श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1206


ਪੂਰਬ ਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੋ ਨਾਮਾ ॥
पूरब सैन न्रिपति को नामा ॥

राजाचे नाव पूरब सान होते.

ਜਿਨ ਜੀਤੇ ਅਨਗਨ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥
जिन जीते अनगन संग्रामा ॥

ज्यांनी असंख्य युद्धे जिंकली होती.

ਜਾ ਕੇ ਚੜਤ ਅਮਿਤ ਦਲ ਸੰਗਾ ॥
जा के चड़त अमित दल संगा ॥

त्याच्याबरोबर असंख्य हत्ती, घोडे, रथ

ਹੈ ਗੈ ਰਥ ਪੈਦਲ ਚਤੁਰੰਗਾ ॥੨॥
है गै रथ पैदल चतुरंगा ॥२॥

आणि पायी चार प्रकारची चतुरंगणी फौज वर जायची. 2.

ਤਹ ਇਕ ਆਯੋ ਸਾਹ ਅਪਾਰਾ ॥
तह इक आयो साह अपारा ॥

एक मोठा शहा तिथे आला.

ਜਾ ਕੇ ਸੰਗ ਇਕ ਪੁਤ੍ਰ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥
जा के संग इक पुत्र प्यारा ॥

त्याच्यासोबत एक लाडका मुलगा होता.

ਜਾ ਕੋ ਰੂਪ ਕਹੈ ਨਹੀ ਆਵੈ ॥
जा को रूप कहै नही आवै ॥

त्याचे स्वरूप वर्णन करता येत नाही.

ਊਖ ਲਿਖਤ ਲੇਖਨ ਹ੍ਵੈ ਜਾਵੈ ॥੩॥
ऊख लिखत लेखन ह्वै जावै ॥३॥

(अगदी) लिहिताना ऊस लेखणीइतकाच राहतो. 3.

ਪੂਰਬ ਦੇ ਤਿਹ ਊਪਰ ਅਟਕੀ ॥
पूरब दे तिह ऊपर अटकी ॥

पूरब देई (तिने त्याला पाहिल्यावर) त्याच्यावर अडकली

ਭੂਲਿ ਗਈ ਸਭ ਹੀ ਸੁਧਿ ਘਟਿ ਕੀ ॥
भूलि गई सभ ही सुधि घटि की ॥

आणि त्याच्या शरीरातील शुद्ध शहाणपणाचा विसर पडला.

ਲਗਿਯੋ ਕੁਅਰ ਸੋ ਨੇਹ ਅਪਾਰਾ ॥
लगियो कुअर सो नेह अपारा ॥

(तो) शहाच्या मुलाच्या प्रेमात पडला.

ਜਿਹ ਬਿਨੁ ਰੁਚੈ ਨ ਭੋਜਨ ਬਾਰਾ ॥੪॥
जिह बिनु रुचै न भोजन बारा ॥४॥

त्याच्याशिवाय अन्न आणि पाण्याची चव चांगली नव्हती. 4.

ਏਕ ਦਿਵਸ ਤਿਹ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥
एक दिवस तिह बोलि पठायो ॥

एके दिवशी तिने (राणीने) त्याला बोलावले.

ਕਾਮ ਕੇਲ ਰੁਚਿ ਮਾਨਿ ਕਮਾਯੋ ॥
काम केल रुचि मानि कमायो ॥

त्याच्याशी आवडीने खेळलो.

ਦੁਹੂੰਅਨ ਐਸੇ ਬਧਾ ਸਨੇਹਾ ॥
दुहूंअन ऐसे बधा सनेहा ॥

दोघांमध्ये खूप आपुलकी होती

ਜਿਨ ਕੋ ਭਾਖਿ ਨ ਆਵਤ ਨੇਹਾ ॥੫॥
जिन को भाखि न आवत नेहा ॥५॥

त्या प्रेमाचं वर्णन करता येत नाही. ५.

