श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1023


ਲੈ ਰਾਨੀ ਕੋ ਜਾਰ ਜਬੈ ਗ੍ਰਿਹ ਆਇਯੋ ॥
लै रानी को जार जबै ग्रिह आइयो ॥

जेव्हा मित्र राणीसह (त्याच्या) घरी आला

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੋ ਦਰਬੁ ਦਿਜਾਨੁ ਲੁਟਾਇਯੋ ॥
भाति भाति सो दरबु दिजानु लुटाइयो ॥

त्यामुळे ब्राह्मणांमध्ये विविध मार्गांनी संपत्तीची वाटणी झाली.

ਜੌ ਐਸੀ ਅਬਲਾ ਕੌ ਛਲ ਸੌ ਪਾਇਯੈ ॥
जौ ऐसी अबला कौ छल सौ पाइयै ॥

फसवणूक करून अशी स्त्री मिळवली तर

ਹੋ ਬਿਨੁ ਦਾਮਨ ਤਿਹ ਦਏ ਹਾਥ ਬਿਕਿ ਜਾਇਯੈ ॥੧੬॥
हो बिनु दामन तिह दए हाथ बिकि जाइयै ॥१६॥

त्यामुळे कोणतेही कष्ट न करता त्याचे हात विकले जाऊ द्या. 16.

ਛਲ ਅਬਲਾ ਛੈਲਨ ਕੋ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨਿਯੈ ॥
छल अबला छैलन को कछू न जानियै ॥

चतुर स्त्रियांच्या धूर्तपणाचे (चरित्र) काहीच कळत नाही.

ਲਹਿਯੋ ਨ ਜਾ ਕੌ ਜਾਇ ਸੁ ਕੈਸ ਬਖਾਇਨੈ ॥
लहियो न जा कौ जाइ सु कैस बखाइनै ॥

जे समजू शकत नाही ते कसे समजावून सांगावे.

ਜੁ ਕਛੁ ਛਿਦ੍ਰ ਇਨ ਕੇ ਛਲ ਕੌ ਲਖਿ ਪਾਇਯੈ ॥
जु कछु छिद्र इन के छल कौ लखि पाइयै ॥

त्यांच्या चारित्र्यामध्ये काही कमजोरी आढळल्यास

ਹੋ ਸਮੁਝਿ ਚਿਤ ਚੁਪ ਰਹੋ ਨ ਕਿਸੂ ਬਤਾਇਯੈ ॥੧੭॥
हो समुझि चित चुप रहो न किसू बताइयै ॥१७॥

तेव्हा समजून घ्या आणि गप्प बसा, कोणाला सांगू नका. १७.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਚੌਤਾਲੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੪੪॥੨੯੨੦॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ चौतालीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१४४॥२९२०॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संवादाच्या १४४ व्या अध्यायाचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे. १४४.२९२०. चालते

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਸਹਿਰ ਸਿਪਾਹਾ ਕੈ ਬਿਖੈ ਭਗਵਤੀ ਤ੍ਰਿਯ ਏਕ ॥
सहिर सिपाहा कै बिखै भगवती त्रिय एक ॥

सिपाहा नगरात भगवती नावाची एक स्त्री होती.

ਤਾ ਕੇ ਪਤਿ ਕੇ ਧਾਮ ਮੈ ਘੋਰੀ ਰਹੈ ਅਨੇਕ ॥੧॥
ता के पति के धाम मै घोरी रहै अनेक ॥१॥

तिच्या पतीच्या घरात बरेच घोडे होते. १.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਘੋਰੀ ਏਕ ਨਦੀ ਤਟ ਗਈ ॥
घोरी एक नदी तट गई ॥

त्याची एक घोडी नदीच्या काठी गेली.

ਦਰਿਆਈ ਹੈ ਲਾਗਤ ਭਈ ॥
दरिआई है लागत भई ॥

ती एका पाणघोड्याशी संलग्न झाली.

ਤਾ ਤੇ ਏਕ ਬਛੇਰੋ ਭਯੋ ॥
ता ते एक बछेरो भयो ॥

तिच्यापासून एक बछडा जन्माला आला,

ਜਨੁ ਅਵਤਾਰ ਇੰਦ੍ਰ ਹੈ ਲਯੋ ॥੨॥
जनु अवतार इंद्र है लयो ॥२॥

जणू इंद्राच्या घोड्याने अवतार घेतला होता. 2.

