श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1009


ਗਿਰੇ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ਸੁ ਮਾਨੋ ਮੁਨਾਰੇ ॥੨੫॥
गिरे भाति ऐसी सु मानो मुनारे ॥२५॥

काहींची पोटे फुटली होती आणि ते मिनारसारखे पडले होते.(२५)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਦਸ ਹਜਾਰ ਹੈਵਰ ਹਨਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥
दस हजार हैवर हनि डारियो ॥

दहा हजार घोडे मारले गेले

ਬੀਸ ਹਜਾਰ ਹਾਥਯਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥
बीस हजार हाथयहि मारियो ॥

दहा हजार घोडे मेले आणि वीस हजार हत्ती मारले गेले.

ਏਕ ਲਛ ਰਾਜਾ ਰਥ ਘਾਯੋ ॥
एक लछ राजा रथ घायो ॥

एक लाख राजे, रथ इत्यादींचा नाश झाला

ਬਹੁ ਪੈਦਲ ਜਮ ਧਾਮ ਪਠਾਯੋ ॥੨੬॥
बहु पैदल जम धाम पठायो ॥२६॥

एक लाख शासकांची हत्या करण्यात आली आणि मोठ्या संख्येने पायदळांना मृत्यूच्या कक्षेत पाठवण्यात आले.(26)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਦ੍ਰੋਣਜ ਦ੍ਰੋਣ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਨ ਭੂਰਸ੍ਰਵਾ ਕੁਰਰਾਇ ॥
द्रोणज द्रोण क्रिपा करन भूरस्रवा कुरराइ ॥

दुर्योधन, द्रोण (आचार्य), कृपा, करण, राजा भूर सर्व,

ਅਮਿਤ ਸੰਗ ਸੈਨਾ ਲਏ ਸਭੈ ਪਹੂੰਚੈ ਆਇ ॥੨੭॥
अमित संग सैना लए सभै पहूंचै आइ ॥२७॥

वर्चस्वाचा दावा करणारे सर्व आपल्या सैन्यासह तेथे पोहोचले.(२७)

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

सावय्या

ਯਾ ਦ੍ਰੁਪਦਾ ਤੁਮ ਤੇ ਸੁਨੁ ਰੇ ਸਠ ਜੀਤਿ ਸੁਯੰਬਰ ਮੈ ਹਮ ਲੈਹੈ ॥
या द्रुपदा तुम ते सुनु रे सठ जीति सुयंबर मै हम लैहै ॥

(ते म्हणाले) 'ऐका मूर्खा, आम्ही स्वयंबरमध्ये जिंकून दरोपदीला घेऊन जाऊ.

ਸਾਗਨ ਸੂਲਨ ਸੈਥਿਨ ਸੋਂ ਹਨਿ ਕੈ ਤੁਹਿ ਕੋ ਜਮ ਧਾਮ ਪਠੈਹੈ ॥
सागन सूलन सैथिन सों हनि कै तुहि को जम धाम पठैहै ॥

'तुम्हाला भाले आणि त्रिशूळ मारून आम्ही तुम्हाला मृत्यूच्या भूमीत पाठवू.

ਡਾਰਿ ਰਥੋਤਮ ਮੈ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਕਤ ਭਾਜਤ ਹੈ ਜੜ ਜਾਨ ਨ ਦੈਹੈ ॥
डारि रथोतम मै त्रिय को कत भाजत है जड़ जान न दैहै ॥

'रथातल्या बाईसोबत कुठे पळत आहात? आम्ही तुम्हाला पळून जाऊ देणार नाही.

ਏਕ ਨਿਦਾਨ ਕਰੈ ਰਨ ਮੈ ਕਿਧੋ ਪਾਰਥ ਹੀ ਕਿ ਦ੍ਰੁਜੋਧਨ ਹ੍ਵੈਹੈ ॥੨੮॥
एक निदान करै रन मै किधो पारथ ही कि द्रुजोधन ह्वैहै ॥२८॥

'आम्ही सेटल करू. एकतर अर्जन किंवा दर्योधन टिकेल.(२८)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤੋ ਕਹ ਜੀਤਿ ਜਾਨ ਨਹਿ ਦੈਹੈ ॥
तो कह जीति जान नहि दैहै ॥

ते तुला जिवंत सोडणार नाहीत.

