श्री दसाम ग्रंथ

पान - 642


ਆਸਨ ਅਡੋਲ ਮਹਿਮਾ ਅਭੰਗ ॥
आसन अडोल महिमा अभंग ॥

(त्याचे) आसन अचल आणि महिमा अखंड आहे.

ਅਨਭਵ ਪ੍ਰਕਾਸ ਸੋਭਾ ਸੁਰੰਗ ॥੮੩॥
अनभव प्रकास सोभा सुरंग ॥८३॥

त्याचे आसन कायम आहे आणि तो प्रशंसनीय, तेजस्वी आणि तेजस्वी आहे.83.

ਜਿਹ ਸਤ੍ਰੁ ਮਿਤ੍ਰ ਏਕੈ ਸਮਾਨ ॥
जिह सत्रु मित्र एकै समान ॥

ज्यांच्यासाठी शत्रू आणि मित्र समान आहेत.

ਅਬਿਯਕਤ ਤੇਜ ਮਹਿਮਾ ਮਹਾਨ ॥
अबियकत तेज महिमा महान ॥

त्याच्यासाठी शत्रू आणि मित्र समान आहेत आणि त्याचे अदृश्य तेज आणि स्तुती सर्वोच्च आहेत

ਜਿਹ ਆਦਿ ਅੰਤਿ ਏਕੈ ਸਰੂਪ ॥
जिह आदि अंति एकै सरूप ॥

जे सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत सारखेच आहे.

ਸੁੰਦਰ ਸੁਰੰਗ ਜਗ ਕਰਿ ਅਰੂਪ ॥੮੪॥
सुंदर सुरंग जग करि अरूप ॥८४॥

त्याचे सुरुवातीला आणि शेवटी एकच रूप आहे आणि तो या मोहक जगाचा निर्माता आहे.84.

ਜਿਹ ਰਾਗ ਰੰਗ ਨਹੀ ਰੂਪ ਰੇਖ ॥
जिह राग रंग नही रूप रेख ॥

ज्याला राग, रंग, रूप आणि रेखा नाही.

ਨਹੀ ਨਾਮ ਠਾਮ ਅਨਭਵ ਅਭੇਖ ॥
नही नाम ठाम अनभव अभेख ॥

त्याला कोणतेही रूप किंवा रेखा नाही, कोणतीही आसक्ती किंवा अलिप्तता नाही

ਆਜਾਨ ਬਾਹਿ ਅਨਭਵ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
आजान बाहि अनभव प्रकास ॥

(त्याचे) गुडघ्यापर्यंत लांब हात असून तो अनुभवाने ज्ञानी आहे.

ਆਭਾ ਅਨੰਤ ਮਹਿਮਾ ਸੁ ਬਾਸ ॥੮੫॥
आभा अनंत महिमा सु बास ॥८५॥

त्या निराधार प्रभूचे कोणतेही विशेष नाव किंवा स्थान नव्हते की दीर्घ-शस्त्रधारी आणि सर्वशक्तिमान परमेश्वर हे अनुभूतीचे प्रकटीकरण आहे आणि त्याची सभ्यता आणि महानता अमर्याद आहे.85.

ਕਈ ਕਲਪ ਜੋਗ ਜਿਨਿ ਕਰਤ ਬੀਤ ॥
कई कलप जोग जिनि करत बीत ॥

ज्यांनी योग साधना करून अनेक कल्प (युग) पार केले आहेत,

ਨਹੀ ਤਦਿਪ ਤਉਨ ਧਰਿ ਗਏ ਚੀਤ ॥
नही तदिप तउन धरि गए चीत ॥

ज्यांनी विविध कल्प (युग) योग साधना केली ते देखील त्यांचे मन प्रसन्न करू शकले नाहीत

ਮੁਨਿ ਮਨ ਅਨੇਕ ਗੁਨਿ ਗਨ ਮਹਾਨ ॥
मुनि मन अनेक गुनि गन महान ॥

अनेक ऋषींच्या मनात मोठे गुण असतात

ਬਹੁ ਕਸਟ ਕਰਤ ਨਹੀ ਧਰਤ ਧਿਆਨ ॥੮੬॥
बहु कसट करत नही धरत धिआन ॥८६॥

पुष्कळ क्षुद्र आणि पुण्यवान लोक अनेक वेदनादायक तपस्या करून त्याचे स्मरण करतात, परंतु तो परमेश्वर त्यांचा विचारही करत नाही.86.

