श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1205


ਜਿਹ ਸਮ ਦਿਤਿ ਆਦਿਤਿ ਨ ਜਾਯੋ ॥੪॥
जिह सम दिति आदिति न जायो ॥४॥

ज्यांच्यासारखा सुंदर देव आणि राक्षस कोणीही नव्हता. 4.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਰਾਜ ਕੁਅਰਿ ਰਹੀ ਥਕਿਤ ਸੁ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰਿ ਕਰਿ ॥
राज कुअरि रही थकित सु ताहि निहारि करि ॥

त्याला पाहून राज कुमारीला धक्काच बसला

ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਿਤ ਮਹਿ ਰਹੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਿ ਕਰਿ ॥
चक्रित चित महि रही चरित्र बिचारि करि ॥

आणि तिच्या मनात (एका) पात्राचा विचार करून तिला आश्चर्य वाटले.

ਸਖੀ ਪਠੀ ਤਿਹ ਧਾਮ ਮਿਲਨ ਕੀ ਆਸ ਕੈ ॥
सखी पठी तिह धाम मिलन की आस कै ॥

भेटण्याच्या आशेने एका मोलकरणीला त्याच्या घरी पाठवले.

ਹੋ ਚਾਹ ਰਹੀ ਜਸ ਮੇਘ ਪਪਿਹਰਾ ਪ੍ਯਾਸ ਕੈ ॥੫॥
हो चाह रही जस मेघ पपिहरा प्यास कै ॥५॥

(मनात त्याच्यासाठी) असा चहा बदलाच्या पाईपची तहान म्हणून जन्माला आला. ५.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਅਤਿ ਪ੍ਰਸੰਨ੍ਯ ਚਿਤ ਮਹਿ ਭਈ ਮਨ ਭਾਵਨ ਕਹ ਪਾਇ ॥
अति प्रसंन्य चित महि भई मन भावन कह पाइ ॥

मनाचा मित्र मिळाल्याने ती चितेत आनंदी झाली होती

ਸਹਚਰਿ ਕੋ ਜੁ ਦਰਦ੍ਰਿ ਥੋ ਤਤਛਿਨ ਦਿਯਾ ਮਿਟਾਇ ॥੬॥
सहचरि को जु दरद्रि थो ततछिन दिया मिटाइ ॥६॥

आणि (त्या) दासीची गरिबी, तिने चुटकीसरशी पुसून टाकली. 6.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜਬ ਹੀ ਤਰੁਨਿ ਤਰੁਨ ਕੌ ਪਾਯੋ ॥
जब ही तरुनि तरुन कौ पायो ॥

जेव्हा त्या राज कुमारीला शाहचा मुलगा मिळाला

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਨ ਗਰੇ ਲਗਾਯੋ ॥
भाति भाति तिन गरे लगायो ॥

असे म्हणून त्याने तिला मिठीत घेतले.

ਰੈਨਿ ਸਗਰਿ ਰਤਿ ਕਰਤ ਬਿਹਾਨੀ ॥
रैनि सगरि रति करत बिहानी ॥

रात्रभर खेळ खेळत घालवली

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਪਲ ਚਾਰ ਪਛਾਨੀ ॥੭॥
चारि पहर पल चार पछानी ॥७॥

आणि चार प्रहरांच्या प्रदीर्घ रात्रीत चार क्षण (दीर्घ) मानले गेले ॥7॥

ਪਿਛਲੀ ਪਹਰ ਰਾਤ੍ਰਿ ਜਬ ਰਹੀ ॥
पिछली पहर रात्रि जब रही ॥

जेव्हा रात्रीचा शेवटचा प्रहर बाकी होता

ਰਾਜ ਕੁਅਰਿ ਐਸੇ ਤਿਹ ਕਹੀ ॥
राज कुअरि ऐसे तिह कही ॥

तेव्हा राज कुमारी त्याला (शाहाचा मुलगा) म्हणाली,

ਹਮ ਤੁਮ ਆਵ ਨਿਕਸਿ ਦੋਊ ਜਾਵੈ ॥
हम तुम आव निकसि दोऊ जावै ॥

चला तुम्ही दोघे (इथून) पळून जाऊ या.