ਸ੍ਰੋਨ ਸੁਹਾਨੇ ਬਾਗਨ ਹ੍ਵੈਹੈ ॥
स्रोन सुहाने बागन ह्वैहै ॥

'आम्ही तुला जिवंत राहू देणार नाही आणि तुझ्या रक्ताने पृथ्वी भिजवू देणार नाही.

ਏਕ ਨਿਦਾਨ ਕਰੈ ਰਨ ਮਾਹੀ ॥
एक निदान करै रन माही ॥

रणमध्ये आज (आज) निर्णय होणार,

ਕੈ ਪਾਡਵ ਕੈ ਕੈਰਵ ਨਾਹੀ ॥੨੯॥
कै पाडव कै कैरव नाही ॥२९॥

'आम्ही आजच्या लढाईत निर्धार करू, पांडव किंवा कैरोव टिकून राहतील.'(२९)

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अरिल

ਪ੍ਰਥਮ ਪਾਰਥ ਭਾਨੁਜ ਕੌ ਬਿਸਿਖ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥
प्रथम पारथ भानुज कौ बिसिख प्रहारियो ॥

अर्जुनने प्रथम करणला ('भानुज') बाण मारला

ਤਾ ਪਾਛੇ ਕੁਰਰਾਵਿ ਕ੍ਵਾਡ ਭੇ ਮਾਰਿਯੋ ॥
ता पाछे कुररावि क्वाड भे मारियो ॥

अर्जनने प्रथम करणवर बाण सोडला आणि नंतर दर्योदनला लक्ष्य केले.

ਭੀਮ ਭੀਖਮਹਿ ਸਾਇਕ ਹਨੇ ਰਿਸਾਇ ਕੈ ॥
भीम भीखमहि साइक हने रिसाइ कै ॥

भीमाला राग आला आणि त्याने भीष्मांवर (पिता) बाण सोडला.

ਹੋ ਦ੍ਰੋਣ ਦ੍ਰੋਣਜਾਨੁਜ ਕੇ ਘੋਰਨ ਘਾਇ ਕੈ ॥੩੦॥
हो द्रोण द्रोणजानुज के घोरन घाइ कै ॥३०॥

तेव्हा भीम खऱ्या रागाने निघून गेला आणि बाणाने दर्योधन आणि भीष्म पितामह यांचे घोडे मारले.(३०)

ਭੂਰਸ੍ਰਵਾ ਕੌ ਬਹੁਰਿ ਬਾਣ ਸੋ ਬਸਿ ਕਿਯੋ ॥
भूरस्रवा कौ बहुरि बाण सो बसि कियो ॥

मग त्याने भुर्श्रवावर बाण मारून विजय मिळवला.

ਕ੍ਰਿਪਾਚਾਰਜਹਿ ਬਹੁਰਿ ਮੂਰਛਨਾ ਕਰਿ ਲਿਯੋ ॥
क्रिपाचारजहि बहुरि मूरछना करि लियो ॥

मग, त्यांनी गोल आणून भूर सर्व कृपा आचार्य यांना बेशुद्ध केले.

ਹਠੀ ਕਰਣ ਤਬ ਧਾਯੋ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਕੈ ॥
हठी करण तब धायो कोप बढाइ कै ॥

मग हत्ती करण रागावून पुढे सरसावला

ਹੋ ਤੁਮਲ ਜੁਧ ਰਣ ਕਿਯੋ ਸਨੰਮੁਖ ਆਇ ਕੈ ॥੩੧॥
हो तुमल जुध रण कियो सनंमुख आइ कै ॥३१॥

जिद्दी करण पुन्हा उठला आणि पुन्हा एकदा लढायला उडी मारली.(३१)

ਏਕ ਬਿਸਿਖ ਅਰਜੁਨ ਕੇ ਉਰ ਮੈ ਮਾਰਿਯੋ ॥
एक बिसिख अरजुन के उर मै मारियो ॥

(त्याने) अर्जुनाच्या छातीत बाण मारला.

ਗਿਰਿਯੋ ਮੂਰਛਨਾ ਧਰਨਿ ਨ ਨੈਕ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥
गिरियो मूरछना धरनि न नैक संभारियो ॥

त्याने अर्जनच्या दिशेने एक बाण टाकला; तो समतोल राखू शकला नाही आणि बेशुद्ध झाला.

