श्री दसाम ग्रंथ

पान - 127


ਸੋਹਨ ਸੰਜਾ ਬਾਗੜਾ ਜਣੁ ਲਗੇ ਫੁਲ ਅਨਾਰ ਕਉ ॥
सोहन संजा बागड़ा जणु लगे फुल अनार कउ ॥

डाळिंब-वनस्पतींवरील फुलांप्रमाणे चिलखतीत बाणांचे टोक घुसले.

ਗੁਸੇ ਆਈ ਕਾਲਕਾ ਹਥਿ ਸਜੇ ਲੈ ਤਰਵਾਰ ਕਉ ॥
गुसे आई कालका हथि सजे लै तरवार कउ ॥

उजव्या हातात तलवार धरून काली देवी क्रोधित झाली

ਏਦੂ ਪਾਰਉ ਓਤ ਪਾਰ ਹਰਨਾਕਸਿ ਕਈ ਹਜਾਰ ਕਉ ॥
एदू पारउ ओत पार हरनाकसि कई हजार कउ ॥

तिने शेताच्या या टोकापासून दुसऱ्या टोकापर्यंत अनेक हजार राक्षसांचा (हिरनायकशिपुस) नाश केला.

ਜਿਣ ਇਕਾ ਰਹੀ ਕੰਧਾਰ ਕਉ ॥
जिण इका रही कंधार कउ ॥

एकमात्र सेना जिंकत आहे

ਸਦ ਰਹਮਤ ਤੇਰੇ ਵਾਰ ਕਉ ॥੪੯॥
सद रहमत तेरे वार कउ ॥४९॥

हे देवी! जयजयकार, तुझा फटका.49.

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी

ਦੁਹਾਂ ਕੰਧਾਰਾਂ ਮੁਹਿ ਜੁੜੇ ਸਟ ਪਈ ਜਮਧਾਣ ਕਉ ॥
दुहां कंधारां मुहि जुड़े सट पई जमधाण कउ ॥

यमाचे वाहन नर म्हशीच्या चाव्याने आच्छादलेला कर्णा वाजला आणि दोन्ही सैन्ये समोरासमोर आली.

ਤਦ ਖਿੰਗ ਨਸੁੰਭ ਨਚਾਇਆ ਡਾਲ ਉਪਰਿ ਬਰਗਸਤਾਣ ਕਉ ॥
तद खिंग नसुंभ नचाइआ डाल उपरि बरगसताण कउ ॥

मग निसुंभने घोड्याला नाचायला लावले, त्याच्या पाठीवर काठी-चिलखत ठेवले.

ਫੜੀ ਬਿਲੰਦ ਮਗਾਇਉਸ ਫੁਰਮਾਇਸ ਕਰਿ ਮੁਲਤਾਨ ਕਉ ॥
फड़ी बिलंद मगाइउस फुरमाइस करि मुलतान कउ ॥

तिने मोठा धनुष्य धरला होता, जो मुस्लतानच्या ऑर्डरवर आणला गेला होता.

ਗੁਸੇ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ ਰਣ ਅੰਦਰਿ ਘਤਣ ਘਾਣ ਕਉ ॥
गुसे आई साहमणे रण अंदरि घतण घाण कउ ॥

तिच्या रागाच्या भरात ती रक्त आणि चरबीच्या चिखलाने रणांगण भरण्यासाठी समोर आली.

ਅਗੈ ਤੇਗ ਵਗਾਈ ਦੁਰਗਸਾਹ ਬਢ ਸੁੰਭਨ ਬਹੀ ਪਲਾਣ ਕਉ ॥
अगै तेग वगाई दुरगसाह बढ सुंभन बही पलाण कउ ॥

दुर्गेने तिच्या समोर तलवारीचा वार केला, राक्षस-राजाला कापून, घोड्याच्या खोगीरातून घुसले.

