श्री दसाम ग्रंथ

पान - 884


ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਪਕਵਾਨ ਪਕਾਯੋ ॥
भाति भाति पकवान पकायो ॥

तिने मंत्र्यांसह राजाला बोलावून विविध प्रकारचे भोजन तयार केले.

ਤਾ ਮੈ ਜਹਰ ਘੋਰਿ ਕੈ ਡਾਰਿਯੋ ॥
ता मै जहर घोरि कै डारियो ॥

त्यात त्याने विष विरघळले

ਰਾਜਾ ਜੂ ਕੋ ਮਾਰ ਹੀ ਡਾਰਿਯੋ ॥੫॥
राजा जू को मार ही डारियो ॥५॥

ढवळून तिने अन्नात विष टाकले आणि त्या सर्वांचा मृत्यू झाला.

ਜਬ ਰਾਜਾ ਜੂ ਮ੍ਰਿਤ ਬਸਿ ਭਏ ॥
जब राजा जू म्रित बसि भए ॥

जेव्हा राजा (आणि इतर) मरण पावला,

ਤਬ ਹੀ ਪਕਰ ਰਸੋਯਾ ਲਏ ॥
तब ही पकर रसोया लए ॥

राजा मेल्यावर तिने स्वयंपाकी बोलावले.

ਵਾਹੈ ਤਾਮ ਲੈ ਤਾਹਿ ਖੁਆਰਿਯੋ ॥
वाहै ताम लै ताहि खुआरियो ॥

त्याने तेच अन्न ('तम') घेऊन खाऊ घातले

ਤਾਹੂ ਕੌ ਤਬ ਹੀ ਹਨਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥੬॥
ताहू कौ तब ही हनि डारियो ॥६॥

तिने त्याला खाण्यास भाग पाडले आणि त्यालाही मारण्यात आले.(6)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਅਠਾਵਨੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੫੮॥੧੦੭੭॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे अठावनो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥५८॥१०७७॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्र संभाषणाची अठ्ठावन्न बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण. (५८)(१०७४)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਸਹਰ ਨਿਕੋਦਰ ਬਨਯੋ ਰਹੈ ॥
सहर निकोदर बनयो रहै ॥

निकोदर शहरात एक शहा राहत असे.

ਦ੍ਵੈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਜਗ ਤਾ ਕੇ ਕਹੈ ॥
द्वै इसत्री जग ता के कहै ॥

प्रत्येक शरीराला माहित होते की त्याला दोन बायका आहेत.

ਲਾਡਮ ਕੁਅਰਿ ਸੁਹਾਗਮ ਦੇਈ ॥
लाडम कुअरि सुहागम देई ॥

त्यांची नावे लाडम कुंवर आणि सुहाग देवी आणि इतर अनेक होती

ਜਿਨ ਤੇ ਬਹੁ ਸਿਛ੍ਯਾ ਤ੍ਰਿਯ ਲੇਈ ॥੧॥
जिन ते बहु सिछ्या त्रिय लेई ॥१॥

स्त्रिया त्यांच्याकडून धडे घेण्यासाठी त्यांच्याकडे येत असत.(1)

ਬਨਯੋ ਅਨਤ ਦੇਸ ਕਹ ਗਯੋ ॥
बनयो अनत देस कह गयो ॥

(तो) बनिया दुसऱ्या देशात गेला

ਅਧਿਕ ਸੋਕ ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੋ ਭਯੋ ॥
अधिक सोक दुहूंअन को भयो ॥

शहा परदेशात गेल्यावर त्यांना खूप त्रास झाला.

