श्री दसाम ग्रंथ

पान - 456


ਪਉਰਖ ਏਕ ਨਿਹਾਰ ਕੈ ਭੂਪ ਕੋ ਬੀਰ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਠਟਕਾਰੇ ॥੧੫੮੮॥
पउरख एक निहार कै भूप को बीर अयोधन मै ठटकारे ॥१५८८॥

अनेक योद्धे तलवारी आणि ढाली हाती घेऊन पुढे धावले, पण राजा खरगसिंगचे शौर्य पाहून ते संकोचले.१५८८.

ਏਕ ਸਤਿਕ੍ਰਿਤ ਕੋ ਗਜ ਦੀਰਘ ਕ੍ਰੁਧਤ ਹੋਇ ਨ੍ਰਿਪੁ ਊਪਰਿ ਧਾਯੋ ॥
एक सतिक्रित को गज दीरघ क्रुधत होइ न्रिपु ऊपरि धायो ॥

इंद्राचा जगदिराघ नावाचा हत्ती रागाने राजावर पडला

ਆਵਤ ਹੀ ਘਨ ਜਿਉ ਗਰਜਿਓ ਅਪੁਨੋ ਰਨ ਨੈ ਅਤਿ ਓਜ ਜਨਾਯੋ ॥
आवत ही घन जिउ गरजिओ अपुनो रन नै अति ओज जनायो ॥

येताना मेघाप्रमाणे मेघगर्जनेने आपल्या शौर्याचे प्रदर्शन केले

ਭੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਲਯੋ ਅਸਿ ਹਾਥਿ ਕਟਿਓ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਤਬੈ ਸੁ ਪਰਾਯੋ ॥
भूप निहारि लयो असि हाथि कटिओ करि ताहि तबै सु परायो ॥

त्याला पाहून राजाने आपली तलवार हातात घेतली आणि हत्तीचा पाडाव केला

ਇਉ ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਮਨ ਮੈ ਗਜ ਸੁੰਡ ਮਨੋ ਘਰਿ ਹੀ ਧਰਿ ਆਯੋ ॥੧੫੮੯॥
इउ उपमा उपजी मन मै गज सुंड मनो घरि ही धरि आयो ॥१५८९॥

तो पळून गेला आणि असे वाटले की तो आपली ट्रंक घरीच विसरला आहे आणि तो आणणार आहे.1589.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਜੁਧ ਇਤੋ ਇਤ ਹੋਤ ਭਯੋ ਉਤ ਹਰਿ ਹੇਤ ਸਹਾਇ ॥
जुध इतो इत होत भयो उत हरि हेत सहाइ ॥

(कवी) श्याम म्हणतो, युद्ध असे चालले होते,

ਪਾਚੋ ਪਾਡਵ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨਿ ਤਿਹ ਠਾ ਪਹੁਚੇ ਆਇ ॥੧੫੯੦॥
पाचो पाडव स्याम भनि तिह ठा पहुचे आइ ॥१५९०॥

या बाजूला युद्ध चालू आहे आणि त्या बाजूला पाच पांडव कृष्णाच्या मदतीसाठी पोहोचले.१५९०.

ਬਹੁਤ ਛੋਹਨੀ ਦਲੁ ਲੀਏ ਰਥ ਪੈਦਲ ਗਜ ਬਾਜ ॥
बहुत छोहनी दलु लीए रथ पैदल गज बाज ॥

त्यांच्याबरोबर रथ, पायी चालणारे सैनिक, हत्ती आणि घोडे यांच्यासह अनेक मोठ्या सैन्य तुकड्या होत्या.

ਆਵਤ ਹੈ ਤਹ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹਿ ਜਦੁਪਤਿ ਹਿਤ ਕੇ ਕਾਜ ॥੧੫੯੧॥
आवत है तह स्याम कहि जदुपति हित के काज ॥१५९१॥

ते सर्व कृष्णाच्या आधारासाठी तेथे आले.1591.

ਛੋਹਣ ਦੋਇ ਮਲੇਛ ਹੈ ਤਿਹ ਸੈਨਾ ਕੇ ਸੰਗਿ ॥
छोहण दोइ मलेछ है तिह सैना के संगि ॥

त्या सैन्याबरोबर दोन अस्पृश्य,

ਕਵਚੀ ਖੜਗੀ ਸਕਤਿ ਧਰਿ ਕਟਿ ਮਧਿ ਕਸੇ ਨਿਖੰਗਿ ॥੧੫੯੨॥
कवची खड़गी सकति धरि कटि मधि कसे निखंगि ॥१५९२॥