ਰੜਕੀ ਜਾਇ ਕੈ ਧਰਤ ਕਉ ਬਢ ਪਾਖਰ ਬਢ ਕਿਕਾਣ ਕਉ ॥
रड़की जाइ कै धरत कउ बढ पाखर बढ किकाण कउ ॥

मग ते आणखी आत घुसले आणि काठी-चिलखत आणि घोडा कापून पृथ्वीवर आदळले.

ਬੀਰ ਪਲਾਣੋ ਡਿਗਿਆ ਕਰਿ ਸਿਜਦਾ ਸੁੰਭ ਸੁਜਾਣ ਕਉ ॥
बीर पलाणो डिगिआ करि सिजदा सुंभ सुजाण कउ ॥

महान वीर (निसुंभ) ज्ञानी सुंभाला नमस्कार करून घोड्याच्या काठी खाली पडला.

ਸਾਬਾਸ ਸਲੋਣੇ ਖਾਣ ਕਉ ॥
साबास सलोणे खाण कउ ॥

विजयी सरदाराला (खान) जयजयकार.

ਸਦਾ ਸਾਬਾਸ ਤੇਰੇ ਤਾਣ ਕਉ ॥
सदा साबास तेरे ताण कउ ॥

तुझ्या शक्तीला सदैव जयजयकार असो.

ਤਾਰੀਫਾਂ ਪਾਨ ਚਬਾਣ ਕਉ ॥
तारीफां पान चबाण कउ ॥

सुपारी चावल्याबद्दल स्तुती केली जाते.

ਸਦ ਰਹਮਤ ਕੈਫਾਂ ਖਾਨ ਕਉ ॥
सद रहमत कैफां खान कउ ॥

तुझ्या व्यसनाचा जयजयकार.

ਸਦ ਰਹਮਤ ਤੁਰੇ ਨਚਾਣ ਕਉ ॥੫੦॥
सद रहमत तुरे नचाण कउ ॥५०॥

गारांचा जयजयकार, तुझ्या घोड्याच्या नियंत्रणाला.50.

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी

ਦੁਰਗਾ ਅਤੈ ਦਾਨਵੀ ਗਹ ਸੰਘਰਿ ਕਥੇ ॥
दुरगा अतै दानवी गह संघरि कथे ॥

दुर्गा आणि राक्षसांनी त्यांचे कर्णे वाजवले, उल्लेखनीय युद्धात.

ਓਰੜ ਉਠੇ ਸੂਰਮੇ ਆਇ ਡਾਹੇ ਮਥੇ ॥
ओरड़ उठे सूरमे आइ डाहे मथे ॥

योद्धे मोठ्या संख्येने उठले आणि लढायला आले.

ਕਟ ਤੁਫੰਗੀ ਕੈਬਰੀ ਦਲ ਗਾਹਿ ਨਿਕਥੇ ॥
कट तुफंगी कैबरी दल गाहि निकथे ॥

बंदुका आणि बाणांनी (शत्रूचा) नाश करण्यासाठी ते सैन्यातून तुडवायला आले आहेत.

ਦੇਖਣਿ ਜੰਗ ਫਰੇਸਤੇ ਅਸਮਾਨੋ ਲਥੇ ॥੫੧॥
देखणि जंग फरेसते असमानो लथे ॥५१॥

युद्ध पाहण्यासाठी देवदूत आकाशातून (पृथ्वीवर) खाली येतात.५१.

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी

ਦੋਹਾਂ ਕੰਧਾਰਾਂ ਮੁਹ ਜੁੜੇ ਦਲ ਘੁਰੇ ਨਗਾਰੇ ॥
दोहां कंधारां मुह जुड़े दल घुरे नगारे ॥

सैन्यात कर्णे वाजले आहेत आणि दोन्ही सैन्ये समोरासमोर आहेत.

ਓਰੜ ਆਏ ਸੂਰਮੇ ਸਿਰਦਾਰ ਅਣਿਆਰੇ ॥
ओरड़ आए सूरमे सिरदार अणिआरे ॥

प्रमुख आणि शूर योद्धे मैदानात डोलत होते.

