसा खलाशी त्यावर बसायचा

ਹੋ ਮਛ ਕਛ ਸੰਗਿ ਹੇਰਿ ਚਲੇ ਤਹ ਆਵਹੀ ॥੪॥
हो मछ कछ संगि हेरि चले तह आवही ॥४॥

त्यामुळे मासे कच्छ बघून त्याच्यासोबत यायचे. 4.

ਚਾਲਿਸ ਕੋਸ ਪ੍ਰਮਾਨ ਜਹਾਜ ਜਬਾਇਯੋ ॥
चालिस कोस प्रमान जहाज जबाइयो ॥

जेव्हा विमान 40 किमीवर गेले

ਮਛ ਕਛ ਸਭ ਅਧਿਕ ਹ੍ਰਿਦੈ ਸੁਖ ਪਾਇਯੋ ॥
मछ कछ सभ अधिक ह्रिदै सुख पाइयो ॥

त्यामुळे मासे व मासे इत्यादि सर्वांच्या अंतःकरणात परम आनंद झाला.

ਯਾ ਫਲ ਕੌ ਹਮ ਅਬ ਹੀ ਪਕਰਿ ਚਬਾਇ ਹੈ ॥
या फल कौ हम अब ही पकरि चबाइ है ॥

(विचार) आता हे फळ आपण धरून चावू

ਹੋ ਬਹੁਰਿ ਆਪੁਨੇ ਧਾਮ ਸਕਲ ਚਲਿ ਜਾਇ ਹੈ ॥੫॥
हो बहुरि आपुने धाम सकल चलि जाइ है ॥५॥

आणि मग आपण सर्व आपापल्या घरी जाऊ.5.

ਮਛ ਕਛ ਅਰੁ ਜੀਵ ਬਹੁਤ ਮਿਲਿ ਜੋ ਧਏ ॥
मछ कछ अरु जीव बहुत मिलि जो धए ॥

मासे आणि इतर प्राणी जे एकत्र गेले (जहाजासह),

ਤਿਨ ਕੇ ਬਲੁ ਸੌ ਅਧਿਕ ਰਤਨ ਆਵਤ ਭਏ ॥
तिन के बलु सौ अधिक रतन आवत भए ॥

अनेक रत्नेही त्यांच्या बळावर (वर किंवा काठावर) आली.

ਮੈਨ ਲਤਾ ਤਬ ਦੀਨੀ ਆਗਿ ਬੁਝਾਇ ਕੈ ॥
मैन लता तब दीनी आगि बुझाइ कै ॥

मन लताने मग आग विझवली

ਹੋ ਮਛ ਕਛ ਚਕਿ ਰਹੇ ਅਨਿਕ ਦੁਖ ਪਾਇ ਕੈ ॥੬॥
हो मछ कछ चकि रहे अनिक दुख पाइ कै ॥६॥

आणि माशा आश्चर्यचकित झाला आणि त्याला अनेक प्रकारच्या वेदना होऊ लागल्या. 6.

ਤਿਨ ਕੇ ਠਟਕਤ ਬਾਰਿ ਤਹਾ ਤੇ ਚਲਿ ਗਯੋ ॥
तिन के ठटकत बारि तहा ते चलि गयो ॥

ते अडखळत तिथे उभे राहिल्याने पाणी आणखी वाढले.

ਜੀਵਤ ਹੀ ਸਭ ਰਹੇ ਅਧਿਕ ਦੁਖਿਤ ਭਯੋ ॥
जीवत ही सभ रहे अधिक दुखित भयो ॥

ते सर्व जगले आणि खूप त्रास सहन केला.

ਮਨਿ ਮਾਨਿਕ ਤਬ ਲੀਨੇ ਬਾਲ ਉਠਾਇ ਕੈ ॥
मनि मानिक तब लीने बाल उठाइ कै ॥

मग स्त्रीने मणी आणि रत्ने घेतली.