श्री दसाम ग्रंथ

पान - 709


ਸਬੈ ਸਿਧ ਹਰਤਾ ॥੩੪੭॥
सबै सिध हरता ॥३४७॥

120.347 सागरापर्यंत परमेश्वर आणि इतरांचा नाश करणाऱ्यांचे सतत स्मरण करणे.

ਅਰੀਲੇ ਅਰਾਰੇ ॥
अरीले अरारे ॥

(देव) जिद्दी आणि जिद्दी आहेत.

ਹਠੀਲ ਜੁਝਾਰੇ ॥
हठील जुझारे ॥

तेच प्रतिकार करतात, जे चिकाटीने लढतात,

ਕਟੀਲੇ ਕਰੂਰੰ ॥
कटीले करूरं ॥

कट ठिसूळ आणि कठोर असतात.

ਕਰੈ ਸਤ੍ਰੁ ਚੂਰੰ ॥੩੪੮॥
करै सत्रु चूरं ॥३४८॥

जे कठोर आणि क्रूर आहेत आणि शत्रूंचा नाश करणारे आहेत.121.348.

ਤੇਰਾ ਜੋਰੁ ॥
तेरा जोरु ॥

तुझी शक्ती

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਜੋ ਇਨ ਜੀਤਿ ਸਕੌ ਨਹਿ ਭਾਈ ॥
जो इन जीति सकौ नहि भाई ॥

जर मी त्यांना जिंकू शकलो नाही, तर मी

ਤਉ ਮੈ ਜੋਰ ਚਿਤਾਹਿ ਜਰਾਈ ॥
तउ मै जोर चिताहि जराई ॥

अंत्यसंस्कारावर स्वतःला जाळून टाकीन

ਮੈ ਇਨ ਕਹਿ ਮੁਨਿ ਜੀਤਿ ਨ ਸਾਕਾ ॥
मै इन कहि मुनि जीति न साका ॥

हे ऋषी! मी त्यांना जिंकू शकलो नाही

ਅਬ ਮੁਰ ਬਲ ਪੌਰਖ ਸਬ ਥਾਕਾ ॥੩੪੯॥
अब मुर बल पौरख सब थाका ॥३४९॥

माझी शक्ती आणि धैर्य कमकुवत झाले आहे.122.349.

ਐਸ ਭਾਤਿ ਮਨ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ऐस भाति मन बीच बिचारा ॥

असा विचार (पारस नाथ) मनात आला.

ਪ੍ਰਗਟ ਸਭਾ ਸਬ ਸੁਨਤ ਉਚਾਰਾ ॥
प्रगट सभा सब सुनत उचारा ॥

असा विचार करून राजा सर्वाना उद्देशून म्हणाला,

ਮੈ ਬਡ ਭੂਪ ਬਡੋ ਬਰਿਆਰੂ ॥
मै बड भूप बडो बरिआरू ॥

मी महान राजा आणि खूप बलवान आहे.

ਮੈ ਜੀਤ੍ਯੋ ਇਹ ਸਭ ਸੰਸਾਰੂ ॥੩੫੦॥
मै जीत्यो इह सभ संसारू ॥३५०॥

“मी एक महान राजा आहे आणि मी संपूर्ण जग जिंकले आहे.123.350.

ਜਿਨਿ ਮੋ ਕੋ ਇਹ ਬਾਤ ਬਤਾਈ ॥
जिनि मो को इह बात बताई ॥

"ज्याने मला विवेक आणि अविवेक या दोन्ही योद्धांवर विजय मिळवण्यास सांगितले आहे,

ਤਿਨਿ ਮੁਹਿ ਜਾਨੁ ਠਗਉਰੀ ਲਾਈ ॥
तिनि मुहि जानु ठगउरी लाई ॥

त्याने मला चिडवले आहे आणि माझे जीवन फसवणुकीकडे नेले आहे

ਏ ਦ੍ਵੈ ਬੀਰ ਬਡੇ ਬਰਿਆਰਾ ॥
ए द्वै बीर बडे बरिआरा ॥

हे दोघेही पराक्रमी योद्धे आहेत

ਇਨ ਜੀਤੇ ਜੀਤੋ ਸੰਸਾਰਾ ॥੩੫੧॥
इन जीते जीतो संसारा ॥३५१॥

त्यांना जिंकल्यावर सर्व जग जिंकले जाते.१२४.३५१.