ਸਕ੍ਰ ਬਰਨ ਅਤਿ ਤਾਹਿ ਬਿਰਾਜੈ ॥
सक्र बरन अति ताहि बिराजै ॥

त्याचा सुंदर पांढरा ('स्क्र'-इंद्रासारखा) वर्ण होता

ਤਾ ਕੌ ਨਿਰਖਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਲਾਜੈ ॥
ता कौ निरखि चंद्रमा लाजै ॥

जे पाहून चंद्रालाही लाज वाटायची.

ਚਮਕਿ ਚਲਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਹਾਵੈ ॥
चमकि चलियो इह भाति सुहावै ॥

जेव्हा तो चालतो (असे दिसते)

ਜਨੁ ਘਨ ਪ੍ਰਭਾ ਦਾਮਨੀ ਪਾਵੈ ॥੩॥
जनु घन प्रभा दामनी पावै ॥३॥

जणू काही पर्यायांमध्ये वीजच आहे. 3.

ਤਾ ਕੌ ਲੈ ਬੇਚਨ ਤ੍ਰਿਯ ਗਈ ॥
ता कौ लै बेचन त्रिय गई ॥

(ती) त्याला घेऊन त्याला विकण्यासाठी त्या स्त्रीकडे गेली.

ਸਹਿਰ ਸਾਹ ਕੇ ਆਵਤ ਭਈ ॥
सहिर साह के आवत भई ॥

राजाच्या नगरात आले.

ਆਪੁਨ ਭੇਸ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧਾਰੇ ॥
आपुन भेस पुरख को धारे ॥

(त्याने) स्वतःला पुरुषाचा वेष घातला,

ਕੋਟਿ ਸੂਰ ਜਨ ਚੜੇ ਸਵਾਰੇ ॥੪॥
कोटि सूर जन चड़े सवारे ॥४॥

लाखो सूर्य उगवल्यासारखे होते. 4.

ਜਬੈ ਸਾਹ ਦੀਵਾਨ ਲਗਾਯੋ ॥
जबै साह दीवान लगायो ॥

जेव्हा शहांनी दिवाण (परिषद) आयोजित केली होती.

ਤ੍ਰਿਯਾ ਤੁਰੈ ਲੈ ਤਾਹਿ ਦਿਖਾਯੋ ॥
त्रिया तुरै लै ताहि दिखायो ॥

बाईने घोडा आणून त्याला दाखवला.

ਨਿਰਖਿ ਰੀਝਿ ਰਾਜਾ ਤਿਹ ਰਹਿਯੋ ॥
निरखि रीझि राजा तिह रहियो ॥

त्याला पाहून राजाला आनंद झाला.

ਲੀਜੈ ਮੋਲ ਤਿਸੈ ਚਿਤ ਚਹਿਯੋ ॥੫॥
लीजै मोल तिसै चित चहियो ॥५॥

मी त्याला किंमत विकत घेण्याचा विचार केला. ५.

ਪ੍ਰਥਮ ਹੁਕਮ ਕਰਿ ਤੁਰੈ ਫਿਰਾਯੋ ॥
प्रथम हुकम करि तुरै फिरायो ॥

प्रथम (राजा) घोड्याला हलवण्याचा आदेश दिला.

ਬਹੁਰਿ ਭੇਜਿ ਭ੍ਰਿਤ ਮੋਲ ਕਰਾਯੋ ॥
बहुरि भेजि भ्रित मोल करायो ॥

मग त्याने नोकरांना पाठवून किंमत दिली.

ਟਕਾ ਲਾਖ ਦਸ ਕੀਮਤਿ ਪਰੀ ॥
टका लाख दस कीमति परी ॥

त्याची किंमत दहा लाख रुपये होती

ਮਿਲਿ ਗਿਲਿ ਮੋਲ ਦਲਾਲਨ ਕਰੀ ॥੬॥
मिलि गिलि मोल दलालन करी ॥६॥

दलालांनी (इतकी) किंमत मान्य केली. 6.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਤਬ ਅਬਲਾ ਤਿਨ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ਬਿਹਸਿ ਕਰਿ ॥
तब अबला तिन बचन उचारे बिहसि करि ॥

तेव्हा ती स्त्री हसली आणि म्हणाली, अरे शहा!

