श्री दसाम ग्रंथ

पान - 720


ਸਾਗ ਸਮਰ ਕਰ ਸੈਹਥੀ ਸਸਤ੍ਰ ਸਸਨ ਕੁੰਭੇਸ ॥
साग समर कर सैहथी ससत्र ससन कुंभेस ॥

सैहथी, लान्स आणि युद्धाचे शक्तिशाली रूप प्रकट करते, जे शस्त्रांमध्ये देखील सर्वोत्तम आहे,

ਸਬਲ ਸੁ ਭਟਹਾ ਹਾਥ ਲੈ ਜੀਤੇ ਸਮਰ ਸੁਰੇਸ ॥੫੩॥
सबल सु भटहा हाथ लै जीते समर सुरेस ॥५३॥

त्याचा उपयोग पराक्रमी योद्धा इंद्राने युद्ध जिंकण्यासाठी स्वत:च्या हातात घेतला होता.53.

ਛਤ੍ਰਧਰ ਮ੍ਰਿਗਹਾ ਬਿਜੈ ਕਰਿ ਭਟਹਾ ਜਾ ਕੋ ਨਾਮ ॥
छत्रधर म्रिगहा बिजै करि भटहा जा को नाम ॥

छत्तरधारा, मृग्विजय, कर इत्यादि तिची नावे आहेत तिला भाला आणि नेजा, बराछी, सैहठी, शक इ.

ਸਕਲ ਸਿਧ ਦਾਤ੍ਰੀ ਸਭਨ ਅਮਿਤ ਸਿਧ ਕੋ ਧਾਮ ॥੫੪॥
सकल सिध दात्री सभन अमित सिध को धाम ॥५४॥

ती सर्व शक्तींची दाता आहे आणि अनंत शक्तींचा खजिना देखील आहे.54.

ਲਛਮਨ ਅਉਰ ਘਟੋਤਕਚ ਏ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਉਚਾਰਿ ॥
लछमन अउर घटोतकच ए पद प्रिथम उचारि ॥

सुरुवातीला लक्ष्मण आणि घटोत्कश उच्चारणे आणि नंतर "अर" म्हणणे,

ਪੁਨਿ ਅਰਿ ਭਾਖੋ ਸਕਤਿ ਕੇ ਨਿਕਸਹਿ ਨਾਮ ਅਪਾਰ ॥੫੫॥
पुनि अरि भाखो सकति के निकसहि नाम अपार ॥५५॥

शकट (कृपाण) ची अनेक नावे विकसित झाली आहेत.55.

ਗੜੀਆ ਭਸੁਡੀ ਭੈਰਵੀ ਭਾਲਾ ਨੇਜਾ ਭਾਖੁ ॥
गड़ीआ भसुडी भैरवी भाला नेजा भाखु ॥

ती ती आहे जी लावते आणि घाबरवते

ਬਰਛੀ ਸੈਥੀ ਸਕਤਿ ਸਭ ਜਾਨ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮੈ ਰਾਖੁ ॥੫੬॥
बरछी सैथी सकति सभ जान ह्रिदै मै राखु ॥५६॥

मनातील युद्धाच्या संदर्भात एकाग्रता ठेवण्यासारखी नावे आहेत का.56.

ਬਿਸਨੁ ਨਾਮ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਸਸਤ੍ਰ ਉਚਾਰਿ ॥
बिसनु नाम प्रिथमै उचरि पुनि पद ससत्र उचारि ॥

सुरुवातीला “विष्णू” हा शब्द उच्चारणे आणि नंतर “शास्त्र” म्हणणे,

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਕੇ ਸਭੈ ਨਿਕਸਤ ਜਾਹਿ ਅਪਾਰ ॥੫੭॥
नाम सुदरसन के सभै निकसत जाहि अपार ॥५७॥

सुदर्शनाची अनेक नावे तयार होत राहतात.५७.

ਮੁਰ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਮਰਦਨ ਬਹੁਰਿ ਕਹੋ ॥
मुर पद प्रिथम उचारि कै मरदन बहुरि कहो ॥

प्रथम मुर (एक राक्षस) शब्द उच्चार करा आणि नंतर 'मर्दन' शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਚਿਤ ਮੈ ਚਤੁਰ ਲਹੋ ॥੫੮॥
नाम सुदरसन चक्र के चित मै चतुर लहो ॥५८॥

प्रथम “मुर” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “मर्दन” हा शब्द उच्चारला की सुदर्शन चक्राचे नाव समजतात.58.