ਅਬ ਮੋ ਤੇ ਏਈ ਜਿਨਿ ਜਾਈ ॥
अब मो ते एई जिनि जाई ॥

आता या फक्त माझ्याकडून जिंकलेल्या गोष्टी नाहीत.

ਕਹਿ ਮੁਨਿ ਮੋਹਿ ਕਥਾ ਸਮਝਾਈ ॥
कहि मुनि मोहि कथा समझाई ॥

“आता ते माझ्यापासून दूर जाणार नाहीत, हे ऋषी! मला स्पष्टपणे त्यांचे वर्णन करा

ਅਬ ਮੈ ਦੇਖਿ ਬਨਾਵੌ ਚਿਖਾ ॥
अब मै देखि बनावौ चिखा ॥

आता बघ, मी आग लावते

ਪੈਠੌ ਬੀਚ ਅਗਨਿ ਕੀ ਸਿਖਾ ॥੩੫੨॥
पैठौ बीच अगनि की सिखा ॥३५२॥

"आता मी माझ्या अंत्यसंस्काराची चिता तुझ्या दृष्टीक्षेपात तयार करतो आणि अग्नीच्या ज्वाळांमध्ये बसतो."125.352.

ਚਿਖਾ ਬਨਾਇ ਸਨਾਨਹਿ ਕਰਾ ॥
चिखा बनाइ सनानहि करा ॥

(प्रथम) अग्नी केला, (मग) स्नान केले

ਸਭ ਤਨਿ ਬਸਤ੍ਰ ਤਿਲੋਨਾ ਧਰਾ ॥
सभ तनि बसत्र तिलोना धरा ॥

अंत्यसंस्काराची तयारी केल्यानंतर त्यांनी अंघोळ केली आणि अंगावर खोल केशरी रंगाचे कपडे घातले.

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਲੋਗ ਹਟਕਿ ਕਰਿ ਰਹਾ ॥
बहु बिधि लोग हटकि करि रहा ॥

(सर्व) लोक अत्यंत संयमी राहिले

ਚਟਪਟ ਕਰਿ ਚਰਨਨ ਭੀ ਗਹਾ ॥੩੫੩॥
चटपट करि चरनन भी गहा ॥३५३॥

अनेकांनी त्याला मनाई केली आणि त्याच्या पाया पडली.126.353.

ਹੀਰ ਚੀਰ ਦੈ ਬਿਧਵਤ ਦਾਨਾ ॥
हीर चीर दै बिधवत दाना ॥

हिरे, चिलखत विधिवत दान केले

ਮਧਿ ਕਟਾਸ ਕਰਾ ਅਸਥਾਨਾ ॥
मधि कटास करा असथाना ॥

विविध प्रकारचे दागिने आणि वस्त्रे दान म्हणून राजाने चितेच्या आत एक आसन तयार केले

ਭਾਤਿ ਅਨਕ ਤਨ ਜ੍ਵਾਲ ਜਰਾਈ ॥
भाति अनक तन ज्वाल जराई ॥

शरीर विविध प्रकारे जाळणे,

ਜਰਤ ਨ ਭਈ ਜ੍ਵਾਲ ਸੀਅਰਾਈ ॥੩੫੪॥
जरत न भई ज्वाल सीअराई ॥३५४॥

त्याने त्याचे शरीर विविध प्रकारच्या अग्नीने जाळून टाकले, परंतु ज्वाला त्याला जाळण्याऐवजी थंड झाल्या.127.354.