ਜਿਹ ਏਕ ਰੂਪ ਕਿਨੇ ਅਨੇਕ ॥
जिह एक रूप किने अनेक ॥

ज्याने एका रूपातून अनेक रूपे घेतली आहेत

ਅੰਤਹਿ ਸਮੇਯ ਫੁਨਿ ਭਏ ਏਕ ॥
अंतहि समेय फुनि भए एक ॥

तो एकटाच आहे आणि अनेक निर्माण करतो आणि शेवटी अनेक निर्माण केलेल्या रूपांना त्याच्या एकत्वात विलीन करतो

ਕਈ ਕੋਟਿ ਜੰਤ ਜੀਵਨ ਉਪਾਇ ॥
कई कोटि जंत जीवन उपाइ ॥

(ज्याने) अनेक कोटी जीव उत्पन्न केले आहेत

ਫਿਰਿ ਅੰਤ ਲੇਤ ਆਪਹਿ ਮਿਲਾਇ ॥੮੭॥
फिरि अंत लेत आपहि मिलाइ ॥८७॥

तो लाखो प्राणिमात्रांची जीवनशक्ती आहे आणि शेवटी तो सर्व आपल्यामध्ये विलीन करतो.87.

ਜਿਹ ਜਗਤ ਜੀਵ ਸਬ ਪਰੇ ਸਰਨਿ ॥
जिह जगत जीव सब परे सरनि ॥

ज्याच्या आश्रयाला जगातील सर्व प्राणी आहेत

ਮੁਨ ਮਨਿ ਅਨੇਕ ਜਿਹ ਜਪਤ ਚਰਨ ॥
मुन मनि अनेक जिह जपत चरन ॥

जगातील सर्व प्राणी त्याच्या आश्रयाने आहेत आणि अनेक ऋषी त्याच्या चरणांचे ध्यान करतात

ਕਈ ਕਲਪ ਤਿਹੰ ਕਰਤ ਧਿਆਨ ॥
कई कलप तिहं करत धिआन ॥

त्याच्या लक्षाने अनेक कल्प (युग) होऊन गेले.

ਕਹੂੰ ਨ ਦੇਖਿ ਤਿਹ ਬਿਦਿਮਾਨ ॥੮੮॥
कहूं न देखि तिह बिदिमान ॥८८॥

तो सर्वव्यापी परमेश्वर अनेक कल्पांपूर्वी (युगांमध्ये) मध्यस्थी करणाऱ्यांचीही तपासणी करत नाही.

ਆਭਾ ਅਨੰਤ ਮਹਿਮਾ ਅਪਾਰ ॥
आभा अनंत महिमा अपार ॥

(त्याची) आभा अनंत आहे आणि महिमा अगाध आहे.

ਮੁਨ ਮਨਿ ਮਹਾਨ ਅਤ ਹੀ ਉਦਾਰ ॥
मुन मनि महान अत ही उदार ॥

त्याची महानता आणि महिमा अमर्याद आहे

ਆਛਿਜ ਤੇਜ ਸੂਰਤਿ ਅਪਾਰ ॥
आछिज तेज सूरति अपार ॥

(त्याची) गती अतुलनीय आहे आणि पराक्रम अगाध आहे.

ਨਹੀ ਸਕਤ ਬੁਧ ਕਰਿ ਕੈ ਬਿਚਾਰ ॥੮੯॥
नही सकत बुध करि कै बिचार ॥८९॥

तो ऋषींमध्ये श्रेष्ठ आहे आणि अत्यंत उदार आहे त्याचे तेज शाश्वत आणि सर्वात सुंदर स्वरूप आहे मानवी बुद्धी त्याच्यावर चिंतन करू शकत नाही.89.

ਜਿਹ ਆਦਿ ਅੰਤਿ ਏਕਹਿ ਸਰੂਪ ॥
जिह आदि अंति एकहि सरूप ॥

ज्याचा आकार सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत सारखाच असतो.

ਸੋਭਾ ਅਭੰਗ ਮਹਿਮਾ ਅਨੂਪ ॥
सोभा अभंग महिमा अनूप ॥

तो, अनन्य महानता आणि वैभवाचा स्वामी, सुरुवातीस आणि शेवटी सारखाच राहतो

ਜਿਹ ਕੀਨ ਜੋਤਿ ਉਦੋਤ ਸਰਬ ॥
जिह कीन जोति उदोत सरब ॥

ज्याने सर्व अग्नी प्रगट केले आहेत.

