श्री दसाम ग्रंथ

पान - 699


ਗਹਿ ਧਨੁਖ ਬਾਨ ਪਾਨਹਿ ਧਰਮ ਪਰਮ ਰੂਪ ਧਰਿ ਗਰਜਿ ਹੈ ॥
गहि धनुख बान पानहि धरम परम रूप धरि गरजि है ॥

(जेव्हा तो) धनुष्य आणि बाण हातात घेतो आणि परम धर्माचे रूप धारण करतो (मैदानात),

ਬਿਨੁ ਇਕ ਅਬ੍ਰਿਤ ਸੁਬ੍ਰਿਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਅਉਰ ਨ ਆਨਿ ਬਰਜਿ ਹੈ ॥੨੩੪॥
बिनु इक अब्रित सुब्रित न्रिपति अउर न आनि बरजि है ॥२३४॥

जेव्हा, धनुष्य बाण धरून, तो त्याच्या उत्कृष्ट रूपात गर्जना करेल, तेव्हा कुवृत्तीशिवाय त्याला कोणीही रोखू शकत नाही.7.234.

ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਾਰੁ ਚੰਚਲ ਪ੍ਰਕਾਸ ਬਾਜੀ ਰਥ ਸੋਹਤ ॥
चक्रित चारु चंचल प्रकास बाजी रथ सोहत ॥

तो नेम (तत्त्व) नावाचा एक पराक्रमी योद्धा आहे, त्याचा रथ सुंदर आणि अस्वस्थ घोड्यांनी काढलेला आहे.

ਅਤਿ ਪ੍ਰਬੀਨ ਧੁਨਿ ਛੀਨ ਬੀਨ ਬਾਜਤ ਮਨ ਮੋਹਤ ॥
अति प्रबीन धुनि छीन बीन बाजत मन मोहत ॥

तो अत्यंत कुशल, मृदुभाषी आणि मनाला वीणाप्रमाणे मोहित करतो

ਪ੍ਰੇਮ ਰੂਪ ਸੁਭ ਧਰੇ ਨੇਮ ਨਾਮਾ ਭਟ ਭੈ ਕਰ ॥
प्रेम रूप सुभ धरे नेम नामा भट भै कर ॥

नेम नावाचा एक भयंकर नायक आहे ज्याने प्रेमाचे शुभ रूप धारण केले आहे.

ਪਰਮ ਰੂਪ ਪਰਮੰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜੁਧ ਜੈ ਅਰਿ ਛੈ ਕਰ ॥
परम रूप परमं प्रताप जुध जै अरि छै कर ॥

तो परम तेजस्वी आणि सर्व जगाच्या शत्रूंचा नाश करणारा आहे

ਅਸ ਅਮਿਟ ਬੀਰ ਧੀਰਾ ਬਡੋ ਅਤਿ ਬਲਿਸਟ ਦੁਰ ਧਰਖ ਰਣਿ ॥
अस अमिट बीर धीरा बडो अति बलिसट दुर धरख रणि ॥

त्याची तलवार अविनाशी आहे आणि तो गंभीर युद्धांमध्ये खूप बलवान असल्याचे सिद्ध होते

ਅਨਭੈ ਅਭੰਜ ਅਨਮਿਟ ਸੁਧੀਸ ਅਨਬਿਕਾਰ ਅਨਜੈ ਸੁ ਭਣ ॥੨੩੫॥
अनभै अभंज अनमिट सुधीस अनबिकार अनजै सु भण ॥२३५॥

त्याला प्रिय, अविनाशी, चेतनेची विद्या, दुर्गुण कमी आणि अजिंक्य असे म्हटले जाते.8.235.

ਅਤਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਅਮਿਤੋਜ ਅਮਿਟ ਅਨਭੈ ਅਭੰਗ ਭਟ ॥
अति प्रताप अमितोज अमिट अनभै अभंग भट ॥

तो एक योद्धा असीम वैभव, निर्भय आणि शाश्वत आहे

ਰਥ ਪ੍ਰਮਾਣ ਚਪਲਾ ਸੁ ਚਾਰੁ ਚਮਕਤ ਹੈ ਅਨਕਟ ॥
रथ प्रमाण चपला सु चारु चमकत है अनकट ॥

त्याचा रथ विजेसारखा अस्थिर आणि तेजस्वी आहे

ਨਿਰਖਿ ਸਤ੍ਰੁ ਤਿਹ ਤੇਜ ਚਕ੍ਰਿਤ ਭਯਭੀਤ ਭਜਤ ਰਣਿ ॥
निरखि सत्रु तिह तेज चक्रित भयभीत भजत रणि ॥

त्याला पाहून शत्रू भयभीत होऊन युद्धक्षेत्रातून पळून जातात

ਧਰਤ ਧੀਰ ਨਹਿ ਬੀਰ ਤੀਰ ਸਰ ਹੈ ਨਹੀ ਹਠਿ ਰਣਿ ॥
धरत धीर नहि बीर तीर सर है नही हठि रणि ॥

त्याच्याकडे पाहून योद्धे आपला संयम सोडतात आणि योद्धे सतत बाण सोडू शकत नाहीत.

ਬਿਗ੍ਰਯਾਨ ਨਾਮੁ ਅਨਭੈ ਸੁਭਟ ਅਤਿ ਬਲਿਸਟ ਤਿਹ ਜਾਨੀਐ ॥
बिग्रयान नामु अनभै सुभट अति बलिसट तिह जानीऐ ॥

विज्ञान (विज्ञान) या नावाने ओळखला जाणारा हा शक्तिशाली वीर

ਅਗਿਆਨ ਦੇਸਿ ਜਾ ਕੋ ਸਦਾ ਤ੍ਰਾਸ ਘਰਨ ਘਰਿ ਮਾਨੀਐ ॥੨੩੬॥
अगिआन देसि जा को सदा त्रास घरन घरि मानीऐ ॥२३६॥

अज्ञानाच्या देशात प्रत्येक घरात लोक त्याला घाबरतात.9.236.

ਬਮਤ ਜ੍ਵਾਲ ਡਮਰੂ ਕਰਾਲ ਡਿਮ ਡਿਮ ਰਣਿ ਬਜਤ ॥
बमत ज्वाल डमरू कराल डिम डिम रणि बजत ॥

तोंडातून अग्नीच्या ज्वाला बाहेर पडतात आणि युद्धात भयानक डोरू मंद मंद आवाज येत आहे.

ਘਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਚਕ ਸਬਦ ਘਹਰਿ ਜਾ ਕੋ ਗਲ ਗਜਤ ॥
घन प्रमान चक सबद घहरि जा को गल गजत ॥

तो अग्नीसारखा धगधगत आहे, तो भयंकर ताबोरासारखा आवाज करतो आणि गर्जना करणाऱ्या ढगांसारखा गर्जना करतो.

ਸਿਮਟਿ ਸਾਗ ਸੰਗ੍ਰਹਤ ਸਰਕਿ ਸਾਮੁਹ ਅਰਿ ਝਾਰਤ ॥
सिमटि साग संग्रहत सरकि सामुह अरि झारत ॥

त्याची भाला धरून तो झरा मारतो आणि शत्रूवर प्रहार करतो

ਨਿਰਖਿ ਤਾਸੁ ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਬ੍ਰਹਮ ਜੈ ਸਬਦ ਉਚਾਰਤ ॥
निरखि तासु सुर असुर ब्रहम जै सबद उचारत ॥

त्याला पाहून सर्व देव आणि दानव त्याचा जयजयकार करतात

ਇਸਨਾਨ ਨਾਮ ਅਭਿਮਾਨ ਜੁਤ ਜਿਦਿਨ ਧਨੁਖ ਗਹਿ ਗਰਜਿ ਹੈ ॥
इसनान नाम अभिमान जुत जिदिन धनुख गहि गरजि है ॥

ज्या दिवशी हा स्नान नावाचा योद्धा आपल्या हातात धनुष्य घेऊन गर्जना करेल.

