श्री दसाम ग्रंथ

पान - 923


ਕਿਤੇ ਸੂਲ ਸੈਥੀ ਸੂਆ ਹਾਥ ਲੈ ਕੈ ॥
किते सूल सैथी सूआ हाथ लै कै ॥

कुठेतरी हातात सुला, सेठी आणि सुआ

ਮੰਡੇ ਆਨਿ ਜੋਧਾ ਮਹਾ ਕੋਪ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥੫੦॥
मंडे आनि जोधा महा कोप ह्वै कै ॥५०॥

शूर योद्धे रागाच्या भरात भयंकर युद्ध करीत आहेत. 50.

ਫਰੀ ਧੋਪ ਖਾਡੇ ਲਏ ਫਾਸ ਐਸੀ ॥
फरी धोप खाडे लए फास ऐसी ॥

खांडस आणि तलवारी धरल्या गेल्या आणि त्यासाठी फंदा (फसला) बनवला गेला

ਮਨੌ ਨਾਰਿ ਕੇ ਸਾਹੁ ਕੀ ਜੁਲਫ ਜੈਸੀ ॥
मनौ नारि के साहु की जुलफ जैसी ॥

जणू राजाचा नार हा घुमटासारखा (कुंडलदार) आहे.

ਕਰੀ ਮਤ ਕੀ ਭਾਤਿ ਮਾਰਤ ਬਿਹਾਰੈ ॥
करी मत की भाति मारत बिहारै ॥

(ते) मद्यधुंद हत्तीसारखे ('करी') मारत फिरत होते.

ਜਿਸੇ ਕੰਠਿ ਡਾਰੈ ਤਿਸੈ ਐਚ ਮਾਰੈ ॥੫੧॥
जिसे कंठि डारै तिसै ऐच मारै ॥५१॥

आणि ज्याच्या गळ्यात ते फेकायचे, त्याला ओढून मारायचे. ५१.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਜਬ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸਕਲ ਭਟ ਲਰੇ ॥
जब इह भाति सकल भट लरे ॥

जेव्हा सर्व योद्धे असे लढले

ਟੂਕ ਟੂਕ ਰਨ ਮੈ ਹ੍ਵੈ ਪਰੇ ॥
टूक टूक रन मै ह्वै परे ॥

लढताना, आणि कठोरपणे लढले, जेव्हा ते लढाईत कापून पडले,

ਤਬ ਬਿਕ੍ਰਮ ਹਸਿ ਬੈਨ ਉਚਾਰੋ ॥
तब बिक्रम हसि बैन उचारो ॥

तेव्हा बिक्रम हसला आणि म्हणाला,

ਕਾਮਸੈਨ ਸੁਨੁ ਕਹਿਯੋ ਹਮਾਰੋ ॥੫੨॥
कामसैन सुनु कहियो हमारो ॥५२॥

बिक्रिम हसत हसत पुढे आला, 'काम देव, आता माझे ऐका' (52)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਦੈ ਬੇਸ੍ਵਾ ਇਹ ਬਿਪ੍ਰ ਕੌ ਸੁਨੁ ਰੇ ਬਚਨ ਅਚੇਤ ॥
दै बेस्वा इह बिप्र कौ सुनु रे बचन अचेत ॥

'अरे मुर्खा, या वेश्येला त्या ब्राह्मणाच्या हवाली कर.

ਬ੍ਰਿਥਾ ਜੁਝਾਰਤ ਕ੍ਯੋ ਕਟਕ ਏਕ ਨਟੀ ਕੇ ਹੇਤ ॥੫੩॥
ब्रिथा जुझारत क्यो कटक एक नटी के हेत ॥५३॥

'वेश्येसाठी का, तुझे सैन्य मारून टाका.'(53)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਕਾਮਸੈਨ ਤਿਹ ਕਹੀ ਨ ਕਰੀ ॥
कामसैन तिह कही न करी ॥

कामसेनने जे सांगितले ते मान्य केले नाही.