ਬਹੁਤ ਕਾਲ ਪਰਦੇਸ ਬਿਤਾਯੋ ॥
बहुत काल परदेस बितायो ॥

(त्याने) परदेशात बराच वेळ घालवला

ਖਾਟਿ ਕਮਾਇ ਦੇਸ ਕਹ ਆਯੋ ॥੨॥
खाटि कमाइ देस कह आयो ॥२॥

तो बराच काळ परदेशात राहिला आणि नंतर भरपूर संपत्ती मिळवून परत आला.(२)

ਕਿਤਕ ਦਿਨਨ ਬਨਿਯਾ ਘਰ ਆਯੋ ॥
कितक दिनन बनिया घर आयो ॥

बनिया काही दिवसांनी घरी आला.

ਦੁਹੂੰ ਤ੍ਰਿਯਨ ਪਕਵਾਨ ਪਕਾਯੋ ॥
दुहूं त्रियन पकवान पकायो ॥

शहा परत येणार होते तेव्हा दोघांनी चविष्ट पदार्थ बनवले.

ਵਹੁ ਜਾਨੈ ਮੇਰੇ ਘਰ ਐਹੈ ॥
वहु जानै मेरे घर ऐहै ॥

तो (एक) विचार माझ्या घरी येईल

ਵਹ ਜਾਨੈ ਮੇਰੇ ਹੀ ਜੈਹੈ ॥੩॥
वह जानै मेरे ही जैहै ॥३॥

एकाला वाटले की तो तिच्याकडे येईल आणि दुसऱ्याला वाटले की तो तिच्याकडे येईल.(3)

ਏਕ ਗਾਵ ਬਨਿਯਾ ਰਹਿ ਗਯੋ ॥
एक गाव बनिया रहि गयो ॥

(वाटेत) बनिया एका गावात थांबला.

ਆਵਤ ਚੋਰ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੇ ਭਯੋ ॥
आवत चोर त्रियन के भयो ॥

शहाला जाताना एका गावात अडवण्यात आले आणि इथे एका महिलेच्या घरात चोरट्यांनी प्रवेश केला.

ਜਾਗਤ ਹੇਰਿ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨਹਿ ਆਯੋ ॥
जागत हेरि त्रियहि नहि आयो ॥

त्याने (अ) स्त्रीला जागे झालेले पाहिले आणि ती (तिच्या घरी) आली नाही.

ਦੁਤਿਯ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕੇ ਘਰ ਕੌ ਧਾਯੋ ॥੪॥
दुतिय त्रिया के घर कौ धायो ॥४॥

जेव्हा त्याला ती स्त्री अजूनही जागृत असल्याचे दिसले तेव्हा तो दुसऱ्याच्या घरी गेला.(4)

ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਨ੍ਯੋ ਮੇਰੇ ਪਤਿ ਆਏ ॥
त्रिय जान्यो मेरे पति आए ॥

त्या बाईला वाटले की माझा नवरा आला आहे

ਮਮ ਘਰ ਤੇ ਹਟਿ ਯਾ ਕੇ ਧਾਏ ॥
मम घर ते हटि या के धाए ॥

पहिल्या महिलेला वाटले की तिचा नवरा परत आला आहे पण आता तो दुसऱ्याकडे गेला होता.

ਦੋਊ ਚਲੀ ਹਮ ਪਤਿਹਿ ਹਟੈ ਹੈ ॥
दोऊ चली हम पतिहि हटै है ॥

दोघी नवऱ्याला (दुसऱ्याच्या घरी जाण्यापासून) रोखू लागल्या.

ਮੋਰਿ ਆਪਨੇ ਧਾਮ ਲਯੈ ਹੈ ॥੫॥
मोरि आपने धाम लयै है ॥५॥

दोघेही पतीला त्यांच्या घरी परत आणण्यासाठी बाहेर पडले.(5)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਦੋਊ ਤ੍ਰਿਯ ਧਾਵਤ ਭਈ ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਮਨ ਕੀਨ ॥
दोऊ त्रिय धावत भई अधिक कोप मन कीन ॥

ते दोघेही रागाच्या भरात बाहेर गेले होते.

