श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1018


ਹੋ ਬਿਕਟ ਸੁਭਟ ਚਟਪਟ ਕਟਿ ਦਏ ਰਿਸਾਇ ਕੈ ॥੫੫॥
हो बिकट सुभट चटपट कटि दए रिसाइ कै ॥५५॥

आणि रागावून त्याने ताबडतोब भयानक योद्ध्यांना ठार मारले. ५५.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਭੀਰਿ ਪਰੇ ਭਾਜੇ ਭਟ ਭਾਰੇ ॥
भीरि परे भाजे भट भारे ॥

जेव्हा संकट आले तेव्हा सर्व वीर पळून गेले.

ਜਾਇ ਰਾਵ ਪੈ ਬਹੁਰਿ ਪੁਕਾਰੇ ॥
जाइ राव पै बहुरि पुकारे ॥

मग जाऊन राजाला बोलावले.

ਬੈਠਿਯੋ ਕਹਾ ਦੈਵ ਕੇ ਘਾਏ ॥
बैठियो कहा दैव के घाए ॥

अरे देवा! तू इथे का बसला आहेस?

ਚੜ੍ਰਹੇ ਗਰੁੜ ਗਰੁੜਧ੍ਵਜ ਆਏ ॥੫੬॥
चड़्रहे गरुड़ गरुड़ध्वज आए ॥५६॥

भगवान श्रीकृष्ण गरुडावर आरूढ होऊन (तेथे) आले आहेत. ५६.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਰਾਜਾ ਤਬੈ ਰਨ ਚੜਿ ਚਲਿਯੋ ਰਿਸਾਤ ॥
यौ सुनि कै राजा तबै रन चड़ि चलियो रिसात ॥

हे ऐकून राजा रागाने रणावर गेला.

ਬਾਧਿ ਬਢਾਰੀ ਉਮਗਿਯੋ ਕੌਚ ਨ ਪਹਿਰ੍ਯੋ ਗਾਤ ॥੫੭॥
बाधि बढारी उमगियो कौच न पहिर्यो गात ॥५७॥

(घाईत) तो तलवार बांधून उमंगाकडे आला आणि अंगावर चिलखत घालायला विसरला. ५७.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜੋਰੇ ਸੈਨ ਜਾਤ ਭਯੋ ਤਹਾ ॥
जोरे सैन जात भयो तहा ॥

सैन्य गोळा करून तिकडे गेले

ਗਾਜਤ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸਿੰਘ ਜੂ ਜਹਾ ॥
गाजत क्रिसन सिंघ जू जहा ॥

जिथे कृष्ण सिंहासारखा गर्जना करत होता.

ਅਸਤ੍ਰ ਸਸਤ੍ਰ ਕਰਿ ਕੋਪ ਚਲਾਏ ॥
असत्र ससत्र करि कोप चलाए ॥

(त्या राक्षसाने) क्रोधित होऊन शस्त्रे व चिलखत उडवले

ਕਾਟਿ ਸ੍ਯਾਮ ਸਭ ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਏ ॥੫੮॥
काटि स्याम सभ भूमि गिराए ॥५८॥

ज्याला कृष्णाने कापून पृथ्वीवर टाकले. ५८.

ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
नराज छंद ॥

संतप्त श्लोक:

ਸਹਸ੍ਰ ਹੀ ਭੁਜਾਨ ਮੈ ਸਹਸ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਸਸਤ੍ਰ ਲੈ ॥
सहस्र ही भुजान मै सहस्र असत्र ससत्र लै ॥

(राजा) एक हजार हातांत चिलखत व शस्त्रे धारण करणारा,

ਹਠਿਯੋ ਰਿਸਾਇ ਕੈ ਹਠੀ ਕਮਾਨ ਬਾਨ ਪਾਨ ਲੈ ॥
हठियो रिसाइ कै हठी कमान बान पान लै ॥

जिद्दीने संतापलेला आणि हातात धनुष्यबाण घेऊन (आला).

ਬਧੇ ਰਥੀ ਮਹਾਰਥੀ ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਬਾਨ ਮਾਰਿ ਕੈ ॥
बधे रथी महारथी अप्रमान बान मारि कै ॥

त्याने असंख्य बाण मारून सारथी आणि महारथींना मारले.

