श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1100


ਤਾ ਸੌ ਚਿਤ ਕੀ ਬਾਤ ਕਹੀ ਸਮੁਝਾਇ ਕੈ ॥
ता सौ चित की बात कही समुझाइ कै ॥

चीतची बाब त्याला समजावून सांगितली

ਮਹਾ ਗਹਿਰ ਬਨ ਭੀਤਰ ਤਿਨ ਤੁਮ ਲ੍ਰਯਾਇਯੋ ॥
महा गहिर बन भीतर तिन तुम ल्रयाइयो ॥

की तुम्ही त्यांना दाट बन मध्ये आणा.

ਹੋ ਧਸੇ ਨਿਰਖਿ ਪਰਬਤ ਮੋ ਮੋਹਿ ਜਤਾਇਯੋ ॥੧੧॥
हो धसे निरखि परबत मो मोहि जताइयो ॥११॥

कृपया मला सांगा (की) तुला पाहिल्यानंतर (भीतीने) ती डोंगरात पडली आहे. 11.

ਸੁਨਤ ਮਨੁਖ ਇਹ ਬਾਤ ਤਹਾ ਤੇ ਤਹ ਗਯੋ ॥
सुनत मनुख इह बात तहा ते तह गयो ॥

हे ऐकून तो माणूस तिथून तिकडे गेला

ਤੁਮੈ ਬਤਾਵਤ ਰਾਹ ਭਾਖਿ ਲ੍ਯਾਵਤ ਭਯੋ ॥
तुमै बतावत राह भाखि ल्यावत भयो ॥

आणि (मी) तुला मार्ग दाखवतो असे म्हणत त्याने (त्यांना) आणले.

ਸਕਲ ਸੂਰ ਚਿਤ ਮਾਝ ਅਧਿਕ ਹਰਖਤ ਭਏ ॥
सकल सूर चित माझ अधिक हरखत भए ॥

चितेत सर्व योद्धे अतिशय आनंदित झाले.

ਹੋ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਲਹਿਯੋ ਸਕਲ ਬਨ ਮੈ ਗਏ ॥੧੨॥
हो भेद अभेद न लहियो सकल बन मै गए ॥१२॥

(कोणालाही) मतभेद समजले नाहीत आणि सर्वजण घरात गेले. 12.

ਧਸਿਯੋ ਕਟਕ ਬਨ ਮਾਝ ਦੂਤ ਲਖਿ ਪਾਇ ਕੈ ॥
धसियो कटक बन माझ दूत लखि पाइ कै ॥

सेना जंगलात पडल्याचे देवदूताने पाहिले

ਭੇਦ ਦਯੋ ਰਾਨੀ ਕਹ ਤਬ ਤਿਨ ਆਇ ਕੈ ॥
भेद दयो रानी कह तब तिन आइ कै ॥

मग तो आला आणि त्याने राणीला सर्व रहस्य सांगितले.

ਬੰਦ ਦ੍ਵਾਰ ਪਰਬਤ ਕੇ ਕਰਿ ਦੋਊ ਲਏ ॥
बंद द्वार परबत के करि दोऊ लए ॥

त्याने डोंगराचे दोन्ही मार्ग बंद केले

ਹੋ ਕਾਟਿ ਕਾਟਿ ਕੈ ਨਾਕ ਜਾਨ ਗ੍ਰਿਹ ਕੌ ਦਏ ॥੧੩॥
हो काटि काटि कै नाक जान ग्रिह कौ दए ॥१३॥

आणि (त्यांची) मान कापून त्यांना घरी जाऊ द्या. 13.

ਬਿਮਨ ਭਏ ਬਹੁ ਬੀਰ ਭਾਜਿ ਰਨ ਤੇ ਚਲੇ ॥
बिमन भए बहु बीर भाजि रन ते चले ॥

अनेक शूर पुरुष दु:खात (म्हणजे दुःखात) रणांगणातून पळून गेले.

ਸੈਯਦ ਮੁਗਲ ਪਠਾਨ ਸੇਖ ਸੂਰਾ ਭਲੇ ॥
सैयद मुगल पठान सेख सूरा भले ॥

त्यांच्यामध्ये सय्यद, मुघल, पठाण, शेख (जाती) हे चांगले योद्धे होते.

