श्री दसाम ग्रंथ

पान - 928


ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਦੂਤ ਤਬੈ ਬੈਰਮ ਪਹਿ ਆਯੋ ॥
दूत तबै बैरम पहि आयो ॥

मग दूत बैरामखानाकडे आला

ਤਾ ਕੋ ਅਧਿਕ ਰੋਸ ਉਪਜਾਯੋ ॥
ता को अधिक रोस उपजायो ॥

दूत बैरामकडे आला आणि आपला राग प्रदर्शित केला.

ਬੈਠਿਯੋ ਕਹਾ ਦੈਵ ਕੇ ਖੋਏ ॥
बैठियो कहा दैव के खोए ॥

(देवदूत म्हणाला) हे देवा! तू कसा बसला आहेस

ਤੋ ਪੈ ਕਰੇ ਆਰਬਿਨ ਢੋਏ ॥੪॥
तो पै करे आरबिन ढोए ॥४॥

'तुम्ही, दुर्दैवी, निष्क्रिय बसला आहात आणि शत्रू त्याच्या बंदुकांसह येथे आहे.' (4)

ਬੈਰਮ ਅਧਿਕ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਡਰਿਯੋ ॥
बैरम अधिक बचन सुनि डरियो ॥

हे ऐकून बैराम खान खूप घाबरला

ਆਪੁ ਭਜਨ ਕੋ ਸਾਮੋ ਕਰਿਯੋ ॥
आपु भजन को सामो करियो ॥

बैराम घाबरला आणि पळून जाण्याचा निर्णय घेतला.

ਤਦ ਚਲਿ ਤੀਰ ਪਠਾਨੀ ਆਈ ॥
तद चलि तीर पठानी आई ॥

तेवढ्यात पठाणी त्याच्याकडे आला.

ਤਾ ਸੋ ਕਹਿਯੋ ਸੁ ਚਹੌ ਸੁਨਾਈ ॥੫॥
ता सो कहियो सु चहौ सुनाई ॥५॥

मग पठाणी पुढे आला आणि त्याला म्हणाला, (5)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਤੋਰ ਪਿਤਾ ਐਸੋ ਹੁਤੋ ਜਾ ਕੋ ਜਗ ਮੈ ਨਾਮ ॥
तोर पिता ऐसो हुतो जा को जग मै नाम ॥

'तुझे वडील जगभर प्रसिद्ध होते.

ਤੂ ਕਾਤਰ ਐਸੋ ਭਯੋ ਛਾਡਿ ਚਲਿਯੋ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ॥੬॥
तू कातर ऐसो भयो छाडि चलियो संग्राम ॥६॥

'पण तुम्ही इतके भित्रा आहात की तुम्ही लढाईपासून पळत आहात.'(6)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਅਪਨੀ ਪਗਿਯਾ ਮੋ ਕਹ ਦੀਜੈ ॥
अपनी पगिया मो कह दीजै ॥

(तुम्ही) मला तुमची पगडी द्या

ਮੇਰੀ ਪਹਿਰ ਇਜਾਰਹਿ ਲੀਜੈ ॥
मेरी पहिर इजारहि लीजै ॥

'मला तुझी पगडी दे आणि माझी सलवार, पँट घे. 'जेव्हा मी

ਜਬ ਮੈ ਸਸਤ੍ਰ ਤਿਹਾਰੋ ਧਰਿਹੌ ॥
जब मै ससत्र तिहारो धरिहौ ॥

जेव्हा मी तुझे कवच परिधान करतो

ਟੂਕ ਟੂਕ ਬੈਰਿਨ ਕੇ ਕਰਿਹੌ ॥੭॥
टूक टूक बैरिन के करिहौ ॥७॥

तुझे कपडे घाल, मी शत्रूचा नाश करीन'(7)

ਯੌ ਕਹਿ ਪਤਿਹਿ ਭੋਹਰੇ ਦੀਨੋ ॥
यौ कहि पतिहि भोहरे दीनो ॥

असे सांगून तिने पतीला अडचणीत आणले

ਤਾ ਕੈ ਛੀਨਿ ਆਯੁਧਨ ਲੀਨੋ ॥
ता कै छीनि आयुधन लीनो ॥

असे जाहीर केल्यानंतर तिने पतीला अंधारकोठडीत ठेवले.

