श्री दसाम ग्रंथ

पान - 645

ਰਹੇ ਏਕ ਚਿਤੰ ਨ ਚਿਤੰ ਚਲਾਵੈ ॥

रहे एक चितं न चितं चलावै ॥

भूक-तहानाने व्याकूळ होऊनही त्यांनी मनाचा पारा होऊ दिला नाही.

ਕਰੈ ਜੋਗ ਨ੍ਯਾਸੰ ਨਿਰਾਸੰ ਉਦਾਸੀ ॥

करै जोग न्यासं निरासं उदासी ॥

(तो) योगपद्धती पाळतो आणि निराश आणि उदास (निर्लिप्त) राहतो.

ਧਰੇ ਮੇਖਲਾ ਪਰਮ ਤਤੰ ਪ੍ਰਕਾਸੀ ॥੧੨੩॥

धरे मेखला परम ततं प्रकासी ॥१२३॥

त्याने, परम अनासक्त राहून, आणि ठिपकेदार वस्त्र परिधान करून, परम तत्वाच्या प्रकाशाच्या प्राप्तीसाठी योगसाधना केली.123.

ਮਹਾ ਆਤਮ ਦਰਸੀ ਮਹਾ ਤਤ ਬੇਤਾ ॥

महा आतम दरसी महा तत बेता ॥

(तो) महान द्रष्टा आणि श्रेष्ठ तत्ववेता आहे.

ਥਿਰੰ ਆਸਣੇਕੰ ਮਹਾ ਊਰਧਰੇਤਾ ॥

थिरं आसणेकं महा ऊरधरेता ॥

तो एक महान आत्मज्ञानी, सार जाणणारा, स्थिर योगी होता जो उलथापालथीत तपस्या करतो.

ਕਰੈ ਸਤਿ ਕਰਮੰ ਕੁਕਰਮੰ ਪ੍ਰਨਾਸੰ ॥

करै सति करमं कुकरमं प्रनासं ॥

(सदा) चांगली कर्म करतो आणि वाईट कर्मांचा पूर्णपणे नाश करतो.

ਰਹੈ ਏਕ ਚਿਤੰ ਮੁਨੀਸੰ ਉਦਾਸੰ ॥੧੨੪॥

रहै एक चितं मुनीसं उदासं ॥१२४॥

ते चांगल्या कृतींद्वारे वाईट कर्मांचा नाश करणारे होते आणि स्थिर मनाचे नित्य आणि निःस्वार्थ तपस्वी होते.124.

ਸੁਭੰ ਸਾਸਤ੍ਰਗੰਤਾ ਕੁਕਰਮੰ ਪ੍ਰਣਾਸੀ ॥

सुभं सासत्रगंता कुकरमं प्रणासी ॥

(त्याला) शुभ शास्त्रांमध्ये प्रवेश आहे आणि तो दुष्कर्मांचा नाश करणारा आहे.

ਬਸੈ ਕਾਨਨੇਸੰ ਸੁਪਾਤ੍ਰੰ ਉਦਾਸੀ ॥

बसै काननेसं सुपात्रं उदासी ॥

तो वनात राहून सर्व शास्त्रांचा अभ्यास करत, अलिप्ततेच्या मार्गावर योग्य प्रवासी म्हणून वाईट कर्मांचा नाश करत असे.

ਤਜ੍ਯੋ ਕਾਮ ਕਰੋਧੰ ਸਬੈ ਲੋਭ ਮੋਹੰ ॥

तज्यो काम करोधं सबै लोभ मोहं ॥

(त्याने) वासना, क्रोध, लोभ, आसक्ती (इत्यादी) सर्व दुर्गुणांचा त्याग केला आहे.

ਮਹਾ ਜੋਗ ਜ੍ਵਾਲਾ ਮਹਾ ਮੋਨਿ ਸੋਹੰ ॥੧੨੫॥

महा जोग ज्वाला महा मोनि सोहं ॥१२५॥

त्यांनी वासना, क्रोध, लोभ आणि आसक्ती यांचा त्याग केला होता आणि ते परम मौन पाळणारे आणि योगाच्या अग्नीचे पालन करणारे होते.125.

