श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1216


ਤ੍ਰਿਯ ਐਸੀ ਬਿਧਿ ਚਿਤਹਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
त्रिय ऐसी बिधि चितहि बिचारा ॥

राणीने चितमध्ये असा विचार केला

ਇਹ ਰਾਜਾ ਕਹ ਚਹਿਯਤ ਮਾਰਾ ॥
इह राजा कह चहियत मारा ॥

की या राजाला मारले पाहिजे.

ਲੈ ਤਿਹ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੀਜੈ ॥
लै तिह राज जोगियहि दीजै ॥

त्यातून राज्य काढून जोगीला द्यावे.

ਕਛੂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਐਸਿ ਬਿਧਿ ਕੀਜੈ ॥੫॥
कछू चरित्र ऐसि बिधि कीजै ॥५॥

अशा पद्धतीचे काही वर्ण केले पाहिजेत. ५.

ਸੋਵਤ ਸਮੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਹ ਮਾਰਿਯੋ ॥
सोवत समै न्रिपति कह मारियो ॥

(त्याने) झोपलेल्या राजाचा वध केला.

ਗਾਡਿ ਤਾਹਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
गाडि ताहि इह भाति उचारियो ॥

तो (जमिनीवर) पडला आणि म्हणाला,

ਰਾਜੈ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੀਨਾ ॥
राजै राज जोगियहि दीना ॥

राजाने जोगीला राज्य दिले आहे

ਆਪਨ ਭੇਸ ਜੋਗ ਕੋ ਲੀਨਾ ॥੬॥
आपन भेस जोग को लीना ॥६॥

आणि त्याने योगाचे वेष धारण केले आहे. 6.

ਜੋਗ ਭੇਸ ਧਾਰਤ ਨ੍ਰਿਪ ਭਏ ॥
जोग भेस धारत न्रिप भए ॥

राजाने जोगाचा वेश धारण केला आहे

ਦੈ ਇਹ ਰਾਜ ਬਨਹਿ ਉਠ ਗਏ ॥
दै इह राज बनहि उठ गए ॥

आणि त्याला राज्य देऊन बान उठला आहे.

ਹਮਹੂੰ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੈ ਹੈ ॥
हमहूं राज जोगियहि दै है ॥

मी राज जोगीलाही देतो

ਨਾਥ ਗਏ ਜਿਤ ਤਹੀ ਸਿਧੈ ਹੈ ॥੭॥
नाथ गए जित तही सिधै है ॥७॥

आणि राजा जिथे गेला तिथे मी जातो. ७.

ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਭ ਪ੍ਰਜਾ ਬਖਾਨਿਯੋ ॥
सति सति सभ प्रजा बखानियो ॥

(राणीचे बोलणे ऐकून) सर्व लोक 'शनि सत' म्हणाले.

ਜੋ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹਿਯੋ ਵਹੈ ਹਮ ਮਾਨਿਯੋ ॥
जो न्रिप कहियो वहै हम मानियो ॥

आणि राजाचे म्हणणे आम्ही मान्य केले.

ਸਭਹਿਨ ਰਾਜ ਜੋਗਯਹਿ ਦੀਨਾ ॥
सभहिन राज जोगयहि दीना ॥

सर्वांनी जोगीला राज्य दिले

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਮੂੜ ਨਹਿ ਚੀਨਾ ॥੮॥
भेद अभेद मूड़ नहि चीना ॥८॥

आणि मूर्खांना फरक समजला नाही. 8.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਮਾਰਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਹ ਚੰਚਲੈ ਕਿਯੋ ਆਪਨੇ ਕਾਜ ॥
मारि न्रिपति कह चंचलै कियो आपने काज ॥

राजाला मारून राणीने आपले काम केले आहे

ਸਕਲ ਪ੍ਰਜਾ ਡਾਰੀ ਪਗਨ ਦੈ ਜੋਗੀ ਕਹ ਰਾਜ ॥੯॥
सकल प्रजा डारी पगन दै जोगी कह राज ॥९॥

आणि जोगीला राज्य देऊन संपूर्ण राष्ट्राला त्याच्या पायाशी उभे केले. ९.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਇਹ ਬਿਧਿ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੀਯਾ ॥
इह बिधि राज जोगियहि दीया ॥

अशा प्रकारे जोगीला राज्य देण्यात आले

ਇਹ ਛਲ ਸੌ ਪਤਿ ਕੋ ਬਧ ਕੀਯਾ ॥
इह छल सौ पति को बध कीया ॥

आणि या युक्तीने नवऱ्याची हत्या केली.

ਮੂਰਖ ਅਬ ਲਗ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ॥
मूरख अब लग भेद न पावै ॥

मूर्खांना अजून रहस्य समजले नाही

ਅਬ ਤਕ ਆਇ ਸੁ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥੧੦॥
अब तक आइ सु राज कमावै ॥१०॥

आणि आत्तापर्यंत तो राज्य कमवत आहे. 10.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਅਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮੦॥੫੩੭੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ असी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८०॥५३७६॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संबदाच्या 280 व्या अध्यायाची समाप्ती येथे आहे, सर्व शुभ आहे. 280.5376. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਬਿਜੈ ਨਗਰ ਇਕ ਰਾਇ ਬਖਨਿਯਤ ॥
बिजै नगर इक राइ बखनियत ॥

विजय नगरचा राजा होता असे सांगितले जात होते

ਜਾ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸ ਦੇਸ ਸਭ ਮਨਿਯਤ ॥
जा को त्रास देस सभ मनियत ॥

ज्याची संपूर्ण देशाला भीती वाटत होती.