ਲੈ ਕੇ ਤੇਗਾਂ ਬਰਛੀਆਂ ਹਥਿਆਰ ਉਭਾਰੇ ॥
लै के तेगां बरछीआं हथिआर उभारे ॥

त्यांनी तलवारी, खंजीर यांच्यासह शस्त्रे उगारली.

ਟੋਪ ਪਟੇਲਾ ਪਾਖਰਾਂ ਗਲਿ ਸੰਜ ਸਵਾਰੇ ॥
टोप पटेला पाखरां गलि संज सवारे ॥

त्यांनी डोक्यावर हेल्मेट आणि गळ्यात चिलखत आणि त्यांच्या घोड्याच्या पट्ट्यांसह स्वत: ला सजवले आहे.

ਲੈ ਕੇ ਬਰਛੀ ਦੁਰਗਸਾਹ ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਮਾਰੇ ॥
लै के बरछी दुरगसाह बहु दानव मारे ॥

दुर्गेने आपला खंजीर धरून अनेक राक्षसांना मारले.

ਚੜੇ ਰਥੀ ਗਜ ਘੋੜਿਈ ਮਾਰ ਭੁਇ ਤੇ ਡਾਰੇ ॥
चड़े रथी गज घोड़िई मार भुइ ते डारे ॥

तिने रथ, हत्ती आणि घोडेस्वारी करणाऱ्यांना मारून फेकून दिले.

ਜਣੁ ਹਲਵਾਈ ਸੀਖ ਨਾਲ ਵਿੰਨ੍ਹ ਵੜੇ ਉਤਾਰੇ ॥੫੨॥
जणु हलवाई सीख नाल विंन्ह वड़े उतारे ॥५२॥

असे दिसते की मिठाईने ग्राउंड डाळीचे छोटे गोल केक शिजवले आहेत, त्यांना स्पाइकने छेदले आहे.52.

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी

ਦੁਹਾਂ ਕੰਧਾਰਾਂ ਮੁਹਿ ਜੁੜੇ ਨਾਲ ਧਉਸਾ ਭਾਰੀ ॥
दुहां कंधारां मुहि जुड़े नाल धउसा भारी ॥

मोठ्या तुतारी वाजवण्याबरोबरच दोन्ही सैन्ये समोरासमोर आली.

ਲਈ ਭਗਉਤੀ ਦੁਰਗਸਾਹ ਵਰ ਜਾਗਨ ਭਾਰੀ ॥
लई भगउती दुरगसाह वर जागन भारी ॥

दुर्गेने तिची तलवार बाहेर काढली, ती मोठ्या तेजस्वी अग्नीसारखी दिसत होती

ਲਾਈ ਰਾਜੇ ਸੁੰਭ ਨੋ ਰਤੁ ਪੀਐ ਪਿਆਰੀ ॥
लाई राजे सुंभ नो रतु पीऐ पिआरी ॥

तिने तो राजा सुंभावर प्रहार केला आणि हे सुंदर शस्त्र रक्त पिऊन जाते.

ਸੁੰਭ ਪਾਲਾਣੋ ਡਿਗਿਆ ਉਪਮਾ ਬੀਚਾਰੀ ॥
सुंभ पालाणो डिगिआ उपमा बीचारी ॥

सुंभ खोगीरावरून खाली पडला ज्यासाठी खालील उपमा विचार केला गेला आहे.

ਡੁਬ ਰਤੂ ਨਾਲਹੁ ਨਿਕਲੀ ਬਰਛੀ ਦੁਧਾਰੀ ॥
डुब रतू नालहु निकली बरछी दुधारी ॥

रक्ताने माखलेला दुधारी खंजीर (सुंभच्या शरीरातून) बाहेर आला आहे.