ਬਿਨੁ ਇਕ ਕੁਚੀਲ ਸਾਮੁਹਿ ਸਮਰ ਅਉਰ ਨ ਤਾਸੁ ਬਰਜਿ ਹੈ ॥੨੩੭॥
बिनु इक कुचील सामुहि समर अउर न तासु बरजि है ॥२३७॥

त्या दिवशी, मलिन्टा (अस्वच्छता) शिवाय दुसरा कोणीही त्याला अडथळा करू शकणार नाही.10.237.

ਇਕਿ ਨਿਬ੍ਰਿਤ ਅਤਿ ਬੀਰ ਦੁਤੀਅ ਭਾਵਨਾ ਮਹਾ ਭਟ ॥
इकि निब्रित अति बीर दुतीअ भावना महा भट ॥

पहिला योद्धा निवृत्ती (मुक्त) आणि दुसरा योद्धा म्हणजे भावना (भावना),

ਅਤਿ ਬਲਿਸਟ ਅਨਮਿਟ ਅਪਾਰ ਅਨਛਿਜ ਅਨਾਕਟ ॥
अति बलिसट अनमिट अपार अनछिज अनाकट ॥

जे अत्यंत शक्तिशाली, अविनाशी आणि अजिंक्य आहेत

ਸਸਤ੍ਰ ਧਾਰਿ ਗਜ ਹੈ ਜਬ ਭੀਰ ਭਾਜਿ ਹੈ ਨਿਰਖਿ ਰਣਿ ॥
ससत्र धारि गज है जब भीर भाजि है निरखि रणि ॥

जेव्हा हे योद्धे शस्त्रे धरून रणांगणात गर्जना करतील, तेव्हा त्यांना तेथे पाहून लढवय्ये पळून जातील.

ਪਤ੍ਰ ਭੇਸ ਭਹਰਾਤ ਧੀਰ ਧਰ ਹੈ ਨ ਅਨਗਣ ॥
पत्र भेस भहरात धीर धर है न अनगण ॥

ते योद्धे पिवळ्या पानांसारखे थरथर कापतील आणि धीर गमावतील

ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੁ ਧੀਰ ਜੋਧਾ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਜਿਦਿਨ ਅਯੋਧਨ ਰਚਿ ਹੈ ॥
इह बिधि सु धीर जोधा न्रिपति जिदिन अयोधन रचि है ॥

अशा प्रकारे ज्या दिवशी हे पराक्रमी लोक लढायला सुरुवात करतील.

ਤਜ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਭਜਿ ਹੈ ਸਕਲ ਏਕ ਨ ਬੀਰ ਬਿਰਚ ਹੈ ॥੨੩੮॥
तज ससत्र असत्र भजि है सकल एक न बीर बिरच है ॥२३८॥

मग मैदानातील लढवय्ये आपली शस्त्रे आणि शस्त्रे सोडून देतील आणि कोणीही जिवंत राहणार नाही.11.238.

ਸੰਗੀਤ ਛਪਯ ਛੰਦ ॥
संगीत छपय छंद ॥

संगीत छपाई श्लोक

ਤਾਗੜਦੀ ਤੁਰ ਬਾਜ ਹੈ ਜਾਗੜਦੀ ਜੋਧਾ ਜਬ ਜੁਟਹਿ ॥
तागड़दी तुर बाज है जागड़दी जोधा जब जुटहि ॥

जेव्हा योद्धे एकमेकांना भिडतील तेव्हा योद्धांची शिंगे वाजवली जातील

ਲਾਗੜਦੀ ਲੁਥ ਬਿਥੁਰਹਿ ਸਾਗੜਦੀ ਸੰਨਾਹ ਸੁ ਤੁਟਹਿ ॥
लागड़दी लुथ बिथुरहि सागड़दी संनाह सु तुटहि ॥

नाले तुटतील आणि मृतदेह विखुरले जातील

ਭਾਗੜਦੀ ਭੂਤ ਭੈਰੋ ਪ੍ਰਸਿਧ ਅਰੁ ਸਿਧ ਨਿਹਾਰਹਿ ॥
भागड़दी भूत भैरो प्रसिध अरु सिध निहारहि ॥

