श्री दसाम ग्रंथ

पान - 55


ਦੂਖ ਭੂਖ ਕਬਹੂੰ ਨ ਸੰਤਾਏ ॥
दूख भूख कबहूं न संताए ॥

(त्यांना) दु:ख आणि भुकेने कधीच त्रास होत नाही

ਜਾਲ ਕਾਲ ਕੇ ਬੀਚ ਨ ਆਏ ॥੬॥
जाल काल के बीच न आए ॥६॥

त्यांचे दु:ख, त्यांच्या इच्छा नाहीशा झाल्या आणि त्यांचे स्थलांतरही झाले आणि संपले.6.

ਨਾਨਕ ਅੰਗਦ ਕੋ ਬਪੁ ਧਰਾ ॥
नानक अंगद को बपु धरा ॥

(गुरु) नानकांनी (दुसरे) शरीर (गुरु) अंगद म्हणून धारण केले

ਧਰਮ ਪ੍ਰਚੁਰਿ ਇਹ ਜਗ ਮੋ ਕਰਾ ॥
धरम प्रचुरि इह जग मो करा ॥

नानकांनी स्वतःला अंगद बनवले आणि जगात धर्माचा प्रसार केला.

ਅਮਰ ਦਾਸ ਪੁਨਿ ਨਾਮ ਕਹਾਯੋ ॥
अमर दास पुनि नाम कहायो ॥

मग (त्या तिसऱ्या रूपात गुरूंनी) अमरदासांना बोलावले.

ਜਨੁ ਦੀਪਕ ਤੇ ਦੀਪ ਜਗਾਯੋ ॥੭॥
जनु दीपक ते दीप जगायो ॥७॥

पुढील परिवर्तनात त्यांना अमर दास म्हटले गेले, दिव्यातून दिवा पेटला.7.

ਜਬ ਬਰਦਾਨਿ ਸਮੈ ਵਹੁ ਆਵਾ ॥
जब बरदानि समै वहु आवा ॥

आशीर्वादाची ती वेळ आली तेव्हा

ਰਾਮਦਾਸ ਤਬ ਗੁਰੂ ਕਹਾਵਾ ॥
रामदास तब गुरू कहावा ॥

जेव्हा वरदानाची योग्य वेळ आली तेव्हा गुरूंना रामदास म्हणतात.

ਤਿਹ ਬਰਦਾਨਿ ਪੁਰਾਤਨਿ ਦੀਆ ॥
तिह बरदानि पुरातनि दीआ ॥

त्यांना प्राचीन वरदान देऊन

ਅਮਰਦਾਸਿ ਸੁਰਪੁਰਿ ਮਗ ਲੀਆ ॥੮॥
अमरदासि सुरपुरि मग लीआ ॥८॥

अमर दास स्वर्गात निघून गेल्यावर त्यांना जुने वरदान मिळाले.

ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਅੰਗਦਿ ਕਰਿ ਮਾਨਾ ॥
स्री नानक अंगदि करि माना ॥

अंगद ते गुरु नानक देव

ਅਮਰ ਦਾਸ ਅੰਗਦ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥
अमर दास अंगद पहिचाना ॥

अंगदमध्ये श्री नानक आणि अमरदासमध्ये अंगद ओळखले गेले.

ਅਮਰ ਦਾਸ ਰਾਮਦਾਸ ਕਹਾਯੋ ॥
अमर दास रामदास कहायो ॥

आणि (गुरु) अमरदास हे (गुरु) रामदास म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

ਸਾਧਨ ਲਖਾ ਮੂੜ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥੯॥
साधन लखा मूड़ नहि पायो ॥९॥

अमर दास यांना रामदास म्हणतात, हे फक्त संतांनाच माहीत आहे आणि मूर्खांना नाही.9.

ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਸਭਹੂੰ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥
भिंन भिंन सभहूं करि जाना ॥

सर्व लोक (त्यांना) वेगवेगळ्या प्रकारे ओळखतात,

ਏਕ ਰੂਪ ਕਿਨਹੂੰ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥
एक रूप किनहूं पहिचाना ॥

एकूणच लोक त्यांना वेगळे मानत होते, परंतु त्यांना एकच म्हणून ओळखणारे थोडेच होते.

