श्री दसाम ग्रंथ

पान - 646


ਦੇਸ ਦੇਸਨ ਕੇ ਸਬੈ ਨ੍ਰਿਪ ਆਨਿ ਕੈ ਤਹਿ ਠਉਰ ॥
देस देसन के सबै न्रिप आनि कै तहि ठउर ॥

देशांचे राजे त्या ठिकाणी आले आहेत

ਜਾਨਿ ਪਾਨ ਪਰੈ ਸਬੈ ਗੁਰੁ ਦਤ ਸ੍ਰੀ ਸਰਮਉਰ ॥
जानि पान परै सबै गुरु दत स्री सरमउर ॥

त्या ठिकाणी परात्पर गुरु दत्त यांच्या चरणी दुरून दूरवरचे राजे नतमस्तक झाले

ਤਿਆਗਿ ਅਉਰ ਨਏ ਮਤਿ ਏਕ ਹੀ ਮਤਿ ਠਾਨ ॥
तिआगि अउर नए मति एक ही मति ठान ॥

ते सर्व नवीन पंथ सोडून योगाच्या एका पंथात सामील झाले

ਆਨਿ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਤ ਭੇ ਸਭ ਰਾਜ ਪਾਟ ਨਿਧਾਨ ॥੧੩੫॥
आनि मूंड मुंडात भे सभ राज पाट निधान ॥१३५॥

त्यांनी आपल्या राजेशाही जबाबदाऱ्या सोडल्या आणि त्यांचा ताफा सोहळा पार पाडण्यासाठी आले.135.

ਆਨਿ ਆਨਿ ਲਗੇ ਸਬੈ ਪਗ ਜਾਨਿ ਕੈ ਗੁਰਦੇਵ ॥
आनि आनि लगे सबै पग जानि कै गुरदेव ॥

(दत्तांना) गुरुदेवांना ओळखून सर्वजण येऊन त्यांच्या पाया पडले आहेत.

ਸਸਤ੍ਰ ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਬੈ ਭ੍ਰਿਤਾਬਰ ਅਨੰਤ ਰੂਪ ਅਭੇਵ ॥
ससत्र सासत्र सबै भ्रिताबर अनंत रूप अभेव ॥

ते सर्व त्यांना परात्पर गुरु मानून त्यांच्या चरणी नतमस्तक झाले आणि दत्त हे शस्त्र आणि शास्त्रांचे रहस्य जाणणारे महान पुरुष होते.

ਅਛਿਦ ਗਾਤ ਅਛਿਜ ਰੂਪ ਅਭਿਦ ਜੋਗ ਦੁਰੰਤ ॥
अछिद गात अछिज रूप अभिद जोग दुरंत ॥

त्यांचे शरीर अजिंक्य होते, स्वरूप अविनाशी होते आणि त्यांनी योगामध्ये एकत्व प्राप्त केले होते

ਅਮਿਤ ਉਜਲ ਅਜਿਤ ਪਰਮ ਉਪਜਿਓ ਸੁ ਦਤ ਮਹੰਤ ॥੧੩੬॥
अमित उजल अजित परम उपजिओ सु दत महंत ॥१३६॥

तो अमर्याद, तेजस्वी आणि अजिंक्य शक्तीच्या रूपात प्रकट झाला आहे.136.

ਪੇਖਿ ਰੂਪ ਚਕੇ ਚਰਾਚਰ ਸਰਬ ਬ੍ਯੋਮ ਬਿਮਾਨ ॥
पेखि रूप चके चराचर सरब ब्योम बिमान ॥

त्याची आकृती पाहून सजीव आणि निर्जीव सृष्टी आणि स्वर्गातील देवता आश्चर्यचकित झाले.

ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਰਹੇ ਨਰਾਧਪ ਚਿਤ੍ਰ ਰੂਪ ਸਮਾਨ ॥
जत्र तत्र रहे नराधप चित्र रूप समान ॥

राजे इकडे तिकडे सुंदर पोर्ट्रेट्ससारखे भव्य दिसत होते

ਅਤ੍ਰ ਛਤ੍ਰ ਨ੍ਰਿਪਤ ਕੋ ਤਜਿ ਜੋਗ ਲੈ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ॥
अत्र छत्र न्रिपत को तजि जोग लै संन्यास ॥

त्या सर्वांनी आपले हात व छत यांचा त्याग केला होता, संन्यास व योगासनांची दीक्षा घेतली होती.

ਆਨਿ ਆਨਿ ਕਰੈ ਲਗੇ ਹ੍ਵੈ ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਉਦਾਸ ॥੧੩੭॥
आनि आनि करै लगे ह्वै जत्र तत्र उदास ॥१३७॥

सर्व दिशांनी तपस्वी म्हणून त्यांच्याकडे आले होते आणि त्यांच्या चरणी होते.137.

ਇੰਦ੍ਰ ਉਪਿੰਦ੍ਰ ਚਕੇ ਸਬੈ ਚਿਤ ਚਉਕਿਯੋ ਸਸਿ ਭਾਨੁ ॥
इंद्र उपिंद्र चके सबै चित चउकियो ससि भानु ॥

इंद्र, उपेंद्र, सूर्य, चंद्र इत्यादि सर्वांनी त्यांच्या मनात आश्चर्य व्यक्त केले

ਲੈ ਨ ਦਤ ਛਨਾਇ ਆਜ ਨ੍ਰਿਪਤ ਮੋਰ ਮਹਾਨ ॥
लै न दत छनाइ आज न्रिपत मोर महान ॥

महान दत्त त्यांचे राज्य काबीज करणार नाहीत असा विचार करत होते

ਰੀਝ ਰੀਝ ਰਹੇ ਜਹਾ ਤਹਾ ਸਰਬ ਬ੍ਯੋਮ ਬਿਮਾਨ ॥
रीझ रीझ रहे जहा तहा सरब ब्योम बिमान ॥

सर्वजण गगनात मावेनासे होऊन आपापल्या वाहनात बसले होते

ਜਾਨ ਜਾਨ ਸਬੈ ਪਰੇ ਗੁਰਦੇਵ ਦਤ ਮਹਾਨ ॥੧੩੮॥
जान जान सबै परे गुरदेव दत महान ॥१३८॥

दत्त यांना महान गुरु मानत होते.१३८.

ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਦਿਸਾ ਵਿਸਾ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਸਾਜ ਬਿਸਾਰ ॥
जत्र तत्र दिसा विसा न्रिप राज साज बिसार ॥

जिथून सर्व दिशांचे राजे राज सजला विसरले आहेत

ਆਨਿ ਆਨਿ ਸਬੋ ਗਹੇ ਪਗ ਦਤ ਦੇਵ ਉਦਾਰ ॥
आनि आनि सबो गहे पग दत देव उदार ॥

इकडे तिकडे सर्व दिशांनी राजे आपल्या राजकिय जबाबदाऱ्या विसरून परम उदार दत्ताचे पाय धरले होते.

ਜਾਨਿ ਜਾਨਿ ਸੁ ਧਰਮ ਕੋ ਘਰ ਮਾਨਿ ਕੈ ਗੁਰਦੇਵ ॥
जानि जानि सु धरम को घर मानि कै गुरदेव ॥

त्यांना धर्माचा खजिना आणि महान गुरु मानून,

ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਾਨ ਸਬੈ ਲਗੇ ਮਨ ਛਾਡਿ ਕੈ ਅਹੰਮੇਵ ॥੧੩੯॥
प्रीति मान सबै लगे मन छाडि कै अहंमेव ॥१३९॥

सर्वांनी आपल्या अहंकाराचा त्याग करून त्यांच्या सेवेत आपुलकीने झोकून दिले होते.१३९.

ਰਾਜ ਸਾਜ ਸਬੈ ਤਜੇ ਨ੍ਰਿਪ ਭੇਸ ਕੈ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ॥
राज साज सबै तजे न्रिप भेस कै संन्यास ॥

राजांनी आपल्या राजेशाही जबाबदाऱ्या सोडून संन्यास आणि योगाचा पोशाख धारण केला होता.

