श्री दसाम ग्रंथ

पान - 311


ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਤਹਾ ਹਰਿ ਜੀ ਜੁ ਗਏ ਮਿਲ ਕੈ ਤਟ ਪੈ ਸਰ ਭਾਰੇ ॥
होइ प्रसंनि तहा हरि जी जु गए मिल कै तट पै सर भारे ॥

कृष्ण प्रसन्न होऊन सर्वांना सोबत घेऊन त्या कुंडाच्या काठी गेला

ਕੈ ਬਲ ਤੋ ਮੁਸਲੀ ਤਨ ਕੋ ਤਰੁ ਤੇ ਫਰ ਬੂੰਦਨ ਜਿਉ ਧਰਿ ਡਾਰੇ ॥
कै बल तो मुसली तन को तरु ते फर बूंदन जिउ धरि डारे ॥

बलरामांनी त्या झाडाची फळे तोडून टाकली जी थेंबाप्रमाणे पृथ्वीवर पडली

ਧੇਨਕ ਕ੍ਰੋਧ ਮਹਾ ਕਰ ਕੈ ਦੋਊ ਪਾਇ ਹ੍ਰਿਦੇ ਤਿਹ ਸਾਥ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
धेनक क्रोध महा कर कै दोऊ पाइ ह्रिदे तिह साथ प्रहारे ॥

प्रचंड क्रोधाने धेनुका या राक्षसाने दोन्ही पाय एकत्र छातीवर मारले.

ਗੋਡਨ ਤੇ ਗਹਿ ਫੈਕ ਦਯੋ ਹਰਿ ਜਿਉ ਸਿਰ ਤੇ ਗਹਿ ਕੂਕਰ ਮਾਰੇ ॥੧੯੯॥
गोडन ते गहि फैक दयो हरि जिउ सिर ते गहि कूकर मारे ॥१९९॥

पण कृष्णाने त्याचे पाय पकडून त्याला कुत्र्यासारखे फेकून दिले.199.

ਕ੍ਰੋਧ ਭਈ ਧੁਜਨੀ ਤਿਹ ਕੀ ਪਤਿ ਜਾਨ ਹਤਿਓ ਇਨ ਊਪਰਿ ਆਈ ॥
क्रोध भई धुजनी तिह की पति जान हतिओ इन ऊपरि आई ॥

मग त्या राक्षसाच्या सैन्याने त्यांचा सेनापती मारला असे समजून

ਗਾਇ ਕੋ ਰੂਪ ਧਰਿਓ ਸਭ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਖੁਰ ਸੋ ਧਰਿ ਧੂਰਿ ਉਚਾਈ ॥
गाइ को रूप धरिओ सभ ही तब ही खुर सो धरि धूरि उचाई ॥

गाईंचे रूप धारण केले आणि प्रचंड रागाने धूळ उचलून त्यांच्यावर हल्ला केला

ਕਾਨ੍ਰਹ ਹਲੀ ਬਲਿ ਕੈ ਤਬ ਹੀ ਚਤੁਰੰਗ ਦਸੋ ਦਿਸ ਬੀਚ ਬਗਾਈ ॥
कान्रह हली बलि कै तब ही चतुरंग दसो दिस बीच बगाई ॥

कृष्ण आणि पराक्रमी हलधर यांनी चार प्रकारच्या सैन्याला दहा दिशांना उडवून लावले

ਲੈ ਕਿਰਸਾਨ ਮਨੋ ਤੰਗੁਲੀ ਖਲ ਦਾਨਨ ਜ੍ਯੋ ਨਭ ਬੀਚਿ ਉਡਾਈ ॥੨੦੦॥
लै किरसान मनो तंगुली खल दानन ज्यो नभ बीचि उडाई ॥२००॥

जसे शेतकरी धान्यापासून वेगळे करताना भुसा खळ्यावर उडून जातो.२००.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਧੇਨਕ ਦੈਤ ਬਧਹਿ ॥
इति स्री दसम सिकंधे पुराणे बचित्र नाटक क्रिसनावतारे धेनक दैत बधहि ॥

बचित्तर नाटक (दशम स्कंद पुराणात सांगितल्याप्रमाणे) कृष्ण अवतारातील दैत्य धेनुकाचा वध या वर्णनाचा शेवट.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਦੈਤ ਹਨ੍ਯੋ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਸੁਨਿ ਦੇਵ ਕਰੈ ਮਿਲਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਡਾਈ ॥
दैत हन्यो चतुरंग चमूं सुनि देव करै मिलि कान्रह बडाई ॥

असुरांच्या चार प्रकारच्या सैन्याचा नाश झाल्याचे ऐकून देवांनी कृष्णाचा जयजयकार केला.