ਸਸਤ੍ਰ ਬਾਧਿ ਨਰ ਭੇਖ ਬਨਾਯੋ ॥
ससत्र बाधि नर भेख बनायो ॥

(तो पठाणी) चिलखत परिधान करून पुरुषाचा वेश धारण केला

ਪਹਿਰਿ ਕਵਚ ਦੁੰਦਭੀ ਬਜਾਯੋ ॥੮॥
पहिरि कवच दुंदभी बजायो ॥८॥

तिने स्वत: ला सशस्त्र केले, पुरुषाच्या वेशात आणि हात परिधान करून तिने युद्धाचे ढोल वाजवले.(8)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਸੈਨ ਸਕਲ ਲੈ ਕੈ ਚੜੀ ਸੂਰਨ ਸਕਲ ਜਤਾਇ ॥
सैन सकल लै कै चड़ी सूरन सकल जताइ ॥

सैन्यासह, तिने उभे केले, तिने आपली शक्ती प्रदर्शित केली आणि घोषित केले,

ਬੈਰਮ ਖਾ ਮੁਹਿ ਭ੍ਰਿਤ ਕੌ ਬੀਰਾ ਦਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥੯॥
बैरम खा मुहि भ्रित कौ बीरा दयो बुलाइ ॥९॥

'बैराम खानने मला त्याच्यासाठी लढण्यासाठी नियुक्त केले आहे.'(9)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਸੈਨਾ ਸਕਲ ਸੰਗ ਲੈ ਧਾਈ ॥
सैना सकल संग लै धाई ॥

(तो) संपूर्ण सैन्यासह वर गेला

ਬਾਧੇ ਗੋਲ ਸਾਮੁਹੇ ਆਈ ॥
बाधे गोल सामुहे आई ॥

तिने आपल्या सैन्याद्वारे हल्ला केला आणि शत्रू सैन्याला घेरले.

ਬੈਰਮ ਖਾ ਇਕ ਭ੍ਰਿਤ ਪਠਾਯੋ ॥
बैरम खा इक भ्रित पठायो ॥

(आणि शत्रूपक्ष म्हणू लागला की) बैरामखानाने नोकर (लढायला) पाठवला आहे.

ਮੋ ਕਹ ਜੀਤਿ ਤਬ ਆਗੇ ਜਾਯੋ ॥੧੦॥
मो कह जीति तब आगे जायो ॥१०॥

आणि (तिने वेशात) बैराम खानने मसाज करून पाठवले, 'आधी पुढे जाण्यापूर्वी मला जिंका.'(१०)

ਯੌ ਸੁਨਿ ਸੂਰ ਸਕਲ ਰਿਸ ਭਰੇ ॥
यौ सुनि सूर सकल रिस भरे ॥

हे ऐकून सर्व योद्धे संतापाने भरले

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੈ ਆਯੁਧੁ ਧਰੇ ॥
भाति भाति कै आयुधु धरे ॥

हे ऐकून सर्व सैनिक संतापले.

ਤਾ ਕੋ ਘੇਰਿ ਦਸੌ ਦਿਸਿ ਆਏ ॥
ता को घेरि दसौ दिसि आए ॥

त्याला दहा दिशांनी (म्हणजे सर्व बाजूंनी) वेढले होते.