ਆਨਿ ਜੋਗ ਕਰੈ ਲਗੇ ਹ੍ਵੈ ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਉਦਾਸ ॥
आनि जोग करै लगे ह्वै जत्र तत्र उदास ॥

अनासक्त होऊन त्यांनी योगसाधना सुरू केली होती

ਮੰਡਿ ਅੰਗਿ ਬਿਭੂਤ ਉਜਲ ਸੀਸ ਜੂਟ ਜਟਾਨ ॥
मंडि अंगि बिभूत उजल सीस जूट जटान ॥

त्यांच्या शरीरावर राख लावणे आणि डोक्यावर चटईचे कुलूप घातले,

ਭਾਤਿ ਭਾਤਨ ਸੌ ਸੁਭੇ ਸਭ ਰਾਜ ਪਾਟ ਨਿਧਾਨ ॥੧੪੦॥
भाति भातन सौ सुभे सभ राज पाट निधान ॥१४०॥

नाना प्रकारचे राजे तेथे जमले होते.140.

ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਬਿਸਾਰਿ ਸੰਪਤਿ ਪੁਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਕਲਤ੍ਰ ॥
जत्र तत्र बिसारि संपति पुत्र मित्र कलत्र ॥

सर्व राजे आपली संपत्ती, संपत्ती, पुत्रमित्र आणि राण्यांची आसक्ती सोडून,

ਭੇਸ ਲੈ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਛਾਡਿ ਕੈ ਜਯ ਪਤ੍ਰ ॥
भेस लै संन्यास को न्रिप छाडि कै जय पत्र ॥

त्यांचा सन्मान आणि विजय, त्यांनी संन्यास आणि योग अंगीकारले आणि ते तिथे आले

ਬਾਜ ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਸੁੰਦਰ ਛਾਡ ਕੇ ਗਜ ਰਾਜ ॥
बाज राज समाज सुंदर छाड के गज राज ॥

सर्व दिशांनी एकत्र येऊन इकडे तिकडे तपस्वी म्हणून ते आले आणि बसले.

ਆਨਿ ਆਨਿ ਬਸੇ ਮਹਾ ਬਨਿ ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਉਦਾਸ ॥੧੪੧॥
आनि आनि बसे महा बनि जत्र तत्र उदास ॥१४१॥

हत्ती आणि घोडे आणि त्यांचा उत्तम समाज सोडून.141.

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥ ਤ੍ਵਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
पाधड़ी छंद ॥ त्वप्रसादि ॥

पाधारी श्लोक तुझ्या कृपेने

ਇਹ ਭਾਤਿ ਸਰਬ ਛਿਤ ਕੇ ਨ੍ਰਿਪਾਲ ॥
इह भाति सरब छित के न्रिपाल ॥

अशाप्रकारे सर्व प्रथमीचा राजा लवकरात लवकर

ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਜੋਗ ਲਾਗੇ ਉਤਾਲ ॥
संन्यास जोग लागे उताल ॥

अशा रीतीने पृथ्वीवरील सर्व राजे लगेचच संन्यास आणि योगमार्गाला लागले

ਇਕ ਕਰੈ ਲਾਗਿ ਨਿਵਲਿ ਆਦਿ ਕਰਮ ॥
इक करै लागि निवलि आदि करम ॥

एकीकडे निउली वगैरे कर्म करू लागले आहेत

ਇਕ ਧਰਤ ਧਿਆਨ ਲੈ ਬਸਤ੍ਰ ਚਰਮ ॥੧੪੨॥
इक धरत धिआन लै बसत्र चरम ॥१४२॥

कोणी निओली कर्म केले (अंड्यांचे शुद्धीकरण) तर कोणी चामड्याची वस्त्रे परिधान करून ध्यानात मग्न होते.१४२.

