श्री दसाम ग्रंथ

पान - 676


ਸੁਨੋ ਭੂਪ ਇਕ ਕਹੋਂ ਕਹਾਨੀ ॥
सुनो भूप इक कहों कहानी ॥

हे राजन! ऐका, चला संभाषण करूया.

ਏਕ ਪੁਰਖ ਉਪਜ੍ਯੋ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
एक पुरख उपज्यो अभिमानी ॥

“हे राजा! ऐका, आम्ही तुम्हाला एक एपिसोड सांगतो

ਜਿਹ ਸਮ ਰੂਪ ਜਗਤ ਨਹੀ ਕੋਈ ॥
जिह सम रूप जगत नही कोई ॥

त्याच्यासारखा जगात कोणी नाही.

ਏਕੈ ਘੜਾ ਬਿਧਾਤਾ ਸੋਈ ॥੫॥
एकै घड़ा बिधाता सोई ॥५॥

एक अतिशय गर्विष्ठ व्यक्ती जन्माला आली आहे आणि त्याच्यासारखा सुंदर कोणी नाही असे वाटते की त्याला स्वतः परमेश्वराने निर्माण केले आहे.5.

ਕੈ ਗੰਧ੍ਰਬ ਜਛ ਕੋਈ ਅਹਾ ॥
कै गंध्रब जछ कोई अहा ॥

(तो) एकतर गंधर्व किंवा यक्ष आहे.

ਜਾਨੁਕ ਦੂਸਰ ਭਾਨੁ ਚੜ ਰਹਾ ॥
जानुक दूसर भानु चड़ रहा ॥

“एकतर तो यक्ष आहे किंवा गंधर्व आहे असे दिसते की दुसरा सूर्य उगवला आहे

ਅਤਿ ਜੋਬਨ ਝਮਕਤ ਤਿਹ ਅੰਗਾ ॥
अति जोबन झमकत तिह अंगा ॥

त्याच्या शरीरातून खूप आनंद चमकत आहे,

ਨਿਰਖਤ ਜਾ ਕੇ ਲਜਤ ਅਨੰਗਾ ॥੬॥
निरखत जा के लजत अनंगा ॥६॥

त्याचे शरीर तारुण्याने लखलखते आहे आणि त्याला पाहून प्रेमदेवतेलाही लाज वाटते.

ਭੂਪਤਿ ਦੇਖਨ ਕਾਜ ਬੁਲਾਵਾ ॥
भूपति देखन काज बुलावा ॥

राजाने (त्याला) भेटायला बोलावले.

ਪਹਿਲੇ ਦ੍ਯੋਸ ਸਾਥ ਚਲ ਆਵਾ ॥
पहिले द्योस साथ चल आवा ॥

राजाने त्याला भेटण्यासाठी बोलावले आणि तो (पारसनाथ) पहिल्याच दिवशी दूतांसह आला.

ਹਰਖ ਹ੍ਰਿਦੈ ਧਰ ਕੇ ਜਟਧਾਰੀ ॥
हरख ह्रिदै धर के जटधारी ॥

(त्याला पाहून) जटाधारी आनंदित झाले (परंतु अंतर्यामी भीतीने त्यांचे) हृदय धडधडू लागले.

ਜਾਨੁਕ ਦੁਤੀ ਦਤ ਅਵਤਾਰੀ ॥੭॥
जानुक दुती दत अवतारी ॥७॥

त्याला मॅट केलेले कुलूप घातलेले पाहून राजा त्याच्या अंतःकरणात प्रसन्न झाला आणि त्याला असे दिसून आले की तो दत्ताचा दुसरा अवतार आहे.7.

ਨਿਰਖ ਰੂਪ ਕਾਪੇ ਜਟਧਾਰੀ ॥
निरख रूप कापे जटधारी ॥

त्याचे रूप पाहून जटाधारी थरथरू लागले

ਯਹ ਕੋਊ ਭਯੋ ਪੁਰਖੁ ਅਵਤਾਰੀ ॥
यह कोऊ भयो पुरखु अवतारी ॥

त्याची आकृती पाहून मॅट केलेले कुलूप घातलेले ऋषी थरथर कापले आणि त्यांना वाटले की तो काही अवतार आहे,

ਯਹ ਮਤ ਦੂਰ ਹਮਾਰਾ ਕੈ ਹੈ ॥
यह मत दूर हमारा कै है ॥

ते आमचे मत काढून घेईल

ਜਟਾਧਾਰ ਕੋਈ ਰਹੈ ਨ ਪੈ ਹੈ ॥੮॥
जटाधार कोई रहै न पै है ॥८॥

जे त्यांचा धर्म संपवतील आणि मॅट केलेले कुलूप असलेली कोणतीही व्यक्ती जिवंत राहणार नाही.8.

