श्री दसाम ग्रंथ

पान - 602


ਅਸਿ ਲਸਤ ਰਸਤ ਤੇਗ ਜਗੀ ॥੫੦੩॥
असि लसत रसत तेग जगी ॥५०३॥

पराक्रमी भूत आणि बैताल, नाचले, हत्तींचा कर्णा वाजवला आणि हृदयाला चालना देणारी वाद्ये वाजवली गेली, घोडे शेजारी पडले आणि हत्तींच्या गर्जनेने योद्धांच्या हातात तलवारी होती.503.503.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥

भुजंग प्रार्थना श्लोक

ਹਨੇ ਪਛਮੀ ਦੀਹ ਦਾਨੋ ਦਿਵਾਨੇ ॥
हने पछमी दीह दानो दिवाने ॥

पश्चिम दिशेला मोठ्या आकाराचे जंगली राक्षस मारले गेले आहेत.

ਦਿਸਾ ਦਛਨੀ ਆਨਿ ਬਾਜੇ ਨਿਸਾਨੇ ॥
दिसा दछनी आनि बाजे निसाने ॥

दक्षिण दिशेला नागरे येत असून सकाळ झाली आहे.

ਹਨੇ ਬੀਰ ਬੀਜਾਪੁਰੀ ਗੋਲਕੁੰਡੀ ॥
हने बीर बीजापुरी गोलकुंडी ॥

विजापूर आणि गोलकोंडाचे योद्धे मारले गेले.

ਗਿਰੇ ਤਛ ਮੁਛੰ ਨਚੀ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡੀ ॥੫੦੪॥
गिरे तछ मुछं नची रुंड मुंडी ॥५०४॥

पश्चिमेकडील गर्विष्ठ राक्षसांना मारल्यानंतर आता दक्षिणेत कर्णे वाजले, तेथे विजापूर आणि गोलकुंडाचे योद्धे मारले गेले आणि योद्धे पडले आणि कवटीची जपमाळ परिधान करणारी देवी काली नाचू लागली.504.

ਸਬੈ ਸੇਤੁਬੰਧੀ ਸੁਧੀ ਬੰਦ੍ਰ ਬਾਸੀ ॥
सबै सेतुबंधी सुधी बंद्र बासी ॥

रामेश्वरचे रहिवासी ('सेटबंधी'), आणि सुध बुधा बंदरावरील रहिवासी,

ਮੰਡੇ ਮਛਬੰਦ੍ਰੀ ਹਠੀ ਜੁਧ ਰਾਸੀ ॥
मंडे मछबंद्री हठी जुध रासी ॥

युद्धाच्या मुळाशी असलेले मत्स्य बंदर असलेले हट्टी युवक.

ਦ੍ਰਹੀ ਦ੍ਰਾਵੜੇ ਤੇਜ ਤਾਤੇ ਤਿਲੰਗੀ ॥
द्रही द्रावड़े तेज ताते तिलंगी ॥

द्राही आणि द्रविड आणि ताटे तेजवाले तेलंगणाचे रहिवासी,

ਹਤੇ ਸੂਰਤੀ ਜੰਗ ਭੰਗੀ ਫਿਰੰਗੀ ॥੫੦੫॥
हते सूरती जंग भंगी फिरंगी ॥५०५॥

सेतुबंध आणि इतर बंदरातील रहिवाशांशी आणि मतस्य प्रदेशातील चिकाटीच्या योद्ध्यांशी, तेलंगणातील रहिवासी आणि द्रवीर आणि सुरतचे योद्धे यांच्याशी लढाया झाल्या.505.

ਚਪੇ ਚਾਦ ਰਾਜਾ ਚਲੇ ਚਾਦ ਬਾਸੀ ॥
चपे चाद राजा चले चाद बासी ॥

चंदपूरचा राजा अट्टल आहे पण चंदेलांबरोबर गेला आहे.

ਬਡੇ ਬੀਰ ਬਈਦਰਭਿ ਸੰਰੋਸ ਰਾਸੀ ॥
बडे बीर बईदरभि संरोस रासी ॥

वैद्रभातील अत्यंत शूर रहिवासी आणि क्रोधाचे मूळ असलेला राजा (शरणागती पत्करली).

ਜਿਤੇ ਦਛਨੀ ਸੰਗ ਲਿਨੇ ਸੁਧਾਰੰ ॥
जिते दछनी संग लिने सुधारं ॥

त्याने दक्षिणेकडील देशांतून (जेवढे होते) तितके लोक सोबत घेतले आहेत.