ਔਰ ਦੇਸ ਦੋਊ ਕਹੂੰ ਸੁਹਾਵੈ ॥੮॥
और देस दोऊ कहूं सुहावै ॥८॥

आणि दोघेही दुसऱ्या देशात गेले. 8.

ਤੁਹਿ ਮੁਹਿ ਕਹ ਧਨ ਕੀ ਥੁਰ ਨਾਹੀ ॥
तुहि मुहि कह धन की थुर नाही ॥

मी तुला एकही पैसा देय नाही.

ਤੁਮਰੀ ਚਹਤ ਕੁਸਲ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥
तुमरी चहत कुसल मन माही ॥

मला तुमची मनःशांती हवी आहे.

ਯੌ ਕਹਿ ਦੁਹੂੰ ਅਧਿਕ ਧਨੁ ਲੀਨਾ ॥
यौ कहि दुहूं अधिक धनु लीना ॥

असे सांगून दोघांनी चक्क पैसे घेतले

ਔਰੇ ਦੇਸ ਪਯਾਨਾ ਕੀਨਾ ॥੯॥
औरे देस पयाना कीना ॥९॥

आणि दुसऱ्या देशात गेला. ९.

ਚਤੁਰਿ ਭੇਦ ਸਹਚਰਿ ਇਕ ਪਾਈ ॥
चतुरि भेद सहचरि इक पाई ॥

(तो) चतुर ऋषींनी गुप्त विचार केला.

ਤਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਦਈ ਆਗਿ ਲਗਾਈ ॥
तिह ग्रिह को दई आगि लगाई ॥

त्यांच्या घराला आग लागली.

ਰਨਿਯਨਿ ਰਾਨੀ ਜਰੀ ਸੁਨਾਈ ॥
रनियनि रानी जरी सुनाई ॥

त्याने राण्यांना राज कुमारीच्या क्षयबद्दल सांगितले

ਰੋਵਤ ਆਪੁ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਪਹਿ ਧਾਈ ॥੧੦॥
रोवत आपु न्रिपहि पहि धाई ॥१०॥

ती रडत राजाकडे गेली. 10.

ਰਾਨੀ ਕਹਾ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਜਰਿ ਮਰੀ ॥
रानी कहा न्रिपहि जरि मरी ॥

राजाला सांगितले की राज कुमारी सडली आहे.

ਤੁਮ ਤਾ ਕੀ ਕਛੁ ਸੁਧਿ ਨ ਕਰੀ ॥
तुम ता की कछु सुधि न करी ॥

तुम्ही त्याची कोणतीही दखल घेतली नाही.

ਅਬ ਤਿਨ ਕੇ ਚਲਿ ਅਸਤਿ ਉਠਾਵੌ ॥
अब तिन के चलि असति उठावौ ॥

आता जा आणि त्याची राख उचल

ਮਾਨੁਖ ਦੈ ਗੰਗਾ ਪਹੁਚਾਵੌ ॥੧੧॥
मानुख दै गंगा पहुचावौ ॥११॥

आणि त्या माणसाला गंगेवर पाठवा. 11.

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਉਤਾਇਲ ਧਾਯੋ ॥
न्रिप सुनि बचन उताइल धायो ॥

हे ऐकून राजा लगेच पळून गेला

ਜਹ ਗ੍ਰਿਹ ਜਰਤ ਹੁਤੋ ਤਹ ਆਯੋ ॥
जह ग्रिह जरत हुतो तह आयो ॥

आणि जिथे घर जळत होते तिथे आला.