ਜਿਹ ਹਤ੍ਰਯੋ ਸਰਬ ਗਰਬੀਨ ਗਰਬ ॥੯੦॥
जिह हत्रयो सरब गरबीन गरब ॥९०॥

ज्याने सर्व प्राणिमात्रांमध्ये आपला प्रकाश टाकला आहे, त्याने अहंकारी लोकांचा अभिमानही मोडून काढला आहे.90.

ਜਿਹ ਗਰਬਵੰਤ ਏਕੈ ਨ ਰਾਖ ॥
जिह गरबवंत एकै न राख ॥

ज्याने एकही अहंकारी माणूस राहू दिला नाही.

ਫਿਰਿ ਕਹੋ ਬੈਣ ਨਹੀ ਬੈਣ ਭਾਖ ॥
फिरि कहो बैण नही बैण भाख ॥

ज्याने एकही अहंकार सोडला नाही, त्याचे शब्दात वर्णन करता येणार नाही

ਇਕ ਬਾਰ ਮਾਰਿ ਮਾਰ੍ਯੋ ਨ ਸਤ੍ਰੁ ॥
इक बार मारि मार्यो न सत्रु ॥

(त्याने) शत्रूला एकदा मारले आणि पुन्हा मारले नाही.

ਇਕ ਬਾਰ ਡਾਰਿ ਡਾਰਿਓ ਨ ਅਤ੍ਰ ॥੯੧॥
इक बार डारि डारिओ न अत्र ॥९१॥

तो शत्रूला एकाच फटक्यात मारतो.91.

ਸੇਵਕ ਥਾਪਿ ਨਹੀ ਦੂਰ ਕੀਨ ॥
सेवक थापि नही दूर कीन ॥

(त्याने) नोकरांवर लादले आणि (नंतर) त्यांना काढून टाकले नाही.

ਲਖਿ ਭਈ ਭੂਲ ਮੁਖਿ ਬਿਹਸ ਦੀਨ ॥
लखि भई भूल मुखि बिहस दीन ॥

तो कधीही आपल्या भक्तांना त्याच्यापासून दूर ठेवत नाही आणि त्याच्या अनियमित कृत्यांवरही हसतो

ਜਿਹ ਗਹੀ ਬਾਹਿਾਂ ਕਿਨੋ ਨਿਬਾਹ ॥
जिह गही बाहिां किनो निबाह ॥

ज्याचा हात त्याने धरला, त्याची (शेवटपर्यंत) सेवा केली.

ਤ੍ਰੀਯਾ ਏਕ ਬ੍ਯਾਹਿ ਨਹੀ ਕੀਨ ਬ੍ਯਾਹ ॥੯੨॥
त्रीया एक ब्याहि नही कीन ब्याह ॥९२॥

जो त्याच्या कृपेत येतो, त्याची उद्दिष्टे त्याच्याद्वारेच पूर्ण होतात शेवटी त्याने लग्न केले नाही, तरीही माया ही त्याची जोडीदार आहे.92.

ਰੀਝੰਤ ਕੋਟਿ ਨਹੀ ਕਸਟ ਕੀਨ ॥
रीझंत कोटि नही कसट कीन ॥

कोटय़वधी कष्ट (तप) करूनही तो खचत नाही.

ਸੀਝੰਤ ਏਕ ਹੀ ਨਾਮ ਲੀਨ ॥
सीझंत एक ही नाम लीन ॥

लाखो त्याच्यावर प्रसन्न होत आहेत आणि काही त्याच्या नामस्मरणानेच प्रसन्न होत आहेत

ਅਨਕਪਟ ਰੂਪ ਅਨਭਉ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
अनकपट रूप अनभउ प्रकास ॥

(तो) निर्दोष स्वरूपाचा आहे आणि अनुभवाने प्रकाशित आहे.

ਖੜਗਨ ਸਪੰਨਿ ਨਿਸ ਦਿਨ ਨਿਰਾਸ ॥੯੩॥
खड़गन सपंनि निस दिन निरास ॥९३॥

तो कपटरहित आहे आणि अनुभूतीचे प्रकटीकरण आहे तो सर्वशक्तिमान आहे आणि सदैव इच्छारहित राहतो.93.