ਤੇਜ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਿਰਖਿ ਤਬ ਰਾਜਾ ॥
तेज प्रभाव निरखि तब राजा ॥

तेव्हा (त्याच्या) तेजाचा प्रभाव पाहून राजा

ਅਤਿ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਪੁਲਕਤ ਚਿਤ ਗਾਜਾ ॥
अति प्रसंनि पुलकत चित गाजा ॥

आपल्या वैभवाचा प्रभाव पाहून राजा अत्यंत प्रसन्न झाला

ਜਿਹ ਜਿਹਾ ਲਖਾ ਰਹੇ ਬਿਸਮਾਈ ॥
जिह जिहा लखा रहे बिसमाई ॥

जो कोणी पाहिला, तो थक्क झाला.

ਜਾਨੁਕ ਰੰਕ ਨਵੋ ਨਿਧ ਪਾਈ ॥੯॥
जानुक रंक नवो निध पाई ॥९॥

ज्याने त्याला पाहिले, तो एखाद्या गरीबाला नऊ खजिना मिळवून दिल्याप्रमाणे प्रसन्न झाला.

ਮੋਹਨ ਜਾਲ ਸਭਨ ਸਿਰ ਡਾਰਾ ॥
मोहन जाल सभन सिर डारा ॥

(त्या माणसाने) प्रत्येकाच्या डोक्यावर जादूचे जाळे टाकले,

ਚੇਟਕ ਬਾਨ ਚਕ੍ਰਿਤ ਹ੍ਵੈ ਮਾਰਾ ॥
चेटक बान चक्रित ह्वै मारा ॥

त्याने आपल्या मोहाचे जाळे सर्वांवर टाकले आणि सर्वजण आश्चर्यचकित झाले

ਜਹ ਤਹ ਮੋਹਿ ਸਕਲ ਨਰ ਗਿਰੇ ॥
जह तह मोहि सकल नर गिरे ॥

जिथे सर्व पुरुष प्रेमात पडले.

ਜਾਨ ਸੁਭਟ ਸਾਮੁਹਿ ਰਣ ਭਿਰੇ ॥੧੦॥
जान सुभट सामुहि रण भिरे ॥१०॥

मोहित होऊन सर्व लोक युद्धात पडलेल्या योद्ध्यांप्रमाणे इकडे तिकडे पडले.10.

ਨਰ ਨਾਰੀ ਜਿਹ ਜਿਹ ਤਿਹ ਪੇਖਾ ॥
नर नारी जिह जिह तिह पेखा ॥

प्रत्येक स्त्री आणि पुरुष ज्याने त्याला पाहिले,

ਤਿਹ ਤਿਹ ਮਦਨ ਰੂਪ ਅਵਿਰੇਖਾ ॥
तिह तिह मदन रूप अविरेखा ॥

ज्या पुरुषाने किंवा स्त्रीने त्याला पाहिले, तो त्याला प्रेमाचा देव मानत असे

ਸਾਧਨ ਸਰਬ ਸਿਧਿ ਕਰ ਜਾਨਾ ॥
साधन सरब सिधि कर जाना ॥

साधू सर्व सिद्धींना असेच ओळखत होते

ਜੋਗਨ ਜੋਗ ਰੂਪ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥੧੧॥
जोगन जोग रूप अनुमाना ॥११॥

संन्यासी त्यांना पारंगत आणि योगी महान योगी मानत.11.

ਨਿਰਖਿ ਰੂਪ ਰਨਵਾਸ ਲੁਭਾਨਾ ॥
निरखि रूप रनवास लुभाना ॥

(त्याचे) रूप पाहून संपूर्ण रणवास मोहित झाला.

ਦੇ ਤਿਹ ਸੁਤਾ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਮਨਿ ਮਾਨਾ ॥
दे तिह सुता न्रिपति मनि माना ॥

त्याला पाहून राण्यांचा समूह मोहून गेला आणि राजानेही आपल्या मुलीचे लग्न त्याच्यासोबत करण्याचे ठरवले

ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਭਯੋ ਜਬੈ ਜਾਮਾਤਾ ॥
न्रिप को भयो जबै जामाता ॥

जेव्हा तो राजाचा जावई झाला

ਮਹਾ ਧਨੁਖਧਰ ਬੀਰ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥੧੨॥
महा धनुखधर बीर बिख्याता ॥१२॥

जेव्हा तो राजाचा जावई झाला, तेव्हा तो एक महान धनुर्धारी म्हणून प्रसिद्ध झाला.12.

ਮਹਾ ਰੂਪ ਅਰੁ ਅਮਿਤ ਪ੍ਰਤਾਪੂ ॥
महा रूप अरु अमित प्रतापू ॥

(तो) उत्कृष्ट स्वरूपाचा आणि प्रेमळ वैभवाचा होता.