ਤਾਨਿ ਕਮਾਨਨ ਬਾਨ ਚਲਾਏ ॥੧੧॥
तानि कमानन बान चलाए ॥११॥

आणि त्यांनी त्यांच्या धनुष्यात बाण घेऊन वेढा घातला.(11)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਅਸਿ ਫਾਸੀ ਧਰਿ ਸਿਪਰ ਲੈ ਗੁਰਜ ਗੁਫਨ ਲੈ ਹਾਥ ॥
असि फासी धरि सिपर लै गुरज गुफन लै हाथ ॥

हातात तलवार, फंदा, ढाल, गुरज, गोफना इ.

ਗਿਰਿ ਗਿਰਿ ਗੇ ਜੋਧਾ ਧਰਨਿ ਬਿਧੈ ਬਰਛਿਯਨ ਸਾਥ ॥੧੨॥
गिरि गिरि गे जोधा धरनि बिधै बरछियन साथ ॥१२॥

योद्धे भाले टोचून जमिनीवर पडले. 12.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग छंद

ਲਏ ਹਾਥ ਸੈਥੀ ਅਰਬ ਖਰਬ ਧਾਏ ॥
लए हाथ सैथी अरब खरब धाए ॥

कोट्यवधी योद्धे हातात शस्त्रे घेऊन आले

ਬੰਧੇ ਗੋਲ ਹਾਠੇ ਹਠੀ ਖੇਤ ਆਏ ॥
बंधे गोल हाठे हठी खेत आए ॥

हातात भाले, त्यांनी येऊन शत्रूला घेरले.

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਬਾਲ ਕੇ ਤੀਰ ਢੂਕੇ ॥
महा कोप कै बाल के तीर ढूके ॥

तो खूप रागावला आणि त्या महिलेजवळ गेला

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕੂਕੇ ॥੧੩॥
दुहूं ओर ते मार ही मारि कूके ॥१३॥

रागाच्या भरात त्यांनी त्या स्त्रीवर बाणांचा वर्षाव केला आणि हत्या सर्वत्र पसरली.(13)

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

सावय्या

ਛੋਰਿ ਨਿਸਾਸਨ ਕੇ ਫਰਰੇ ਭਟ ਢੋਲ ਢਮਾਕਨ ਦੈ ਕਰਿ ਢੂਕੇ ॥
छोरि निसासन के फररे भट ढोल ढमाकन दै करि ढूके ॥

झेंडे फडकावत ते ढोलताशांच्या तालावर गेले.

ਢਾਲਨ ਕੌ ਗਹਿ ਕੈ ਕਰ ਭੀਤਰ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਦਸੌ ਦਿਸਿ ਕੂਕੇ ॥
ढालन कौ गहि कै कर भीतर मार ही मारि दसौ दिसि कूके ॥

धीट झाल ते ओरडले, 'मारून टाका त्यांना.'

ਵਾਰ ਅਪਾਰ ਬਹੇ ਕਈ ਬਾਰ ਗਏ ਛੁਟਿ ਕੰਚਨ ਕੋਟਿ ਕਨੂਕੇ ॥
वार अपार बहे कई बार गए छुटि कंचन कोटि कनूके ॥

छापेमारी छापे, आगीच्या ठिणग्या निर्माण झाल्या,

ਲੋਹ ਲੁਹਾਰ ਗੜੈ ਜਨੁ ਜਾਰਿ ਉਠੈ ਇਕ ਬਾਰਿ ਤ੍ਰਿਨਾਰਿ ਭਭੂਕੇ ॥੧੪॥
लोह लुहार गड़ै जनु जारि उठै इक बारि त्रिनारि भभूके ॥१४॥

जसे की इस्त्रीकामाच्या वेळी (गरम लोखंडाच्या) पिठात तयार होते.(१४)

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
भुजंग छंद ॥

भुजंग छंद

ਗੁਰਿਏ ਖੇਲ ਮਹਮੰਦਿਲੇ ਜਾਕ ਧਾਏ ॥
गुरिए खेल महमंदिले जाक धाए ॥

युक्त्या, खेळ, जत्रा,