श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1293


ਸੁਨਹੁ ਬਾਤ ਤੁਮ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਾ ॥
सुनहु बात तुम राज कुमारा ॥

अहो राजकुमार! तू ऐक (माझे)

ਰਤਨ ਮਤੀ ਤੁਮਰੀ ਜੋ ਰਾਨੀ ॥
रतन मती तुमरी जो रानी ॥

तुझी राणी रत्नमाती,

ਯਹ ਮੁਰਿ ਅਤਿ ਸੇਵਕੀ ਪ੍ਰਮਾਨੀ ॥੧੦॥
यह मुरि अति सेवकी प्रमानी ॥१०॥

तिला माझी अत्यंत विश्वासू सेवक मान. 10.

ਜੌ ਯਾ ਸੌ ਤੁਮ ਕਰਹੁ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥
जौ या सौ तुम करहु प्यारा ॥

जर तुम्ही त्याच्यावर प्रेम कराल,

ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਤੁਮਰੋ ਤਬੈ ਉਧਾਰਾ ॥
ह्वै है तुमरो तबै उधारा ॥

तरच तुम्हाला कर्ज मिळेल.

ਸਤ੍ਰ ਹੋਇਗੋ ਨਾਸ ਤਿਹਾਰੋ ॥
सत्र होइगो नास तिहारो ॥

तुमच्या शत्रूंचा नाश होईल.

ਤਬ ਜਾਨੌ ਤੂ ਭਗਤ ਹਮਾਰੋ ॥੧੧॥
तब जानौ तू भगत हमारो ॥११॥

तेव्हा (मला) समजेल की तू माझा भक्त आहेस. 11.

ਯੌ ਕਹਿ ਲੋਕੰਜਨ ਦ੍ਰਿਗ ਡਾਰੀ ॥
यौ कहि लोकंजन द्रिग डारी ॥

असे म्हणत (त्याने) लोकांजन (सुरमा) डोळ्यांत घातला.

ਭਈ ਲੋਪ ਨਹਿ ਜਾਇ ਨਿਹਾਰੀ ॥
भई लोप नहि जाइ निहारी ॥

ती गूढपणे गायब झाली आणि ती दिसली नाही.

ਮੂੜ ਰਾਵ ਤਿਹ ਰੁਦ੍ਰ ਪ੍ਰਮਾਨਾ ॥
मूड़ राव तिह रुद्र प्रमाना ॥

मूर्ख राजाने त्याला रुद्र समजले.

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕਛੁ ਪਸੂ ਨ ਜਾਨਾ ॥੧੨॥
भेद अभेद कछु पसू न जाना ॥१२॥

त्या मूर्खाला फरक काही कळत नव्हता. 12.

ਤਬ ਤੇ ਤਾ ਸੌ ਕੀਆ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥
तब ते ता सौ कीआ प्यारा ॥

तेव्हापासून तिच्याबरोबर (राजा) इतर सर्व सुंदर राण्या

ਤਜਿ ਕਰਿ ਸਕਲ ਸੁੰਦਰੀ ਨਾਰਾ ॥
तजि करि सकल सुंदरी नारा ॥

त्याग करून प्रेम करू लागले.

ਇਹ ਛਲ ਛਲਾ ਚੰਚਲਾ ਰਾਜਾ ॥
इह छल छला चंचला राजा ॥

या युक्तीने चंचलाने राजाला फसवले

ਆਲੂਰੇ ਗੜ ਕੋ ਸਿਰਤਾਜਾ ॥੧੩॥
आलूरे गड़ को सिरताजा ॥१३॥

अलूर गडाचा स्वामी कोण होता. 13.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਉਨਤਾਲੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੩੯॥੬੩੪੨॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ उनतालीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३३९॥६३४२॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संबदाच्या ३३९ व्या चरित्राची सांगता येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३३९.६३४२. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਮਥੁਰਾ ਨਾਮ ਹਮਾਰੇ ਰਹੈ ॥
मथुरा नाम हमारे रहै ॥

मथुरा नावाचा (एक व्यक्ती) आमच्यामध्ये राहत होता.

