श्री दसाम ग्रंथ

पान - 843


ਸੇਰ ਸਿੰਘ ਤਾ ਕੌ ਧਰਿਯੋ ਸਭਹਿਨ ਨਾਮ ਸੁਧਾਰ ॥੯॥
सेर सिंघ ता कौ धरियो सभहिन नाम सुधार ॥९॥

(आणि मुलाच्या जन्मावर) तिने त्याचे नाव शेरसिंग ठेवले (9)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਕਿਤਕ ਦਿਨਨ ਰਾਜਾ ਮਰਿ ਗਯੋ ॥
कितक दिनन राजा मरि गयो ॥

काही काळानंतर राजाचा मृत्यू झाला

ਰਾਵ ਸੁ ਸੇਰ ਸਿੰਘ ਤਹ ਭਯੋ ॥
राव सु सेर सिंघ तह भयो ॥

काही वेळाने राजाने अखेरचा श्वास घेतला.

ਰਾਵ ਰਾਵ ਸਭ ਲੋਗ ਬਖਾਨੈ ॥
राव राव सभ लोग बखानै ॥

सर्वजण त्याला राजा राजा म्हणू लागले.

ਤਾ ਕੋ ਭੇਦ ਨ ਕੋਊ ਜਾਨੈ ॥੧੦॥
ता को भेद न कोऊ जानै ॥१०॥

नीच हावभाव असले तरी तिने त्या कनिष्ठ पात्राला राजा म्हणून घोषित केले आणि हे रहस्य काही नवीन नाही.(10)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਕਰਮ ਰੇਖ ਕੀ ਗਤਿ ਹੁਤੇ ਭਏ ਰੰਕ ਤੇ ਰਾਇ ॥
करम रेख की गति हुते भए रंक ते राइ ॥

अशा प्रकारे नियतीचा विजय झाला, एक निराधार बाकमला राजा, तिने तिचे मनसुबे पूर्ण केले,

ਰਾਵਤ ਤੇ ਰਾਜਾ ਕਰੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨਾਇ ॥੧੧॥
रावत ते राजा करे त्रिया चरित्र बनाइ ॥११॥

आणि तिची फसवी चितार कोणालाच कळली नाही.(11)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਪਚੀਸਮੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੫॥੫੨੦॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रो मंत्री भूप संबादे पचीसमो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२५॥५२०॥अफजूं॥

राजा आणि मंत्री यांच्या शुभ चरित्रांच्या संभाषणाची पंचविसावी बोधकथा, आशीर्वादाने पूर्ण. (२५)(५२०)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਕਥਾ ਸੁਨਾਊ ਬਨਿਕ ਕੀ ਸੁਨ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਤੁਹਿ ਸੰਗ ॥
कथा सुनाऊ बनिक की सुन न्रिप बर तुहि संग ॥

आता ऐक माझ्या राजा, मी तुला एका सावकाराची गोष्ट सांगतो.

ਇਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤਾ ਕੀ ਬਨ ਬਿਖੈ ਬੁਰਿ ਪਰ ਖੁਦ੍ਰਯੋ ਬਿਹੰਗ ॥੧॥
इक त्रिया ता की बन बिखै बुरि पर खुद्रयो बिहंग ॥१॥

जंगलातील एका महिलेने आपल्या गुदाशयावर पक्षी कसा गोंदवला.(1)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਜਬ ਹੀ ਬਨਿਕ ਬਨਿਜ ਤੇ ਆਵੈ ॥
जब ही बनिक बनिज ते आवै ॥

बनिया जेव्हा व्यापारातून परत येतो

ਬੀਸ ਚੋਰ ਅਬ ਹਨੇ ਸੁਨਾਵੈ ॥
बीस चोर अब हने सुनावै ॥

जेव्हा जेव्हा सावकार (व्यवसायातून) परत आला तेव्हा तो बढाई मारून म्हणाला,

ਪ੍ਰਾਤ ਆਨਿ ਇਮਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
प्रात आनि इमि बचन उचारे ॥

'1 वीस चोर मारले'.

ਤੀਸ ਚੋਰ ਮੈ ਆਜੁ ਸੰਘਾਰੇ ॥੨॥
तीस चोर मै आजु संघारे ॥२॥

काही वेळा तो येऊन म्हणायचा, 'मी तीस चोरांना मारले आहे.'(2)

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਨਿਤ ਵਹੁ ਕਹੈ ॥
ऐसी भाति नित वहु कहै ॥

असे तो रोज म्हणत असे

ਸੁਨਿ ਤ੍ਰਿਯ ਬੈਨ ਮੋਨ ਹ੍ਵੈ ਰਹੈ ॥
सुनि त्रिय बैन मोन ह्वै रहै ॥

प्रत्येक वेळी तो अशी फुशारकी मारली की बायको गप्प बसायची.

ਤਾ ਕੇ ਮੁਖ ਪਰ ਕਛੂ ਨ ਭਾਖੈ ॥
ता के मुख पर कछू न भाखै ॥

(ती) त्याच्या चेहऱ्यावर काहीच बोलत नाही

ਏ ਸਭ ਬਾਤ ਚਿਤ ਮੈ ਰਾਖੈ ॥੩॥
ए सभ बात चित मै राखै ॥३॥

तिने त्याच्या चेहऱ्यावर त्याचा विरोध केला नाही आणि तिची प्रतिक्रिया रोखली.(3)

ਨਿਰਤ ਮਤੀ ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਬ ਕਿਯੋ ॥
निरत मती इह बिधि तब कियो ॥

मग नीरत मति असे

ਬਾਜਸਾਲ ਤੇ ਹੈ ਇਕ ਲਿਯੋ ॥
बाजसाल ते है इक लियो ॥

निरातमतीने (ती बाई) एक योजना आखली आणि तबेल्यातून घोडा मागवला.