ਜਾਨੁ ਜਪੈ ਹੈ ਆਪਨ ਜਾਪੂ ॥
जानु जपै है आपन जापू ॥

त्या अत्यंत सुंदर आणि असीम तेजस्वी व्यक्ती स्वतःमध्ये लीन झाल्या होत्या

ਸਸਤ੍ਰ ਸਾਸਤ੍ਰ ਬੇਤਾ ਸੁਰਿ ਗ੍ਯਾਨਾ ॥
ससत्र सासत्र बेता सुरि ग्याना ॥

तो शस्त्रे व आरमार यात पारंगत होता

ਜਾ ਸਮ ਪੰਡਿਤ ਜਗਤਿ ਨ ਆਨਾ ॥੧੩॥
जा सम पंडित जगति न आना ॥१३॥

ते शास्त्र आणि शस्त्रास्त्रांच्या ज्ञानात पारंगत होते आणि त्यांच्यासारखा पंडित जगात कोणी नाही.13.

ਥੋਰਿ ਬਹਿਕ੍ਰਮ ਬੁਧਿ ਬਿਸੇਖਾ ॥
थोरि बहिक्रम बुधि बिसेखा ॥

आयु लहान असेल पण बुद्धिमत्ता विशेष आहे.

ਜਾਨੁਕ ਧਰਾ ਬਿਤਨ ਯਹਿ ਭੇਖਾ ॥
जानुक धरा बितन यहि भेखा ॥

तो मानवी वेषातील यक्षासारखा होता, बाह्य संकटांमुळे तो त्रास देत नव्हता

ਜਿਹ ਜਿਹ ਰੂਪ ਤਵਨ ਕਾ ਲਹਾ ॥
जिह जिह रूप तवन का लहा ॥

ज्याने त्याचे रूप पाहिले,

ਸੋ ਸੋ ਚਮਕ ਚਕ੍ਰਿ ਹੁਐ ਰਹਾ ॥੧੪॥
सो सो चमक चक्रि हुऐ रहा ॥१४॥

ज्याने त्याचे सौंदर्य पाहिले, तो आश्चर्यचकित झाला आणि फसला.14.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਮਾਨ ਭਰੇ ਸਰ ਸਾਨ ਧਰੇ ਮਠ ਸਾਨ ਚੜੇ ਅਸਿ ਸ੍ਰੋਣਤਿ ਸਾਏ ॥
मान भरे सर सान धरे मठ सान चड़े असि स्रोणति साए ॥

मज्जाने भरलेल्या तलवारीप्रमाणे तो वैभवशाली होता

ਲੇਤ ਹਰੇ ਜਿਹ ਡੀਠ ਪਰੇ ਨਹੀ ਫੇਰਿ ਫਿਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਨ ਨ ਪਾਏ ॥
लेत हरे जिह डीठ परे नही फेरि फिरे ग्रिह जान न पाए ॥

ज्याला त्याने पाहिले, तो त्याच्या घरी परत जाऊ शकत नव्हता

ਝੀਮ ਝਰੇ ਜਨ ਸੇਲ ਹਰੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਗਿਰੇ ਜਨੁ ਦੇਖਨ ਆਏ ॥
झीम झरे जन सेल हरे इह भाति गिरे जनु देखन आए ॥

जो त्याला भेटायला आला तो भूतलावर डोलत पडला, ज्याला त्याने पाहिलं, त्याला प्रेमाच्या देवतेचे बाण लागले,

ਜਾਸੁ ਹਿਰੇ ਸੋਊ ਮੈਨ ਘਿਰੇ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰੇ ਨ ਉਠੰਤ ਉਠਾਏ ॥੧੫॥
जासु हिरे सोऊ मैन घिरे गिर भूमि परे न उठंत उठाए ॥१५॥

तो तिथेच पडला आणि रडला आणि जाण्यासाठी उठू शकला नाही.1.15.

ਸੋਭਤ ਜਾਨੁ ਸੁਧਾਸਰ ਸੁੰਦਰ ਕਾਮ ਕੇ ਮਾਨਹੁ ਕੂਪ ਸੁ ਧਾਰੇ ॥
सोभत जानु सुधासर सुंदर काम के मानहु कूप सु धारे ॥

वासनेचे भांडार उघडले आहे आणि पारसनाथ चंद्रासारखा भव्य दिसत होता

ਲਾਜਿ ਕੇ ਜਾਨ ਜਹਾਜ ਬਿਰਾਜਤ ਹੇਰਤ ਹੀ ਹਰ ਲੇਤ ਹਕਾਰੇ ॥
लाजि के जान जहाज बिराजत हेरत ही हर लेत हकारे ॥

लाजाळूपणाने जहाजे साठलेली असली तरी आणि त्याने फक्त पाहूनच सर्वांना मोहित केले

ਹਉ ਚਹੁ ਕੁੰਟ ਭ੍ਰਮ੍ਯੋ ਖਗ ਜ੍ਯੋਂ ਇਨ ਕੇ ਸਮ ਰੂਪ ਨ ਨੈਕੁ ਨਿਹਾਰੇ ॥
हउ चहु कुंट भ्रम्यो खग ज्यों इन के सम रूप न नैकु निहारे ॥

चारही दिशांना भटक्या पक्ष्यांसारखे लोक असे सांगत होते की त्यांच्यासारखा सुंदर कोणी पाहिला नाही.