श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1077


ਹੋ ਧ੍ਰਿਗ ਧ੍ਰਿਗ ਤਾ ਕੌ ਸਭ ਹੀ ਲੋਕ ਬਖਾਨਈ ॥੪॥
हो ध्रिग ध्रिग ता कौ सभ ही लोक बखानई ॥४॥

त्यामुळे त्याला सर्व लोक द्वेष करतात. 4.

ਸੰਗ ਦਾਸੀ ਕੈ ਦਾਸ ਕਹਿਯੋ ਮੁਸਕਾਇ ਕੈ ॥
संग दासी कै दास कहियो मुसकाइ कै ॥

दास हसला आणि दासीला म्हणाला

ਸੰਗ ਹਮਾਰੇ ਚਲੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥
संग हमारे चलो प्रीति उपजाइ कै ॥

तुम्ही प्रेम वाढवा आणि माझ्यासोबत या.

ਕਾਮ ਕੇਲ ਕਰਿ ਜੀਹੈਂ ਕਛੂ ਨ ਲੀਜਿਯੈ ॥
काम केल करि जीहैं कछू न लीजियै ॥

आम्हाला कशाचीही गरज नाही, आम्ही फक्त लैंगिक क्रिया करून जगू.

ਹੋ ਗਾਨ ਕਲਾ ਜੂ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ਕੀਜਿਯੈ ॥੫॥
हो गान कला जू बचन हमारो कीजियै ॥५॥

हे गायन कला! माझा शब्द घ्या. ५.

ਉਠ ਦਾਸੀ ਸੰਗ ਚਲੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥
उठ दासी संग चली प्रीति उपजाइ कै ॥

प्रेमात पडलेली दासी उठून (त्याच्याबरोबर) निघून गेली

ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਓਰ ਨਿਹਾਰਿ ਨ ਰਹੀ ਲਜਾਇ ਕੈ ॥
न्रिप की ओर निहारि न रही लजाइ कै ॥

आणि लाजा दी मारीने राजाकडे ढुंकूनही पाहिले नाही.

ਜੋ ਦਾਸੀ ਸੌ ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਰਖ ਉਪਜਾਵਈ ॥
जो दासी सौ प्रेम पुरख उपजावई ॥

दासीवर प्रेम करणारा माणूस,

ਹੋ ਅੰਤ ਸ੍ਵਾਨ ਕੀ ਮ੍ਰਿਤੁ ਮਰੈ ਪਛੁਤਾਵਈ ॥੬॥
हो अंत स्वान की म्रितु मरै पछुतावई ॥६॥

शेवटी त्याला पश्चात्ताप होतो आणि कुत्र्याचा मृत्यू होतो. 6.

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਮੈ ਚਾਰਿ ਕੋਸ ਮਾਰਗ ਚਲਿਯੋ ॥
चारि पहर मै चारि कोस मारग चलियो ॥

(ते) चार घड्याळात चार पर्वत चढले.

ਜੋ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋ ਦ੍ਰਪ ਹੁਤੋ ਸਭੁ ਹੀ ਦਲਿਯੋ ॥
जो कंद्रप को द्रप हुतो सभु ही दलियो ॥

ज्याला कामाचा अभिमान होता, त्याने (त्याने) सर्वांना आधार दिला.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਭ੍ਰਮਿ ਭ੍ਰਮਿ ਤੇ ਹੀ ਪੁਰ ਆਵਹੀ ॥
चहूं ओर भ्रमि भ्रमि ते ही पुर आवही ॥

चारही दिशांनी भटकून ते (त्यांच्या) गावी परतले.

ਹੋ ਗਾਨ ਕਲਾ ਤਿਲ ਚੁਗਨ ਨ ਪੈਡੋ ਪਾਵਹੀ ॥੭॥
हो गान कला तिल चुगन न पैडो पावही ॥७॥

गण काला आणि तिल चुगनला मार्ग सापडला नाही.7.

ਅਧਿਕ ਸ੍ਰਮਿਤ ਤੇ ਭਏ ਹਾਰਿ ਗਿਰਿ ਕੈ ਪਰੈ ॥
अधिक स्रमित ते भए हारि गिरि कै परै ॥

खूप थकल्यामुळे ते पराभवाने खाली पडले,

ਜਨੁਕ ਘਾਵ ਬਿਨੁ ਕੀਏ ਆਪ ਹੀ ਤੇ ਮਰੈ ॥
जनुक घाव बिनु कीए आप ही ते मरै ॥

जणू ते जखमी न होता मरण पावले.

