श्री दसाम ग्रंथ

पान - 540


ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਅਬ ਆਇਸ ਜੋ ਹੋਇ ਸੁ ਕਰੋ ॥
अब आइस जो होइ सु करो ॥

आता परवानगी आहे ते करा.

ਹੇ ਰਿਖਿ ਤੁਮਰੇ ਪਾਇਨ ਪਰੋ ॥
हे रिखि तुमरे पाइन परो ॥

“हे ऋषीमुनींनो! मी तुझ्या पाया पडतो, आता तुला जे पाहिजे ते मी करीन

ਅਬ ਆਇਸ ਜੋ ਹੋਇ ਸੁ ਕੀਜੈ ॥
अब आइस जो होइ सु कीजै ॥

आता मी जे परवानगी आहे ते करेन.

ਹੇ ਰਿਖਿ ਬਾਤਹਿ ਸਤਿ ਪਤੀਜੈ ॥੨੩੯੧॥
हे रिखि बातहि सति पतीजै ॥२३९१॥

हे महान ऋषी ! माझ्या शब्दांवर विश्वास ठेवा, तुम्ही मला जे काही करायला सांगाल ते मी करेन.”२३९१.

ਰਿਖਿ ਬਾਚ ॥
रिखि बाच ॥

ऋषींचे भाषण:

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਤਬ ਮਿਲਿ ਰਿਖਿਨ ਇਹੈ ਜੀਅ ਧਾਰੋ ॥
तब मिलि रिखिन इहै जीअ धारो ॥

तेव्हा ऋषीमुनींनी मिळून हे ध्यानात घेतले

ਏਕ ਸਤ੍ਰੁ ਹੈ ਬਡੋ ਹਮਾਰੋ ॥
एक सत्रु है बडो हमारो ॥

(आणि बलरामांना म्हणाला) आमचा मोठा शत्रू आहे.

ਬਲਲ ਨਾਮ ਹਲਧਰ ਤਿਹ ਮਾਰੋ ॥
बलल नाम हलधर तिह मारो ॥

(त्याचे) नाव 'बलाल' आहे. हे बलराम! त्याला मार

ਮਾਨੋ ਤਿਹ ਪੈ ਕਾਲ ਪਚਾਰੋ ॥੨੩੯੨॥
मानो तिह पै काल पचारो ॥२३९२॥

तेव्हा ऋषीमुनींच्या मनात विचार आला की त्यांचा एक फार मोठा शत्रू आहे, ज्याचे नाव बलाल आहे, “हे बलराम! त्याचा नाश करून, स्वतःला मृत्यू म्हणून प्रकट करून.”२३९२.

ਹਲੀ ਬਾਚ ॥
हली बाच ॥

बलरामांचे भाषण:

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਕਹਾ ਠਉਰ ਤਿਹ ਸਤ੍ਰੁ ਕੀ ਕਹੋ ਰਿਖਿਨ ਕੇ ਰਾਜ ॥
कहा ठउर तिह सत्रु की कहो रिखिन के राज ॥

हे ऋषीराज ! त्या शत्रूचे स्थान कुठे आहे?

ਮੋਹਿ ਬਤਾਵੈ ਜਾਹਿ ਕਉ ਤਾਹਿ ਹਨੋ ਅਉ ਆਜੁ ॥੨੩੯੩॥
मोहि बतावै जाहि कउ ताहि हनो अउ आजु ॥२३९३॥

“हे ऋषीमुनींनो! तो शत्रू कुठे राहतो? मला त्याची जागा सांग, म्हणजे आज मी त्याला मारेन.” 2393.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਤਬ ਇਕ ਰਿਖ ਨੈ ਜਾਇ ਬਤਾਯੋ ॥
तब इक रिख नै जाइ बतायो ॥

तेव्हा एका ऋषींनी त्या ठिकाणी सांगितले,

ਤਹਾ ਠਉਰ ਹੋ ਸਤ੍ਰੁ ਬਨਾਯੋ ॥
तहा ठउर हो सत्रु बनायो ॥

तेव्हा एका ऋषींनी त्याला ती जागा दाखवली, जिथे शत्रू राहत होता

ਜਬ ਹਲਧਰਿ ਸੋ ਸਤ੍ਰ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
जब हलधरि सो सत्र निहारियो ॥

बलरामांनी तो शत्रू पाहिला.