ਦਏ ਪਠਾਇ ਸ੍ਵਰਗ ਸੂਰ ਕੋਪ ਕੌ ਸਭਾਰਿ ਕੈ ॥੫੯॥
दए पठाइ स्वरग सूर कोप कौ सभारि कै ॥५९॥

(अनेक) योद्धे रागावले आणि त्यांना स्वर्गात पाठवले. ५९.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਬਹੁ ਸਾਇਕ ਜਦੁਪਤਿ ਕੌ ਮਾਰੇ ॥
बहु साइक जदुपति कौ मारे ॥

(त्या राक्षसाने) श्रीकृष्णाला अनेक बाण मारले

ਬਹੁ ਬਾਨਨ ਸੋ ਗਰੁੜ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
बहु बानन सो गरुड़ प्रहारे ॥

आणि अनेक बाणांनी गरुडालाही मारले.

ਬਹੁ ਸੂਲਨ ਸੋ ਰਥੀ ਪਰੋਏ ॥
बहु सूलन सो रथी परोए ॥

अनेक शूलांसह सारथी दिली.

ਲਗੇ ਸੁਭਟ ਸੈਹਥਿਯਨ ਸੋਏ ॥੬੦॥
लगे सुभट सैहथियन सोए ॥६०॥

सैथियांच्या उपस्थितीमुळे अनेक वीरांची झोप उडाली. ६०.

ਤਬ ਸ੍ਰੀ ਕੋਪ ਕ੍ਰਿਸਨ ਕਰਿ ਦੀਨੋ ॥
तब स्री कोप क्रिसन करि दीनो ॥

तेव्हा श्रीकृष्ण संतापले

ਖੰਡ ਖੰਡ ਸਤ੍ਰਾਸਤ੍ਰ ਕੀਨੋ ॥
खंड खंड सत्रासत्र कीनो ॥

आणि (शत्रूचे) चिलखत आणि शस्त्रे उध्वस्त केली.

ਬਾਣਾਸੁਰਹਿ ਬਾਨ ਬਹੁ ਮਾਰੇ ॥
बाणासुरहि बान बहु मारे ॥

बाणासुराला अनेक बाण लागले.

ਬੇਧਿ ਬਰਮ ਧਨੁ ਚਰਮ ਸਿਧਾਰੇ ॥੬੧॥
बेधि बरम धनु चरम सिधारे ॥६१॥

ते धनुष्य, ढाल आणि चिलखत छेदले आणि निघून गेले. ६१.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਬਹੁਰਿ ਕ੍ਰਿਸਨ ਜੀ ਬਾਨ ਚਲਾਏ ਕੋਪ ਕਰਿ ॥
बहुरि क्रिसन जी बान चलाए कोप करि ॥

तेव्हा कृष्णाने क्रोधित होऊन बाण सोडले.

ਬਾਣਾਸੁਰ ਕੇ ਚਰਮ ਬਰਮ ਸਰਬਾਸਤ੍ਰ ਹਰਿ ॥
बाणासुर के चरम बरम सरबासत्र हरि ॥

ज्याने बाणासुराची ढाल, कवच आणि सर्व शस्त्रे पार केली.

ਸੂਤ ਮਾਰਿ ਹੈ ਚਾਰੋ ਦਏ ਗਿਰਾਇ ਕੈ ॥
सूत मारि है चारो दए गिराइ कै ॥

(त्याचे) चार सारथी मारले जाऊन पडले

ਹੋ ਰਥੀ ਮਹਾਰਥ ਅਤਿ ਰਥਿਯਨ ਕੋ ਘਾਇ ਕੈ ॥੬੨॥
हो रथी महारथ अति रथियन को घाइ कै ॥६२॥

आणि त्यांनी सारथी, महान सारथींना मारले. ६२.

ਚਮਕਿ ਠਾਢ ਭੂਅ ਭਯੋ ਅਯੁਧਨ ਧਾਰਿ ਕੈ ॥
चमकि ठाढ भूअ भयो अयुधन धारि कै ॥

उत्तेजित होऊन चिलखत परिधान करून (तो) पुन्हा पृथ्वीवर उभा राहिला.

ਗਰੁੜ ਗਰੁੜ ਨਾਯਕ ਕੋ ਬਿਸਿਖ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਕੈ ॥
गरुड़ गरुड़ नायक को बिसिख प्रहारि कै ॥

(त्याने) गरुड आणि गरुडाच्या नायकावर (श्रीकृष्ण) अनेक बाण सोडले.