ਜਗ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਗੁਲਾਬੇ ਕਹੈ ॥
जग तिह त्रियहि गुलाबे कहै ॥

संसार त्यांच्या पत्नीला गुलाबो म्हणत असे.

ਰਾਮ ਦਾਸ ਨਾਮਾ ਤਹ ਆਯੋ ॥
राम दास नामा तह आयो ॥

रामदास नावाची व्यक्ती तिथे आली.

ਨਿਰਖਿ ਨਾਰਿ ਤਿਹ ਮਦਨ ਸਤਾਯੋ ॥੧॥
निरखि नारि तिह मदन सतायो ॥१॥

(त्या) स्त्रीला पाहून तो वासनेने व्याकूळ झाला. १.

ਬਹੁਤ ਬਰਿਸ ਤਾ ਸੌ ਵਹੁ ਰਹਾ ॥
बहुत बरिस ता सौ वहु रहा ॥

अनेक वर्षे तो तिच्यासोबत राहिला

ਪੁਨਿ ਐਸੇ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਕਹਾ ॥
पुनि ऐसे तिह त्रिय सौ कहा ॥

आणि मग ती स्त्रीला म्हणाली,

ਆਉ ਹੋਹਿ ਹਮਰੀ ਤੈ ਨਾਰੀ ॥
आउ होहि हमरी तै नारी ॥

चला! आणि (आता) तू माझी बायको झालीस.

ਕਸਿ ਦੈ ਹੈ ਤੁਹਿ ਯਹ ਮੁਰਦਾਰੀ ॥੨॥
कसि दै है तुहि यह मुरदारी ॥२॥

हा (मथुरा) मृत मनुष्य तुला काय देतो? 2.

ਭਲੀ ਭਲੀ ਅਬਲਾ ਤਿਨ ਭਾਖੀ ॥
भली भली अबला तिन भाखी ॥

बाई त्याला 'भली भली' म्हणत.

ਚਿਤ ਮਹਿ ਰਾਖਿ ਨ ਕਾਹੂ ਆਖੀ ॥
चित महि राखि न काहू आखी ॥

आणि (ही गोष्ट) हृदयात ठेवा, कोणाला सांगू नका.

ਜਬ ਮਥੁਰਾ ਆਯੋ ਤਿਹ ਧਾਮਾ ॥
जब मथुरा आयो तिह धामा ॥

मथुरा घरी आल्यावर

ਤਬ ਅਸਿ ਬਚਨ ਬਖਾਨ੍ਯੋ ਬਾਮਾ ॥੩॥
तब असि बचन बखान्यो बामा ॥३॥

तेव्हा ती महिला असे बोलली. 3.

ਹਰੀ ਚੰਦ ਰਾਜਾ ਜਗ ਭਯੋ ॥
हरी चंद राजा जग भयो ॥

जगात राजा हरिचंद यांचा जन्म झाला.

ਅੰਤ ਕਾਲ ਸੋ ਭੀ ਮਰਿ ਗਯੋ ॥
अंत काल सो भी मरि गयो ॥

शेवटी त्याचाही मृत्यू झाला.

ਮਾਨਧਾਤ ਪ੍ਰਭ ਭੂਪ ਬਢਾਯੋ ॥
मानधात प्रभ भूप बढायो ॥

मांधाता नावाचा एक मोठा राजा होता.

ਅੰਤ ਕਾਲ ਸੋਊ ਕਾਲ ਖਪਾਯੋ ॥੪॥
अंत काल सोऊ काल खपायो ॥४॥

शेवटी उपासमारीने त्याचाही बळी गेला. 4.

ਜੋ ਨਰ ਨਾਰਿ ਭਯੋ ਸੋ ਮਰਾ ॥
जो नर नारि भयो सो मरा ॥

(या जगात) जो नर नारी जन्माला आला आहे, तो मेला आहे.

ਯਾ ਜਗ ਮਹਿ ਕੋਊ ਨ ਉਬਰਾ ॥
या जग महि कोऊ न उबरा ॥

या जगात कोणीच उरले नाही.