ਹਹਾ ਕਰਤ ਰਾਨੀਯਹਿ ਨਿਕਾਰਹੁ ॥
हहा करत रानीयहि निकारहु ॥

राज कुमारी यांना बाहेर काढावे, असा आक्रोश त्यांनी सुरू केला

ਜਰਤਿ ਅਗਨਿ ਤੇ ਯਾਹਿ ਉਬਾਰਹੁ ॥੧੨॥
जरति अगनि ते याहि उबारहु ॥१२॥

आणि त्याला जळत्या अग्नीपासून वाचवा. 12.

ਜਾਨੀ ਜਰੀ ਅਗਨਿ ਮਹਿ ਰਾਨੀ ॥
जानी जरी अगनि महि रानी ॥

(प्रत्येकाला) राज कुमारी आगीत जळून खाक झाल्याचे कळले.

ਉਧਲਿ ਗਈ ਮਨ ਬਿਖੈ ਨ ਆਨੀ ॥
उधलि गई मन बिखै न आनी ॥

(पण) कोणीही मनात विचार केला नाही की (ती) गेली आहे.

ਅਧਿਕ ਸੋਕ ਮਨ ਮਾਹਿ ਬਢਾਯੋ ॥
अधिक सोक मन माहि बढायो ॥

(राजाच्या) अंत:करणात मोठे दु:ख झाले

ਪ੍ਰਜਾ ਸਹਿਤ ਕਛੁ ਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ॥੧੩॥
प्रजा सहित कछु भेद न पायो ॥१३॥

आणि लोकांसह कोणालाही वास्तव समजले नाही. 13.

ਧਨਿ ਧਨਿ ਇਹ ਰਾਨੀ ਕੋ ਧਰਮਾ ॥
धनि धनि इह रानी को धरमा ॥

(सर्वजण म्हणू लागले की) राज कुमारीचा धर्म धन्य आहे

ਜਿਨ ਅਸਿ ਕੀਨਾ ਦੁਹਕਰਿ ਕਰਮਾ ॥
जिन असि कीना दुहकरि करमा ॥

असे धाडसी काम कोणी केले आहे.

ਲਜਾ ਨਿਮਿਤ ਪ੍ਰਾਨ ਦੈ ਡਾਰਾ ॥
लजा निमित प्रान दै डारा ॥

लॉजसाठी त्यांनी जीव दिला.

ਜਰਿ ਕਰਿ ਮਰੀ ਨ ਰੌਰਨ ਪਾਰਾ ॥੧੪॥
जरि करि मरी न रौरन पारा ॥१४॥

ती जळून मेली, पण ओरडलीही नाही. 14.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਉਨਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੬੯॥੫੨੪੩॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ उनहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२६९॥५२४३॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाचे २६९ वे चरित्र येथे समाप्त होते, सर्व शुभ आहे. २६९.५२४३. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਮੋਰੰਗ ਦਿਸਿ ਇਕ ਰਹਤ ਨ੍ਰਿਪਾਲਾ ॥
मोरंग दिसि इक रहत न्रिपाला ॥

मोरंगच्या दिशेला (नेपाळचा पूर्व भाग) एक राजा राहत होता.

ਜਾ ਕੇ ਦਿਪਤ ਤੇਜ ਕੀ ਜ੍ਵਾਲਾ ॥
जा के दिपत तेज की ज्वाला ॥

त्याचा तेजस्वी अवखळ चेहरा उजळला होता.

ਪੂਰਬ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਭਣਿਜੈ ॥
पूरब दे तिह नारि भणिजै ॥

त्यांच्या पत्नीचे नाव पूरब देई (पुरब देई) होते.

ਕੋ ਅਬਲਾ ਪਟਤਰ ਤਿਹ ਦਿਜੈ ॥੧॥
को अबला पटतर तिह दिजै ॥१॥

कोणत्या स्त्रीची तुलना तिच्याशी (सौंदर्य) करावी (म्हणजे तिच्यासारखी सुंदर कोणी नव्हती)?1.