ਪੁਨਿ ਬਿਕ੍ਰਮ ਹਸਿ ਯਹੈ ਉਚਰੀ ॥
पुनि बिक्रम हसि यहै उचरी ॥

काम सेनने लक्ष दिले नाही आणि बिक्रिम म्हणाला,

ਹਮ ਤੁਮ ਲਰੈ ਕਪਟ ਤਜਿ ਦੋਈ ॥
हम तुम लरै कपट तजि दोई ॥

की आपण आणि आपण दोघांनी विश्वासघाताशी लढले पाहिजे,

ਕੈ ਜੀਤੇ ਕੈ ਹਾਰੈ ਕੋਈ ॥੫੪॥
कै जीते कै हारै कोई ॥५४॥

'जिंकले की हरले, आता लढूया.'(५४)

ਅਪਨੀ ਅਪਨੇ ਹੀ ਸਿਰ ਲੀਜੈ ॥
अपनी अपने ही सिर लीजै ॥

चला आपला लढा स्वबळावर घेऊया

ਔਰਨ ਕੇ ਸਿਰ ਬ੍ਰਿਥਾ ਨ ਦੀਜੈ ॥
औरन के सिर ब्रिथा न दीजै ॥

'आपले भांडण आपणच संपवूया, कशाला दुस-यांच्या डोक्यात लोळू. 'साठी

ਬੈਠਿ ਬਿਗਾਰਿ ਆਪੁ ਜੋ ਕਰਿਯੈ ॥
बैठि बिगारि आपु जो करियै ॥

(आम्ही) बसून विकृत करतो,

ਨਾਹਕ ਔਰ ਲੋਕ ਨਹਿ ਮਰਿਯੈ ॥੫੫॥
नाहक और लोक नहि मरियै ॥५५॥

आपल्या स्वतःच्या फायद्यासाठी आपण इतरांना आपला जीव गमावू नये.'(55)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਕਾਮਸੈਨ ਇਹ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਅਧਿਕ ਉਠਿਯੋ ਰਿਸ ਖਾਇ ॥
कामसैन इह बचन सुनि अधिक उठियो रिस खाइ ॥

हे ऐकून कामसेनचा राग अनावर झाला.

ਅਪਨੌ ਤੁਰੈ ਧਵਾਇ ਕੈ ਬਿਕ੍ਰਮ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥੫੬॥
अपनौ तुरै धवाइ कै बिक्रम लयो बुलाइ ॥५६॥

घोड्यावर धावून त्याने बिक्रिमला आव्हान दिले.(५६)

ਕਾਮਸੈਨ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਸੂਰ ਸਾਮੁਹੇ ਜਾਇ ॥
कामसैन ऐसे कहियो सूर सामुहे जाइ ॥

काम सेन यांनी सैनिकांना असे संबोधित केले,

ਝਾਗਿ ਸੈਹਥੀ ਬ੍ਰਿਣ ਕਰੈ ਤੌ ਤੂ ਬਿਕ੍ਰਮ ਸਰਾਇ ॥੫੭॥
झागि सैहथी ब्रिण करै तौ तू बिक्रम सराइ ॥५७॥

'जर तू मला तलवारीने घायाळ करू शकलास तर मी तुला राजा बिक्रिम मानीन.'(57)

ਝਾਗਿ ਸੈਹਥੀ ਪੇਟ ਮਹਿ ਚਿਤ ਮਹਿ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਇ ॥
झागि सैहथी पेट महि चित महि अधिक रिसाइ ॥

(राजा कमसाईंकडून) पोटात साह्यथीचे वार सहन करून आणि मनात खूप राग येणे

ਆਨਿ ਕਟਾਰੀ ਕੋ ਕਿਯੋ ਕਾਮਸੈਨ ਕੋ ਘਾਇ ॥੫੮॥
आनि कटारी को कियो कामसैन को घाइ ॥५८॥

कमसैन यांना चाकूने जखमी केले. ५८.