ਮਧੁ ਕੋ ਨਾਮ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਹਾ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰਿ ॥
मधु को नाम उचारि कै हा पद बहुरि उचारि ॥

(प्रथम) 'मधु' (राक्षस) नावाचा उच्चार करा आणि नंतर 'हा' शब्दाचा उच्चार करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਲੀਜੈ ਸੁਕਬਿ ਸੁਧਾਰਿ ॥੫੯॥
नाम सुदरसन चक्र के लीजै सुकबि सुधारि ॥५९॥

सुरुवातीला “मधु” म्हणणे आणि नंतर “हा” उच्चारणे कवी सुदर्शन चक्राची नावे बरोबर बोलतात.59.

ਨਰਕਾਸੁਰ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਰਿਪੁ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
नरकासुर प्रिथमै उचरि पुनि रिपु सबद बखान ॥

नरकासुर (एक राक्षस) (शब्द) प्रथम, नंतर 'रिपु' शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੋ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਮੈ ਜਾਨ ॥੬੦॥
नाम सुदरसन चक्र को चतुर चित मै जान ॥६०॥

प्रथम “नरकासुर” आणि नंतर “रिपु” हा शब्द उच्चारताना, हे ज्ञानी लोकांनो! सुद्राशन चक्राची नावे समजली आहेत.60.

ਦੈਤ ਬਕਤ੍ਰ ਕੋ ਨਾਮ ਕਹਿ ਸੂਦਨ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥
दैत बकत्र को नाम कहि सूदन बहुरि उचार ॥

दैत बक्त्रा (एक राक्षस) चे नाव सांगा आणि नंतर 'सुदान' (खूनी) शब्द उच्चार करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੋ ਜਾਨ ਚਿਤ ਨਿਰਧਾਰ ॥੬੧॥
नाम सुदरसन चक्र को जान चित निरधार ॥६१॥

एह राक्षस बकर्त्राचे नाव उच्चारताना आणि नंतर "शुदन" हा शब्द उच्चारताना, सुदर्शन चक्राची नावे उच्चारली जातात.61.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਚੰਦੇਰੀ ਨਾਥ ਕੋ ਲੀਜੈ ਨਾਮ ਬਨਾਇ ॥
प्रिथम चंदेरी नाथ को लीजै नाम बनाइ ॥

प्रथम 'चंदेरीनाथ' (शिसुपाल) चे नाव घ्या.

ਪੁਨਿ ਰਿਪੁ ਸਬਦ ਉਚਾਰੀਐ ਚਕ੍ਰ ਨਾਮ ਹੁਇ ਜਾਇ ॥੬੨॥
पुनि रिपु सबद उचारीऐ चक्र नाम हुइ जाइ ॥६२॥

सुरुवातीला चंदेरीनाथ शिशुपाल यांचे नाव घेतल्याने आणि नंतर “रिपु” हा शब्द बोलल्याने सुदर्शन चक्राची नावे तयार होतात.62.

ਨਰਕਾਸੁਰ ਕੋ ਨਾਮ ਕਹਿ ਮਰਦਨ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥
नरकासुर को नाम कहि मरदन बहुरि उचार ॥

नरकसुरचे नाव म्हणा (एक राक्षस) आणि नंतर 'मर्दन' (मसलनवाला) (शब्द) उच्चार करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੋ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੬੩॥
नाम सुदरसन चक्र को लीजहु सुकबि सु धार ॥६३॥

प्रथम "नरकासुर" उच्चारणे आणि नंतर "अनुज" आणि आयुध हे शब्द उच्चारणे, सुदर्शन चक्राची अनेक नावे विकसित होत आहेत.63.

ਕਿਸਨ ਬਿਸਨ ਕਹਿ ਜਿਸਨੁ ਅਨੁਜ ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰ ॥
किसन बिसन कहि जिसनु अनुज आयुध बहुरि उचार ॥

(प्रथम) कृष्ण, विष्णू आणि वामन (जिष्णु अनुज) यांच्या नावाचा जप करा आणि नंतर आयुधा (शस्त्र),

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਚਲਹਿ ਅਪਾਰ ॥੬੪॥
नाम सुदरसन चक्र के निकसत चलहि अपार ॥६४॥

"कृष्ण, विष्णु" हा शब्द उच्चारला आणि नंतर "अनुज" आणि आयुध हे शब्द उच्चारले तर सुदर्शन चक्राची अनेक नावे विकसित होत राहतात.64.