त्यांच्यासमवेत मलेच्छांच्या दोन अत्यंत मोठ्या सैन्य तुकड्या होत्या ज्यांना चिलखते, खंजीर आणि शक्तीने सजवले होते.१५९२.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਮੀਰ ਅਉ ਸਯਦ ਸੇਖ ਪਠਾਨ ਸਬੈ ਤਿਹ ਭੂਪ ਕੇ ਊਪਰਿ ਧਾਏ ॥
मीर अउ सयद सेख पठान सबै तिह भूप के ऊपरि धाए ॥

मीर, सय्यद, शेख आणि पठाण हे सर्व राजावर तुटून पडले

ਕਉਚ ਨਿਖੰਗ ਕਸੇ ਕਟਿ ਮੈ ਸਬ ਆਯੁਧ ਲੈ ਕਰਿ ਕੋਪ ਬਢਾਏ ॥
कउच निखंग कसे कटि मै सब आयुध लै करि कोप बढाए ॥

ते खूप संतापले होते आणि त्यांनी चिलखते घातले होते आणि कंबरेला कंबरे बांधले होते.

ਨੈਨ ਨਚਾਇ ਦੋਊ ਰਦਨ ਛਦ ਪੀਸ ਕੈ ਭਉਹ ਸੋ ਭਉਹ ਚਢਾਏ ॥
नैन नचाइ दोऊ रदन छद पीस कै भउह सो भउह चढाए ॥

नाचणाऱ्या डोळ्यांनी, दात खात आणि भुवया खेचून ते राजावर पडले

ਆਇ ਹਕਾਰ ਪਰੇ ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਵਾ ਨ੍ਰਿਪ ਕਉ ਬਹੁ ਘਾਇ ਲਗਾਏ ॥੧੫੯੩॥
आइ हकार परे चहूं ओर ते वा न्रिप कउ बहु घाइ लगाए ॥१५९३॥

ते त्याला आव्हान देत होते आणि (त्यांच्या शस्त्रांनी) त्याच्यावर अनेक जखमा केल्या.1593.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਸਕਲ ਘਾਇ ਸਹਿ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਅਤਿ ਚਿਤ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ॥
सकल घाइ सहि कै न्रिपति अति चित कोप बढाइ ॥

(त्या) सर्वांनी केलेल्या जखमा सहन करून राजाला मनातून खूप राग आला

ਧਨੁਖ ਬਾਨ ਗਹਿ ਜਮ ਸਦਨਿ ਬਹੁ ਅਰਿ ਦਏ ਪਠਾਇ ॥੧੫੯੪॥
धनुख बान गहि जम सदनि बहु अरि दए पठाइ ॥१५९४॥

सर्व जखमांच्या वेदना सहन करून, अत्यंत क्रोधाने, राजाने धनुष्य बाण धरून अनेक शत्रूंना यमाच्या निवासस्थानी पाठवले.1594.

ਕਬਿਤੁ ॥
कबितु ॥

कबिट

ਸੇਰ ਖਾਨ ਮਾਰਿਓ ਸੀਸ ਸੈਦ ਖਾ ਕੋ ਕਾਟਿ ਡਾਰਿਯੋ ਐਸੋ ਰਨ ਪਾਰਿਓ ਪਰਿਓ ਸੈਦਨ ਮੈ ਧਾਇ ਕੈ ॥
सेर खान मारिओ सीस सैद खा को काटि डारियो ऐसो रन पारिओ परिओ सैदन मै धाइ कै ॥

शेरखानला मारल्यानंतर राजाने सैदखानाचे शीर कापले आणि असे युद्ध करून सय्यदांमध्ये उडी घेतली.

ਸੈਦ ਮੀਰੁ ਮਾਰਿਓ ਸੈਦ ਨਾਹਰਿ ਸੰਘਾਰ ਡਾਰਿਓ ਸੇਖਨ ਕੀ ਫਉਜਨ ਕਉ ਦੀਨੋ ਬਿਚਲਾਇ ਕੈ ॥
सैद मीरु मारिओ सैद नाहरि संघार डारिओ सेखन की फउजन कउ दीनो बिचलाइ कै ॥

सय्यद मीर आणि सय्यद नहर यांना मारल्यानंतर राजाने शेखांच्या सैन्याचे नुकसान केले

ਸਾਦਿਕ ਫਰੀਦ ਸੇਖ ਭਲੇ ਬਿਧਿ ਜੁਝ ਕੀਨੋ ਭੂਪ ਤਨ ਘਾਇ ਗਿਰਿਓ ਆਪ ਘਾਇ ਖਾਇ ਕੈ ॥
सादिक फरीद सेख भले बिधि जुझ कीनो भूप तन घाइ गिरिओ आप घाइ खाइ कै ॥

शेख सादी फरीद यांनी छान लढत दिली