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
तोमर छंद ॥

तोमर श्लोक

ਕਰਿ ਕੋਪ ਪਾਰਸ ਰਾਇ ॥
करि कोप पारस राइ ॥

पारसनाथ संतापले

ਕਰਿ ਆਪਿ ਅਗਨਿ ਜਰਾਇ ॥
करि आपि अगनि जराइ ॥

संतापून पारसनाथांनी हातातील अग्नी जाळला.

ਸੋ ਭਈ ਸੀਤਲ ਜ੍ਵਾਲ ॥
सो भई सीतल ज्वाल ॥

ती आग थंड झाली

ਅਤਿ ਕਾਲ ਰੂਪ ਕਰਾਲ ॥੩੫੫॥
अति काल रूप कराल ॥३५५॥

जे दिसायला भयानक होते, पण तिथे थंड झाले.128.355.

ਤਤ ਜੋਗ ਅਗਨਿ ਨਿਕਾਰਿ ॥
तत जोग अगनि निकारि ॥

मग (पारसनाथांनी) योग अग्नी काढला (दीप लावला).

ਅਤਿ ਜ੍ਵਲਤ ਰੂਪ ਅਪਾਰਿ ॥
अति ज्वलत रूप अपारि ॥

मग त्याला योग-अग्नी उदयास आला, जो भयानकपणे जळत होता

ਤਬ ਕੀਅਸ ਆਪਨ ਦਾਹ ॥
तब कीअस आपन दाह ॥

मग (त्याने) त्याचे (शरीर) जाळले.

ਪੁਰਿ ਲਖਤ ਸਾਹਨ ਸਾਹਿ ॥੩੫੬॥
पुरि लखत साहन साहि ॥३५६॥

त्याने त्या अग्नीने स्वत:ला मारले आणि शहरातील लोक त्या महान राजाला पाहत राहिले.129.356.

ਤਬ ਜਰੀ ਅਗਨਿ ਬਿਸੇਖ ॥
तब जरी अगनि बिसेख ॥

मग (तेव्हा) एक विशेष प्रकारचा अग्नी पेटवला गेला.

ਤ੍ਰਿਣ ਕਾਸਟ ਘਿਰਤ ਅਸੇਖ ॥
त्रिण कासट घिरत असेख ॥

नंतर अनेक गवताच्या ब्लेडसह, तुपासह फॅगॉट्स (स्पष्ट केलेले लोणी),

ਤਬ ਜਰ੍ਯੋ ਤਾ ਮਹਿ ਰਾਇ ॥
तब जर्यो ता महि राइ ॥

तेव्हा राजा (पारस नाथ) त्यात जाळला.

ਭਏ ਭਸਮ ਅਦਭੁਤ ਕਾਇ ॥੩੫੭॥
भए भसम अदभुत काइ ॥३५७॥

आगीच्या ज्वाळा उठल्या, ज्यात राजा जळून खाक झाला आणि त्याचे शरीर राख झाले.130.357.

ਕਈ ਦ੍ਯੋਸ ਬਰਖ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥
कई द्योस बरख प्रमान ॥

अनेक दिवस आणि वर्षे चिखा

ਸਲ ਜਰਾ ਜੋਰ ਮਹਾਨ ॥
सल जरा जोर महान ॥

ती चिता अनेक वर्षे जळत राहिली, जेव्हा राजाचे शरीर राख झाले

ਭਈ ਭੂਤ ਭਸਮੀ ਦੇਹ ॥
भई भूत भसमी देह ॥

(जाल्यानंतर) देह जाळला

ਧਨ ਧਾਮ ਛਾਡ੍ਯੋ ਨੇਹ ॥੩੫੮॥
धन धाम छाड्यो नेह ॥३५८॥

आणि त्याने संपत्ती आणि स्थानाची आसक्ती सोडली.131.358.