ਜਾਣ ਰਜਾਦੀ ਉਤਰੀ ਪੈਨ ਸੂਹੀ ਸਾਰੀ ॥੫੩॥
जाण रजादी उतरी पैन सूही सारी ॥५३॥

लाल साडी नेसलेली राजकन्या तिच्या माचीवरून खाली उतरल्यासारखी दिसते.53.

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी

ਦੁਰਗਾ ਅਤੈ ਦਾਨਵੀ ਭੇੜ ਪਇਆ ਸਬਾਹੀਂ ॥
दुरगा अतै दानवी भेड़ पइआ सबाहीं ॥

पहाटेपासूनच दुर्गा आणि राक्षसांचे युद्ध सुरू झाले.

ਸਸਤ੍ਰ ਪਜੂਤੇ ਦੁਰਗਸਾਹ ਗਹ ਸਭਨੀਂ ਬਾਹੀਂ ॥
ससत्र पजूते दुरगसाह गह सभनीं बाहीं ॥

दुर्गेने तिची शस्त्रे तिच्या सर्व बाहूंमध्ये घट्ट धरली.

ਸੁੰਭ ਨਿਸੁੰਭ ਸੰਘਾਰਿਆ ਵਥ ਜੇਹੇ ਸਾਹੀਂ ॥
सुंभ निसुंभ संघारिआ वथ जेहे साहीं ॥

तिने सुंभ आणि निसुंभ या दोघांचा वध केला, जे सर्व साहित्याचे स्वामी होते.

ਫਉਜਾਂ ਰਾਕਸਿ ਆਰੀਆਂ ਦੇਖਿ ਰੋਵਨਿ ਧਾਹੀਂ ॥
फउजां राकसि आरीआं देखि रोवनि धाहीं ॥

हे पाहून असुरांच्या असहाय्य शक्तींनी रडू कोसळले.

ਮੁਹਿ ਕੁੜੂਚੇ ਘਾਹ ਦੇ ਛਡ ਘੋੜੇ ਰਾਹੀਂ ॥
मुहि कुड़ूचे घाह दे छड घोड़े राहीं ॥

त्यांचा पराभव स्वीकारणे (तोंडात गवताचे पेंढा घालून) आणि त्यांचे घोडे मार्गात सोडणे.

ਭਜਦੇ ਹੋਏ ਮਾਰੀਅਨ ਮੁੜ ਝਾਕਨ ਨਾਹੀਂ ॥੫੪॥
भजदे होए मारीअन मुड़ झाकन नाहीं ॥५४॥

पळून जाताना, मागे वळून न पाहता त्यांना मारले जात आहे.54.

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी

ਸੁੰਭ ਨਿਸੁੰਭ ਪਠਾਇਆ ਜਮ ਦੇ ਧਾਮ ਨੋ ॥
सुंभ निसुंभ पठाइआ जम दे धाम नो ॥

सुंभ आणि निसुंभ यांची यमाच्या निवासस्थानी रवानगी करण्यात आली

ਇੰਦ੍ਰ ਸਦ ਬੁਲਾਇਆ ਰਾਜ ਅਭਿਸੇਖ ਨੋ ॥
इंद्र सद बुलाइआ राज अभिसेख नो ॥

आणि त्याला राज्याभिषेक करण्यासाठी इंद्राला बोलावण्यात आले.

ਸਿਰ ਪਰ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰਾਇਆ ਰਾਜੇ ਇੰਦ੍ਰ ਦੈ ॥
सिर पर छत्र फिराइआ राजे इंद्र दै ॥

राजा इंद्राच्या डोक्यावर छत धरला होता.

ਚਉਦਹ ਲੋਕਾਂ ਛਾਇਆ ਜਸੁ ਜਗਮਾਤ ਦਾ ॥
चउदह लोकां छाइआ जसु जगमात दा ॥

विश्वाच्या मातेची स्तुती चौदा जगांत पसरली आहे.

