श्री दसाम ग्रंथ

पान - 639


ਜਹ ਤਹ ਬਜੰਤ੍ਰ ਬਾਜੇ ਅਨੇਕ ॥
जह तह बजंत्र बाजे अनेक ॥

जिथे विविध प्रकारच्या घंटा वाजत आहेत,

ਪ੍ਰਗਟਿਆ ਜਾਣੁ ਬਪੁ ਧਰਿ ਬਿਬੇਕ ॥
प्रगटिआ जाणु बपु धरि बिबेक ॥

इकडे-तिकडे अनेक वाद्ये वाजवली गेली आणि असे दिसून आले की विवेकबुद्धीने शरीर धारण केले आहे.

ਸੋਭਾ ਅਪਾਰ ਬਰਨੀ ਨ ਜਾਇ ॥
सोभा अपार बरनी न जाइ ॥

(त्याचा) अपार महिमा (ज्याचे) वर्णन करता येत नाही.

ਉਪਜਿਆ ਆਨ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਰਾਇ ॥੪੮॥
उपजिआ आन संन्यास राइ ॥४८॥

त्याचा महिमा अवर्णनीय आहे आणि तो संन्याशांचा राजा म्हणून प्रकट झाला.४८.

ਜਨਮੰਤ ਲਾਗਿ ਉਠ ਜੋਗ ਕਰਮ ॥
जनमंत लागि उठ जोग करम ॥

जन्मापासूनच ते योगामध्ये व्यस्त आहेत.

ਹਤਿ ਕੀਓ ਪਾਪ ਪਰਚੁਰਿਓ ਧਰਮ ॥
हति कीओ पाप परचुरिओ धरम ॥

जन्म घेतल्यानंतरही तो योगाच्या कृतीत रमून गेला

ਰਾਜਾਧਿਰਾਜ ਬਡ ਲਾਗ ਚਰਨ ॥
राजाधिराज बड लाग चरन ॥

मोठे मोठे राजे, महाराजांच्या चरणी आहेत

ਸੰਨਿਆਸ ਜੋਗ ਉਠਿ ਲਾਗ ਕਰਨ ॥੪੯॥
संनिआस जोग उठि लाग करन ॥४९॥

आणि त्याने, पापांचा नाश करून, धर्माचा प्रसार केला, महान सार्वभौम त्याच्या पाया पडला आणि उठून त्यांनी संन्यास आणि योग साधला.49.

ਅਤਿਭੁਤਿ ਅਨੂਪ ਲਖਿ ਦਤ ਰਾਇ ॥
अतिभुति अनूप लखि दत राइ ॥

दत्तराज अप्रतिम आणि अनुपम (स्वरूप) दिसतो.

ਉਠਿ ਲਗੇ ਪਾਇ ਨ੍ਰਿਪ ਸਰਬ ਆਇ ॥
उठि लगे पाइ न्रिप सरब आइ ॥

अद्वितीय राजा दत्त पाहून सर्व राजा त्यांच्या चरणी नतमस्तक झाले

ਅਵਿਲੋਕਿ ਦਤ ਮਹਿਮਾ ਮਹਾਨ ॥
अविलोकि दत महिमा महान ॥

थोर महिमा पाहे दत्त

ਦਸ ਚਾਰ ਚਾਰ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨ ॥੫੦॥
दस चार चार बिदिआ निधान ॥५०॥

दत्ताचे मोठेपण पाहून ते अठरा विद्यांचे भांडार असल्याचे दिसून आले.५०.

ਸੋਭੰਤ ਸੀਸ ਜਤ ਕੀ ਜਟਾਨ ॥
सोभंत सीस जत की जटान ॥

(त्याचे) मस्तक जटा जटा सजवलेले आहे

ਨਖ ਨੇਮ ਕੇ ਸੁ ਬਢਏ ਮਹਾਨ ॥
नख नेम के सु बढए महान ॥

त्याच्या डोक्यावर त्याच्या ब्रह्मचर्येचे मॅट केलेले कुलूप होते आणि त्याच्या हातावर पाळण्याची नखे होती.

ਬਿਭ੍ਰਮ ਬਿਭੂਤ ਉਜਲ ਸੋ ਸੋਹ ॥
बिभ्रम बिभूत उजल सो सोह ॥

भ्रममुक्त होण्याची अवस्था (त्याच्या शरीरावर) शोभते.

ਦਿਜ ਚਰਜ ਤੁਲਿ ਮ੍ਰਿਗ ਚਰਮ ਅਰੋਹ ॥੫੧॥
दिज चरज तुलि म्रिग चरम अरोह ॥५१॥

त्याच्या शरीरावरची पांढरी राख ही त्याची भ्रमविरहित अवस्था दर्शवत होती, ब्रह्म (ब्राह्मण) सारखे त्याचे चरित्र त्याच्या हरणाचे कातडे होते.51.

ਮੁਖ ਸਿਤ ਬਿਭੂਤ ਲੰਗੋਟ ਬੰਦ ॥
मुख सित बिभूत लंगोट बंद ॥

लंगोट बंद केल्याप्रमाणे चेहऱ्यावरचा हलकापणा.

ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਚਰਜ ਤਜਿ ਛੰਦ ਬੰਦ ॥
संन्यास चरज तजि छंद बंद ॥

चेहऱ्यावर पांढरी राख असलेला आणि कंबरेचे वस्त्र परिधान केलेला, तो संन्यास आणि आचरणाचा मालक होता आणि कपटाचा त्याग करणारा होता.

ਆਸੁਨਕ ਸੁੰਨਿ ਅਨਵ੍ਰਯਕਤ ਅੰਗ ॥
आसुनक सुंनि अनव्रयकत अंग ॥

सुन्न समाधी (त्याचे) आसन आहे, आणि आसक्तीपासून अलिप्तता ही (योगाची) अंगे आहेत.

ਆਛਿਜ ਤੇਜ ਮਹਿਮਾ ਸੁਰੰਗ ॥੫੨॥
आछिज तेज महिमा सुरंग ॥५२॥

तो अमूर्त ध्यानात लीन राहिला आणि त्याचे अंग अत्यंत मोहक होते त्याचे तेज अविनाशी होते.52.

ਇਕ ਆਸ ਚਿਤ ਤਜਿ ਸਰਬ ਆਸ ॥
इक आस चित तजि सरब आस ॥

(त्याने) इतर सर्व आशा सोडल्या आहेत, एकच आशा (संन्यास योगाची) चित्मध्ये ठेवली आहे.

ਅਨਭੂਤ ਗਾਤ ਨਿਸ ਦਿਨ ਉਦਾਸ ॥
अनभूत गात निस दिन उदास ॥

त्याच्या मनात संन्यास आणि योगाची एकच इच्छा होती आणि या इच्छेसाठी त्याने इतर सर्व इच्छांचा त्याग केला होता.

ਮੁਨਿ ਚਰਜ ਲੀਨ ਤਜਿ ਸਰਬ ਕਾਮ ॥
मुनि चरज लीन तजि सरब काम ॥

सर्व इच्छांचा त्याग हे (त्याचे) मुनी कर्म आहे.

ਆਰਕਤਿ ਨੇਤ੍ਰ ਜਨੁ ਧਰਮ ਧਾਮ ॥੫੩॥
आरकति नेत्र जनु धरम धाम ॥५३॥

त्यांचे शरीर अद्वितीय होते आणि रात्रंदिवस ते सर्व प्रकारच्या वासना सोडून जगाच्या कपटांपासून अलिप्त राहत होते, त्यांनी ऋषींचे चरित्र अंगीकारले होते, त्यांचे डोळे लाल होते आणि ते धर्माचे भांडार होते.53.

ਅਬਿਕਾਰ ਚਿਤ ਅਣਡੋਲ ਅੰਗ ॥
अबिकार चित अणडोल अंग ॥

(त्याचे) निष्कलंक मन हे शरीराचे अवयव स्थिर ठेवण्यासारखे आहे.

ਜੁਤ ਧਿਆਨ ਨੇਤ੍ਰ ਮਹਿਮਾ ਅਭੰਗ ॥
जुत धिआन नेत्र महिमा अभंग ॥

त्याचे मन निर्मळ होते, दुर्गुण विरहित होते आणि त्याने आपल्या अविभाज्य डोळ्यांनी ध्यान केले.

ਧਰਿ ਏਕ ਆਸ ਅਉਦਾਸ ਚਿਤ ॥
धरि एक आस अउदास चित ॥

एक आशा आहे की मन उदास ठेवले आहे.

ਸੰਨਿਯਾਸ ਦੇਵ ਪਰਮੰ ਪਵਿਤ ॥੫੪॥
संनियास देव परमं पवित ॥५४॥

सर्व बाजूंनी संन्यास अंगीकारण्याची त्यांच्या मनात एकच इच्छा असण्याची त्यांची स्तुती असीम होती. निष्कलंक संन्याशांमध्ये तो श्रेष्ठ होता.54.

ਅਵਧੂਤ ਗਾਤ ਮਹਿਮਾ ਅਪਾਰ ॥
अवधूत गात महिमा अपार ॥

(त्याचे) शरीर पापरहित आणि अपार वैभवाचे आहे.

ਸ੍ਰੁਤਿ ਗਿਆਨ ਸਿੰਧੁ ਬਿਦਿਆ ਉਦਾਰ ॥
स्रुति गिआन सिंधु बिदिआ उदार ॥

त्याच्याकडे योगींचे शरीर होते, ज्यांची महानता असीम होती आणि ते श्रुती (वेद) ज्ञानाचे भांडार होते आणि अत्यंत उदार होते.

ਮੁਨਿ ਮਨਿ ਪ੍ਰਬੀਨ ਗੁਨਿ ਗਨ ਮਹਾਨ ॥
मुनि मनि प्रबीन गुनि गन महान ॥

(तो) महान मनाचा आणि श्रेष्ठ गुणांचा ज्ञानी मनुष्य आहे.