ਭਛ ਸਭੈ ਫਲ ਗਵਾਰ ਚਲੇ ਗ੍ਰਿਹਿ ਧੂਰ ਪਰੀ ਮੁਖ ਪੈ ਛਬਿ ਛਾਈ ॥
भछ सभै फल गवार चले ग्रिहि धूर परी मुख पै छबि छाई ॥

सर्व गोप मुले परत फळे खाऊन धूळ उचलू लागली

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਅਤਿ ਹੀ ਕਬਿ ਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਇਮ ਭਾਖਿ ਸੁਣਾਈ ॥
ता छबि की उपमा अति ही कबि ने मुख ते इम भाखि सुणाई ॥

कवीने त्या दृश्याचे असे वर्णन केले आहे,

ਧਾਵਤ ਘੋਰਨ ਕੀ ਪਗ ਕੀ ਰਜ ਛਾਇ ਲਏ ਰਵਿ ਸੀ ਛਬਿ ਪਾਈ ॥੨੦੧॥
धावत घोरन की पग की रज छाइ लए रवि सी छबि पाई ॥२०१॥

की घोड्यांच्या खुरांनी उठलेली धूळ सूर्यापर्यंत पोहोचली.201.

ਸੈਨ ਸਨੈ ਹਨਿ ਦੈਤ ਗਯੋ ਗ੍ਰਿਹਿ ਗੋਪ ਗਏ ਗੁਪੀਆ ਸਭ ਆਈ ॥
सैन सनै हनि दैत गयो ग्रिहि गोप गए गुपीआ सभ आई ॥

सैन्यासह राक्षसांचा नाश करून गोप, गोपी आणि कृष्ण आपापल्या घरी परतले.

ਮਾਤ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਭਈ ਮਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕੀ ਜੁ ਕਰੈ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਬਡਾਈ ॥
मात प्रसंनि भई मन मै तिह की जु करै बहु भाति बडाई ॥

माता प्रसन्न झाल्या आणि सर्वांची विविध प्रकारे स्तुती करू लागल्या

ਚਾਵਰ ਦੂਧ ਕਰਿਯੋ ਖਾਹਿਬੇ ਕਹੁ ਖਾਇ ਬਹੂ ਤਿਹ ਦੇਹ ਬਧਾਈ ॥
चावर दूध करियो खाहिबे कहु खाइ बहू तिह देह बधाई ॥

भात आणि दूध खाऊन सगळे बळकट होत होते

ਹੋਇ ਬਡੀ ਤੁਮਰੀ ਚੁਟੀਆ ਇਹ ਤੇ ਫੁਨਿ ਬਾਤ ਸਭੈ ਮਿਲਿ ਚਾਈ ॥੨੦੨॥
होइ बडी तुमरी चुटीआ इह ते फुनि बात सभै मिलि चाई ॥२०२॥

माता गोपींना म्हणाल्या, अशा प्रकारे सर्व लोकांच्या वरच्या गाठी लांब आणि जाड होतील.

ਭੋਜਨ ਕੈ ਟਿਕ ਗੇ ਹਰਿ ਜੀ ਪਲਕਾ ਪਰ ਅਉਰ ਕਰੈ ਜੁ ਕਹਾਨੀ ॥
भोजन कै टिक गे हरि जी पलका पर अउर करै जु कहानी ॥

जेवण करून कृष्ण झोपला आणि त्याला स्वप्न पडले की पाणी प्यायले.

ਰਾਜ ਗਯੋ ਤਰਨੋ ਮਗੁ ਰੈਨ ਲਹਿਯੋ ਸੁ ਲਗਿਯੋ ਵਹ ਪੀਅਨ ਪਾਨੀ ॥
राज गयो तरनो मगु रैन लहियो सु लगियो वह पीअन पानी ॥

त्याचं पोट खूप भरलं होतं

ਰਾਤਿ ਪਰੀ ਤਬ ਹੀ ਭਰਿਭੈ ਤਿਨ ਸ੍ਰਉਨ ਸੁਨੀ ਅਪਨੇ ਇਹ ਬਾਨੀ ॥
राति परी तब ही भरिभै तिन स्रउन सुनी अपने इह बानी ॥

जेव्हा रात्र पुढे सरकली तेव्हा त्याला एक भयानक आवाज ऐकू आला, ज्याने त्याला त्या ठिकाणाहून दूर जाण्यास सांगितले

ਜਾਹੁ ਕਹਿਯੋ ਤਿਨ ਤਉ ਹਰਿ ਗਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਇ ਮਿਲਿਯੋ ਅਪਨੀ ਪਟਰਾਨੀ ॥੨੦੩॥
जाहु कहियो तिन तउ हरि गयो ग्रिह जाइ मिलियो अपनी पटरानी ॥२०३॥

कृष्ण त्या ठिकाणाहून दूर आला आणि आपल्या घरी पोहोचला आणि आपल्या आईला भेटला.203.

ਸੋਇ ਗਏ ਹਰਿ ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਫਿਰਿ ਲੈ ਬਛਰੇ ਬਨ ਗੇ ਗਿਰਧਾਰੀ ॥
सोइ गए हरि प्रात भए फिरि लै बछरे बन गे गिरधारी ॥

कृष्ण झोपी गेला आणि पहाटे पुन्हा जंगलात गेला आणि त्याच्या बछड्यांना घेऊन गेला

ਮਧਿ ਭਏ ਰਵਿ ਕੇ ਜਮੁਨਾ ਤਟਿ ਧਾਇ ਗਏ ਜਹ ਥੋ ਸਰ ਭਾਰੀ ॥
मधि भए रवि के जमुना तटि धाइ गए जह थो सर भारी ॥

दुपारच्या वेळी तो एका ठिकाणी पोहोचला, जिथे खूप मोठी टाकी होती