ਹਮ ਸੰਗਿ ਲਰੁ ਇਹ ਭਾਤਿ ਪਚਾਰਿਯੋ ॥੨੩੯੪॥
हम संगि लरु इह भाति पचारियो ॥२३९४॥

बलरामांनी शत्रूला पाहिले, आणि त्याला युद्धासाठी आव्हान दिले.2394.

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਤਬ ਸਤ੍ਰੁ ਰਿਸਾਯੋ ॥
सुनत बचन तब सत्रु रिसायो ॥

तेव्हा ते शब्द ऐकून शत्रू संतापला

ਹਾਥ ਗਾਗਨੋ ਯਾ ਪਰਿ ਆਯੋ ॥
हाथ गागनो या परि आयो ॥

हे आव्हान ऐकून शत्रूला राग आला आणि त्या बाजूने या लोकांनी हाताच्या खुणा देऊन बलरामांना सर्व काही सांगितले.

ਹਲਧਰਿ ਸੰਗਿ ਜੁਧ ਤਿਹ ਕੀਓ ॥
हलधरि संगि जुध तिह कीओ ॥

त्याने बलरामाशी युद्ध केले.

ਜਿਹ ਸਮ ਠਉਰ ਬੀਰ ਨਹੀ ਬੀਓ ॥੨੩੯੫॥
जिह सम ठउर बीर नही बीओ ॥२३९५॥

त्या शत्रूने बलरामाशी युद्ध केले, बलरामसारखा पराक्रमी योद्धा झाला नाही.2395.

ਬਹੁਤ ਜੁਧ ਤਿਹ ਠਾ ਦੁਹੂੰ ਧਾਰੋ ॥
बहुत जुध तिह ठा दुहूं धारो ॥

त्या ठिकाणी दोघांमध्ये खूप भांडण झाले

ਦੁਹੂੰ ਸੂਰ ਤੇ ਏਕ ਨ ਹਾਰੋ ॥
दुहूं सूर ते एक न हारो ॥

त्या ठिकाणी भयंकर युद्ध झाले आणि दोन्ही योद्ध्यांपैकी एकाचाही पराभव झाला नाही

ਜਉ ਥਕਿ ਜਾਹਿ ਬੈਠ ਤਹ ਰਹੈ ॥
जउ थकि जाहि बैठ तह रहै ॥

ते थकले की तिथेच बसायचे

ਮੁਛਿਤ ਹੋਹਿ ਜੁਧੁ ਫਿਰ ਚਹੈ ॥੨੩੯੬॥
मुछित होहि जुधु फिर चहै ॥२३९६॥

जेव्हा त्यांना थकवा जाणवतो तेव्हा ते बसायचे आणि बेशुद्ध झाल्यावर त्यांनी लढा चालू ठेवण्याची इच्छा व्यक्त केली.2396.

ਫਿਰਿ ਦੋਊ ਗਾਜਿ ਗਾਜਿ ਰਨ ਪਾਰੈ ॥
फिरि दोऊ गाजि गाजि रन पारै ॥

मग दोघंही साऊंड गेज करून युद्धाला जातात.

ਆਪਸ ਬੀਚ ਗਦਾ ਬਹੁ ਮਾਰੈ ॥
आपस बीच गदा बहु मारै ॥

मग त्यांनी पुन्हा गर्जना केली आणि लढा चालू ठेवला आणि एकमेकांवर गदा मारू लागले

ਠਾਢ ਰਹੈ ਥਿਰੁ ਪੈਗ ਨ ਟਰੈ ॥
ठाढ रहै थिरु पैग न टरै ॥

(अडोल) स्थिर रहा, मागे हटू नका.

ਮਾਨਹੁ ਰਿਸਿ ਪਰਬਤ ਦੋਊ ਲਰੈ ॥੨੩੯੭॥
मानहु रिसि परबत दोऊ लरै ॥२३९७॥

ते स्थिर होते आणि एक पाऊलही मागे पडत नव्हते, असे दिसते की दोन पर्वत एकमेकांशी लढत आहेत.2397.

ਦੋਊ ਭਟ ਅਭ੍ਰਨ ਜਿਉ ਗਾਜੈ ॥
दोऊ भट अभ्रन जिउ गाजै ॥

दोन्ही नायक पर्यायी वाटतात.