ਇਕ ਧਰਤ ਬਸਤ੍ਰ ਬਲਕਲਨ ਅੰਗਿ ॥
इक धरत बसत्र बलकलन अंगि ॥

त्यांच्यापैकी काहींनी अंगावर कातडीचे चिलखत घातले आहेत

ਇਕ ਰਹਤ ਕਲਪ ਇਸਥਿਤ ਉਤੰਗ ॥
इक रहत कलप इसथित उतंग ॥

कोणी एकांतवासाची वस्त्रे परिधान करून तर कोणी विशेष कल्पनेने सरळ उभा आहे

ਇਕ ਕਰਤ ਅਲਪ ਦੁਗਧਾ ਅਹਾਰ ॥
इक करत अलप दुगधा अहार ॥

एक माणूस खूप कमी दूध खातो

ਇਕ ਰਹਤ ਬਰਖ ਬਹੁ ਨਿਰਾਹਾਰ ॥੧੪੩॥
इक रहत बरख बहु निराहार ॥१४३॥

कोणी फक्त दुधावर उदरनिर्वाह करतो तर कोणी न खाता व न पिता.143.

ਇਕ ਰਹਤ ਮੋਨ ਮੋਨੀ ਮਹਾਨ ॥
इक रहत मोन मोनी महान ॥

एक महान साधू गप्प राहतो.

ਇਕ ਕਰਤ ਨ੍ਯਾਸ ਤਜਿ ਖਾਨ ਪਾਨ ॥
इक करत न्यास तजि खान पान ॥

त्या महान संतांनी मौन पाळले आणि अनेकांनी न खाता-पिता योगाभ्यास केला

ਇਕ ਰਹਤ ਏਕ ਪਗ ਨਿਰਾਧਾਰ ॥
इक रहत एक पग निराधार ॥

ते एका (फक्त) पायावर उभे आहेत.

ਇਕ ਬਸਤ ਗ੍ਰਾਮ ਕਾਨਨ ਪਹਾਰ ॥੧੪੪॥
इक बसत ग्राम कानन पहार ॥१४४॥

अनेकजण आधाराशिवाय एका पायावर उभे राहिले आणि अनेकजण गावे, जंगले आणि डोंगरात राहत होते.144.

ਇਕ ਕਰਤ ਕਸਟ ਕਰ ਧੂਮ੍ਰ ਪਾਨ ॥
इक करत कसट कर धूम्र पान ॥

ते एका वेदनाने धुम्रपान करतात.

ਇਕ ਕਰਤ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿਨ ਸਨਾਨ ॥
इक करत भाति भातिन सनान ॥

धुरामुळे अनेकांना त्रास सहन करावा लागला आणि अनेकांनी विविध प्रकारची आंघोळ केली

ਇਕ ਰਹਤ ਇਕ ਪਗ ਜੁਗ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥
इक रहत इक पग जुग प्रमान ॥

युगे एका (फक्त) एका पायावर (जोपर्यंत उभे राहतात) राहतात.

ਕਈ ਊਰਧ ਬਾਹ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮਹਾਨ ॥੧੪੫॥
कई ऊरध बाह मुनि मन महान ॥१४५॥

अनेक युगानुयुगे त्यांच्या पायावर उभे राहिले आणि अनेक महान ऋषींनी आपले हात वर केले.145.

ਇਕ ਰਹਤ ਬੈਠਿ ਜਲਿ ਮਧਿ ਜਾਇ ॥
इक रहत बैठि जलि मधि जाइ ॥

ते पाण्यात जाऊन बसतात.

ਇਕ ਤਪਤ ਆਗਿ ਊਰਧ ਜਰਾਇ ॥
इक तपत आगि ऊरध जराइ ॥

कोणी पाण्यात बसले तर अनेकांनी आग पेटवून स्वतःला गरम केले

ਇਕ ਕਰਤ ਨ੍ਯਾਸ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ॥
इक करत न्यास बहु बिधि प्रकार ॥

एक व्यक्ती अनेक प्रकारे योगाभ्यास करतो.