श्री दसाम ग्रंथ

पान - 663


ਸਬ ਸਿੰਘ ਮ੍ਰਿਗੀਪਤਿ ਘਾਇ ਖਗੰ ॥੩੪੪॥
सब सिंघ म्रिगीपति घाइ खगं ॥३४४॥

त्या ठिकाणच्या राजाने आपल्या खंजीराने अनेक हरणे आणि सिंह मारले होते.

ਚਤੁਰੰ ਲਏ ਨ੍ਰਿਪ ਸੰਗਿ ਘਨੀ ॥
चतुरं लए न्रिप संगि घनी ॥

राजाने सोबत मोठी चतुरंगणी सेना घेतली आहे.

ਥਹਰੰਤ ਧੁਜਾ ਚਮਕੰਤ ਅਨੀ ॥
थहरंत धुजा चमकंत अनी ॥

राजाने आपल्या सैन्याच्या चार तुकड्या बरोबर घेतल्या

ਬਹੁ ਭੂਖਨ ਚੀਰ ਜਰਾਵ ਜਰੀ ॥
बहु भूखन चीर जराव जरी ॥

विविध प्रकारचे दागिने, लेस जडलेले चिलखत (स्मीअरिंग)

ਤ੍ਰਿਦਸਾਲਯ ਕੀ ਜਨੁ ਕ੍ਰਾਤਿ ਹਰੀ ॥੩੪੫॥
त्रिदसालय की जनु क्राति हरी ॥३४५॥

सैन्याचे बॅनर फडफडत होते आणि सर्व योद्धांनी जडलेली वस्त्रे परिधान केली होती, त्या सर्वांचे सौंदर्य इतर सर्व ठिकाणांचे सौंदर्य लाजाळू करत होते.345.

ਤਹ ਬੈਠ ਹੁਤੋ ਇਕ ਬਾਣਗਰੰ ॥
तह बैठ हुतो इक बाणगरं ॥

तिथे एक बाण बनवणारा ('बांगर') बसला होता.

ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਣ ਕਿਧੌ ਨਹੀ ਬੈਨੁਚਰੰ ॥
बिनु प्राण किधौ नही बैनुचरं ॥

तिथे एक बाण मारणारा बसला होता आणि तो निर्जीव दिसत होता

ਤਹ ਬਾਜਤ ਬਾਜ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਗਣੰ ॥
तह बाजत बाज म्रिदंग गणं ॥

अनेक वाद्यांचा आवाज येत होता

ਡਫ ਢੋਲਕ ਝਾਝ ਮੁਚੰਗ ਭਣੰ ॥੩੪੬॥
डफ ढोलक झाझ मुचंग भणं ॥३४६॥

लहान-मोठे ढोल-ताशे आणि टॅबर्स इ.चा दणदणाट झाला.346.

ਦਲ ਨਾਥ ਲਏ ਬਹੁ ਸੰਗਿ ਦਲੰ ॥
दल नाथ लए बहु संगि दलं ॥

एक सैन्य राजा मोठ्या सैन्यासह (तेथून जात होता).

ਜਲ ਬਾਰਿਧ ਜਾਨੁ ਪ੍ਰਲੈ ਉਛਲੰ ॥
जल बारिध जानु प्रलै उछलं ॥

राजा त्याच्या सैन्यासह होता आणि ते सैन्य कयामताच्या ढगांप्रमाणे पुढे सरसावत होते

ਹਯ ਹਿੰਸਤ ਚਿੰਸਤ ਗੂੜ ਗਜੰ ॥
हय हिंसत चिंसत गूड़ गजं ॥

घोडे शेजारी पडले आणि हत्ती ओरडले.

ਗਲ ਗਜਤ ਲਜਤ ਸੁੰਡ ਲਜੰ ॥੩੪੭॥
गल गजत लजत सुंड लजं ॥३४७॥

घोडे शेजारी पडत होते आणि हत्तींच्या गर्जना ऐकून हत्ती कर्णा वाजवत होते, ढग लाजत होते.347.

ਦ੍ਰੁਮ ਢਾਹਤ ਗਾਹਤ ਗੂੜ ਦਲੰ ॥
द्रुम ढाहत गाहत गूड़ दलं ॥

हत्तींचा मोठा कळप झाडे तोडत होता

ਕਰ ਖੀਚਤ ਸੀਚਤ ਧਾਰ ਜਲੰ ॥
कर खीचत सीचत धार जलं ॥

आणि ओढ्यांमधून पाणी काढून रस्त्यावर शिंपडले.

ਸੁਖ ਪਾਵਤ ਧਾਵਤ ਪੇਖਿ ਪ੍ਰਭੈ ॥
सुख पावत धावत पेखि प्रभै ॥

(लोक) राजाचे वैभव पाहण्यासाठी झुंबड उडवत होते आणि आनंद लुटत होते.