ਸਾਹੁ ਪੁਤ੍ਰ ਤਬ ਸਾਹੁ ਬਿਸਾਰਿਯੋ ॥
साहु पुत्र तब साहु बिसारियो ॥

शहाचा मुलगा शहा (वडिलांना) विसरला.

ਤਾ ਕੇ ਸਦਾ ਰਹਿਤ ਜਿਯ ਧਾਰਿਯੋ ॥
ता के सदा रहित जिय धारियो ॥

(राणी) त्याच्या हृदयात नेहमीच सावली होती.

ਪਿਤਾ ਸੰਗ ਕਛੁ ਕਲਹ ਬਢਾਯੋ ॥
पिता संग कछु कलह बढायो ॥

(त्याचे) वडिलांशी काही भांडण झाले

ਚੜਿ ਘੋਰਾ ਪਰਦੇਸ ਸਿਧਾਯੋ ॥੬॥
चड़ि घोरा परदेस सिधायो ॥६॥

आणि घोड्यावर बसून परदेशात गेला. 6.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਤ੍ਰਿਯ ਨਿਮਿਤ ਨਿਜੁ ਪਿਤੁ ਸੌ ਕਲਹ ਬਢਾਇ ਕੈ ॥
त्रिय निमित निजु पितु सौ कलह बढाइ कै ॥

(त्या) स्त्रीसाठी त्याच्या वडिलांशी संघर्ष वाढवून,

ਚੜਿ ਬਾਜੀ ਪਰ ਚਲਾ ਦੇਸ ਕਹ ਧਾਇ ਕੈ ॥
चड़ि बाजी पर चला देस कह धाइ कै ॥

तो घोड्यावर बसून देशात गेला.

ਪਿਤੁ ਜਾਨ੍ਯੋ ਸੁਤ ਮੇਰੋ ਦੇਸ ਅਪਨੇ ਗਯੋ ॥
पितु जान्यो सुत मेरो देस अपने गयो ॥

वडिलांना समजले की माझा मुलगा त्याच्या देशात गेला आहे,

ਹੌ ਅਰਧ ਰਾਤ੍ਰਿ ਗੇ ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਨੀ ਆਵਤ ਭਯੋ ॥੭॥
हौ अरध रात्रि गे ग्रिह रानी आवत भयो ॥७॥

पण तो मध्यरात्रीनंतर राणीच्या घरी आला.7.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਤਹ ਤੇ ਸਾਹੁ ਜਬੈ ਉਠਿ ਗਯੋ ॥
तह ते साहु जबै उठि गयो ॥

शहा तिथून निघून गेल्यावर

ਤਬ ਰਾਨੀ ਅਸ ਚਰਿਤ ਬਨਯੋ ॥
तब रानी अस चरित बनयो ॥

त्यानंतर राणीने हे पात्र साकारले.

ਤਾਹਿ ਨਿਪੁੰਸਕ ਕਰਿ ਠਹਰਾਯੋ ॥
ताहि निपुंसक करि ठहरायो ॥

त्याला (शहाचा मुलगा) नपुंसक म्हणत

ਰਾਜਾ ਸੌ ਇਸ ਭਾਤਿ ਜਤਾਯੋ ॥੮॥
राजा सौ इस भाति जतायो ॥८॥

राजाला असे सांगितले.8.

ਮੈ ਇਕ ਮੋਲ ਨਿਪੁੰਸਕ ਆਨਾ ॥
मै इक मोल निपुंसक आना ॥

मी शून्य मूल्य आणले,

ਜਾ ਕੋ ਰੂਪ ਨ ਜਾਤ ਬਖਾਨਾ ॥
जा को रूप न जात बखाना ॥

ज्याचे स्वरूप वर्णन करता येत नाही.