ਤਬੈ ਦ੍ਰੋਪਤੀ ਸਾਇਕ ਧਨੁਖ ਸੰਭਾਰਿ ਕੈ ॥
तबै द्रोपती साइक धनुख संभारि कै ॥

तेव्हा द्रौपतीने धनुष्यबाण घेतले

ਹੋ ਬਹੁ ਬੀਰਨ ਕੌ ਦਿਯੋ ਛਿਨਿਕ ਮੌ ਮਾਰਿ ਕੈ ॥੩੨॥
हो बहु बीरन कौ दियो छिनिक मौ मारि कै ॥३२॥

दरोपदीने पुढे उडी घेतली, धनुष्य हाती घेतले आणि अनेक सैनिकांना गोळ्या घालून ठार केले.(32)

ਏਕ ਬਿਸਿਖ ਭਾਨੁਜ ਕੇ ਉਰ ਮੈ ਮਾਰਿਯੋ ॥
एक बिसिख भानुज के उर मै मारियो ॥

(त्याने) करणाच्या छातीत बाण मारला.

ਦੁਤਿਯ ਬਾਨ ਸੋ ਦੁਰਜੋਧਨਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥
दुतिय बान सो दुरजोधनहि प्रहारियो ॥

एक बाण सरळ करणच्या छातीत गेला आणि दुसरा दर्योधनला लागला.

ਭੀਖਮ ਭੂਰਸ੍ਰਵਾਹਿ ਦ੍ਰੋਣ ਘਾਇਲ ਕਰਿਯੋ ॥
भीखम भूरस्रवाहि द्रोण घाइल करियो ॥

(तेव्हा) भीष्म, भुरश्रव आणि द्रोणाचार्य यांना जखमी केले.

ਹੋ ਦ੍ਰੋਣਜ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦੁਸਾਸਨ ਕੋ ਸ੍ਯੰਦਨ ਹਰਿਯੋ ॥੩੩॥
हो द्रोणज क्रिपा दुसासन को स्यंदन हरियो ॥३३॥

भीष्म पिताम, बूर सर्व आणि द्रोण जखमी झाले आणि दुशाशन, कृपा आणि अनेक रथ नष्ट झाले.(३३)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਸਭੈ ਸੂਰ ਹਰਖਤ ਭਏ ਕਾਯਰ ਭਯੋ ਨ ਏਕ ॥
सभै सूर हरखत भए कायर भयो न एक ॥

धाडसी लोक समाधानी होते पण भित्रे निराश झाले.

ਮਾਚਿਯੋ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਚੰਡ ਰਣ ਨਾਚੇ ਸੁਭਟ ਅਨੇਕ ॥੩੪॥
माचियो प्रबल प्रचंड रण नाचे सुभट अनेक ॥३४॥

पराक्रमी लढाई पसरली आणि युद्धाचे नृत्य कळस गाठले.(३४)

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अरी

ਰਾਜ ਬਾਜ ਤਾਜਿਯਨ ਸੁ ਦਯੋ ਗਿਰਾਇ ਕੈ ॥
राज बाज ताजियन सु दयो गिराइ कै ॥

राजेशाही घोडे आणि ताजे घोडे मारले गेले.

ਸਾਜ ਬਾਜ ਸਾਜਿਯਨ ਸੁ ਗੈਨ ਫਿਰਾਇ ਕੈ ॥
साज बाज साजियन सु गैन फिराइ कै ॥

तिने त्यांना एका घड्याळात गुंतवून ठेवले आणि शौर्याने लढले.

ਹੈ ਪਾਖਰੇ ਸੰਘਾਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਕੈ ॥
है पाखरे संघारे ससत्र संभारि कै ॥

इतक्यात अर्जनला भान परत आले, त्याला येताना पाहून

ਹੋ ਪੈਦਲ ਰਥੀ ਬਿਦਾਰੇ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਕੈ ॥੩੫॥
हो पैदल रथी बिदारे बान प्रहारि कै ॥३५॥

धनुष्यबाणांसह सज्ज, शत्रू सैन्य पळून गेले.(३५)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਪਹਰ ਏਕ ਰਾਖੇ ਅਟਕਾਈ ॥
पहर एक राखे अटकाई ॥

त्यांना तासभर अडकवून ठेवले

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੋ ਕਰੀ ਲਰਾਈ ॥
भाति भाति सो करी लराई ॥

आणि एकमेकांशी भांडले.

ਗਹਿ ਧਨੁ ਪਾਨ ਧਨੰਜੈ ਗਾਜਿਯੋ ॥
गहि धनु पान धनंजै गाजियो ॥

हातात धनुष्य धरून अर्जन गज्या,