ਦਿਸਾ ਪ੍ਰਾਚਿਯੰ ਕੋਪਿ ਕੀਨੋ ਸਵਾਰੰ ॥੫੦੬॥
दिसा प्राचियं कोपि कीनो सवारं ॥५०६॥

चांद नगराच्या राजाचा मान चिरला गेला, दक्षिणेवर विजय मिळवून आणि दंडित केल्यावर विदर्भ देशाचे राजे प्रचंड संतापाने दडपले गेले, भगवान कल्कि पूर्वेकडे निघाले.506.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕਲਕੀ ਅਵਤਾਰ ਦਛਨ ਜੈ ਬਿਜਯ ਨਾਮ ਦੂਜਾ ਧਿਆਯ ਸਮਾਪਤੰ ॥੨॥
इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे कलकी अवतार दछन जै बिजय नाम दूजा धिआय समापतं ॥२॥

बचित्तर नाटकातील “कल्की अवतार, दक्षिणेवर विजय” शीर्षक असलेल्या दुसऱ्या प्रकरणाचा शेवट.2.

ਪਾਧਰੀ ਛੰਦ ॥
पाधरी छंद ॥

पाधारी श्लोक (आता पूर्वेकडील लढाईचे वर्णन सुरू होते)

ਪਛਮਹਿ ਜੀਤਿ ਦਛਨ ਉਜਾਰਿ ॥
पछमहि जीति दछन उजारि ॥

पश्चिम जिंकून दक्षिणेला उजाड करून

ਕੋਪਿਓ ਕਛੂਕੁ ਕਲਕੀ ਵਤਾਰ ॥
कोपिओ कछूकु कलकी वतार ॥

कल्कि अवताराला थोडा राग आला.

ਕੀਨੋ ਪਯਾਣ ਪੂਰਬ ਦਿਸਾਣ ॥
कीनो पयाण पूरब दिसाण ॥

(मग) पूर्वेकडे चढले

ਬਜੀਅ ਜੈਤ ਪਤ੍ਰੰ ਨਿਸਾਣ ॥੫੦੭॥
बजीअ जैत पत्रं निसाण ॥५०७॥

पश्चिम जिंकल्यानंतर आणि दक्षिणेला उद्ध्वस्त केल्यानंतर, कल्की अवतार पूर्वेकडे गेला आणि त्याच्या विजयाचे कर्णे वाजले.507.

ਮਾਗਧਿ ਮਹੀਪ ਮੰਡੇ ਮਹਾਨ ॥
मागधि महीप मंडे महान ॥

मगधच्या राजाने मोठे युद्ध केले

ਦਸ ਚਾਰ ਚਾਰੁ ਬਿਦਿਯਾ ਨਿਧਾਨ ॥
दस चार चारु बिदिया निधान ॥

जो 18 अभ्यासांचा खजिना होता.

ਬੰਗੀ ਕਲਿੰਗ ਅੰਗੀ ਅਜੀਤ ॥
बंगी कलिंग अंगी अजीत ॥

बँग, क्लिंग, आंग,

ਮੋਰੰਗ ਅਗੋਰ ਨਯਪਾਲ ਅਭੀਤ ॥੫੦੮॥
मोरंग अगोर नयपाल अभीत ॥५०८॥

तेथे त्याला मगधचे राजे भेटले, जे अठरा शास्त्रात निपुण होते, त्या बाजूला बंग, कलिंग, नेपाळ इत्यादी 508 मधील निर्भय राजेही होते.

ਛਜਾਦਿ ਕਰਣ ਇਕਾਦ ਪਾਵ ॥
छजादि करण इकाद पाव ॥

आणि छाजड, करण आणि इकडपाव (प्राथमिक क्षेत्र).

ਮਾਰੇ ਮਹੀਪ ਕਰ ਕੈ ਉਪਾਵ ॥
मारे महीप कर कै उपाव ॥

राजाने (कल्की) उपाय करून त्याचा वध केला आहे.

ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ਜੋਧਾ ਦੁਰੰਤ ॥
खंडे अखंड जोधा दुरंत ॥

ज्यांचा नाश होऊ शकत नाही अशा अंतहीन योद्ध्यांचा नाश झाला आहे

ਲਿਨੋ ਛਿਨਾਇ ਪੂਰਬੁ ਪਰੰਤ ॥੫੦੯॥
लिनो छिनाइ पूरबु परंत ॥५०९॥

यक्षासारख्या अधिकारात बरोबरीचे असलेले अनेक राजे योग्य उपाय करून मारले गेले आणि अशाप्रकारे क्रूर योद्धे मारले गेले आणि पूर्वेकडील भूमीही हिसकावून घेतली गेली.509.

ਦਿਨੋ ਨਿਕਾਰ ਰਾਛਸ ਦ੍ਰੁਬੁਧ ॥
दिनो निकार राछस द्रुबुध ॥

अज्ञानी राक्षसांना (देशातून) घालवले आहे.

ਕਿਨੋ ਪਯਾਨ ਉਤਰ ਸੁਕ੍ਰੁਧ ॥
किनो पयान उतर सुक्रुध ॥

(तेव्हा कल्कि अवतार) क्रोधित होऊन उत्तर दिशेला चढला.