ਤਾ ਤੇ ਅਪਨੇ ਕਾਜ ਕਰੈ ਹੌ ॥
ता ते अपने काज करै हौ ॥

मी माझे काम त्याच्याकडून करून घेईन

ਮਨ ਭਾਵਤ ਕੇ ਭੋਗ ਕਮੈ ਹੌ ॥੯॥
मन भावत के भोग कमै हौ ॥९॥

आणि मला हव्या असलेल्या सुखांचा उपभोग घेईन. ९.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਭਲੀ ਭਲੀ ਰਾਜਾ ਕਹੀ ਭੇਦ ਨ ਸਕਾ ਬਿਚਾਰ ॥
भली भली राजा कही भेद न सका बिचार ॥

राजा 'ठीक आहे, ठीक आहे' म्हणाला, पण रहस्याचा विचार करू शकला नाही.

ਪੁਰਖ ਨਿਪੁੰਸਕ ਭਾਖਿ ਤ੍ਰਿਯ ਰਾਖਾ ਧਾਮ ਸੁਧਾਰਿ ॥੧੦॥
पुरख निपुंसक भाखि त्रिय राखा धाम सुधारि ॥१०॥

महिलेने त्या व्यक्तीला नपुंसक म्हटले आणि घरात डांबून ठेवले. 10.

ਰਮ੍ਯੋ ਕਰਤ ਰਾਨੀ ਭਏ ਤਵਨ ਪੁਰਖ ਦਿਨ ਰੈਨਿ ॥
रम्यो करत रानी भए तवन पुरख दिन रैनि ॥

राणी रात्रंदिवस त्या माणसासोबत खेळायची.

ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਨਿਪੁੰਸਕ ਤਿਹ ਲਖੈ ਕਛੂ ਨ ਭਾਖੈ ਬੈਨ ॥੧੧॥
न्रिपति निपुंसक तिह लखै कछू न भाखै बैन ॥११॥

राजाने त्याला नपुंसक मानले आणि काही सांगितले नाही. 11.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਸਤਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੭੦॥੫੨੫੪॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ सतर चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२७०॥५२५४॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या 270 व्या चरित्राची येथे सांगता आहे, सर्व शुभ आहे. 270.5254. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਤੇਲੰਗਾ ਜਹ ਦੇਸ ਅਪਾਰਾ ॥
तेलंगा जह देस अपारा ॥

तेलंगा नावाचा एक मोठा देश होता.

ਸਮਰ ਸੈਨ ਤਹ ਕੋ ਸਰਦਾਰਾ ॥
समर सैन तह को सरदारा ॥

त्याचे सरदार (राजाचे नाव) समर सेन होते.

ਤਾਹਿ ਬਿਲਾਸ ਦੇਇ ਘਰ ਰਾਨੀ ॥
ताहि बिलास देइ घर रानी ॥

त्याच्या घरात लिबास देई नावाची राणी होती

ਜਾ ਕੀ ਜਾਤ ਨ ਪ੍ਰਭਾ ਬਖਾਨੀ ॥੧॥
जा की जात न प्रभा बखानी ॥१॥

ज्याच्या तेजाचे वर्णन करता येत नाही. १.

ਤਿਹ ਇਕ ਛੈਲ ਪੁਰੀ ਸੰਨ੍ਯਾਸੀ ॥
तिह इक छैल पुरी संन्यासी ॥

छैल पुरी (म्हणजे अर्थंतर-पुरी पंथाचा तरुण तपस्वी) नावाचा एक तपस्वी होता.

ਤਿਹ ਪੁਰ ਮਦ੍ਰ ਦੇਸ ਕੌ ਬਾਸੀ ॥
तिह पुर मद्र देस कौ बासी ॥

तो मद्रा देसातील (काही) नगराचा रहिवासी होता.

ਰਾਨੀ ਨਿਰਖਿ ਲਗਨਿ ਤਿਹ ਲਾਗੀ ॥
रानी निरखि लगनि तिह लागी ॥

(त्याला) पाहून राणी त्याच्या प्रेमात पडली.