ਲੀਜੈ ਹਮਰੋ ਬੈਨ ਸਾਹ ਤੂ ਸ੍ਰੋਨ ਧਰਿ ॥
लीजै हमरो बैन साह तू स्रोन धरि ॥

माझे म्हणणे ऐका.

ਪਾਚ ਹਜਾਰ ਮੁਹਰ ਮੁਹਿ ਹ੍ਯਾਂ ਦੈ ਜਾਇਯੈ ॥
पाच हजार मुहर मुहि ह्यां दै जाइयै ॥

मला इथे पाच हजार शिक्के द्या.

ਹੋ ਲੈ ਕੈ ਬਹੁਰਿ ਤਬੇਲੇਮ ਤੁਰੈ ਬੰਧਾਇਯੈ ॥੭॥
हो लै कै बहुरि तबेलेम तुरै बंधाइयै ॥७॥

मग घोडा घ्या आणि आपल्या तबेल्यात बांधा.7.

ਸਾਹ ਅਸਰਫੀ ਪਾਚ ਹਜਾਰ ਮੰਗਾਇ ਕੈ ॥
साह असरफी पाच हजार मंगाइ कै ॥

शहाने पाच हजार अश्रफींची ऑर्डर दिली

ਚਰੇ ਤੁਰੰਗ ਤਿਹ ਦੀਨੀ ਕਰ ਪਕਰਾਇ ਕੈ ॥
चरे तुरंग तिह दीनी कर पकराइ कै ॥

आणि हातात घोडा चढवून तो धरला.

ਕਹਿਯੋ ਮੁਹਰ ਪਹੁਚਾਇ ਬਹੁਰ ਮੈ ਆਇ ਹੌ ॥
कहियो मुहर पहुचाइ बहुर मै आइ हौ ॥

(मग तो) म्हणाला, सील (घरी) पोचवून मी पुन्हा येत आहे.

ਹੋ ਤਾ ਪਾਛੇ ਘੁਰਸਾਰਹਿ ਘੋਰ ਬੰਧਾਇ ਹੌ ॥੮॥
हो ता पाछे घुरसारहि घोर बंधाइ हौ ॥८॥

आणि यानंतर मी घोडा तुझ्या तबेल्यात बांधतो. 8.

ਯੌ ਕਹਿ ਤਿਨ ਸੌ ਬਚਨ ਧਵਾਯੋ ਤੁਰੈ ਤ੍ਰਿਯ ॥
यौ कहि तिन सौ बचन धवायो तुरै त्रिय ॥

असे सांगून त्या महिलेने घोडा पळवून लावला.

ਪਠੈ ਪਖਰਿਯਾ ਪਹੁਚੇ ਕਰਿ ਕੈ ਕੋਪ ਹਿਯ ॥
पठै पखरिया पहुचे करि कै कोप हिय ॥

राजाला राग आला आणि त्याने घोडेस्वारांना मागे पाठवले.

ਕੋਸ ਡੇਢ ਸੈ ਲਗੇ ਹਟੇ ਸਭ ਹਾਰਿ ਕੈ ॥
कोस डेढ सै लगे हटे सभ हारि कै ॥

दीडशे टेकड्या चालल्यावर ते सगळे थकले.

ਹੋ ਹਾਥ ਨ ਆਈ ਬਾਲ ਰਹੇ ਸਿਰ ਮਾਰਿ ਕੈ ॥੯॥
हो हाथ न आई बाल रहे सिर मारि कै ॥९॥

ती बाई आलीच नाही, त्यांना खाली मान घालून सोडण्यात आले. ९.

ਮੁਹਰੈ ਗ੍ਰਿਹ ਪਹੁਚਾਇ ਸੁ ਆਈ ਬਾਲ ਤਹ ॥
मुहरै ग्रिह पहुचाइ सु आई बाल तह ॥

शिक्के घरी पोहोचवल्यानंतर ती महिला तेथे आली

ਬੈਠੋ ਚਾਰੁ ਬਨਾਇ ਸਾਹ ਜੂ ਸਭਾ ਜਹ ॥
बैठो चारु बनाइ साह जू सभा जह ॥

जिथे शाह सुंदर दरबारात बसले होते.