ਜਿਨ ਜਾਨਾ ਤਿਨ ਹੀ ਸਿਧਿ ਪਾਈ ॥
जिन जाना तिन ही सिधि पाई ॥

ज्यांनी (त्यांना एका रूपाने) ओळखले आहे त्यांना (प्रत्यक्षपणे) मुक्ती मिळाली आहे.

ਬਿਨੁ ਸਮਝੇ ਸਿਧਿ ਹਾਥਿ ਨ ਆਈ ॥੧੦॥
बिनु समझे सिधि हाथि न आई ॥१०॥

ज्यांनी त्यांना एक म्हणून ओळखले, ते आध्यात्मिक स्तरावर यशस्वी झाले. ओळखीशिवाय यश मिळत नव्हते.10.

ਰਾਮਦਾਸ ਹਰਿ ਸੋ ਮਿਲਿ ਗਏ ॥
रामदास हरि सो मिलि गए ॥

(गुरु) रामदास हरिमध्ये विलीन झाले

ਗੁਰਤਾ ਦੇਤ ਅਰਜੁਨਹਿ ਭਏ ॥
गुरता देत अरजुनहि भए ॥

रामदास प्रभूमध्ये विलीन झाल्यावर अर्जन यांना गुरुपद बहाल केले.

ਜਬ ਅਰਜੁਨ ਪ੍ਰਭ ਲੋਕਿ ਸਿਧਾਏ ॥
जब अरजुन प्रभ लोकि सिधाए ॥

जेव्हा (गुरु) अर्जन प्रभूलोकाकडे गेला.

ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਤਿਹ ਠਾ ਠਹਰਾਏ ॥੧੧॥
हरिगोबिंद तिह ठा ठहराए ॥११॥

अर्जन जेव्हा परमेश्वराच्या निवासस्थानासाठी निघाला तेव्हा हरगोविंद या सिंहासनावर बसले होते.11.

ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਪ੍ਰਭ ਲੋਕਿ ਸਿਧਾਰੇ ॥
हरिगोबिंद प्रभ लोकि सिधारे ॥

जेव्हा (गुरु) हरगोविंद देवाकडे गेले,

ਹਰੀ ਰਾਇ ਤਿਹ ਠਾ ਬੈਠਾਰੇ ॥
हरी राइ तिह ठा बैठारे ॥

हरगोविंद जेव्हा परमेश्वराच्या निवासस्थानी निघाले तेव्हा त्यांच्या जागी हरराय बसले होते.

ਹਰੀ ਕ੍ਰਿਸਨਿ ਤਿਨ ਕੇ ਸੁਤ ਵਏ ॥
हरी क्रिसनि तिन के सुत वए ॥

त्याचा मुलगा (गुरू) हरिकृष्ण झाला.

ਤਿਨ ਤੇ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਭਏ ॥੧੨॥
तिन ते तेग बहादुर भए ॥१२॥

हर कृष्ण (पुढील गुरु) हे त्यांचे पुत्र होते, त्यांच्या नंतर तेग बहादूर हे गुरु झाले.12.

ਤਿਲਕ ਜੰਞੂ ਰਾਖਾ ਪ੍ਰਭ ਤਾ ਕਾ ॥
तिलक जंञू राखा प्रभ ता का ॥

(गुरू) तेग बहादूर यांनी त्यांचे (ब्राह्मण) टिळक आणि जंजू यांचे रक्षण केले.

ਕੀਨੋ ਬਡੋ ਕਲੂ ਮਹਿ ਸਾਕਾ ॥
कीनो बडो कलू महि साका ॥

त्यांनी कपाळावरचे चिन्ह आणि पवित्र धागा (हिंदूंचा) संरक्षित केला ज्याने लोहयुगातील एक महान घटना दर्शविली.