ਤਸਕਰ ਕੋ ਪਤਿ ਜਾਨਿ ਕੈ ਦੁਹੂ ਤ੍ਰਿਯਨ ਗਹਿ ਲੀਨ ॥੬॥
तसकर को पति जानि कै दुहू त्रियन गहि लीन ॥६॥

आणि चोराला आपला नवरा समजुन त्यांनी त्याला पकडले.(६)

ਤਸਕਰ ਕੋ ਪਤਿ ਭਾਵ ਤੇ ਦੇਖਿਯੋ ਦਿਯਾ ਜਰਾਇ ॥
तसकर को पति भाव ते देखियो दिया जराइ ॥

त्या दोघांनी दिवा लावला आणि नवऱ्याला ओळखण्याच्या उद्देशाने त्याच्याकडे पाहिले.

ਚੋਰ ਜਾਨਿ ਕੁਟਵਾਰ ਕੇ ਦੀਨੋ ਧਾਮ ਪਠਾਇ ॥੭॥
चोर जानि कुटवार के दीनो धाम पठाइ ॥७॥

परंतु, तो चोर असल्याचे लक्षात येताच त्यांनी त्याला शहर पोलीस प्रमुखांच्या स्वाधीन केले आणि त्याला तुरुंगात टाकले.(७)(l)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਉਨਸਠਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੫੯॥੧੦੮੪॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे उनसठवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥५९॥१०८४॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची पन्नासावा बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण. (५९)(१०८४)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਰਾਜਾ ਰਨਥੰਭੌਰ ਕੋ ਜਾ ਕੋ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ॥
राजा रनथंभौर को जा को प्रबल प्रताप ॥

राजा रणथंभौर हा अतिशय शुभ शासक होता.

ਰਾਵ ਰੰਕ ਜਾ ਕੋ ਸਦਾ ਨਿਸ ਦਿਨ ਜਾਪਹਿ ਜਾਪ ॥੧॥
राव रंक जा को सदा निस दिन जापहि जाप ॥१॥

श्रीमंत आणि गरीब सर्वांनी त्याचा आदर केला.(1)

ਰੰਗ ਰਾਇ ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਅਤਿ ਜੋਬਨ ਤਿਹ ਅੰਗ ॥
रंग राइ ता की त्रिया अति जोबन तिह अंग ॥

रंग राय ही त्याची पत्नी होती, जी तिच्या तारुण्याच्या पहिल्या टप्प्यावर होती.

ਰਾਜਾ ਕੌ ਪ੍ਯਾਰੀ ਰਹੈ ਜਿਹ ਲਖਿ ਲਜੈ ਅਨੰਗ ॥੨॥
राजा कौ प्यारी रहै जिह लखि लजै अनंग ॥२॥

राजाचे तिच्यावर विलक्षण प्रेम होते, कारण कामदेवालाही तिला सामोरे जाण्याची लाज वाटली.(2)

ਏਕ ਦਿਵਸ ਤਿਹ ਰਾਵ ਨੈ ਸੁਭ ਉਪਬਨ ਮੈ ਜਾਇ ॥
एक दिवस तिह राव नै सुभ उपबन मै जाइ ॥

एके दिवशी राजा जंगलात गेला.

ਰੰਗ ਰਾਇ ਸੁਤ ਮਾਨਿ ਕੈ ਲੀਨੀ ਕੰਠ ਲਗਾਇ ॥੩॥
रंग राइ सुत मानि कै लीनी कंठ लगाइ ॥३॥

आणि रंग राईला मिठी मारली आणि तिला प्रेमाने मिठी मारली.(3)

ਰੰਗ ਰਾਇ ਸੌ ਰਾਇ ਤਬ ਐਸੇ ਕਹੀ ਬਨਾਇ ॥
रंग राइ सौ राइ तब ऐसे कही बनाइ ॥

राजा रंग रायेला असे म्हणाला,

ਜ੍ਯੋ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦ੍ਵੈ ਮੈ ਗਹੀ ਤੋਹਿ ਨ ਨਰ ਗਹਿ ਜਾਇ ॥੪॥
ज्यो इसत्री द्वै मै गही तोहि न नर गहि जाइ ॥४॥