ਡਾਰਿ ਡਾਰਿ ਹਥਿਯਾਰ ਭੇਖ ਤ੍ਰਿਯ ਧਾਰਹੀ ॥
डारि डारि हथियार भेख त्रिय धारही ॥

ते महिलांचा वेश धारण करून शस्त्रे चालवत असत

ਹੋ ਲੀਜੈ ਪ੍ਰਾਨ ਉਬਾਰਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਹੀ ॥੧੪॥
हो लीजै प्रान उबारि इह भाति उचारही ॥१४॥

आणि ते असे म्हणायचे, (की) आमचे प्राण वाचवा. 14.

ਭਜੇ ਬੀਰ ਤਹ ਤੇ ਇਕ ਠਾ ਉਤਰਤ ਭਏ ॥
भजे बीर तह ते इक ठा उतरत भए ॥

बिर तेथून पळून जाऊन एका ठिकाणी स्थायिक झाले.

ਮੁਸਕ ਮਤੀ ਰਾਨਿਯਹਿ ਨਿਰਖਿ ਸਭ ਹੀ ਲਏ ॥
मुसक मती रानियहि निरखि सभ ही लए ॥

कदाचित मती राणीने ते सर्व पाहिले असावे.

ਕਾਟਿ ਨਦੀ ਤਿਹ ਊਪਰ ਦਈ ਚਲਾਇ ਕੈ ॥
काटि नदी तिह ऊपर दई चलाइ कै ॥

(त्याने) नदी कापली आणि ती त्यांच्या दिशेने नेली.

ਹੋ ਬਾਜ ਤਾਜ ਰਾਜਨ ਜੁਤ ਦਏ ਬਹਾਇ ਕੈ ॥੧੫॥
हो बाज ताज राजन जुत दए बहाइ कै ॥१५॥

मुकुट आणि घोडे असलेले राजे चिरडले गेले. १५.

ਮਾਰਿ ਫੌਜ ਇਕ ਦੀਨੋ ਦੂਤ ਪਠਾਇ ਕੈ ॥
मारि फौज इक दीनो दूत पठाइ कै ॥

सैन्याचा वध करून दूत पाठविला

ਜੈਨ ਖਾਨ ਜੂ ਬਰੋ ਸੁਤਾ ਕੋ ਆਇ ਕੈ ॥
जैन खान जू बरो सुता को आइ कै ॥

तो जैन खान! ये आणि तुझ्या मुलीचे लग्न लावून दे.

ਹਮ ਹਜਰਤਿ ਕੇ ਸੰਗ ਨ ਰਨ ਕੀਨੋ ਬਨੈ ॥
हम हजरति के संग न रन कीनो बनै ॥

राजाशी युद्धात जावे लागत नाही.

ਹੋ ਸਭ ਮੰਤ੍ਰਿਨ ਅਰ ਮੋਰ ਰੁਚਿਤ ਯੌ ਹੀ ਮਨੈ ॥੧੬॥
हो सभ मंत्रिन अर मोर रुचित यौ ही मनै ॥१६॥

हे मला आणि मंत्र्यांना आवडते. 16.

ਜੈਨ ਖਾਨ ਮੂਰਖ ਸੁਨਿ ਏ ਬਚ ਫੂਲਿ ਗਯੋ ॥
जैन खान मूरख सुनि ए बच फूलि गयो ॥

हे ऐकून जैन खान मूर्ख झाला.

ਸੂਰਬੀਰ ਲੈ ਸੰਗ ਭਲੇ ਤਿਤ ਜਾਤ ਭਯੋ ॥
सूरबीर लै संग भले तित जात भयो ॥

तो एका चांगल्या योद्ध्यासह तेथे गेला.

ਤਾ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਬ੍ਯਾਹਿ ਅਬੈ ਘਰ ਆਇ ਹੌ ॥
ता की दुहिता ब्याहि अबै घर आइ हौ ॥

(मी मनात विचार करत होतो) त्याच्या (राजाच्या) मुलीशी लग्न करून मी आता घरी येत आहे

ਹੋ ਇਨੈ ਬਾਹ ਅਪਨੀ ਹਜਰਤਹਿ ਮਿਲਾਇ ਹੌ ॥੧੭॥
हो इनै बाह अपनी हजरतहि मिलाइ हौ ॥१७॥

आणि मी माझ्या राजासोबत त्यांचा हात जोडतो. १७.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਤਬ ਰਾਨੀ ਦਾਰੂ ਬਹੁ ਲਿਯੋ ॥
तब रानी दारू बहु लियो ॥

मग राणीने भरपूर बारूद ('दारू') घेतले.

ਤਰੈ ਬਿਛਾਇ ਭੂਮਿ ਕੇ ਦਿਯੋ ॥
तरै बिछाइ भूमि के दियो ॥

आणि (त्याला) पृथ्वीवर ठेवले.

