श्री दसाम ग्रंथ

पान - 627


ਇਹ ਬਿਧਿ ਰਾਜੁ ਕਰ੍ਯੋ ਰਘੁ ਰਾਜਾ ॥
इह बिधि राजु कर्यो रघु राजा ॥

अशा प्रकारे रघुराजांनी राज्य केले

ਦਾਨ ਨਿਸਾਨ ਚਹੂੰ ਦਿਸ ਬਾਜਾ ॥
दान निसान चहूं दिस बाजा ॥

राजा रघुने अशा प्रकारे राज्य केले आणि त्याच्या दानाची कीर्ती चारही दिशांना पसरली

ਚਾਰੋ ਦਿਸਾ ਬੈਠ ਰਖਵਾਰੇ ॥
चारो दिसा बैठ रखवारे ॥

चारही बाजूला पहारेकरी बसले होते,

ਮਹਾਬੀਰ ਅਰੁ ਰੂਪ ਉਜਿਆਰੇ ॥੧੭੫॥
महाबीर अरु रूप उजिआरे ॥१७५॥

पराक्रमी आणि मोहक योद्ध्यांनी चारही दिशांनी त्याचे रक्षण केले.175.

ਬੀਸ ਸਹੰਸ੍ਰ ਬਰਖ ਪਰਮਾਨਾ ॥
बीस सहंस्र बरख परमाना ॥

वीस हजार वर्षे

ਰਾਜੁ ਕਰਾ ਦਸ ਚਾਰ ਨਿਧਾਨਾ ॥
राजु करा दस चार निधाना ॥

चौदा शास्त्रात पारंगत असलेल्या त्या राजाने वीस हजार वर्षे राज्य केले

ਭਾਤਿ ਅਨੇਕ ਕਰੇ ਨਿਤਿ ਧਰਮਾ ॥
भाति अनेक करे निति धरमा ॥

त्यांनी अनेक दैनंदिन विधी केले.

ਔਰ ਨ ਸਕੈ ਐਸ ਕਰ ਕਰਮਾ ॥੧੭੬॥
और न सकै ऐस कर करमा ॥१७६॥

त्याने नेहमी अशा प्रकारची धार्मिक कृत्ये केली, जी इतर कोणीही करू शकत नाही.176.

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥
पाधड़ी छंद ॥

पाढारी श्लोक

ਇਹੁ ਭਾਤਿ ਰਾਜੁ ਰਘੁਰਾਜ ਕੀਨ ॥
इहु भाति राजु रघुराज कीन ॥

अशा प्रकारे रघुराजांनी राज्य केले

ਗਜ ਬਾਜ ਸਾਜ ਦੀਨਾਨ ਦੀਨ ॥
गज बाज साज दीनान दीन ॥

राजा रघुने अशा प्रकारे राज्य केले आणि गरिबांना हत्ती आणि घोडे दान केले

ਨ੍ਰਿਪ ਜੀਤਿ ਜੀਤਿ ਲਿਨੇ ਅਪਾਰ ॥
न्रिप जीति जीति लिने अपार ॥

त्याने अगणित राजे जिंकले होते

ਕਰਿ ਖੰਡ ਖੰਡ ਖੰਡੇ ਗੜਵਾਰ ॥੧੭੭॥
करि खंड खंड खंडे गड़वार ॥१७७॥

त्याने अनेक राजे जिंकले आणि अनेक किल्ले उध्वस्त केले.177.

ਇਤਿ ਰਘੁ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤਹਿ ॥੯॥੫॥
इति रघु राज समापतहि ॥९॥५॥

“राघूच्या राजवटीचा” शेवट.

ਅਥ ਅਜ ਰਾਜਾ ਕੋ ਰਾਜ ਕਥਨੰ ॥
अथ अज राजा को राज कथनं ॥

आता अज राजाच्या राजवटीचे वर्णन सुरू होते

ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥
पाधड़ी छंद ॥

पाढारी श्लोक

ਫੁਨਿ ਭਏ ਰਾਜ ਅਜਰਾਜ ਬੀਰ ॥
फुनि भए राज अजराज बीर ॥

त्यानंतर अजराज सुरबीर राजा झाला

ਜਿਨਿ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਜਿਤੇ ਪ੍ਰਬੀਰ ॥
जिनि भाति भाति जिते प्रबीर ॥

त्यानंतर तेथे महान आणि शक्तिशाली राजा अजने राज्य केले, ज्याने अनेक वीरांवर विजय मिळवून अनेक कुळांचा नाश केला

ਕਿਨੇ ਖਰਾਬ ਖਾਨੇ ਖਵਾਸ ॥
किने खराब खाने खवास ॥

(त्याने) अनेकांच्या कुळांचा व वंशांचा नाश केला

ਜਿਤੇ ਮਹੀਪ ਤੋਰੇ ਮਵਾਸ ॥੧॥
जिते महीप तोरे मवास ॥१॥

त्याने बंडखोर राजांवरही विजय मिळवला.1.