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥

परमेश्वर एकच आहे आणि तो खऱ्या गुरूंच्या कृपेने प्राप्त होऊ शकतो.

ਰਾਮਕਲੀ ਪਾਤਿਸਾਹੀ ੧੦ ॥
रामकली पातिसाही १० ॥

दहाव्या राजाची रामकली

ਰੇ ਮਨ ਐਸੋ ਕਰ ਸੰਨਿਆਸਾ ॥
रे मन ऐसो कर संनिआसा ॥

हे मन! संन्यास या प्रकारे केला जातो:

ਬਨ ਸੇ ਸਦਨ ਸਬੈ ਕਰ ਸਮਝਹੁ ਮਨ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
बन से सदन सबै कर समझहु मन ही माहि उदासा ॥१॥ रहाउ ॥

तुमच्या घराला जंगल समजा आणि स्वतःमध्ये अलिप्त रहा…..विराम द्या.

ਜਤ ਕੀ ਜਟਾ ਜੋਗ ਕੋ ਮਜਨੁ ਨੇਮ ਕੇ ਨਖਨ ਬਢਾਓ ॥
जत की जटा जोग को मजनु नेम के नखन बढाओ ॥

संयम हे मॅट केलेले केस, योगास प्रज्वलनाप्रमाणे आणि दैनंदिन पाळण्यांना नखे समजा,

ਗਿਆਨ ਗੁਰੂ ਆਤਮ ਉਪਦੇਸਹੁ ਨਾਮ ਬਿਭੂਤ ਲਗਾਓ ॥੧॥
गिआन गुरू आतम उपदेसहु नाम बिभूत लगाओ ॥१॥

ज्ञानाला शिकवणारा गुरु मानून भगवंताचे नाम भस्मासूर लावा.१.

ਅਲਪ ਅਹਾਰ ਸੁਲਪ ਸੀ ਨਿੰਦ੍ਰਾ ਦਯਾ ਛਿਮਾ ਤਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥
अलप अहार सुलप सी निंद्रा दया छिमा तन प्रीति ॥

कमी खा आणि कमी झोपा, दया आणि क्षमा यांची कदर करा

ਸੀਲ ਸੰਤੋਖ ਸਦਾ ਨਿਰਬਾਹਿਬੋ ਹ੍ਵੈਬੋ ਤ੍ਰਿਗੁਣ ਅਤੀਤਿ ॥੨॥
सील संतोख सदा निरबाहिबो ह्वैबो त्रिगुण अतीति ॥२॥

सौम्यता आणि समाधानाचा अभ्यास करा आणि तीन प्रकारांपासून मुक्त रहा.2.

ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਹੰਕਾਰ ਲੋਭ ਹਠ ਮੋਹ ਨ ਮਨ ਸਿਉ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥
काम क्रोध हंकार लोभ हठ मोह न मन सिउ ल्यावै ॥

वासना, क्रोध, लोभ, हट्ट आणि मोह यांपासून मन अलिप्त ठेवा,

ਤਬ ਹੀ ਆਤਮ ਤਤ ਕੋ ਦਰਸੇ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਕਹ ਪਾਵੈ ॥੩॥੧॥੧॥
तब ही आतम तत को दरसे परम पुरख कह पावै ॥३॥१॥१॥

मग तुम्ही परम तत्वाचे दर्शन कराल आणि परम पुरुषाची जाणीव कराल.3.1.

ਰਾਮਕਲੀ ਪਾਤਿਸਾਹੀ ੧੦ ॥
रामकली पातिसाही १० ॥

दहाव्या राजाची रामकली

ਰੇ ਮਨ ਇਹ ਬਿਧਿ ਜੋਗੁ ਕਮਾਓ ॥
रे मन इह बिधि जोगु कमाओ ॥

हे मन! अशा प्रकारे योगासने करा:

ਸਿੰਙੀ ਸਾਚ ਅਕਪਟ ਕੰਠਲਾ ਧਿਆਨ ਬਿਭੂਤ ਚੜਾਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
सिंङी साच अकपट कंठला धिआन बिभूत चड़ाओ ॥१॥ रहाउ ॥

सत्याला शिंग, प्रामाणिकपणाला हार आणि ध्यानाला शरीराला लावायची राख समजा....विराम द्या.