ਊਪਰ ਤਨਿਕ ਬਾਰੂਅਹਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥
ऊपर तनिक बारूअहि डारियो ॥

त्यावर थोडी वाळू शिंपडली.

ਸੋ ਜਰਿ ਜਾਤ ਨ ਨੈਕੁ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥੧੮॥
सो जरि जात न नैकु निहारियो ॥१८॥

(म्हणजे तो) जळू शकेल, पण दिसू शकत नाही. १८.

ਏਕ ਲੌਡਿਯਾ ਬੋਲਿ ਪਠਾਈ ॥
एक लौडिया बोलि पठाई ॥

(त्या राणीने) दासीला बोलावले

ਖਾਰਨ ਪਰ ਕਹਿ ਸੁਤਾ ਬਿਠਾਈ ॥
खारन पर कहि सुता बिठाई ॥

आणि तिला मुलगी म्हणवून त्याने (तिला) मिठावर बसवले आहे.

ਪਠ੍ਰਯੋ ਮਨੁਖ ਖਾਨ ਅਬ ਆਵੈ ॥
पठ्रयो मनुख खान अब आवै ॥

(त्याने) एका माणसाला (खानाकडे) पाठवले की खानाने आता यावे

ਯਾਹਿ ਬ੍ਯਾਹਿ ਧਾਮ ਲੈ ਜਾਵੈ ॥੧੯॥
याहि ब्याहि धाम लै जावै ॥१९॥

आणि लग्न करून घरी घेऊन जा. 19.

ਸੈਨ ਸਹਿਤ ਮੂਰਖ ਤਹ ਗਯੋ ॥
सैन सहित मूरख तह गयो ॥

मूर्ख (खान) सैन्यासह तेथे गेला.

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਪਾਵਤ ਭਯੋ ॥
भेद अभेद न पावत भयो ॥

भिड हे अभिदला समजू शकले नाहीत.

ਜਬ ਰਾਨੀ ਜਾਨ੍ਯੋ ਜੜ ਆਯੋ ॥
जब रानी जान्यो जड़ आयो ॥

जेव्हा राणीला समजले की मूर्ख आला आहे,

ਦਾਰੂਅਹਿ ਤੁਰਤ ਪਲੀਤਾ ਦ੍ਰਯਾਯੋ ॥੨੦॥
दारूअहि तुरत पलीता द्रयायो ॥२०॥

म्हणून (राणीने) ताबडतोब गनपावडर टाकली. 20.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਲਗੇ ਪਲੀਤਾ ਸੂਰ ਸਭ ਭ੍ਰਮੇ ਗਗਨ ਕੇ ਮਾਹਿ ॥
लगे पलीता सूर सभ भ्रमे गगन के माहि ॥

सर्व योद्धे अग्नीवर आकाशात फिरू लागले (म्हणजे आकाशाकडे उड्डाण केले).

ਉਡਿ ਉਡਿ ਪਰੈ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਮੈ ਬਚ੍ਯੋ ਏਕਊ ਨਾਹਿ ॥੨੧॥
उडि उडि परै समुंद्र मै बच्यो एकऊ नाहि ॥२१॥

आणि उडून समुद्रात पडेल. (त्यातील) एकही उरला नाही. २१.

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਇਨ ਚੰਚਲਾ ਲੀਨੋ ਦੇਸ ਬਚਾਇ ॥
इह चरित्र इन चंचला लीनो देस बचाइ ॥

या पात्राच्या जोरावर महिलेने आपला देश वाचवला

ਜੈਨ ਖਾਨ ਸੂਰਨ ਸਹਿਤ ਇਹ ਬਿਧਿ ਦਯੋ ਉਡਾਇ ॥੨੨॥
जैन खान सूरन सहित इह बिधि दयो उडाइ ॥२२॥

या रीतीने योद्ध्यांसह जैनखानही उडून गेला. 22.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਸਾਤ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੦੭॥੩੯੧੮॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ सात चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२०७॥३९१८॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्राच्या मंत्री भूप संवादाचा २०७ वा अध्याय येथे संपतो, सर्व शुभ आहे. २०७.३९१८. चालते

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਏਕ ਰਾਵ ਕੀ ਪੁਤ੍ਰਿਕਾ ਅਟਪਲ ਦੇਵੀ ਨਾਮ ॥
एक राव की पुत्रिका अटपल देवी नाम ॥

एका राजाच्या मुलीचे नाव अतपल देवी होते.