ਕਰੈ ਨ੍ਯਾਸ ਏਕੰ ਅਨੇਕੰ ਪ੍ਰਕਾਰੀ ॥

करै न्यास एकं अनेकं प्रकारी ॥

एक (योग) तो अनेक प्रकारे साधना करतो.

ਮਹਾ ਬ੍ਰਹਮਚਰਜੰ ਸੁ ਧਰਮਾਧਿਕਾਰੀ ॥

महा ब्रहमचरजं सु धरमाधिकारी ॥

ते विविध प्रकारचे आचरण करणारे, महान ब्रह्मचारी आणि धर्माचा अधिकार करणारे होते

ਮਹਾ ਤਤ ਬੇਤਾ ਸੁ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਜੋਗੰ ॥

महा तत बेता सु संन्यास जोगं ॥

ते साराचे महान जाणकार, योग आणि संन्यास यांचे रहस्य जाणणारे होते

ਅਨਾਸੰ ਉਦਾਸੀ ਸੁ ਬਾਸੰ ਅਰੋਗੰ ॥੧੨੬॥

अनासं उदासी सु बासं अरोगं ॥१२६॥

एक अलिप्त तपस्वी तो नेहमी उत्तम आरोग्यात राहिला.126.

ਅਨਾਸ ਮਹਾ ਊਰਧਰੇਤਾ ਸੰਨ੍ਯਾਸੀ ॥

अनास महा ऊरधरेता संन्यासी ॥

(तो) आशाहीन, महान ब्रह्मचारी आणि तपस्वी आहे.

ਮਹਾ ਤਤ ਬੇਤਾ ਅਨਾਸੰ ਉਦਾਸੀ ॥

महा तत बेता अनासं उदासी ॥

तो अपेक्षेशिवाय, उलथापालथीतील तपस्याचा अभ्यास करणारा, तत्वाचा महान जाणकार आणि निःस्वार्थ संन्यासी होता.

ਸਬੈ ਜੋਗ ਸਾਧੈ ਰਹੈ ਏਕ ਚਿਤੰ ॥

सबै जोग साधै रहै एक चितं ॥

त्यांनी एकाग्रतेने सर्व प्रकारच्या योगिक आसनांचा सराव केला

ਤਜੈ ਅਉਰ ਸਰਬੰ ਗਹ੍ਰਯੋ ਏਕ ਹਿਤੰ ॥੧੨੭॥

तजै अउर सरबं गह्रयो एक हितं ॥१२७॥

इतर सर्व इच्छांचा त्याग करून त्यांनी फक्त एका परमेश्वराचे ध्यान केले.127.

ਤਰੇ ਤਾਪ ਧੂਮੰ ਕਰੈ ਪਾਨ ਉਚੰ ॥

तरे ताप धूमं करै पान उचं ॥

तो धुरात पाय वर करून उभा आहे.

ਝੁਲੈ ਮਧਿ ਅਗਨੰ ਤਉ ਧਿਆਨ ਮੁਚੰ ॥

झुलै मधि अगनं तउ धिआन मुचं ॥

अग्नी आणि धुराजवळ बसून त्याने हात वर केला होता आणि ध्यान करत असताना चारही दिशांनी अग्नी प्रज्वलित करत तो आतल्या आत जळत होता.

ਮਹਾ ਬ੍ਰਹਮਚਰਜੰ ਮਹਾ ਧਰਮ ਧਾਰੀ ॥

महा ब्रहमचरजं महा धरम धारी ॥

तो एक महान ब्रह्मचारी आणि महान धार्मिक व्यक्ती आहे.

ਭਏ ਦਤ ਕੇ ਰੁਦ੍ਰ ਪੂਰਣ ਵਤਾਰੀ ॥੧੨੮॥

भए दत के रुद्र पूरण वतारी ॥१२८॥

तो ब्रह्मचारी महान धर्म स्वीकारणारा होता आणि रुद्राचा परिपूर्ण अवतार देखील होता.128.

ਹਠੀ ਤਾਪਸੀ ਮੋਨ ਮੰਤ੍ਰ ਮਹਾਨੰ ॥

हठी तापसी मोन मंत्र महानं ॥

महान हा जिद्दी, तपस्वी, मंधारी आणि मंत्रधारी आहे.