ਇਹ ਜਗ ਥਿਰ ਏਕੈ ਕਰਤਾਰਾ ॥
इह जग थिर एकै करतारा ॥

या जगात एकच निर्माता कायम आहे

ਔਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਇਹ ਸਗਲ ਸੰਸਾਰਾ ॥੫॥
और म्रितक इह सगल संसारा ॥५॥

आणि बाकीचे जग नाशवंत आहे. ५.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਯਾ ਜਗ ਮਹਿ ਸੋਈ ਜਿਯਤ ਪੁੰਨ੍ਯ ਦਾਨ ਜਿਨ ਕੀਨ ॥
या जग महि सोई जियत पुंन्य दान जिन कीन ॥

या जगात फक्त तोच राहतो (म्हणजे अमर आहे) ज्याने चांगली कामे केली आहेत.

ਸਿਖਿਯਨ ਕੀ ਸੇਵਾ ਕਰੀ ਜੋ ਮਾਗੈ ਸੋ ਦੀਨ ॥੬॥
सिखियन की सेवा करी जो मागै सो दीन ॥६॥

ज्याने शीखांची (सेवकांची) सेवा केली त्याने जे मागितले ते दिले. 6.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਯਹ ਉਪਦੇਸ ਸੁਨਤ ਜੜ ਢਰਿਯੋ ॥
यह उपदेस सुनत जड़ ढरियो ॥

हा उपदेश ऐकून मूर्ख मथुरा पडला

ਬਹੁਰਿ ਨਾਰਿ ਸੌ ਬਚਨ ਉਚਰਿਯੋ ॥
बहुरि नारि सौ बचन उचरियो ॥

आणि मग बाईला सांगू लागला.

ਜੋ ਉਪਜੈ ਜਿਯ ਭਲੀ ਤਿਹਾਰੈ ॥
जो उपजै जिय भली तिहारै ॥

तुमच्या मनात जे आले ते बरोबर आहे.

ਵਹੈ ਕਾਮ ਮੈ ਕਰੌ ਸਵਾਰੈ ॥੭॥
वहै काम मै करौ सवारै ॥७॥

मी तेच काम चांगले करीन.7.

ਤ੍ਰਿਯ ਬਾਚ ॥
त्रिय बाच ॥

स्त्री म्हणाली:

ਫਟਾ ਬਸਤ੍ਰ ਜਾ ਕਾ ਲਖਿ ਲੀਜੈ ॥
फटा बसत्र जा का लखि लीजै ॥

एखाद्याचे फाटलेले चिलखत दिसले तर,

ਬਸਤ੍ਰ ਨਵੀਨ ਤੁਰਤ ਤਿਹ ਦੀਜੈ ॥
बसत्र नवीन तुरत तिह दीजै ॥

त्याला ताबडतोब नवीन चिलखत द्या.

ਜਾ ਕੈ ਘਰਿ ਮਹਿ ਹੋਇ ਨ ਦਾਰਾ ॥
जा कै घरि महि होइ न दारा ॥

ज्याच्या घरात बायको नाही,

ਤਾ ਕਹ ਦੀਜੈ ਅਪਨੀ ਨਾਰਾ ॥੮॥
ता कह दीजै अपनी नारा ॥८॥

त्याला तुमची पत्नी द्या.8.

ਰਾਮ ਦਾਸ ਤਬ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
राम दास तब ताहि निहारियो ॥

तेव्हा रामदासांनी त्याच्याकडे पाहिले.

ਧਨ ਬਿਹੀਨ ਬਿਨੁ ਨਾਰਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
धन बिहीन बिनु नारि बिचारियो ॥

(तो) संपत्तीने निराधार आणि पत्नी नसलेला होता.

ਧਨ ਹੂੰ ਦੀਯਾ ਨਾਰਿ ਹੂੰ ਦੀਨੀ ॥
धन हूं दीया नारि हूं दीनी ॥

(मथुरा) त्याला पैसेही दिले आणि पत्नी दिली.

ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਜੜ ਕਛੂ ਨ ਚੀਨੀ ॥੯॥
भली बुरी जड़ कछू न चीनी ॥९॥

त्या मूर्खाने वाईट-चांगल्या गोष्टीचा विचार केला नाही. ९.