ਜਿਤੇ ਅਜੀਤ ਮੁੰਡੇ ਅਮੁੰਡ ॥
जिते अजीत मुंडे अमुंड ॥

अजिंक्य जिंकले

ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ਕਿਨੇ ਘਮੰਡ ॥
खंडे अखंड किने घमंड ॥

त्याने अनेक अजिंक्य राजांवर विजय मिळवला आणि अनेक अहंकारी राजांचा अभिमान मोडून काढला.

ਦਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨ ॥
दस चारि चारि बिदिआ निधान ॥

तुटता न आल्याने ज्यांना गर्व होता, त्यांनी तोडले (त्यांना).

ਅਜਰਾਜ ਰਾਜ ਰਾਜਾ ਮਹਾਨ ॥੨॥
अजराज राज राजा महान ॥२॥

महान राजा अज हा चौदा विज्ञानांचा महासागर होता.2.

ਸੂਰਾ ਸੁਬਾਹ ਜੋਧਾ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
सूरा सुबाह जोधा प्रचंड ॥

(तो) एक पराक्रमी योद्धा आणि पराक्रमी योद्धा होता.

ਸ੍ਰੁਤਿ ਸਰਬ ਸਾਸਤ੍ਰ ਬਿਦਿਆ ਉਦੰਡ ॥
स्रुति सरब सासत्र बिदिआ उदंड ॥

तो राजा एक शक्तिशाली योद्धा आणि श्रुती (वेद) आणि शास्त्रांच्या अभ्यासात तज्ञ होता.

ਮਾਨੀ ਮਹਾਨ ਸੁੰਦਰ ਸਰੂਪ ॥
मानी महान सुंदर सरूप ॥

(तो) अतिशय प्रतिष्ठित (किंवा मूक) आणि दिसायला अतिशय देखणा होता,

ਅਵਿਲੋਕਿ ਜਾਸੁ ਲਾਜੰਤ ਭੂਪ ॥੩॥
अविलोकि जासु लाजंत भूप ॥३॥

तो महान राजा स्वाभिमानाने भरलेला आणि अतिशय मोहक चेहरा होता, ते पाहून सर्व राजांना लाज वाटली.3.

ਰਾਜਾਨ ਰਾਜ ਰਾਜਾਧਿਰਾਜ ॥
राजान राज राजाधिराज ॥

तो राजांचा राजाही होता.

ਗ੍ਰਿਹ ਭਰੇ ਸਰਬ ਸੰਪਤਿ ਸਮਾਜ ॥
ग्रिह भरे सरब संपति समाज ॥

तो सार्वभौम राजांचा राजा होता आणि त्याच्या राज्यात सर्व घरे संपत्तीने भरलेली होती

ਅਵਿਲੋਕ ਰੂਪ ਰੀਝੰਤ ਨਾਰਿ ॥
अविलोक रूप रीझंत नारि ॥

(त्याचे) रूप पाहून बायकांना राग यायचा.

ਸ੍ਰੁਤਿ ਦਾਨ ਸੀਲ ਬਿਦਿਆ ਉਦਾਰ ॥੪॥
स्रुति दान सील बिदिआ उदार ॥४॥

त्याचे सौंदर्य पाहून स्त्रिया मोहित झाल्या आणि तो वेदांच्या रहस्यांचा जाणकार होता, तो एक महान दाता होता, विज्ञानात निपुण होता आणि अतिशय सौम्य राजा होता.4.

ਜੌ ਕਹੋ ਕਥਾ ਬਾਢੰਤ ਗ੍ਰੰਥ ॥
जौ कहो कथा बाढंत ग्रंथ ॥

मी (त्याची संपूर्ण) कहाणी सांगितली तर पुस्तक मोठे होईल.