ਦੁਰਗਾ ਪਾਠ ਬਣਾਇਆ ਸਭੇ ਪਉੜੀਆਂ ॥
दुरगा पाठ बणाइआ सभे पउड़ीआं ॥

या दुर्गापथातील सर्व पौरी (श्लोक) (दुर्गेच्या कारनाम्यांचा मजकूर) रचल्या गेल्या आहेत.

ਫੇਰ ਨ ਜੂਨੀ ਆਇਆ ਜਿਨ ਇਹ ਗਾਇਆ ॥੫੫॥
फेर न जूनी आइआ जिन इह गाइआ ॥५५॥

आणि जो तो गातो तो पुन्हा जन्म घेणार नाही.55.

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥

परमेश्वर एकच आहे आणि तो खऱ्या गुरूंच्या कृपेने प्राप्त होऊ शकतो.

ਸ੍ਰੀ ਭਗਉਤੀ ਜੀ ਸਹਾਇ ॥
स्री भगउती जी सहाइ ॥

प्रभू (आद्य भगवान, ज्यांना श्री भगौती जी �द प्रिमल मदर म्हणून ओळखले जाते) मदत करू द्या.

ਅਥ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਬੋਧ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖ੍ਯਤੇ ॥
अथ गिआन प्रबोध ग्रंथ लिख्यते ॥

अशा प्रकारे ज्ञान प्रबोध नावाचा ग्रंथ लिहिला जात आहे.

ਪਾਤਿਸਾਹੀ ੧੦ ॥
पातिसाही १० ॥

दहाव्या सार्वभौम (गुरु) चे ज्ञान प्रबोध.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥ ਤ੍ਵਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥ त्वप्रसादि ॥

तुझ्या कृपेने भुजंग प्रार्थना श्लोक.

ਨਮੋ ਨਾਥ ਪੂਰੇ ਸਦਾ ਸਿਧ ਕਰਮੰ ॥
नमो नाथ पूरे सदा सिध करमं ॥

हे परिपूर्ण परमेश्वरा, तुला नमस्कार असो! तू परिपूर्ण कर्माचा कर्ता आहेस.

ਅਛੇਦੀ ਅਭੇਦੀ ਸਦਾ ਏਕ ਧਰਮੰ ॥
अछेदी अभेदी सदा एक धरमं ॥

तू अभेद्य, अविवेकी आणि सदैव एका शिस्तीचे आहेस.

ਕਲੰਕੰ ਬਿਨਾ ਨਿਹਕਲੰਕੀ ਸਰੂਪੇ ॥
कलंकं बिना निहकलंकी सरूपे ॥

हे निष्कलंक जीव, तू निर्दोष आहेस.

ਅਛੇਦੰ ਅਭੇਦੰ ਅਖੇਦੰ ਅਨੂਪੇ ॥੧॥
अछेदं अभेदं अखेदं अनूपे ॥१॥

अजिंक्य, अनाकलनीय, असुरक्षित आणि अतुलनीय प्रभु.1.

ਨਮੋ ਲੋਕ ਲੋਕੇਸ੍ਵਰੰ ਲੋਕ ਨਾਥੇ ॥
नमो लोक लोकेस्वरं लोक नाथे ॥

हे लोकांच्या स्वामी आणि सर्वांच्या स्वामी, तुला नमस्कार असो.

ਸਦੈਵੰ ਸਦਾ ਸਰਬ ਸਾਥੰ ਅਨਾਥੇ ॥
सदैवं सदा सरब साथं अनाथे ॥

तू सदैव आश्रयहीनांचा कॉम्रेड आणि प्रभु आहेस.

ਨੋਮ ਏਕ ਰੂਪੰ ਅਨੇਕੰ ਸਰੂਪੇ ॥
नोम एक रूपं अनेकं सरूपे ॥

हे अनेक रूपांनी व्याप्त असलेल्या एका परमेश्वरा, तुला नमस्कार असो.

ਸਦਾ ਸਰਬ ਸਾਹੰ ਸਦਾ ਸਰਬ ਭੂਪੇ ॥੨॥
सदा सरब साहं सदा सरब भूपे ॥२॥

सदैव सर्वांचा राजा आणि सर्वांचा राजा.२.