ਬਜ੍ਰ ਅਨੁਜ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਉਚਰ ਫਿਰਿ ਪਦ ਸਸਤ੍ਰ ਬਖਾਨ ॥
बज्र अनुज प्रिथमै उचर फिरि पद ससत्र बखान ॥

प्रथम 'बाजरा अनुज' (इंद्राचा धाकटा भाऊ वामन) चा जप करा आणि नंतर 'शास्त्र' या शब्दाचा पाठ करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਮੈ ਜਾਨ ॥੬੫॥
नाम सुदरसन चक्र के चतुर चित मै जान ॥६५॥

सुरुवातीला “वज्र आणि अनुज” हे शब्द बोलणे आणि नंतर “शास्त्र” शब्द जोडणे, सुदर्शन चक्राच्या नावाने ओळखले जाते.65.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਬਿਰਹ ਪਦ ਉਚਰਿ ਕੈ ਪੁਨਿ ਕਹੁ ਸਸਤ੍ਰ ਬਿਸੇਖ ॥
प्रिथम बिरह पद उचरि कै पुनि कहु ससत्र बिसेख ॥

प्रथम 'बिर्हा' (कृष्णाने मोराच्या शेपटीचा मुकुट परिधान केलेला) हा श्लोक पाठ करा, नंतर विशेष शस्त्र (शब्द) म्हणा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਚਲੈ ਅਸੇਖ ॥੬੬॥
नाम सुदरसन चक्र के निकसत चलै असेख ॥६६॥

सुरुवातीला “विरह” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर सुदर्शन चक्राची अनेक नावे सांगितली तर निर्माण होत राहते.66.

ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਵਹੈ ਉਚਾਰੀਐ ਰਿਧ ਸਿਧ ਕੋ ਧਾਮ ॥
प्रिथमै वहै उचारीऐ रिध सिध को धाम ॥

प्रथम त्याच्या (विष्णू) नावाचा जप करा जो रिधिसी कन्येच्या घरी आहे.

ਪੁਨਿ ਪਦ ਸਸਤ੍ਰ ਬਖਾਨੀਐ ਜਾਨੁ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਾਮ ॥੬੭॥
पुनि पद ससत्र बखानीऐ जानु चक्र के नाम ॥६७॥

सर्व शक्तींचा खजिना असलेल्या ईश्वराचे नाव प्रथम उच्चारले आणि नंतर “शास्त्र” हा शब्द जोडला की चक्राची नावे तयार होत राहतात.67.

ਗਿਰਧਰ ਪ੍ਰਿਥਮ ਉਚਾਰਿ ਪਦ ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਉਚਾਰਿ ॥
गिरधर प्रिथम उचारि पद आयुध बहुरि उचारि ॥

प्रथम 'गिरधर' (गवर्धन पर्वताचा वाहक, कृष्ण) शब्दाचा जप करा आणि नंतर 'आयुधा' (शस्त्र) शब्दाचा जप करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਚਲੈ ਅਪਾਰ ॥੬੮॥
नाम सुदरसन चक्र के निकसत चलै अपार ॥६८॥

सुरुवातीला “गिरधर” हा शब्द उच्चारला आणि नंतर “आयुध” हा शब्द उच्चारला तर सुदर्शन चक्राची अनेक नावे विकसित होत राहतात.68.

ਕਾਲੀ ਨਥੀਆ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਸਸਤ੍ਰ ਸਬਦ ਕਹੁ ਅੰਤਿ ॥
काली नथीआ प्रिथम कहि ससत्र सबद कहु अंति ॥

प्रथम 'काली नाथिया' (काळ्या नागाचा वध करणारा कृष्ण) हा शब्द म्हणा आणि शेवटी 'शास्त्र' हा शब्द म्हणा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਜਾਹਿ ਅਨੰਤ ॥੬੯॥
नाम सुदरसन चक्र के निकसत जाहि अनंत ॥६९॥

सुरुवातीला “कालिनाथ” हा शब्द उच्चारला आणि शेवटी “शास्त्र” हा शब्द जोडला तर सुदर्शन चक्राची असंख्य नावे तयार होत राहतात.69.