ਸਾਧਨ ਹੇਤਿ ਇਤੀ ਜਿਨਿ ਕਰੀ ॥
साधन हेति इती जिनि करी ॥

ज्या साधूपुरुषांनी (त्याग) मर्यादा केली आहे त्यांच्यासाठी.

ਸੀਸੁ ਦੀਆ ਪਰੁ ਸੀ ਨ ਉਚਰੀ ॥੧੩॥
सीसु दीआ परु सी न उचरी ॥१३॥

संतांच्या फायद्यासाठी त्याने अगदी चिन्हाशिवाय आपले डोके खाली ठेवले.13.

ਧਰਮ ਹੇਤ ਸਾਕਾ ਜਿਨਿ ਕੀਆ ॥
धरम हेत साका जिनि कीआ ॥

ज्यांनी धर्मासाठी असे सर्वनाश केले

ਸੀਸੁ ਦੀਆ ਪਰੁ ਸਿਰਰੁ ਨ ਦੀਆ ॥
सीसु दीआ परु सिररु न दीआ ॥

धर्मासाठी त्यांनी स्वतःचा त्याग केला. त्याने आपले डोके ठेवले पण त्याचा पंथ नाही.

ਨਾਟਕ ਚੇਟਕ ਕੀਏ ਕੁਕਾਜਾ ॥
नाटक चेटक कीए कुकाजा ॥

(धर्मकर्म करण्यासाठी) जे (साधक) नाटके आणि चेतक करतात

ਪ੍ਰਭ ਲੋਗਨ ਕਹ ਆਵਤ ਲਾਜਾ ॥੧੪॥
प्रभ लोगन कह आवत लाजा ॥१४॥

परमेश्वराच्या संतांना चमत्कार आणि कुप्रथेचा तिरस्कार वाटतो. 14.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਠੀਕਰ ਫੋਰਿ ਦਿਲੀਸ ਸਿਰਿ ਪ੍ਰਭ ਪੁਰਿ ਕੀਯਾ ਪਯਾਨ ॥
ठीकर फोरि दिलीस सिरि प्रभ पुरि कीया पयान ॥

दिल्लीच्या राजाच्या (औरंगजेबाच्या) शरीराच्या डोक्याचे भांडे तोडून, तो परमेश्वराच्या निवासस्थानाकडे निघाला.

ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਸੀ ਕ੍ਰਿਆ ਕਰੀ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਆਨਿ ॥੧੫॥
तेग बहादुर सी क्रिआ करी न किनहूं आनि ॥१५॥

तेग बहादूर सारखा पराक्रम कोणी करू शकला नाही.15.

ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਕੇ ਚਲਤ ਭਯੋ ਜਗਤ ਕੋ ਸੋਕ ॥
तेग बहादुर के चलत भयो जगत को सोक ॥

तेगबहादूरच्या जाण्याने संपूर्ण जगाने शोक व्यक्त केला.

ਹੈ ਹੈ ਹੈ ਸਭ ਜਗ ਭਯੋ ਜੈ ਜੈ ਜੈ ਸੁਰ ਲੋਕਿ ॥੧੬॥
है है है सभ जग भयो जै जै जै सुर लोकि ॥१६॥

जगाने आळवलेले, देवतांनी त्याच्या स्वर्गात आगमनाचे स्वागत केले.16.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਪਾਤਸਾਹੀ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਪੰਚਮੋ ਧਿਆਉ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੫॥੨੧੫॥
इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे पातसाही बरननं नाम पंचमो धिआउ समापतम सत सुभम सतु ॥५॥२१५॥

*अध्यात्मिक राजांचे वर्णन (प्रिसेप्टर्स)* या शीर्षकाच्या BACHTTAR NATAK च्या पाचव्या प्रकरणाचा शेवट.5.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਅਬ ਮੈ ਅਪਨੀ ਕਥਾ ਬਖਾਨੋ ॥
अब मै अपनी कथा बखानो ॥

आता मी माझ्या भाषणाची सुरुवात करतो,

ਤਪ ਸਾਧਤ ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਮੁਹਿ ਆਨੋ ॥
तप साधत जिह बिधि मुहि आनो ॥

आता मी माझी स्वतःची कहाणी सांगते आहे की मला इथे कसे आणले गेले, मी खोल ध्यानात मग्न होतो.