ਅਛੇਦੰ ਅਭੇਦੰ ਅਨਾਮੰ ਅਠਾਮੰ ॥
अछेदं अभेदं अनामं अठामं ॥

तू अगम्य, अविवेकी, नाम आणि स्थानाशिवाय आहेस.

ਸਦਾ ਸਰਬਦਾ ਸਿਧਦਾ ਬੁਧਿ ਧਾਮੰ ॥
सदा सरबदा सिधदा बुधि धामं ॥

तू सर्व शक्तींचा स्वामी आणि बुद्धीचे माहेर आहेस.

ਅਜੰਤ੍ਰੰ ਅਮੰਤ੍ਰੰ ਅਕੰਤ੍ਰੰ ਅਭਰੰਮੰ ॥
अजंत्रं अमंत्रं अकंत्रं अभरंमं ॥

तुम्ही ना यंत्रात, ना मंत्रात, ना इतर कार्यात किंवा कोणत्याही धार्मिक अनुशासनात नाही.

ਅਖੇਦੰ ਅਭੇਦੰ ਅਛੇਦੰ ਅਕਰਮੰ ॥੩॥
अखेदं अभेदं अछेदं अकरमं ॥३॥

तू दुःखरहित आहेस. रहस्याशिवाय, विनाशाशिवाय आणि कृतीशिवाय.3.

ਅਗਾਧੇ ਅਬਾਧੇ ਅਗੰਤੰ ਅਨੰਤੰ ॥
अगाधे अबाधे अगंतं अनंतं ॥

तू अथांग, अनासक्त, अगम्य आणि अंतहीन आहेस.

ਅਲੇਖੰ ਅਭੇਖੰ ਅਭੂਤੰ ਅਗੰਤੰ ॥
अलेखं अभेखं अभूतं अगंतं ॥

तू हिशेबहीन, निराधार, तत्वरहित आणि असंख्य आहेस.

ਨ ਰੰਗੰ ਨ ਰੂਪੰ ਨ ਜਾਤੰ ਨ ਪਾਤੰ ॥
न रंगं न रूपं न जातं न पातं ॥

तू रंग, रूप, जात, वंश विरहित आहेस.

ਨ ਸਤ੍ਰੋ ਨ ਮਿਤ੍ਰੋ ਨ ਪੁਤ੍ਰੋ ਨ ਮਾਤੰ ॥੪॥
न सत्रो न मित्रो न पुत्रो न मातं ॥४॥

तू शत्रू, मित्र, पुत्र आणि आई रहित आहेस.4.

ਅਭੂਤੰ ਅਭੰਗੰ ਅਭਿਖੰ ਭਵਾਨੰ ॥
अभूतं अभंगं अभिखं भवानं ॥

तू कमी घटक आहेस, अविभाज्य आहेस, कमी हवा आहेस आणि फक्त तू आहेस.

ਪਰੇਯੰ ਪੁਨੀਤੰ ਪਵਿਤ੍ਰੰ ਪ੍ਰਧਾਨੰ ॥
परेयं पुनीतं पवित्रं प्रधानं ॥

तू सर्व गोष्टींच्या पलीकडे आहेस. तू पवित्र, निष्कलंक आणि सर्वोच्च आहेस.

ਅਗੰਜੇ ਅਭੰਜੇ ਅਕਾਮੰ ਅਕਰਮੰ ॥
अगंजे अभंजे अकामं अकरमं ॥

तू अजिंक्य, अविभाज्य, इच्छा आणि कृतींशिवाय आहेस.

ਅਨੰਤੇ ਬਿਅੰਤੇ ਅਭੂਮੇ ਅਭਰਮੰ ॥੫॥
अनंते बिअंते अभूमे अभरमं ॥५॥

तू अंतहीन, अमर्याद, सर्वव्यापी आणि भ्रमरहित आहेस.5.