'मी दोन स्त्रियांना ज्या प्रकारे वश केले, तुम्ही दोन पुरुषांवर विजय मिळवू शकला नाही.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਕੇਤਕ ਦਿਵਸ ਬੀਤ ਜਬ ਗਏ ॥
केतक दिवस बीत जब गए ॥

जेव्हा काही वेळ गेला

ਰੰਗ ਰਾਇ ਸਿਮਰਨ ਬਚ ਭਏ ॥
रंग राइ सिमरन बच भए ॥

बरेच दिवस गेले आणि राजा आपल्या संभाषणाचा विसर पडला.

ਏਕ ਪੁਰਖ ਸੌ ਨੇਹ ਲਗਾਯੋ ॥
एक पुरख सौ नेह लगायो ॥

(तो) दाढी आणि मिशाशिवाय

ਬਿਨਾ ਸਮਸ ਜਾ ਕੌ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥੫॥
बिना समस जा कौ लखि पायो ॥५॥

ती दाढी आणि मिशा नसलेल्या माणसाच्या प्रेमात पडली.(5)

ਨਾਰੀ ਕੋ ਤਿਹ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥
नारी को तिह भेस बनायो ॥

त्याने स्त्रीचा वेश केला

ਰਾਜਾ ਸੌ ਇਹ ਭਾਤਿ ਜਤਾਯੋ ॥
राजा सौ इह भाति जतायो ॥

तिने त्याला स्त्रीचा वेश घातला आणि राजाला असे सांगितले,

ਗ੍ਰਿਹ ਤੇ ਬਹਿਨਿ ਹਮਾਰੀ ਆਈ ॥
ग्रिह ते बहिनि हमारी आई ॥

माझी बहीण घरून आली आहे,

ਹਮ ਤੁਮ ਚਲਿ ਤਿਹ ਕਰੈ ਬਡਾਈ ॥੬॥
हम तुम चलि तिह करै बडाई ॥६॥

'माझी बहीण आली आहे, आपण जाऊन तिचा सत्कार करूया.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਟਰਿ ਆਗੇ ਤਿਹ ਲੀਜਿਐ ਬਹੁ ਕੀਜੈ ਸਨਮਾਨ ॥
टरि आगे तिह लीजिऐ बहु कीजै सनमान ॥

'आम्ही तिला भेटायला जातो आणि तिचे स्वागत करतो.

ਮੋਰੇ ਢਿਗ ਬੈਠਾਰਿਯੈ ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਦੈ ਦਾਨ ॥੭॥
मोरे ढिग बैठारियै अमित दरबु दै दान ॥७॥

'मग तिला माझ्याजवळ बसव, तिला भरपूर संपत्ती द्या.'(7)

ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪ ਟਰਿ ਆਗੈ ਲਿਯੋ ਬੈਠਾਰਿਯੋ ਤ੍ਰਿਯ ਤੀਰ ॥
तिह न्रिप टरि आगै लियो बैठारियो त्रिय तीर ॥

राजा पुढे आला आणि आपल्या स्त्रीला तिच्या (बहिणी) जवळ बसू दिले.

ਅਤਿ ਧਨੁ ਦੈ ਆਦਰੁ ਕਰਿਯੋ ਭਏ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੀ ਭੀਰ ॥੮॥
अति धनु दै आदरु करियो भए त्रियन की भीर ॥८॥

आदराने, त्याने तिला भरपूर संपत्ती दिली आणि इतर अनेक स्त्रिया देखील तेथे जमल्या.(8)

ਜਬ ਰਾਜਾ ਢਿਗ ਬੈਠ੍ਯੋ ਤਬ ਦੁਹੂੰਅਨ ਲਪਟਾਇ ॥
जब राजा ढिग बैठ्यो तब दुहूंअन लपटाइ ॥

राजा त्यांच्यामध्ये बसल्यावर दोघांनी एकमेकांना घट्ट पकडले.