ਕੰਸ ਕੇਸਿਹਾ ਪ੍ਰਥਮ ਕਹਿ ਫਿਰਿ ਕਹਿ ਸਸਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਿ ॥
कंस केसिहा प्रथम कहि फिरि कहि ससत्र बिचारि ॥

प्रथम कंस केसिहा (कंस आणि केसी यांचा वध करणारा कृष्ण) म्हणा आणि नंतर 'शास्त्र' (शब्द) म्हणा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਲੀਜਹੁ ਸੁਕਬਿ ਸੁ ਧਾਰ ॥੭੦॥
नाम सुदरसन चक्र के लीजहु सुकबि सु धार ॥७०॥

प्रथम कंस-केशीच्या मारेकऱ्याचे म्हणजेच कृष्णाचे नाव उच्चारून आणि नंतर शस्त्रांच्या नावांवर विचार करून कवी सुदर्शन चक्राची नावे उच्चारतात.70.

ਬਕੀ ਬਕਾਸੁਰ ਸਬਦ ਕਹਿ ਫੁਨਿ ਬਚ ਸਤ੍ਰੁ ਉਚਾਰ ॥
बकी बकासुर सबद कहि फुनि बच सत्रु उचार ॥

बकी' (एक राक्षस) आणि 'बकासुर' (एक राक्षस) (प्रथम) शब्द म्हणा आणि नंतर 'शत्रु' (शत्रू) शब्द उच्चार करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਿਕਸਤ ਚਲੈ ਅਪਾਰ ॥੭੧॥
नाम सुदरसन चक्र के निकसत चलै अपार ॥७१॥

जगाला “बकासुर आणि बकी” म्हटल्यावर आणि नंतर “शत्रु” हा शब्द उच्चारल्याने सुदर्शन चक्राची नावे तयार होत राहतात.71.

ਅਘ ਨਾਸਨ ਅਘਹਾ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਬਚ ਸਸਤ੍ਰ ਬਖਾਨ ॥
अघ नासन अघहा उचरि पुनि बच ससत्र बखान ॥

(प्रथम) 'अघ नासन' (अघ राक्षसाचा वध करणारा) आणि 'अघ हा' (शब्द) पाठ करा आणि नंतर 'शास्त्र' या श्लोकाचा पाठ करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਸਭੈ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਜਾਨ ॥੭੨॥
नाम सुदरसन चक्र के सभै चतुर चिति जान ॥७२॥

पापांचा नाश करणाऱ्या भगवंताचे नाम उच्चारणे आणि नंतर शस्त्रांचे वर्णन करणे, ज्ञानी लोक सुदर्शन चक्राची नावे जाणतात.72.

ਸ੍ਰੀ ਉਪੇਾਂਦ੍ਰ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਫੁਨਿ ਪਦ ਸਸਤ੍ਰ ਬਖਾਨ ॥
स्री उपेांद्र के नाम कहि फुनि पद ससत्र बखान ॥

(प्रथम) 'श्री उपेंद्र' (वामन अवतार) नाव म्हणा आणि नंतर 'शास्त्र' शब्दाचा पाठ करा.

ਨਾਮ ਸੁਦਰਸਨ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਸਬੈ ਸਮਝ ਸੁਰ ਗਿਆਨ ॥੭੩॥
नाम सुदरसन चक्र के सबै समझ सुर गिआन ॥७३॥

“उपेंद्र” ची विविध नावे बोलून आणि नंतर “शास्त्र” हा शब्द जोडल्यास, विद्वान लोकांना सुदर्शन चक्राची सर्व नावे समजतात.73.

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ਦੋਹਰਾ ॥
कबियो बाच दोहरा ॥

कवीचे भाषण : दोहरा

ਸਬੈ ਸੁਭਟ ਅਉ ਸਭ ਸੁਕਬਿ ਯੌ ਸਮਝੋ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
सबै सुभट अउ सभ सुकबि यौ समझो मन माहि ॥

हे सर्व वीर आणि सर्व महान कवी! असा विचार मनांत करा

ਬਿਸਨੁ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਨਾਮ ਮੈ ਭੇਦ ਕਉਨਹੂੰ ਨਾਹਿ ॥੭੪॥
बिसनु चक्र के नाम मै भेद कउनहूं नाहि ॥७४॥

सर्व योद्ध्यांनी आणि कवींनी हे सत्य नीट समजून घेतले पाहिजे की विष्णू आणि त्याच्या चक्राच्या नावांमध्ये थोडासाही फरक नाही.74.