ਹੇਮ ਕੁੰਟ ਪਰਬਤ ਹੈ ਜਹਾ ॥
हेम कुंट परबत है जहा ॥

हेमकुंट पर्वत कोठे आहे

ਸਪਤ ਸ੍ਰਿੰਗ ਸੋਭਿਤ ਹੈ ਤਹਾ ॥੧॥
सपत स्रिंग सोभित है तहा ॥१॥

ते ठिकाण हेमकुंट नावाचा पर्वत होता, ज्यामध्ये सात शिखरे आहेत आणि ते अतिशय आकर्षक दिसते.1.

ਸਪਤਸ੍ਰਿੰਗ ਤਿਹ ਨਾਮੁ ਕਹਾਵਾ ॥
सपतस्रिंग तिह नामु कहावा ॥

त्या जागेचे नाव 'स्पॅटसिंग' पडले.

ਪੰਡੁ ਰਾਜ ਜਹ ਜੋਗੁ ਕਮਾਵਾ ॥
पंडु राज जह जोगु कमावा ॥

त्या पर्वताला सप्त शृंग (सात शिखरे असलेला पर्वत) म्हणतात, जेथे पांडवांनी योगसाधना केली होती.

ਤਹ ਹਮ ਅਧਿਕ ਤਪਸਿਆ ਸਾਧੀ ॥
तह हम अधिक तपसिआ साधी ॥

त्या ठिकाणी आम्ही खूप तपश्चर्या केली

ਮਹਾਕਾਲ ਕਾਲਕਾ ਅਰਾਧੀ ॥੨॥
महाकाल कालका अराधी ॥२॥

तिथे मी आदिम शक्ती, सर्वोच्च काल 2 च्या गहन ध्यानात गढून गेलो.

ਇਹ ਬਿਧਿ ਕਰਤ ਤਪਸਿਆ ਭਯੋ ॥
इह बिधि करत तपसिआ भयो ॥

अशा प्रकारे तपश्चर्या करणे (आणि शेवटी तपश्चर्येचे परिणाम)

ਦ੍ਵੈ ਤੇ ਏਕ ਰੂਪ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥
द्वै ते एक रूप ह्वै गयो ॥

अशा प्रकारे, माझे ध्यान शिखरावर पोहोचले आणि मी सर्वशक्तिमान परमेश्वराशी एकरूप झालो.

ਤਾਤ ਮਾਤ ਮੁਰ ਅਲਖ ਅਰਾਧਾ ॥
तात मात मुर अलख अराधा ॥

माझ्या आईवडिलांनी देवाची पूजा केली

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਜੋਗ ਸਾਧਨਾ ਸਾਧਾ ॥੩॥
बहु बिधि जोग साधना साधा ॥३॥

माझ्या आई-वडिलांनीही अगम्य परमेश्वराच्या मिलनासाठी तप केले आणि मिलनासाठी अनेक प्रकारची शिस्त केली.3.

ਤਿਨ ਜੋ ਕਰੀ ਅਲਖ ਕੀ ਸੇਵਾ ॥
तिन जो करी अलख की सेवा ॥

त्यांनी अलख (देवाची) केलेली सेवा,

ਤਾ ਤੇ ਭਏ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਗੁਰਦੇਵਾ ॥
ता ते भए प्रसंनि गुरदेवा ॥

त्यांनी अगम्य परमेश्वराची जी सेवा केली, त्यामुळे परात्पर गुरु (म्हणजे भगवान) प्रसन्न झाले.

ਤਿਨ ਪ੍ਰਭ ਜਬ ਆਇਸੁ ਮੁਹਿ ਦੀਆ ॥
तिन प्रभ जब आइसु मुहि दीआ ॥

जेव्हा परमेश्वराने मला परवानगी दिली

ਤਬ ਹਮ ਜਨਮ ਕਲੂ ਮਹਿ ਲੀਆ ॥੪॥
तब हम जनम कलू महि लीआ ॥४॥

जेव्हा परमेश्वराने मला आज्ञा केली तेव्हा मी या लोहयुगात जन्मलो.4.