ਪਰਮੰ ਪਵਿਤ੍ਰ ਪੂਰਣ ਪੁਰਾਣ ॥
परमं पवित्र पूरण पुराण ॥

तो परम शुद्ध आणि पूर्णपणे पुराण (पुरुष) आहे.

ਮਹਿਮਾ ਅਭੰਗ ਸੋਭਾ ਨਿਧਾਨ ॥
महिमा अभंग सोभा निधान ॥

(त्याचे) वैभव अक्षय आणि सौंदर्याचा खजिना आहे.

ਪਾਵਨ ਪ੍ਰਸਿਧ ਪਰਮੰ ਪੁਨੀਤ ॥
पावन प्रसिध परमं पुनीत ॥

तो शुद्ध, प्रसिद्ध आणि परम धर्मनिष्ठ आहे.

ਆਜਾਨ ਬਾਹੁ ਅਨਭੈ ਅਜੀਤ ॥੯੪॥
आजान बाहु अनभै अजीत ॥९४॥

तो निष्कलंक, परिपूर्ण, शाश्वत वैभवाचा साठा, अविनाशी, प्रशंसनीय, पवित्र गौरवशाली, सर्वशक्तिमान, निर्भय आणि अजिंक्य आहे.94.

ਕਈ ਕੋਟਿ ਇੰਦ੍ਰ ਜਿਹ ਪਾਨਿਹਾਰ ॥
कई कोटि इंद्र जिह पानिहार ॥

त्यातील अनेक कोटींचे पाणी तुंबत आहे.

ਕਈ ਚੰਦ ਸੂਰ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰ ॥
कई चंद सूर क्रिसनावतार ॥

लाखो इंद्र, चंद्र, सूर्य आणि कृष्ण त्यांची सेवा करतात

ਕਈ ਬਿਸਨ ਰੁਦ੍ਰ ਰਾਮਾ ਰਸੂਲ ॥
कई बिसन रुद्र रामा रसूल ॥

अनेक विष्णू, रुद्र, राम आणि रसूल (मुहम्मद) आहेत.

ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਯੌ ਨ ਕੋਈ ਕਬੂਲ ॥੯੫॥
बिनु भगति यौ न कोई कबूल ॥९५॥

अनेक विष्णु, रुद्र, राम, मुहम्मद इत्यादि त्याच्यावर मध्यस्थी करतात, परंतु खऱ्या भक्तीशिवाय तो एकही स्वीकारत नाही.95.

ਕਈ ਦਤ ਸਤ ਗੋਰਖ ਦੇਵ ॥
कई दत सत गोरख देव ॥

किती दत्त, सात गोरख देव,

ਮੁਨਮਨਿ ਮਛਿੰਦ੍ਰ ਨਹੀ ਲਖਤ ਭੇਵ ॥
मुनमनि मछिंद्र नही लखत भेव ॥

दत्तांसारखे अनेक सत्यवादी, गोरख, मच्छिंदरसारखे अनेक योगी आणि इतर ऋषी आहेत, परंतु त्यांचे रहस्य कोणीही समजू शकले नाही.

ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਮੰਤ੍ਰ ਮਤ ਕੈ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
बहु भाति मंत्र मत कै प्रकास ॥

(ते) अनेक मंत्रांद्वारे (त्यांच्या) मतावर प्रकाश टाकतात.

ਬਿਨੁ ਏਕ ਆਸ ਸਭ ਹੀ ਨਿਰਾਸ ॥੯੬॥
बिनु एक आस सभ ही निरास ॥९६॥

विविध धर्मातील विविध प्रकारचे मंत्र एकाच परमेश्वराची श्रद्धा.96.

ਜਿਹ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਭਾਖਤ ਨਿਗਮ ॥
जिह नेति नेति भाखत निगम ॥

ज्याला वेद नेति नेति म्हणतात,

ਕਰਤਾਰ ਸਰਬ ਕਾਰਣ ਅਗਮ ॥
करतार सरब कारण अगम ॥

वेद त्याच्याबद्दल "नेति, नेति" (हे नाही, हे नाही) असे म्हणतात आणि तो निर्माता सर्व कारणाचा कारण आणि अगम्य आहे.

ਜਿਹ ਲਖਤ ਕੋਈ ਨਹੀ ਕਉਨ ਜਾਤਿ ॥
जिह लखत कोई नही कउन जाति ॥

ज्याचा तो कोणत्या जातीचा आहे हे कोणालाच माहीत नाही.