ਬਾਧਿ ਪਾਗ ਸਿਰ ਖੜਗ ਨਚਾਯੋ ॥
बाधि पाग सिर खड़ग नचायो ॥

डोक्यावर फेटा बांधला आणि तलवार (हातात) घेतली.

ਸਕਲ ਪੁਰਖ ਕੋ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥੪॥
सकल पुरख को भेस बनायो ॥४॥

हातात तलवार आणि डोक्यावर पगडी घेऊन तिने पुरुषाचा वेष घेतला.(४)

ਦਹਿਨੇ ਹਾਥ ਸੈਹਥੀ ਸੋਹੈ ॥
दहिने हाथ सैहथी सोहै ॥

(त्याच्या) उजव्या हातात साईठी आहे.

ਜਾ ਕੇ ਤੀਰ ਸਿਪਾਹੀ ਕੋਹੈ ॥
जा के तीर सिपाही कोहै ॥

तिच्या उजव्या हातात तलवार सुशोभित करून, ती एक सैनिक असल्याचे दिसून येईल,

ਸਭ ਹੀ ਸਾਜ ਪੁਰਖ ਕੇ ਬਨੀ ॥
सभ ही साज पुरख के बनी ॥

(त्याने) सर्व पुरुषांचे दागिने केले,

ਜਾਨੁਕ ਮਹਾਰਾਜ ਪਤਿ ਅਨੀ ॥੫॥
जानुक महाराज पति अनी ॥५॥

स्वत: ला पुरुषाप्रमाणे वेषभूषा करून, ती सैन्याच्या प्रमुखासारखी दिसत होती.(5)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा.

ਸਿਪਰ ਸਰੋਹੀ ਸੈਹਥੀ ਧੁਜਾ ਰਹੀ ਫਹਰਾਇ ॥
सिपर सरोही सैहथी धुजा रही फहराइ ॥

फर्नेलऐवजी तलवार, ढाल, भाला आणि ध्वजाने सजलेले.

ਮਹਾਬੀਰ ਸੀ ਜਾਨਿਯੈ ਤ੍ਰਿਯਾ ਨ ਸਮਝੀ ਜਾਇ ॥੬॥
महाबीर सी जानियै त्रिया न समझी जाइ ॥६॥

तिने स्वत: ला एक महान योद्धा म्हणून प्रतिबिंबित केले.(6)

ਬਨਿਜ ਹੇਤ ਬਨਿਯਾ ਚਲਿਯੋ ਅਤਿ ਹਰਖਤ ਸਭ ਅੰਗ ॥
बनिज हेत बनिया चलियो अति हरखत सभ अंग ॥

सावकार सर्व बाबतीत समाधानी होता.

ਗਾਵਤ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਸੁਭ ਬਨ ਮੈ ਧਸਿਯੋ ਨਿਸੰਗ ॥੭॥
गावत गावत गीत सुभ बन मै धसियो निसंग ॥७॥

आणि आनंदाने जंगलाकडे निघाले, सर्व मार्ग गाणे.(7)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਬਨਿਕ ਜਾਤ ਏਕਲੌ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
बनिक जात एकलौ निहारियो ॥

केवळ संस्थापक जाताना पाहून

ਛਲੋ ਯਾਹਿ ਯੌ ਬਾਲ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
छलो याहि यौ बाल बिचारियो ॥

त्याला एकटे जाताना पाहून तिने त्याला फसवायचे ठरवले

ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਕਰਿ ਸਾਮੁਹਿ ਧਾਈ ॥
मारि मारि करि सामुहि धाई ॥

मारो त्याच्या समोर आला

ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਪਹੂੰਚੀ ਆਈ ॥੮॥
काढि क्रिपान पहूंची आई ॥८॥

लढाईचे पराक्रम करत ती आली आणि तलवार सोडली.(8)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਕਹਾ ਜਾਤ ਰੇ ਮੂੜ ਮਤਿ ਜੁਧ ਕਰਹੁ ਡਰ ਡਾਰਿ ॥
कहा जात रे मूड़ मति जुध करहु डर डारि ॥

'मुर्खा, कुठे चालला आहेस? ये आणि माझ्याशी लढा,

ਮਾਰਤ ਹੋ ਨਹਿ ਆਜੁ ਤੁਹਿ ਪਗਿਯਾ ਬਸਤ੍ਰ ਉਤਾਰਿ ॥੯॥
मारत हो नहि आजु तुहि पगिया बसत्र उतारि ॥९॥

'अन्यथा, तुझी पगडी आणि कपडे काढून घेईन, मी तुला मारीन.' (9)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਬਨਿਕ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਸਤ੍ਰ ਉਤਾਰੇ ॥
बनिक बचन सुनि बसत्र उतारे ॥

हे शब्द ऐकून बनियेने आपले चिलखत काढले

ਘਾਸ ਦਾਤ ਗਹਿ ਰਾਮ ਉਚਾਰੇ ॥
घास दात गहि राम उचारे ॥

हे ऐकून त्याने आपले कपडे काढले, आणि गवत चपळायला सुरुवात केली (आणि म्हणाला),

ਸੁਨ ਤਸਕਰ ਮੈ ਦਾਸ ਤਿਹਾਰੋ ॥
सुन तसकर मै दास तिहारो ॥

अरे चोर! मी तुझा दास आहे

ਜਾਨਿ ਆਪਨੋ ਆਜੁ ਉਬਾਰੋ ॥੧੦॥
जानि आपनो आजु उबारो ॥१०॥

'ऐक, फसवणूक करणारा, मी तुझा सेवक आहे, आज मला क्षमा कर आणि माझा जीव वाचव.(10)