भैरव आणि भुते धावतील आणि अभ्यासक हा तमाशा बघतील

ਜਾਗੜਦੀ ਜਛ ਜੁਗਣੀ ਜੂਥ ਜੈ ਸਬਦ ਉਚਾਰਹਿ ॥
जागड़दी जछ जुगणी जूथ जै सबद उचारहि ॥

यक्ष आणि योगिनी वीरांचे जयजयकार करतील

ਸੰਸਾਗੜਦੀ ਸੁਭਟ ਸੰਜਮ ਅਮਿਟ ਕਾਗੜਦੀ ਕ੍ਰੁਧ ਜਬ ਗਰਜਿ ਹੈ ॥
संसागड़दी सुभट संजम अमिट कागड़दी क्रुध जब गरजि है ॥

जेव्हा अमिट 'संयम' असलेला महान योद्धा (नावाचा) क्रोधाने (रणांगणात) गर्जना करतो,

ਦੰਦਾਗੜਦੀ ਇਕ ਦੁਰਮਤਿ ਬਿਨਾ ਆਗੜਦੀ ਸੁ ਅਉਰ ਨ ਬਰਜਿ ਹੈ ॥੨੩੯॥
दंदागड़दी इक दुरमति बिना आगड़दी सु अउर न बरजि है ॥२३९॥

जेव्हा संजम (संयम) नावाचे योद्धे क्रोधाने गर्जना करतील, तेव्हा त्याला दुर्मत (दुष्ट बुद्धी) शिवाय इतर कोणीही विरोध करणार नाही.12.239.

ਜਾਗੜਦੀ ਜੋਗ ਜਯਵਾਨ ਕਾਗੜਦੀ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ਕੜਕਹਿ ॥
जागड़दी जोग जयवान कागड़दी करि क्रोध कड़कहि ॥

'जोग' हा जप रागाने (युद्धात) होईल.

ਲਾਗੜਦੀ ਲੁਟ ਅਰੁ ਕੁਟ ਤਾਗੜਦੀ ਤਰਵਾਰ ਸੜਕਹਿ ॥
लागड़दी लुट अरु कुट तागड़दी तरवार सड़कहि ॥

जेव्हा हा जयजयकार योद्धा योग (संघ) संतापाने ओरडेल, तेव्हा तलवारी खळबळ उडवून देतील आणि लूट आणि विनाश होईल.

ਸਾਗੜਦੀ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਨਾਹ ਪਾਗੜਦੀ ਪਹਿਰ ਹੈ ਜਵਨ ਦਿਨ ॥
सागड़दी ससत्र संनाह पागड़दी पहिर है जवन दिन ॥

ज्या दिवशी तो चिलखत आणि चिलखत घालेल,

ਸਾਗੜਦੀ ਸਤ੍ਰੁ ਭਜਿ ਹੈ ਟਾਗੜਦੀ ਟਿਕਿ ਹੈ ਨ ਇਕ ਛਿਨ ॥
सागड़दी सत्रु भजि है टागड़दी टिकि है न इक छिन ॥

जेव्हा तो शस्त्रे धारण करेल आणि चिलखत परिधान करेल, त्याच दिवशी सर्व शत्रू पळून जातील, क्षणभरही न थांबता.

ਪੰਪਾਗੜਦੀ ਪੀਅਰ ਸਿਤ ਬਰਣ ਮੁਖ ਸਾਗੜਦੀ ਸਮਸਤ ਸਿਧਾਰ ਹੈ ॥
पंपागड़दी पीअर सित बरण मुख सागड़दी समसत सिधार है ॥

सर्व चेहऱ्यावर पिवळे आणि पांढरे होतील आणि (युद्धातून) पळून जातील.

ਅੰਆਗੜਦੀ ਅਮਿਟ ਦੁਰ ਧਰਖ ਭਟ ਜਾਗੜਦੀ ਕਿ ਜਿਦਿਨ ਨਿਹਾਰ ਹੈ ॥੨੪੦॥
अंआगड़दी अमिट दुर धरख भट जागड़दी कि जिदिन निहार है ॥२४०॥

पिवळ्या चेहऱ्यांनी ते त्या दिवशी पळून जातील, ज्या दिवशी तो, अजिंक्य योद्धा सर्वांवर आपली नजर टाकेल.13.240.