ਕੂਕਿ ਕੂਕਿ ਰੋਵਤ ਭਈ ਅਧਿਕ ਸਨੇਹ ਬਢਾਇ ॥੯॥
कूकि कूकि रोवत भई अधिक सनेह बढाइ ॥९॥

ते जोरजोरात रडू लागले आणि एकमेकांबद्दल खूप आपुलकी दाखवू लागले.(9)

ਰੰਗ ਰਾਇ ਤਿਹ ਪੁਰਖ ਕੋ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਭੇਸ ਸੁਧਾਰਿ ॥
रंग राइ तिह पुरख को त्रिय को भेस सुधारि ॥

रंग रायने पुरुषाचा वेश घातला होता,

ਦਛਿਨੰਗ ਰਾਜਾ ਲਯੋ ਬਾਮੈ ਅੰਗ ਸੁ ਯਾਰ ॥੧੦॥
दछिनंग राजा लयो बामै अंग सु यार ॥१०॥

आणि राजाला तिच्या उजवीकडे आणि प्रियकराला डावीकडे बसवले (१०)

ਯਹ ਭਗਨੀ ਤੋ ਪ੍ਰਾਨ ਪਤਿ ਯਾ ਤੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਨ ॥
यह भगनी तो प्रान पति या ते प्रीतम कौन ॥

'ती माझी बहीण आहेस आणि तू माझा पूज्य पती आहेस, आणि माझ्याइतका आनंदी दुसरा कोणी नाही.'

ਦਿਨ ਦੇਖਤ ਤ੍ਰਿਯ ਛਲਿ ਗਈ ਜਿਹ ਲਖਿ ਭਜਿਯੈ ਮੌਨ ॥੧੧॥
दिन देखत त्रिय छलि गई जिह लखि भजियै मौन ॥११॥

दिवसाढवळ्या स्त्रिया फसवतात आणि आम्हाला बंद ठेवावे लागले.(11)

ਅਤਿਭੁਤ ਗਤਿ ਬਨਿਤਾਨ ਕੀ ਜਿਨੈ ਨ ਪਾਵੈ ਕੋਇ ॥
अतिभुत गति बनितान की जिनै न पावै कोइ ॥

कारण चरित्र अद्वितीय आहेत, आणि कोणीही जाणू शकत नाही.

ਭੇਦ ਸੁਰਾਸੁਰ ਨ ਲਹੈ ਜੋ ਚਾਹੈ ਸੋ ਹੋਇ ॥੧੨॥
भेद सुरासुर न लहै जो चाहै सो होइ ॥१२॥

तिची रहस्ये कोणीही समजू शकत नाहीत, देव आणि दानवांनाही नाही.(12)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਸਾਠਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੬੦॥੧੦੯੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे साठवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥६०॥१०९६॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची साठवी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण. (६०)(१०६६)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਬਨਿਯੋ ਗ੍ਵਾਰਿਏਰ ਕੇ ਮਾਹੀ ॥
बनियो ग्वारिएर के माही ॥

ग्वाल्हेरमध्ये एक बनिया राहत होता.

ਘਰ ਧਨ ਬਹੁ ਖਰਚਤ ਕਛੁ ਨਾਹੀ ॥
घर धन बहु खरचत कछु नाही ॥

एक शाह ग्वाल्हेरमध्ये राहत होता आणि त्याच्या घरात खूप संपत्ती होती.

ਤਾ ਕੋ ਘਰ ਤਸਕਰ ਇਕ ਆਯੋ ॥
ता को घर तसकर इक आयो ॥

त्यांच्या घरी एक चोर आला.

ਤਿਨ ਸਾਹੁਨਿ ਸੋ ਬਚਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥੧॥
तिन साहुनि सो बचन सुनायो ॥१॥

एकदा, जेव्हा एक चोर त्याच्या घरी आला आणि त्याने आपल्या पत्नीशी चर्चा केली.