ਅਧਿਕ ਛੁਧਾ ਜਬ ਲਗੀ ਦੁਹੁਨਿ ਕੌ ਆਇ ਕੈ ॥
अधिक छुधा जब लगी दुहुनि कौ आइ कै ॥

तेव्हा दोघांना खूप भूक लागली होती

ਹੋ ਤਬ ਦਾਸੀ ਸੌ ਦਾਸ ਕਹਿਯੋ ਦੁਖ ਪਾਇ ਕੈ ॥੮॥
हो तब दासी सौ दास कहियो दुख पाइ कै ॥८॥

म्हणून सेवक दुःखात दासीला म्हणाला. 8.

ਗਾਨ ਕਲਾ ਤੁਮ ਪਰੋ ਸੁ ਬੁਰਿ ਅਪੁਨੀ ਕਰੋ ॥
गान कला तुम परो सु बुरि अपुनी करो ॥

हे गायन कला! तुम्ही तुमची योनी पार करा

ਖਰਿ ਕੋ ਟੁਕਰਾ ਹਾਥ ਹਮਾਰੇ ਪੈ ਧਰੋ ॥
खरि को टुकरा हाथ हमारे पै धरो ॥

आणि माझ्या हातावर खलीचा तुकडा (खायला) ठेव.

ਦਾਸ ਜਬੇ ਖੈਬੈ ਕੌ ਕਛੂ ਨ ਪਾਇਯੋ ॥
दास जबे खैबै कौ कछू न पाइयो ॥

जेव्हा दासाला खायला काही मिळेना

ਹੋ ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਤਬ ਚਿਤ ਕੇ ਬਿਖੈ ਬਢਾਇਯੋ ॥੯॥
हो अधिक कोप तब चित के बिखै बढाइयो ॥९॥

त्यामुळे चितमध्ये तो खूप संतापला. ९.

ਮਾਰ ਕੂਟਿ ਦਾਸੀ ਕੋ ਦਯੋ ਬਹਾਇ ਕੈ ॥
मार कूटि दासी को दयो बहाइ कै ॥

(त्याने) दासीला मारहाण करून (नदीत) फेकून दिले.

ਆਪਨ ਗਯੋ ਫਲ ਚੁਗਨ ਮਹਾ ਬਨ ਜਾਇ ਕੈ ॥
आपन गयो फल चुगन महा बन जाइ कै ॥

आणि तो मोठ्या डब्यात फळे घ्यायला गेला.

ਬੇਰ ਭਖਤ ਤਾ ਕੌ ਹਰਿ ਜਛ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
बेर भखत ता कौ हरि जछ निहारियो ॥

सिंहाने ('हरिजच') त्याला खाताना पाहिले

ਹੋ ਤਿਲ ਚੁਗਨਾ ਕੋ ਪਕਰ ਭਛ ਕਰਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥੧੦॥
हो तिल चुगना को पकर भछ करि डारियो ॥१०॥

आणि तीळ पकडून खाल्ले. 10.

ਬਹਤ ਬਹਤ ਦਾਸੀ ਸਰਿਤਾ ਮਹਿ ਤਹਿ ਗਈ ॥
बहत बहत दासी सरिता महि तहि गई ॥

मोलकरीण नदीत वावरत तिथे पोहोचली

ਜਹਾ ਆਇ ਸ੍ਵਾਰੀ ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਨਿਕਸਤ ਭਈ ॥
जहा आइ स्वारी न्रिप की निकसत भई ॥

जिथे राजाची स्वारी निघत होती.

ਨਿਰਖਿ ਪ੍ਰਿਯਾ ਰਾਜਾ ਤਿਹ ਲਿਯੋ ਨਿਕਾਰਿ ਕੈ ॥
निरखि प्रिया राजा तिह लियो निकारि कै ॥

प्रियाला पाहताच राजा तिला घेऊन गेला.

ਹੋ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਮੂਰਖ ਸਕਿਯੋ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ ॥੧੧॥
हो भेद अभेद न मूरख सकियो बिचारि कै ॥११॥

त्या मूर्खाला काही रहस्ये समजू शकली नाहीत. 11.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਦਾਸੀ ਕਾਢ ਨਦੀ ਤੇ ਲਿਯੋ ॥
दासी काढ नदी ते लियो ॥

राजाने दासीला नदीतून बाहेर काढले

ਬੈਠ ਤੀਰ ਐਸੇ ਬਚ ਕਿਯੋ ॥
बैठ तीर ऐसे बच कियो ॥

आणि बाकावर बसून असे बोललो.