ਮੰਡੇ ਮਹੀਪ ਮਾਵਾਸ ਥਾਨ ॥
मंडे महीप मावास थान ॥

अकीने राजांच्या ठिकाणांवर (देशांवर) युद्ध केले

ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ਖੂਨੀ ਖੁਰਾਨ ॥੫੧੦॥
खंडे अखंड खूनी खुरान ॥५१०॥

दुष्ट बुद्धीचे राक्षस मारले गेले आणि मोठ्या क्रोधाने उत्तरेकडे वळले आणि अनेक धोकादायक राजांना मारून त्यांचे राज्य इतरांना बहाल केले.510.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕਲਕੀ ਵਤਾਰ ਪੂਰਬ ਜੀਤ ਬਿਜਯ ਨਾਮ ਤੀਜਾ ਧਿਆਯ ਸਮਾਪਤੰ ॥੩॥
इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे कलकी वतार पूरब जीत बिजय नाम तीजा धिआय समापतं ॥३॥

बचित्तर नाटकातील कल्की अवतारातील “पूर्वेवर विजय” शीर्षक असलेल्या तिसऱ्या प्रकरणाचा शेवट.3.

ਪਾਧਰੀ ਛੰਦ ॥
पाधरी छंद ॥

पाढारी श्लोक

ਇਹ ਭਾਤਿ ਪੂਰਬ ਪਟਨ ਉਪਟਿ ॥
इह भाति पूरब पटन उपटि ॥

अशा प्रकारे पूर्व दिशेची नगरे उजाड करून

ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ਕਟੇ ਅਕਟ ॥
खंडे अखंड कटे अकट ॥

अटूट तोडले आणि अटूट कापले.

ਫਟੇ ਅਫਟ ਖੰਡੇ ਅਖੰਡ ॥
फटे अफट खंडे अखंड ॥

अटूट फाडून टाकले आणि अभंग तोडले.

ਬਜੇ ਨਿਸਾਨ ਮਚਿਓ ਘਮੰਡ ॥੫੧੧॥
बजे निसान मचिओ घमंड ॥५११॥

(आता पूर्वेकडील चोविसाव्या शहरांचे वर्णन सुरू होते आणि अविनाशी वैभवाच्या योद्ध्यांना मारताना कल्की अवताराचे कर्णे अभिमानाने वाजले. 511.

ਜੋਰੇ ਸੁ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਜੁਝਾਰ ॥
जोरे सु जंग जोधा जुझार ॥

लढाऊ योद्धे लढण्यासाठी एकत्र आले,

ਜੋ ਤਜੇ ਬਾਣ ਗਜਤ ਲੁਝਾਰ ॥
जो तजे बाण गजत लुझार ॥

योद्धे पुन्हा युद्धात गढून गेले आणि गर्जना करत बाणांचा वर्षाव केला

ਭਾਜੰਤ ਭੀਰ ਭਹਰੰਤ ਭਾਇ ॥
भाजंत भीर भहरंत भाइ ॥

भ्याड लोक घाबरून पळून जात आहेत.

ਭਭਕੰਤ ਘਾਇ ਡਿਗੇ ਅਘਾਇ ॥੫੧੨॥
भभकंत घाइ डिगे अघाइ ॥५१२॥

भ्याड घाबरून पळून गेले आणि त्यांच्या जखमा फुटल्या.512.

ਸਾਜੰਤ ਸਾਜ ਬਾਜਤ ਤੁਫੰਗ ॥
साजंत साज बाजत तुफंग ॥

वाद्ये सजवली जातात, बंदुका (शॉट्स) डागल्या जातात.

ਨਾਚੰਤ ਭੂਤ ਭੈਧਰ ਸੁਰੰਗ ॥
नाचंत भूत भैधर सुरंग ॥

योद्धे सजले होते

ਬਬਕੰਤ ਬਿਤਾਲ ਕਹਕੰਤ ਕਾਲ ॥
बबकंत बिताल कहकंत काल ॥

बैताल बडबड आणि काली 'काह-काह' (हसत आहे).

ਡਮਕੰਤ ਡਉਰ ਮੁਕਤੰਤ ਜ੍ਵਾਲ ॥੫੧੩॥
डमकंत डउर मुकतंत ज्वाल ॥५१३॥

युद्धाचे ढोल वाजले, भुते मोहक पद्धतीने नाचली, बैताल ओरडले, काली देवी हसली आणि अग्निशामक तबर वाजविला गेला.513.

ਭਾਜੰਤ ਭੀਰ ਤਜਿ ਬੀਰ ਖੇਤ ॥
भाजंत भीर तजि बीर खेत ॥

भ्याड रणांगणातून ('बीरखेत') पळून जात आहेत.

ਨਾਚੰਤ ਭੂਤ ਬੇਤਾਲ ਪ੍ਰੇਤ ॥
नाचंत भूत बेताल प्रेत ॥

भ्याड रणांगणातून पळून गेले