ਆਗੜਦੀ ਇਕ ਅਰਚਾਰੁ ਪਾਗੜਦੀ ਪੂਜਾ ਜਬ ਕੁਪਹਿ ॥
आगड़दी इक अरचारु पागड़दी पूजा जब कुपहि ॥

एक 'अर्चा' आणि (दुसरा) पूजा (नावाचे योद्धे) जेव्हा ते संतप्त होतील

ਰਾਗੜਦੀ ਰੋਸ ਕਰਿ ਜੋਸ ਪਾਗੜਦੀ ਪਾਇਨ ਜਬ ਰੁਪਹਿ ॥
रागड़दी रोस करि जोस पागड़दी पाइन जब रुपहि ॥

जेव्हा पाच दुष्कृत्ये, क्रोधित आणि क्रोधित होऊन, पलायनात दृढपणे उभे राहतील,

ਸਾਗੜਦੀ ਸਤ੍ਰੁ ਤਜਿ ਅਤ੍ਰ ਭਾਗੜਦੀ ਭਜਹਿ ਸੁ ਭ੍ਰਮਿ ਰਣਿ ॥
सागड़दी सत्रु तजि अत्र भागड़दी भजहि सु भ्रमि रणि ॥

शत्रू शस्त्र सोडून युद्धभूमीतून पळून जाईल.

ਆਗੜਦੀ ਐਸ ਉਝੜਹਿ ਪਾਗੜਦੀ ਜਣੁ ਪਵਨ ਪਤ੍ਰ ਬਣ ॥
आगड़दी ऐस उझड़हि पागड़दी जणु पवन पत्र बण ॥

मग वाऱ्यापुढे उडणाऱ्या पानाप्रमाणे सर्व शस्त्रे सोडून पळून जातील.

ਸੰਸਾਗੜਦੀ ਸੁਭਟ ਸਬ ਭਜਿ ਹੈ ਤਾਗੜਦੀ ਤੁਰੰਗ ਨਚਾਇ ਹੈ ॥
संसागड़दी सुभट सब भजि है तागड़दी तुरंग नचाइ है ॥

सर्व योद्धे नाचत घोड्यावर बसून पळून जातील.

ਛੰਛਾਗੜਦੀ ਛਤ੍ਰ ਬ੍ਰਿਤਿ ਛਡਿ ਕੈ ਆਗੜਦੀ ਅਧੋਗਤਿ ਜਾਇ ਹੈ ॥੨੪੧॥
छंछागड़दी छत्र ब्रिति छडि कै आगड़दी अधोगति जाइ है ॥२४१॥

जेव्हा योद्धे त्यांच्या धावत्या घोड्यांना नाचवायला लावतील, तेव्हा सर्व चांगले बदल, स्वतःला विसरून, त्यांच्या पतनाचा अनुभव घेतील.14.241.

ਛਪਯ ਛੰਦ ॥
छपय छंद ॥

छपाई श्लोक

ਚਮਰ ਚਾਰੁ ਚਹੂੰ ਓਰਿ ਢੁਰਤ ਸੁੰਦਰ ਛਬਿ ਪਾਵਤ ॥
चमर चारु चहूं ओरि ढुरत सुंदर छबि पावत ॥

चक्क फ्लाय-व्हिस्क डोलत आहेत आणि या नायकाचे सौंदर्य विलोभनीय आहे

ਸੇਤ ਬਸਤ੍ਰ ਅਰੁ ਬਾਜ ਸੇਤ ਸਸਤ੍ਰਣ ਛਬਿ ਛਾਵਤ ॥
सेत बसत्र अरु बाज सेत ससत्रण छबि छावत ॥

त्याची पांढरी वस्त्रे, पांढरे घोडे आणि शुभ्र शस्त्रे अतिशय सुंदर दिसतात