ਕਿਹ ਨਿਮਿਤ ਕੈ ਹ੍ਯਾਂ ਤੈ ਆਈ ॥
किह निमित कै ह्यां तै आई ॥

(राजाने विचारले) तू इथे का आला आहेस?

ਸੋ ਕਹਿਯੈ ਮੁਹਿ ਪ੍ਰਗਟ ਜਤਾਈ ॥੧੨॥
सो कहियै मुहि प्रगट जताई ॥१२॥

मला हे (सर्व तपशील) स्पष्टपणे सांगा. 12.

ਜਬ ਤੁਮ ਅਖੇਟਕਹਿ ਸਿਧਾਏ ॥
जब तुम अखेटकहि सिधाए ॥

(दासी म्हणाली, हे राजा!) तू शंभर शिकार खेळायला गेला होतास

ਬਹੁ ਚਿਰ ਭਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਕੌ ਨਹਿ ਆਏ ॥
बहु चिर भयो ग्रिह कौ नहि आए ॥

आणि बराच वेळ घरी परतला नाही.

ਤੁਮ ਬਿਨੁ ਮੈ ਅਤਿਹਿ ਅਕੁਲਾਈ ॥
तुम बिनु मै अतिहि अकुलाई ॥

त्यामुळे तुझ्याशिवाय मी खूप हरवले होते.

ਤਾ ਤੇ ਬਨ ਗਹਿਰੇ ਮੋ ਆਈ ॥੧੩॥
ता ते बन गहिरे मो आई ॥१३॥

त्यामुळे तो जाडजूड अंबाडा आला. 13.

ਜਬ ਮੈ ਅਧਿਕ ਤ੍ਰਿਖਾਤੁਰ ਭਈ ॥
जब मै अधिक त्रिखातुर भई ॥

जेव्हा मी तहानेने आजारी पडलो

ਪਾਨਿ ਪਿਵਨ ਸਰਿਤਾ ਢਿਗ ਗਈ ॥
पानि पिवन सरिता ढिग गई ॥

त्यामुळे ती पाणी पिण्यासाठी नदीच्या काठावर गेली.

ਫਿਸਲਿਯੋ ਪਾਵ ਨਦੀ ਮੌ ਪਰੀ ॥
फिसलियो पाव नदी मौ परी ॥

पाय घसरला (आणि मी) नदीत पडलो.

ਅਧਿਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰ ਤੁਮਹਿ ਨਿਕਰੀ ॥੧੪॥
अधिक क्रिपा कर तुमहि निकरी ॥१४॥

तू खूप दयाळूपणे नदीतून बाहेर काढलेस. 14.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਨੀਚ ਸੰਗ ਕੀਜੈ ਨਹੀ ਸੁਨਹੋ ਮੀਤ ਕੁਮਾਰ ॥
नीच संग कीजै नही सुनहो मीत कुमार ॥

हे मित्र राजकुमार! ऐका, कधीही नीच लोकांचा सहवास करू नये.

ਭੇਡ ਪੂਛਿ ਭਾਦੌ ਨਦੀ ਕੋ ਗਹਿ ਉਤਰਿਯੋ ਪਾਰ ॥੧੫॥
भेड पूछि भादौ नदी को गहि उतरियो पार ॥१५॥

(कारण) मेंढीची शेपटी धरून बोटीतून कोणी (बनावट) नदी पार करू शकतो का? १५

ਪਾਨੀ ਉਦਰ ਤਾ ਕੌ ਭਰਿਯੋ ਦਾਸ ਨਦੀ ਗਯੋ ਡਾਰਿ ॥
पानी उदर ता कौ भरियो दास नदी गयो डारि ॥

गुलाम (तो गुलाम) नदीत पडला आणि त्याच्या पोटात पाणी भरले.

ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨਨ ਅਬਲਾ ਭਈ ਸਕਿਯੋ ਨ ਨ੍ਰਿਪ ਬੀਚਾਰਿ ॥੧੬॥
बिनु प्रानन अबला भई सकियो न न्रिप बीचारि ॥१६॥

(ज्याने) ती स्त्री मरण पावली, पण राजा त्याचा विचार करू शकला नाही. 16.

ਫਲ ਭਛਤ ਜਛਨ ਗਹਿਯੋ ਦਾਸ ਨਾਸ ਕੋ ਕੀਨ ॥
फल भछत जछन गहियो दास नास को कीन ॥

फळ खाणाऱ्या गुलामाला सिंहाने ('जछन') पकडून नष्ट केले.