ਚਿਤ ਨ ਭਯੋ ਹਮਰੋ ਆਵਨ ਕਹਿ ॥
चित न भयो हमरो आवन कहि ॥

आमच्या येण्याला त्याची हरकत नव्हती

ਚੁਭੀ ਰਹੀ ਸ੍ਰੁਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਨਨ ਮਹਿ ॥
चुभी रही स्रुति प्रभु चरनन महि ॥

मला येण्याची इच्छा नव्हती, कारण मी परमेश्वराच्या पावन चरणांच्या भक्तीत पूर्णपणे लीन होतो.

ਜਿਉ ਤਿਉ ਪ੍ਰਭ ਹਮ ਕੋ ਸਮਝਾਯੋ ॥
जिउ तिउ प्रभ हम को समझायो ॥

जसे परमेश्वराने आम्हाला समजावून सांगितले

ਇਮ ਕਹਿ ਕੈ ਇਹ ਲੋਕਿ ਪਠਾਯੋ ॥੫॥
इम कहि कै इह लोकि पठायो ॥५॥

परंतु परमेश्वराने मला त्याची इच्छा समजावून दिली आणि पुढील शब्दांसह मला या जगात पाठवले.5.

ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਬਾਚ ਇਸ ਕੀਟ ਪ੍ਰਤਿ ॥
अकाल पुरख बाच इस कीट प्रति ॥

या कीटकासाठी अ-लौकिक परमेश्वराचे शब्द:

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਜਬ ਪਹਿਲੇ ਹਮ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਬਨਾਈ ॥
जब पहिले हम स्रिसटि बनाई ॥

जेव्हा आपण प्रथम सृष्टी निर्माण केली,

ਦਈਤ ਰਚੇ ਦੁਸਟ ਦੁਖ ਦਾਈ ॥
दईत रचे दुसट दुख दाई ॥

जेव्हा मी सुरुवातीला जग निर्माण केले तेव्हा मी अपमानित आणि भयानक दैत्य निर्माण केले.

ਤੇ ਭੁਜ ਬਲ ਬਵਰੇ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥
ते भुज बल बवरे ह्वै गए ॥

त्यांच्या भुज-बाळावर ते वेडे झाले

ਪੂਜਤ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਰਹਿ ਗਏ ॥੬॥
पूजत परम पुरख रहि गए ॥६॥

ज्याने सामर्थ्याने वेडे होऊन परमपुरुषाची उपासना सोडली.6.

ਤੇ ਹਮ ਤਮਕਿ ਤਨਿਕ ਮੋ ਖਾਪੇ ॥
ते हम तमकि तनिक मो खापे ॥

रागाच्या भरात आम्ही त्यांचा नाश केला.

ਤਿਨ ਕੀ ਠਉਰ ਦੇਵਤਾ ਥਾਪੇ ॥
तिन की ठउर देवता थापे ॥

मी काही वेळातच त्यांचा नाश केला आणि त्यांच्या जागी देव निर्माण केले.

ਤੇ ਭੀ ਬਲਿ ਪੂਜਾ ਉਰਝਾਏ ॥
ते भी बलि पूजा उरझाए ॥

तेही त्यांच्या त्याग आणि उपासनेत गुंतले

ਆਪਨ ਹੀ ਪਰਮੇਸੁਰ ਕਹਾਏ ॥੭॥
आपन ही परमेसुर कहाए ॥७॥

ते शक्तीच्या उपासनेत देखील गढून गेले होते आणि स्वतःला ओमिनीपोटेडन्ट म्हणू लागले.7.

ਮਹਾਦੇਵ ਅਚੁਤ ਕਹਵਾਯੋ ॥
महादेव अचुत कहवायो ॥

शिवाने (स्वतःला) आदिग ('अच्युता') म्हटले.