ਜਨੁ ਭਯੋ ਪਰਮ ਗਿਆਨੀ ਮਹਾਨ ॥੫੫॥
जनु भयो परम गिआनी महान ॥५५॥

ऋषींमध्ये, तो सर्वात कुशल आणि महान होता आणि परम विद्वान होता.55.

ਕਬਹੂੰ ਨ ਪਾਪ ਜਿਹ ਛੁਹਾ ਅੰਗ ॥
कबहूं न पाप जिह छुहा अंग ॥

ज्याच्या शरीराला पापाचा स्पर्शही झालेला नाही.

ਗੁਨਿ ਗਨ ਸੰਪੰਨ ਸੁੰਦਰ ਸੁਰੰਗ ॥
गुनि गन संपंन सुंदर सुरंग ॥

पापाने त्याला स्पर्शही केला नव्हता आणि तो सद्गुणांमध्ये शोभिवंत होता

ਲੰਗੋਟਬੰਦ ਅਵਧੂਤ ਗਾਤ ॥
लंगोटबंद अवधूत गात ॥

(त्याला) कंगोरा असलेले शुद्ध शरीर आहे.

ਚਕਿ ਰਹੀ ਚਿਤ ਅਵਲੋਕਿ ਮਾਤ ॥੫੬॥
चकि रही चित अवलोकि मात ॥५६॥

योगी दत्त कंबरेचे वस्त्र परिधान करत आणि त्यांना पाहून आई आश्चर्यचकित झाली.५६.

ਸੰਨਿਯਾਸ ਦੇਵ ਅਨਭੂਤ ਅੰਗ ॥
संनियास देव अनभूत अंग ॥

संन्यास देव यांचे शरीर अप्रतिम आहे

ਲਾਜੰਤ ਦੇਖਿ ਜਿਹ ਦੁਤਿ ਅਨੰਗ ॥
लाजंत देखि जिह दुति अनंग ॥

सुंदर हातपाय असलेले श्रेष्ठ संन्यासी दत्त पाहून प्रेमदेवतेलाही लाज वाटली

ਮੁਨਿ ਦਤ ਦੇਵ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਰਾਜ ॥
मुनि दत देव संन्यास राज ॥

मुनी दत्त देव हे तपस्वी राजा

ਜਿਹ ਸਧੇ ਸਰਬ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਸਾਜ ॥੫੭॥
जिह सधे सरब संन्यास साज ॥५७॥

दत्त ऋषी हे संन्याशांचे राजा होते आणि त्यांनी संन्याशांचे सर्व प्रकार केले होते.५७.

ਪਰਮੰ ਪਵਿਤ੍ਰ ਜਾ ਕੇ ਸਰੀਰ ॥
परमं पवित्र जा के सरीर ॥

ज्याचे शरीर शुद्ध आहे,

ਕਬਹੂੰ ਨ ਕਾਮ ਕਿਨੋ ਅਧੀਰ ॥
कबहूं न काम किनो अधीर ॥

त्याचे शरीर निर्दोष होते, ज्याला वासनेने कधीही त्रास दिला नव्हता

ਜਟ ਜੋਗ ਜਾਸੁ ਸੋਭੰਤ ਸੀਸ ॥
जट जोग जासु सोभंत सीस ॥

ज्याच्या मस्तकावर योगाची जटा सजली आहेत.

ਅਸ ਧਰਾ ਰੂਪ ਸੰਨਿਯਾਸ ਈਸ ॥੫੮॥
अस धरा रूप संनियास ईस ॥५८॥

त्याच्या डोक्यावर मॅट कुलूपांची गुंफण होती, असे स्वरूप दत्त, रुद्र अवताराने धारण केले होते.58.

ਆਭਾ ਅਪਾਰ ਕਥਿ ਸਕੈ ਕਉਨ ॥
आभा अपार कथि सकै कउन ॥

(त्याचे) आभा अथांग आहे, कोण सांगू शकेल (त्या आभा)

ਸੁਨਿ ਰਹੈ ਜਛ ਗੰਧ੍ਰਬ ਮਉਨ ॥
सुनि रहै जछ गंध्रब मउन ॥

त्याचे उत्तम वैभव कोण वर्णन करू शकेल? आणि त्याचे कौतुक ऐकून यक्ष आणि गंधर्व शांत होतात

ਚਕਿ ਰਹਿਓ ਬ੍ਰਹਮ ਆਭਾ ਬਿਚਾਰਿ ॥
चकि रहिओ ब्रहम आभा बिचारि ॥

ब्रह्मदेव (त्याच्या) आभाला पाहून आश्चर्यचकित होतात.

ਲਾਜਯੋ ਅਨੰਗ ਆਭਾ ਨਿਹਾਰਿ ॥੫੯॥
लाजयो अनंग आभा निहारि ॥५९॥

ब्रह्मदेवही त्याचे वैभव पाहून आश्चर्यचकित झाले आणि त्याचे सौंदर्य पाहून प्रेमदेवतेलाही लाज वाटली.