ਜਿਹ ਨਾਹਿ ਪਿਤਾ ਭ੍ਰਿਤ ਤਾਤ ਮਾਤ ॥੯੭॥
जिह नाहि पिता भ्रित तात मात ॥९७॥

तो जातिहीन आणि पिता, आई आणि सेवक नसलेला आहे.97.

ਜਾਨੀ ਨ ਜਾਤ ਜਿਹ ਰੰਗ ਰੂਪ ॥
जानी न जात जिह रंग रूप ॥

त्याचे रूप आणि रंग ओळखता येत नाही

ਸਾਹਾਨ ਸਾਹਿ ਭੂਪਾਨ ਭੂਪ ॥
साहान साहि भूपान भूप ॥

तो राजांचा राजा आणि सार्वभौमांचा सार्वभौम आहे

ਜਿਹ ਬਰਣ ਜਾਤਿ ਨਹੀ ਕ੍ਰਿਤ ਅਨੰਤ ॥
जिह बरण जाति नही क्रित अनंत ॥

तो राजांचा राजा आणि सार्वभौमांचा सार्वभौम आहे

ਆਦੋ ਅਪਾਰ ਨਿਰਬਿਖ ਬਿਅੰਤ ॥੯੮॥
आदो अपार निरबिख बिअंत ॥९८॥

तो जगाचा आद्य कारण आहे आणि अनंत आहे.98.

ਬਰਣੀ ਨ ਜਾਤਿ ਜਿਹ ਰੰਗ ਰੇਖ ॥
बरणी न जाति जिह रंग रेख ॥

ज्याचा रंग आणि रेषा वर्णन करता येत नाही.

ਅਤਭੁਤ ਅਨੰਤ ਅਤਿ ਬਲ ਅਭੇਖ ॥
अतभुत अनंत अति बल अभेख ॥

त्याचा रंग आणि रेषा अवर्णनीय आहेत आणि त्या निरागस परमेश्वराची शक्ती अनंत आहे

ਅਨਖੰਡ ਚਿਤ ਅਬਿਕਾਰ ਰੂਪ ॥
अनखंड चित अबिकार रूप ॥

(कोण) अखंड मनाचा आणि दोषरहित स्वरूपाचा आहे.

ਦੇਵਾਨ ਦੇਵ ਮਹਿਮਾ ਅਨੂਪ ॥੯੯॥
देवान देव महिमा अनूप ॥९९॥

तो दुर्गुण, अविभाज्य, देवांचा देव आणि अद्वितीय आहे.99.

ਉਸਤਤੀ ਨਿੰਦ ਜਿਹ ਇਕ ਸਮਾਨ ॥
उसतती निंद जिह इक समान ॥

ज्याची स्तुती आणि दोष एकसारखे आहेत,

ਆਭਾ ਅਖੰਡ ਮਹਿਮਾ ਮਹਾਨ ॥
आभा अखंड महिमा महान ॥

त्याच्यासाठी स्तुती आणि निंदा सारखीच आहेत आणि त्या महान प्रशंसनीय परमेश्वराचे सौंदर्य परिपूर्ण आहे

ਅਬਿਕਾਰ ਚਿਤ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
अबिकार चित अनुभव प्रकास ॥

(ज्याचे) मन विकारमुक्त आणि अनुभवाने ज्ञानी असते.

ਘਟਿ ਘਟਿ ਬਿਯਾਪ ਨਿਸ ਦਿਨ ਉਦਾਸ ॥੧੦੦॥
घटि घटि बियाप निस दिन उदास ॥१००॥

तो प्रभू, अनुभूतीचे प्रकटीकरण, दुर्गुणरहित, सर्वव्यापी आणि अखंड अनासक्त आहे.100.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਦਤ ਉਸਤਤਿ ਉਚਾਰ ॥
इह भाति दत उसतति उचार ॥

दत्तांनी अशा प्रकारची स्तुतीसुमने उधळली.

ਡੰਡਵਤ ਕੀਨ ਅਤ੍ਰਿਜ ਉਦਾਰ ॥
डंडवत कीन अत्रिज उदार ॥

अशा रीतीने अत्र्यांचा पुत्र दत्त यांनी भगवंतांची स्तुती केली आणि भक्तीभावाने साष्टांग नमस्कार केला