ਅਵਲੋਕਿ ਬਿਮੋਹਤ ਰਾਜ ਸੁਭੈ ॥੩੪੮॥
अवलोकि बिमोहत राज सुभै ॥३४८॥

ते सैन्य शांततेने पुढे जात होते, झाडे तोडत होते आणि पाण्याच्या प्रवाहाचे पाणी पीत होते, ते पाहून सर्वजण मोहित झाले होते.348.

ਚਪਿ ਡਾਰਤ ਚਾਚਰ ਭਾਨੁ ਸੂਅੰ ॥
चपि डारत चाचर भानु सूअं ॥

(लोक) सूर्याच्या किरणांनी (सुशोभित राजावर) प्रसन्न होऊन होळीसारखे रंग उधळत होते.

ਸੁਖ ਪਾਵਤ ਦੇਖ ਨਰੇਸ ਭੂਅੰ ॥
सुख पावत देख नरेस भूअं ॥

त्या सैन्यापासून सूर्य आणि चंद्र भयभीत झाले आणि त्या राजाला पाहून पृथ्वीवरील इतर सर्व राजे आनंदित झाले.

ਗਲ ਗਜਤ ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਸੁਰੰ ॥
गल गजत ढोल म्रिदंग सुरं ॥

ढोल-ताशा आणि मृदंगांच्या आवाजाने (हत्तींचे) स्वर गुंजत होते

ਬਹੁ ਬਾਜਤ ਨਾਦ ਨਯੰ ਮੁਰਜੰ ॥੩੪੯॥
बहु बाजत नाद नयं मुरजं ॥३४९॥

ढोल-ताशांसह विविध प्रकारची वाद्ये गुंजली.३४९.

ਕਲਿ ਕਿੰਕਣਿ ਭੂਖਤ ਅੰਗਿ ਬਰੰ ॥
कलि किंकणि भूखत अंगि बरं ॥

सुंदर तरागी (वजड्या) होत्या आणि अंगे रत्नजडित होती.

ਤਨ ਲੇਪਤ ਚੰਦਨ ਚਾਰ ਪ੍ਰਭੰ ॥
तन लेपत चंदन चार प्रभं ॥

नूपर आणि किंकिणीसह विविध प्रकारचे रंगीबेरंगी दागिने अतिशय सुंदर दिसत होते आणि सर्वांच्या चेहऱ्यावर चप्पलचा पट्टा होता.

ਮ੍ਰਿਦੁ ਡੋਲਤ ਬੋਲਤ ਬਾਤ ਮੁਖੰ ॥
म्रिदु डोलत बोलत बात मुखं ॥

ते हळू हळू चालत होते आणि गोड बोलून बोलत होते.

ਗ੍ਰਿਹਿ ਆਵਤ ਖੇਲ ਅਖੇਟ ਸੁਖੰ ॥੩੫੦॥
ग्रिहि आवत खेल अखेट सुखं ॥३५०॥

ते सर्वजण आनंदाने बोलत फिरत होते आणि आनंदाने आपापल्या घरी परतत होते.350.

ਮੁਖ ਪੋਛ ਗੁਲਾਬ ਫੁਲੇਲ ਸੁਭੰ ॥
मुख पोछ गुलाब फुलेल सुभं ॥

तोंडाला गुलाब आणि उत्तम फुलेलचा सुगंध भरलेला होता.

ਕਲਿ ਕਜਲ ਸੋਹਤ ਚਾਰੁ ਚਖੰ ॥
कलि कजल सोहत चारु चखं ॥

ते त्यांच्या चेहऱ्यावरून गुलाब आणि ओट्टोचे सार पुसत होते आणि त्यांच्या डोळ्यात सुरमा होता.

ਮੁਖ ਉਜਲ ਚੰਦ ਸਮਾਨ ਸੁਭੰ ॥
मुख उजल चंद समान सुभं ॥

चेहरा चंद्रासारखा चमकत होता.

ਅਵਿਲੋਕਿ ਛਕੇ ਗਣ ਗੰਧ੍ਰਬਿਸੰ ॥੩੫੧॥
अविलोकि छके गण गंध्रबिसं ॥३५१॥

अलचे सुंदर चेहरे हस्तिदंतीसारखे छान दिसत होते आणि गण आणि गंधर्व देखील त्यांना पाहून प्रसन्न झाले.351.

ਸੁਭ ਸੋਭਤ ਹਾਰ ਅਪਾਰ ਉਰੰ ॥
सुभ सोभत हार अपार उरं ॥

गळ्यात अनेक हार शुभ्र होते.

ਤਿਲਕੰ ਦੁਤਿ ਕੇਸਰ ਚਾਰੁ ਪ੍ਰਭੰ ॥
तिलकं दुति केसर चारु प्रभं ॥

सर्वांच्या गळ्यात सुंदर हार होते आणि सर्वांच्या कपाळावर कुंकवाच्या पुढच्या खुणा होत्या.