ਪਰੰ ਪੂਰਣੰ ਦਤ ਪ੍ਰਗ੍ਰਯਾ ਨਿਧਾਨੰ ॥

परं पूरणं दत प्रग्रया निधानं ॥

तो सतत मौन-निरीक्षक, तपस्या करणारा, मंत्रांचा उत्तम जाणकार आणि उदारतेचा खजिना होता.

ਕਰੈ ਜੋਗ ਨ੍ਯਾਸੰ ਤਜੇ ਰਾਜ ਭੋਗੰ ॥

करै जोग न्यासं तजे राज भोगं ॥

योग विधान करतो आणि राज्य भोगाचा त्याग करतो.

ਚਕੇ ਸਰਬ ਦੇਵੰ ਜਕੇ ਸਰਬ ਲੋਗੰ ॥੧੨੯॥

चके सरब देवं जके सरब लोगं ॥१२९॥

राजेशाही भोगांचा त्याग करून तो योगसाधना करत होता आणि त्याला पाहून सर्व पुरुष आणि होड आश्चर्यचकित झाले.129.

ਜਕੇ ਜਛ ਗੰਧ੍ਰਬ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨੰ ॥

जके जछ गंध्रब बिदिआ निधानं ॥

यक्ष आणि गंधर्व हे विद्येचे भांडार पाहून थक्क झाले.

ਚਕੇ ਦੇਵਤਾ ਚੰਦ ਸੂਰੰ ਸੁਰਾਨੰ ॥

चके देवता चंद सूरं सुरानं ॥

त्याला पाहून विज्ञानाचा खजिना असलेले गंधर्व आणि चंद्र, सूर्य, देवांचा राजा आणि इतर देव आश्चर्यचकित झाले.

ਛਕੇ ਜੀਵ ਜੰਤ੍ਰੰ ਲਖੇ ਪਰਮ ਰੂਪੰ ॥

छके जीव जंत्रं लखे परम रूपं ॥

यंत्राच्या रूपात परम स्वरूप पाहून त्यांना आश्चर्य वाटते.

ਤਜ੍ਯੋ ਗਰਬ ਸਰਬੰ ਲਗੇ ਪਾਨ ਭੂਪੰ ॥੧੩੦॥

तज्यो गरब सरबं लगे पान भूपं ॥१३०॥

त्याचे मनोहर रूप पाहून सर्व प्राणी प्रसन्न झाले आणि सर्व राजे आपला अभिमान सोडून त्याच्या पाया पडले.१३०.

ਜਟੀ ਦੰਡ ਮੁੰਡੀ ਤਪੀ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ॥

जटी दंड मुंडी तपी ब्रहमचारी ॥

जाटव, दंडहारी, बैरागी ('मुंडी'), तपस्वी, ब्रह्मचारी,

ਜਤੀ ਜੰਗਮੀ ਜਾਮਨੀ ਜੰਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ॥

जती जंगमी जामनी जंत्र धारी ॥

पर्वतांवर आणि इतर देशांवर राहणारे पराक्रमी योद्धे देखील होते

ਪਰੀ ਪਾਰਬਤੀ ਪਰਮ ਦੇਸੀ ਪਛੇਲੇ ॥

परी पारबती परम देसी पछेले ॥

पर्वतांच्या पलीकडे, अत्यंत देश, टेकड्या,

ਬਲੀ ਬਾਲਖੀ ਬੰਗ ਰੂਮੀ ਰੁਹੇਲੇ ॥੧੩੧॥

बली बालखी बंग रूमी रुहेले ॥१३१॥

बाल्ख, बंगाल, रशिया आणि रुहेखंडचे पराक्रमी लोकही त्याच्या आश्रयाला होते.१३१.

ਜਟੀ ਜਾਮਨੀ ਜੰਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ਛਲਾਰੇ ॥

जटी जामनी जंत्र धारी छलारे ॥

जाति, जांभळा, ज्वेलर, फसवी,

ਅਜੀ ਆਮਰੀ ਨਿਵਲਕਾ ਕਰਮ ਵਾਰੇ ॥

अजी आमरी निवलका करम वारे ॥

मॅट केलेले कुलूप असलेले संत, फसवणूक करणारे, यंत्र आणि मंत्राद्वारे लोकांना फसवणारे, अजप्रदेश आणि अभीर देशाचे रहिवासी आणि निओली कर्म (आतडे शुद्ध करणे) करणारे योगी देखील तिथे होते.