ਬਿਜੈ ਸੈਨ ਜਿਹ ਨਾਮ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬਰ ॥
बिजै सैन जिह नाम न्रिपति बर ॥

त्या महान राजाचे नाव होते बिजय सेन.

ਬਿਜੈ ਮਤੀ ਰਾਨੀ ਜਿਹ ਕੇ ਘਰ ॥੧॥
बिजै मती रानी जिह के घर ॥१॥

त्यांच्या घरी बिजय मती नावाची राणी होती. १.

ਅਜੈ ਮਤੀ ਦੂਸਰਿ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥
अजै मती दूसरि तिह रानी ॥

अजय मती ही त्यांची दुसरी राणी होती

ਜਾ ਕੇ ਕਰ ਨ੍ਰਿਪ ਦੇਹਿ ਬਿਕਾਨੀ ॥
जा के कर न्रिप देहि बिकानी ॥

ज्याच्या हाती राजा विकला गेला.

ਬਿਜੈ ਮਤੀ ਕੇ ਸੁਤ ਇਕ ਧਾਮਾ ॥
बिजै मती के सुत इक धामा ॥

बिजय मती यांना मुलगा झाला.

ਸ੍ਰੀ ਸੁਲਤਾਨ ਸੈਨ ਤਿਹ ਨਾਮਾ ॥੨॥
स्री सुलतान सैन तिह नामा ॥२॥

त्याचे नाव सुलतान सैन होते. 2.

ਬਿਜੈ ਮਤੀ ਕੋ ਰੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥
बिजै मती को रूप अपारा ॥

विजय मतीचे रूप अपार होते,

ਜਾ ਸੰਗ ਨਹੀ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੋ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥
जा संग नही न्रिपति को प्यारा ॥

पण राजाचे तिच्यावर प्रेम नव्हते.

ਅਜੈ ਮਤੀ ਕੀ ਸੁੰਦਰਿ ਕਾਯਾ ॥
अजै मती की सुंदरि काया ॥

अजय मतीचे शरीर अतिशय सुंदर होते.

ਜਿਨ ਰਾਜਾ ਕੋ ਚਿਤ ਲੁਭਾਯਾ ॥੩॥
जिन राजा को चित लुभाया ॥३॥

ज्याने राजाचे मन मोहून टाकले होते. 3.

ਤਾ ਕੇ ਰਹਤ ਰੈਨਿ ਦਿਨ ਪਰਾ ॥
ता के रहत रैनि दिन परा ॥

(राजा) त्यावर रात्रंदिवस पडून असायचा.

ਜੈਸੀ ਭਾਤਿ ਗੋਰ ਮਹਿ ਮਰਾ ॥
जैसी भाति गोर महि मरा ॥

कबरीत पडलेल्या मृत व्यक्तीप्रमाणे.

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਕੇ ਧਾਮ ਨ ਜਾਵੈ ॥
दुतिय नारि के धाम न जावै ॥

(तो) दुसऱ्या राणीच्या घरी गेला नाही,

ਤਾ ਤੇ ਤਰੁਨਿ ਅਧਿਕ ਕੁਰਰਾਵੈ ॥੪॥
ता ते तरुनि अधिक कुररावै ॥४॥

त्यामुळे ती महिला प्रचंड संतापली होती. 4.

ਆਗ੍ਯਾ ਚਲਤ ਤਵਨ ਕੀ ਦੇਸਾ ॥
आग्या चलत तवन की देसा ॥

देशात फक्त तिचा (दुसऱ्या राणीचा) आदेश वापरला जात असे.

ਰਾਨੀ ਭਈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੇ ਭੇਸਾ ॥
रानी भई न्रिपति के भेसा ॥

(प्रत्यक्षात) राणीने राजाच्या वेषात (राज्य केले).

ਯਹਿ ਰਿਸਿ ਨਾਰਿ ਦੁਤਿਯ ਜਿਯ ਰਾਖੀ ॥
यहि रिसि नारि दुतिय जिय राखी ॥

दुसऱ्या राणीने हा संताप आपल्या मनात घेतला (थंडीमुळे).

ਬੋਲਿਕ ਬੈਦ ਪ੍ਰਗਟ ਅਸਿ ਭਾਖੀ ॥੫॥
बोलिक बैद प्रगट असि भाखी ॥५॥

त्यांनी डॉक्टरांना बोलावून असे स्पष्ट सांगितले. ५.

ਯਾ ਰਾਜਾ ਕਹ ਜੁ ਤੈ ਖਪਾਵੈਂ ॥
या राजा कह जु तै खपावैं ॥

या राजाला मारले तर

ਮੁਖ ਮਾਗੈ ਮੋ ਤੇ ਸੋ ਪਾਵੈਂ ॥
मुख मागै मो ते सो पावैं ॥

म्हणून तू माझ्याकडून मागितलेला (बक्षीस) घे.