ਅਨਸੰਖ ਅਛੂਹਨ ਸੰਗ ਦਲੰ ॥
अनसंख अछूहन संग दलं ॥

असंख्य सैन्यासह,

ਤਿਹ ਜਾਤ ਭਏ ਸਨ ਸੈਨ ਮਗੰ ॥੩੫੨॥
तिह जात भए सन सैन मगं ॥३५२॥

हे प्रचंड सैन्य त्या मार्गावर चालले होते.352.

ਫਿਰਿ ਆਇ ਗਏ ਤਿਹ ਪੈਂਡ ਮੁਨੰ ॥
फिरि आइ गए तिह पैंड मुनं ॥

मग मुनी (दत्त) त्या मार्गावर आले

ਕਲਿ ਬਾਜਤ ਸੰਖਨ ਨਾਦ ਧੁਨੰ ॥
कलि बाजत संखन नाद धुनं ॥

जिथे संख आणि रणसिंगे वाजत होते.

ਅਵਿਲੋਕਿ ਤਹਾ ਇਕ ਬਾਨ ਗਰੰ ॥
अविलोकि तहा इक बान गरं ॥

तेथे बाण तयार करणारा दिसला.

ਸਿਰ ਨੀਚ ਮਨੋ ਲਿਖ ਚਿਤ੍ਰ ਧਰੰ ॥੩੫੩॥
सिर नीच मनो लिख चित्र धरं ॥३५३॥

दत्त ऋषी आपला शंख वाजवत त्या वाटेवर पोहोचले असता त्यांना एक बाण तयार करणारा डोके वाकलेला, चित्रासारखा बसलेला दिसला.353.

ਅਵਿਲੋਕ ਰਿਖੀਸਰ ਤੀਰ ਗਰੰ ॥
अविलोक रिखीसर तीर गरं ॥

(तो) खालच्या पायाचा मनुष्य पाहून, ऋषी,

ਹਸਿ ਬੈਨ ਸੁ ਭਾਤਿ ਇਮੰ ਉਚਰੰ ॥
हसि बैन सु भाति इमं उचरं ॥

हसत हसत त्यांनी असे शब्द उच्चारले

ਕਹੁ ਭੂਪ ਗਏ ਲੀਏ ਸੰਗਿ ਦਲੰ ॥
कहु भूप गए लीए संगि दलं ॥

की राजा सैन्यासह कुठेतरी गेला आहे.

ਕਹਿਓ ਸੋ ਨ ਗੁਰੂ ਅਵਿਲੋਕ ਦ੍ਰਿਗੰ ॥੩੫੪॥
कहिओ सो न गुरू अविलोक द्रिगं ॥३५४॥

त्याला पाहून महान ऋषी म्हणाले, "राजा आपल्या सैन्यासह कुठे गेला होता?" त्या बाणकाराने उत्तर दिले, “मी माझ्या डोळ्यांनी कोणालाही पाहिले नाही.” 354.

ਚਕਿ ਚਿਤ ਰਹੇ ਅਚਿਤ ਮੁਨੰ ॥
चकि चित रहे अचित मुनं ॥

(हे) ऐकून मुनींचे चंचल मन चकित झाले.

ਅਨਖੰਡ ਤਪੀ ਨਹੀ ਜੋਗ ਡੁਲੰ ॥
अनखंड तपी नही जोग डुलं ॥

त्यांचे स्थिर मन पाहून ऋषी आश्चर्यचकित झाले

ਅਨਆਸ ਅਭੰਗ ਉਦਾਸ ਮਨੰ ॥
अनआस अभंग उदास मनं ॥

(ते) आशारहित आहे आणि (त्याचे) अखंड मन विरक्त ('दुःखी') आहे.

ਅਬਿਕਾਰ ਅਪਾਰ ਪ੍ਰਭਾਸ ਸਭੰ ॥੩੫੫॥
अबिकार अपार प्रभास सभं ॥३५५॥

त्या पूर्ण आणि महान तपस्वीने कधीही विचलित केले नाही की दुर्गुणरहित मन असलेली अनासक्त व्यक्ती अनंत तेजस्वी होती.355.

ਅਨਭੰਗ ਪ੍ਰਭਾ ਅਨਖੰਡ ਤਪੰ ॥
अनभंग प्रभा अनखंड तपं ॥

(त्याचे) तेज अमिट आहे आणि (तिची) तपश्चर्या अखंड आहे.

ਅਬਿਕਾਰ ਜਤੀ ਅਨਿਆਸ ਜਪੰ ॥
अबिकार जती अनिआस जपं ॥

त्याच्या संपूर्ण तपस्यामुळे त्याच्या चेहऱ्यावर तेज होते आणि तो दुर्गुणरहित ब्रह्मचारी होता.

ਅਨਖੰਡ ਬ੍ਰਤੰ ਅਨਡੰਡ ਤਨੰ ॥
अनखंड ब्रतं अनडंड तनं ॥

अखंड म्हणजे नवस आणि शिक्षेपासून मुक्त असा.