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਜਿਨ ਕੇ ਜਮ ਲਾਜੈ ॥
बचन सुनत जिन के जम लाजै ॥

दोन्ही योद्धे ढगांप्रमाणे गडगडत होते, त्यांचा आवाज ऐकून यमही घाबरला

ਅਤਿ ਹੀ ਬੀਰ ਰਿਸਹਿ ਮੈ ਭਰੈ ॥
अति ही बीर रिसहि मै भरै ॥

(दोन्ही) शूर अत्यंत क्रोधाने भरलेले असतात

ਦੋਊ ਬੀਰ ਕ੍ਰੋਧ ਸੋ ਲਰੈ ॥੨੩੯੮॥
दोऊ बीर क्रोध सो लरै ॥२३९८॥

दोन्ही योद्धे रागाने भरलेले एकमेकांशी लढत होते.2398.

ਜਿਨ ਕਉਤੁਕ ਦੇਖਨ ਸੁਰ ਆਏ ॥
जिन कउतुक देखन सुर आए ॥

ज्याचे मरण पाहण्यासाठी देव आले आहेत,

ਭਾਤਿਨ ਭਾਤਿ ਬਿਵਾਨ ਬਨਾਏ ॥
भातिन भाति बिवान बनाए ॥

हा अद्भूत देखावा पाहण्यासाठी देवसुद्धा त्यांच्या विविध प्रकारच्या हवाई वाहनांमध्ये आले.

ਉਤ ਰੰਭਾਦਿਕ ਨਿਰਤਹਿ ਕਰੈ ॥
उत रंभादिक निरतहि करै ॥

तेथे रंभा वगैरे (अपप्रचार) नृत्य करतात

ਇਤ ਤੇ ਬੀਰ ਭੂਮਿ ਮੈ ਲਰੈ ॥੨੩੯੯॥
इत ते बीर भूमि मै लरै ॥२३९९॥

त्या बाजूला रंभासारखी स्वर्गीय कन्या नाचू लागली आणि त्या बाजूला हे योद्धे पृथ्वीवर लढत होते.2399.

ਬਹੁਤ ਗਦਾ ਤਨ ਲਗੇ ਨ ਜਾਨੈ ॥
बहुत गदा तन लगे न जानै ॥

शरीरावर अनेक गदा (बीट्स) लावल्या जातात

ਮੁਖ ਤੇ ਮਾਰਹਿ ਮਾਰ ਬਖਾਨੈ ॥
मुख ते मारहि मार बखानै ॥

ते गदेच्या वारांची पर्वा करत नव्हते आणि तोंडातून “मारा, मार” असे ओरडत होते.

ਰਨ ਕੀ ਛਿਤ ਤੇ ਪੈਗੁ ਨ ਟਰੈ ॥
रन की छित ते पैगु न टरै ॥

ते रणांगणातून एक पाऊलही हटत नाहीत

ਰੀਝਿ ਰੀਝਿ ਦੋਊ ਭਟ ਲਰੈ ॥੨੪੦੦॥
रीझि रीझि दोऊ भट लरै ॥२४००॥

ते रणांगणात एक पाऊलही मागे पडत नव्हते आणि दोघेही आनंदाने लढत होते.2400.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਜੁਧੁ ਭਯੋ ਬਹੁਤੋ ਤਿਹ ਠਾ ਤਬ ਮੂਸਲ ਕਉ ਮੁਸਲੀ ਜੂ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥
जुधु भयो बहुतो तिह ठा तब मूसल कउ मुसली जू संभारियो ॥

त्या ठिकाणी (जेव्हा) खूप युद्ध झाले, तेव्हा बलरामजींनी मुसळ ताब्यात घेतली.

ਕੈ ਬਲ ਹਾਥਨ ਦੋਊਨ ਕੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਤਕਿ ਘਾਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਯੋ ॥
कै बल हाथन दोऊन के कबि स्याम कहै तकि घाहि प्रहारयो ॥

बराच वेळ युद्ध चालू राहिल्यानंतर बलरामांनी आपली मोठी गदा धरून शत्रूवर दोन्ही हातांनी जोरदार प्रहार केला.

ਲਾਗਤ ਘਾ ਇਹ ਕੈ ਮਰਿ ਗਯੋ ਅਰਿ ਅੰਤਕ ਕੇ ਫੁਨਿ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥
लागत घा इह कै मरि गयो अरि अंतक के फुनि धामि सिधारियो ॥

आघात झाल्यावर तो मेला आणि पुढच्या जगात गेला