ਤਾਤੀ ਗਹੁ ਆਤਮ ਬਸਿ ਕਰ ਕੀ ਭਿਛਾ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੰ ॥
ताती गहु आतम बसि कर की भिछा नामु अधारं ॥

आत्मसंयम तुझी वीणा आणि नामाचा आधार तुझी भिक्षा बनवा.

ਬਾਜੇ ਪਰਮ ਤਾਰ ਤਤੁ ਹਰਿ ਕੋ ਉਪਜੈ ਰਾਗ ਰਸਾਰੰ ॥੧॥
बाजे परम तार ततु हरि को उपजै राग रसारं ॥१॥

मग परम सार मुख्य स्ट्रिंगप्रमाणे वाजवले जाईल जे सुवासिक दैवी संगीत तयार करेल.1.

ਉਘਟੈ ਤਾਨ ਤਰੰਗ ਰੰਗਿ ਅਤਿ ਗਿਆਨ ਗੀਤ ਬੰਧਾਨੰ ॥
उघटै तान तरंग रंगि अति गिआन गीत बंधानं ॥

रंगीबेरंगी सुरांची लहर उठेल, प्रकट होईल ज्ञानाचे गीत,

ਚਕਿ ਚਕਿ ਰਹੇ ਦੇਵ ਦਾਨਵ ਮੁਨਿ ਛਕਿ ਛਕਿ ਬ੍ਯੋਮ ਬਿਵਾਨੰ ॥੨॥
चकि चकि रहे देव दानव मुनि छकि छकि ब्योम बिवानं ॥२॥

देव, दानव आणि ऋषी स्वर्गीय रथावर स्वार होऊन चकित होतील.2.

ਆਤਮ ਉਪਦੇਸ ਭੇਸੁ ਸੰਜਮ ਕੋ ਜਾਪ ਸੁ ਅਜਪਾ ਜਾਪੈ ॥
आतम उपदेस भेसु संजम को जाप सु अजपा जापै ॥

आत्मसंयमाच्या वेषात स्वतःला शिकवताना आणि अंतरंगात भगवंताचे नामस्मरण करताना,

ਸਦਾ ਰਹੈ ਕੰਚਨ ਸੀ ਕਾਯਾ ਕਾਲ ਨ ਕਬਹੂੰ ਬ੍ਯਾਪੈ ॥੩॥੨॥੨॥
सदा रहै कंचन सी काया काल न कबहूं ब्यापै ॥३॥२॥२॥

शरीर सदैव सोन्यासारखे राहील आणि अमर होईल.3.2.

ਰਾਮਕਲੀ ਪਾਤਿਸਾਹੀ ੧੦ ॥
रामकली पातिसाही १० ॥

दहाव्या राजाची रामकली

ਪ੍ਰਾਨੀ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਪਗ ਲਾਗੋ ॥
प्रानी परम पुरख पग लागो ॥

हे मनुष्य! परमपुरुषाच्या पाया पडणे,

ਸੋਵਤ ਕਹਾ ਮੋਹ ਨਿੰਦ੍ਰਾ ਮੈ ਕਬਹੂੰ ਸੁਚਿਤ ਹ੍ਵੈ ਜਾਗੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
सोवत कहा मोह निंद्रा मै कबहूं सुचित ह्वै जागो ॥१॥ रहाउ ॥

ऐहिक आसक्तीत का झोपला आहात, कधीतरी जागे व्हा आणि जागृत राहा?.....विराम द्या.