ਸਾਤ ਸਾਤਕਹਿ ਆਠ ਅਰੁਜਨਹਿ ਮਾਰਿ ਕਰਿ ॥
सात सातकहि आठ अरुजनहि मारि करि ॥

सात बाणांनी सातकी ('य्युधन') आणि आठ बाणांनी अर्जन मारला.

ਹੋ ਕੋਟਿ ਕਰੀ ਕੁਰਰਾਇ ਹਨੇ ਰਿਸਿ ਧਾਰਿ ਕਰਿ ॥੬੩॥
हो कोटि करी कुरराइ हने रिसि धारि करि ॥६३॥

त्याने क्रोधित होऊन करोडो हत्ती आणि कौरवांना मारले. ६३.

ਕੋਪ ਕ੍ਰਿਸਨ ਕੇ ਜਗ੍ਯੋ ਧੁਜਾ ਕਾਟਤ ਭਯੋ ॥
कोप क्रिसन के जग्यो धुजा काटत भयो ॥

कृष्णाने क्रोधित होऊन (त्याची) धुजा कापली

ਛਿਪ੍ਰਛਟਾ ਕਰ ਛਤ੍ਰ ਛਿਤਹਿ ਡਾਰਤ ਭਯੋ ॥
छिप्रछटा कर छत्र छितहि डारत भयो ॥

आणि पटकन छत्री जमिनीवर टाकली.

ਚਰਮ ਬਰਮ ਰਿਪੁ ਚਰਮ ਕੋਪ ਕਰਿ ਕਾਟਿਯੋ ॥
चरम बरम रिपु चरम कोप करि काटियो ॥

रागाच्या भरात शत्रूच्या ढाल, चिलखत आणि कातडे कापले गेले

ਹੋ ਰਥ ਰਥਿਯਨ ਰਨ ਭੀਤਰ ਤਿਲ ਤਿਲ ਬਾਟਿਯੋ ॥੬੪॥
हो रथ रथियन रन भीतर तिल तिल बाटियो ॥६४॥

आणि रणांगणात रथांचे व सारथींचे तुकडे केले. ६४.

ਬਡੇ ਦੁਬਹਿਯਾ ਮਾਰੇ ਕ੍ਰਿਸਨ ਰਿਸਾਇ ਕੈ ॥
बडे दुबहिया मारे क्रिसन रिसाइ कै ॥

कृष्णाने क्रोधित होऊन दोन्ही हातांनी योद्ध्यांना मारले.

ਤਿਲ ਤਿਲ ਪਾਇ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ਰਥਿਯਨ ਘਾਇ ਕੈ ॥
तिल तिल पाइ प्रहारे रथियन घाइ कै ॥

त्यांनी सारथींना मारून त्यांचे तुकडे केले.

ਛੈਲ ਚਿਕਨਿਯਾ ਕਾਟੇ ਭੁਜਾ ਸਹਸ੍ਰ ਹਰਿ ॥
छैल चिकनिया काटे भुजा सहस्र हरि ॥

(सहस्रबाहूचे) हजारो शस्त्रे आणि योद्धे श्रीकृष्णाने ('हरि') कापले.

ਹੋ ਤਵ ਸਿਵ ਪਹੁਚੇ ਆਇ ਸੁ ਭਗਤ ਬਿਚਾਰਿ ਕਰਿ ॥੬੫॥
हो तव सिव पहुचे आइ सु भगत बिचारि करि ॥६५॥

तेव्हा (सहस्रबाहू) आपला भक्त मानून शिव (त्यांच्या मदतीला) आला. ६५.

ਬੀਸ ਬਾਨ ਬਿਸੁਇਸ ਕਹ ਬ੍ਰਿਜਪਤਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥
बीस बान बिसुइस कह ब्रिजपति मारियो ॥

ब्रजपती श्रीकृष्णाने (शिव) विश्वपतीला बोलावून वीस बाण सोडले.

ਬਹੁਰਿ ਬਾਨ ਬਤੀਸ ਸੁ ਵਾਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥
बहुरि बान बतीस सु वाहि प्रहारियो ॥

तेव्हा शिवाने बती बाणाने कृष्णाचा वध केला.

ਨਿਰਖਿ ਜੁਧ ਕੋ ਜਛ ਰਹੈ ਚਿਤ ਲਾਇ ਕੈ ॥
निरखि जुध को जछ रहै चित लाइ कै ॥

यक्षांनीही युद्ध पाहण्यासाठी आश्रय घेतला.