ਇਹ ਛਲ ਗਈ ਜਾਰ ਕੇ ਨਾਰਾ ॥
इह छल गई जार के नारा ॥

या युक्तीने (ती) त्या स्त्रीबरोबर निघून गेली.

ਬਸਤ੍ਰ ਦਰਬ ਲੈ ਸਾਥ ਅਪਾਰਾ ॥
बसत्र दरब लै साथ अपारा ॥

(तिच्या) भरपूर चिलखत आणि संपत्ती घेतली.

ਇਹ ਆਪਨ ਅਤਿ ਸਾਧ ਪਛਾਨਾ ॥
इह आपन अति साध पछाना ॥

हा (म्हणजे मथुरा) स्वतःला मोठा संत मानत असे

ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਕਾ ਭੇਵ ਨ ਜਾਨਾ ॥੧੦॥
भली बुरी का भेव न जाना ॥१०॥

आणि चांगल्या वाईटातला फरक समजला नाही. 10.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚਾਲੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੪੦॥੬੩੫੨॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चालीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३४०॥६३५२॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाचे ३४० वे चरित्र येथे समाप्त होते, सर्व शुभ आहे.३४०.६३५२. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੁਕ੍ਰਿਤਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਸੁਨਾ ॥
सुक्रितावती नगर इक सुना ॥

सुकृतावती नावाचे नगर ऐकले जायचे.

ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਬਹੁ ਗੁਨਾ ॥
सुक्रित सैन राजा बहु गुना ॥

(त्यातील) सुकृत सेन नावाचा एक अत्यंत गुणी राजा होता.

ਸੁਭ ਲਛਨਿ ਦੇ ਨਾਰਿ ਬਿਰਾਜੈ ॥
सुभ लछनि दे नारि बिराजै ॥

त्यांच्या (घरात) सुभ लचनीची पत्नी राहत होती.

ਚੰਦ੍ਰ ਸੂਰ ਕੀ ਲਖਿ ਦੁਤਿ ਲਾਜੈ ॥੧॥
चंद्र सूर की लखि दुति लाजै ॥१॥

(त्याला) चंद्र आणि सूर्याचा प्रकाश (तेज) पाहून लाज वाटली. १.

ਸ੍ਰੀ ਅਪਛਰਾ ਦੇਇ ਸੁ ਬਾਲਾ ॥
स्री अपछरा देइ सु बाला ॥

(त्याला) अपाचारा देई नावाची मुलगी होती,

ਮਾਨਹੁ ਸਕਲ ਰਾਗ ਕੀ ਮਾਲਾ ॥
मानहु सकल राग की माला ॥

जणू सर्व रागांची माला आहे.

ਕਹੀ ਨ ਜਾਤ ਤਵਨ ਕੀ ਸੋਭਾ ॥
कही न जात तवन की सोभा ॥

त्याच्या सौंदर्याचे वर्णन करता येत नाही.

ਇੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰ ਜਸ ਰਵਿ ਲਖਿ ਲੋਭਾ ॥੨॥
इंद्र चंद्र जस रवि लखि लोभा ॥२॥

त्याचे रूप पाहून इंद्र, चंद्र आणि सूर्यही लोभस झाले. 2.

ਤਹ ਇਕ ਆਇ ਗਯੋ ਸੌਦਾਗਰ ॥
तह इक आइ गयो सौदागर ॥

तेथे एक व्यापारी आला.

ਪੂਤ ਸਾਥ ਤਿਹ ਜਾਨੁ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ॥
पूत साथ तिह जानु प्रभाकर ॥

त्याला सूर्यासारखा मुलगा होता.

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਤਿਹ ਊਪਰ ਅਟਕੀ ॥
राज सुता तिह ऊपर अटकी ॥

राज कुमारी त्याच्या प्रेमात पडली

ਚਟਪਟ ਲਾਜ ਲੋਕ ਕੀ ਸਟਕੀ ॥੩॥
चटपट लाज लोक की सटकी ॥३॥

आणि लोकांची लॉज फेकून दिली. 3.