ਐਸੇ ਕੌ ਐਸੋ ਲਹਤ ਜਿਯਤ ਨ ਛਾਡਤ ਔਰ ॥
ऐसे कौ ऐसो लहत जियत न छाडत और ॥

त्यांनी एकमेकांवर जोरदार प्रहार केला,

ਮਾਰਿ ਕਟਾਰੀ ਰਾਖਿਯੋ ਜਿਯਤ ਰਾਵ ਤਿਹ ਠੌਰ ॥੫੯॥
मारि कटारी राखियो जियत राव तिह ठौर ॥५९॥

आणि आपल्या तलवारीने त्याने राजाचा वध केला.(५९)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਜੀਤਿ ਤਾਹਿ ਸਭ ਸੈਨ ਬੁਲਾਈ ॥
जीति ताहि सभ सैन बुलाई ॥

त्याच्यावर विजय मिळवून (बिक्रम) संपूर्ण सैन्य बोलावले.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੀ ਬਜੀ ਬਧਾਈ ॥
भाति भाति की बजी बधाई ॥

विजयानंतर, त्याने आपले सैन्य एकत्र केले आणि सत्काराची देवाणघेवाण केली.

ਦੇਵਨ ਰੀਝਿ ਇਹੈ ਬਰੁ ਦਯੋ ॥
देवन रीझि इहै बरु दयो ॥

देवांनी प्रसन्न होऊन हे वरदान दिले

ਬ੍ਰਣੀ ਹੁਤੋ ਅਬ੍ਰਣ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥੬੦॥
ब्रणी हुतो अब्रण ह्वै गयो ॥६०॥

देवतांनी त्यांचे आशीर्वाद दिले आणि बिक्रिमच्या जखमा कमी झाल्या.(60)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਅਥਿਤ ਭੇਖ ਸਜਿ ਆਪੁ ਨ੍ਰਿਪ ਗਯੋ ਬਿਪ੍ਰ ਕੇ ਕਾਮ ॥
अथित भेख सजि आपु न्रिप गयो बिप्र के काम ॥

ब्राह्मण पुरोहिताचा वेश धारण करून तो तेथे गेला.

ਜਹ ਕਾਮਾ ਲੋਟਤ ਹੁਤੀ ਲੈ ਮਾਧਵ ਕੋ ਨਾਮ ॥੬੧॥
जह कामा लोटत हुती लै माधव को नाम ॥६१॥

जिथे काम माधवनाच्या स्मरणात लोळत होते.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਜਾਤੈ ਇਹੈ ਬਚਨ ਤਿਨ ਕਹਿਯੋ ॥
जातै इहै बचन तिन कहियो ॥

निघताना त्याने हे शब्द बोलले

ਮਾਧਵ ਖੇਤ ਹੇਤ ਤਵ ਰਹਿਯੋ ॥
माधव खेत हेत तव रहियो ॥

राजाने (बिक्रम) तिला सांगितले की माधवन युद्धात मरण पावला होता.

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਤਬ ਹੀ ਮਰਿ ਗਈ ॥
सुनत बचन तब ही मरि गई ॥

मग (हे) शब्द ऐकून (कामकंडला) मरण पावले.

ਨ੍ਰਿਪ ਲੈ ਇਹੈ ਖਬਰਿ ਦਿਜ ਦਈ ॥੬੨॥
न्रिप लै इहै खबरि दिज दई ॥६२॥

ही बातमी ऐकून तिने ताबडतोब सुटकेचा नि:श्वास सोडला आणि मग राजा ब्राह्मणाला बातमी देण्यासाठी गेला.(६२)

ਯਹ ਬਚ ਜਬ ਸ੍ਰੋਨਨ ਸੁਨਿ ਲੀਨੋ ॥
यह बच जब स्रोनन सुनि लीनो ॥

जेव्हा (माधवनाल) ही बातमी कानांनी ऐकली

ਪਲਕ ਏਕ ਮਹਿ ਪ੍ਰਾਨਹਿ ਦੀਨੋ ॥
पलक एक महि प्रानहि दीनो ॥

जेव्हा त्याने (ब्राह्मणाने) स्वतःच्या कानांनी ही बातमी ऐकली तेव्हा तो क्षणार्धात कालबाह्य झाला.

ਜਬ ਕੌਤਕ ਇਹ ਰਾਇ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
जब कौतक इह राइ निहारियो ॥

जेव्हा राजाने ही शोकांतिका पाहिली