ਸੁਣਿ ਲੇਹੁ ਮਿਤ੍ਰ ਸੰਛੇਪ ਕੰਥ ॥
सुणि लेहु मित्र संछेप कंथ ॥

जर मी संपूर्ण कथा सांगितली तर मला ग्रंथ खूप मोठा होण्याची भीती वाटते

ਬੈਦਰਭ ਦੇਸਿ ਰਾਜਾ ਸੁਬਾਹ ॥
बैदरभ देसि राजा सुबाह ॥

बैदर्भ देशाचा एक योद्धा (किंवा 'सुबाहू' नावाचा) राजा होता

ਚੰਪਾਵਤੀ ਸੁ ਗ੍ਰਿਹ ਨਾਰਿ ਤਾਹਿ ॥੫॥
चंपावती सु ग्रिह नारि ताहि ॥५॥

म्हणून हे मित्रा! ही कथा थोडक्यात ऐका विदर्भ देशात सुबाहू नावाचा एक राजा होता, ज्याच्या राणीचे नाव चंपावती होते.5.

ਤਿਹ ਜਈ ਏਕ ਕੰਨਿਆ ਅਪਾਰ ॥
तिह जई एक कंनिआ अपार ॥

तिने एका सुंदर मुलीला जन्म दिला.

ਤਿਹ ਮਤੀਇੰਦ੍ਰ ਨਾਮਾ ਉਦਾਰ ॥
तिह मतीइंद्र नामा उदार ॥

तिने एका मुलीला जन्म दिला, तिचे नाव इंदुमती होते

ਜਬ ਭਈ ਜੋਗ ਬਰ ਕੇ ਕੁਮਾਰਿ ॥
जब भई जोग बर के कुमारि ॥

जेव्हा ती कुमारी वरसाठी पात्र ठरली,

ਤਬ ਕੀਨ ਬੈਠਿ ਰਾਜਾ ਬਿਚਾਰਿ ॥੬॥
तब कीन बैठि राजा बिचारि ॥६॥

ती विवाहयोग्य वयात आल्यावर राजाने आपल्या मंत्र्यांशी सल्लामसलत केली.

ਲਿਨੇ ਬੁਲਾਇ ਨ੍ਰਿਪ ਸਰਬ ਦੇਸ ॥
लिने बुलाइ न्रिप सरब देस ॥

सर्व देशांतील राजांना निमंत्रित करण्यात आले.

ਧਾਏ ਸੁਬਾਹ ਲੈ ਦਲ ਅਸੇਸ ॥
धाए सुबाह लै दल असेस ॥

राजाने सर्व देशांतील राजांना निमंत्रित केले, जे आपल्या सैन्यासह सुबाहूच्या राज्यात आले.

ਮੁਖ ਭਈ ਆਨਿ ਸਰਸ੍ਵਤੀ ਆਪੁ ॥
मुख भई आनि सरस्वती आपु ॥

(सर्व) सरस्वती आणि बिराजीच्या तोंडावर

ਜਿਹਿ ਜਪਤ ਲੋਗ ਮਿਲਿ ਸਰਬ ਜਾਪੁ ॥੭॥
जिहि जपत लोग मिलि सरब जापु ॥७॥

त्या सर्वांच्या मुखात आराध्य देवी सरस्वती वास करण्यास आली आणि त्या मुलीशी लग्न करण्याच्या इच्छेने सर्वांनी सोबत प्रार्थना केली.

ਤਬ ਦੇਸ ਦੇਸ ਕੇ ਭੂਪ ਆਨਿ ॥
तब देस देस के भूप आनि ॥

मग देशाचे राजे आले

ਕਿਨੋ ਪ੍ਰਣਾਮ ਰਾਜਾ ਮਹਾਨਿ ॥
किनो प्रणाम राजा महानि ॥

निरनिराळ्या देशांतील सर्व राजे येऊन त्या राजा सुबाहू नादला नतमस्तक होऊन सभेत बसले

ਤਹ ਬੈਠਿ ਰਾਜ ਸੋਭੰਤ ਐਸੁ ॥
तह बैठि राज सोभंत ऐसु ॥

तिथे बसून राजा असाच आनंद घेत होता

ਜਨ ਦੇਵ ਮੰਡਲੀ ਸਮ ਨ ਤੈਸੁ ॥੮॥
जन देव मंडली सम न तैसु ॥८॥

, जेथे त्यांचे वैभव देवांच्या संमेलनापेक्षा श्रेष्ठ होते.8.